نقش شیطان در به هم پاشیدگی خانواده

به گزارش سرویس اندیشه دینی پایگاه 598 به نقل از خبرگزاری حوزه، حجت الاسلام ترابی خطیب این هفته نماز جمعه هامبورگ گفت: طبق این آیات شریفه، شیطان سودای اخراج آدم و حوّا را در سر می­پروراند و آنان هر دو محلّ نقشه­ی ابلیس بودند. از این جا معلوم می­شود که شیطان از کسی مأیوس نیست و زن و مرد، هیچیک از دشمنی شیطان در امان نیستند و هر دو در تیررس تبلیغات دشمن و وسوسه‏هاى شیطان قرار دارند. شیطان از گمراه ساختن هیچکس مأیوس نیست. پس هیچکس نباید خودش را در امان ببیند. هرگاه که خدای ناکرده مرد یا زن فریب ابلیس را بخورد، کلّ خانواده دچار آسیب می­شود. البته از آن سو هم نباید هیچگاه از رحمت خداوند مأیوس بود.

متن سخنان حجت الاسلام ترابی به این شرح است:

در بحث­های گذشته طی آیات قرآن مجید به نخستین خانواده یعنی حضرت آدم و حوا علیهما السلام اشاره شد. گفتیم خداوند سبحان با احترام فراوان این خانواده کوچک و تازه تأسیس را در بهشت ویژه­ای سکونت داد و الطاف زیادی به آنان تفضّل فرمود. همچنین گفتیم طبق آیات قرآن کریم ازدواج و زندگی خانوادگی عهد و پیمانی الهی است و وفاداری به آن نشانه­ی ایمان است. موضوع بحث این هفته «نقش شیطان در به هم پاشیدگی خانواده» است. ان شاء الله این سلسله مباحث موجب گردد که بایدها و نبایدهای دیگری از خانواده را تحت راهنمایی­های قرآن کریم بیاموزیم. در سوره مبارکه طه می­فرماید:

فقلنا یا آدم ان هذا عدو لک و لزوجک فلایخرجنکما من الجنه فتشقی (117) إِنَّ لَكَ أَلَّا تَجُوعَ فِيهَا وَلَا تَعْرَى(118)وَأَنَّكَ لَا تَظْمَأُ فِيهَا وَلَا تَضْحَى (119) پس گفتيم: «اى آدم! اين (ابليس) دشمن تو و (دشمن) همسر توست! مبادا شما را از بهشت بيرون كند؛ كه به زحمت و رنج خواهى افتاد! (از برکات بهشت) براى تو اين است كه در آن گرسنه و برهنه نخواهى شد و در آن تشنه نمى‏شوى، و حرارت آفتاب آزارت نمى‏دهد!»

مطلب اوّل:

فقلنا یا آدم ان هذا عدو لک و لزوجک فلایخرجنکما من الجنه فتشقی

خداوند سبحان به حضرت آدم یک سفارش فرموده و با او یک عهد بست. امّا سفارش، این بود که شیطان دشمن تو و همسر توست و این را هیچ وقت فراموش نکن. و امّا عهد، این که خدای متعال متعهّد شد تا زمانی که آدم مراقب دشمنی شیطان است و فریب او را نخورده، او و خانواده­اش از برکات بهشتی برخوردار باشند. حضرت آدم علیه السلام نیز متعهّد شد و این مسؤولیت را پذیرفت که سفارش الهی را جدّی بگیرد و مراقب خود و خانواده اش باشد تا خوشی و سعادت آنان به تلخی و شقاوت بدل نشود.

این سفارش الهی با صرف نظر از خصوصیات مورد، دیگر به حضرت آدم و حوّا اختصاص ندارد؛ بلکه عمومی است، چنان که این عهد و پیمان و مسؤولیت نیز برای همه­ی ما هست. همه وظیفه داریم مراقب شیطان باشیم و خود و خانواده را از شرّ آن خبیث حفظ کنیم، چنان که قرآن کریم در جای دیگر ­فرمود: «يا أيها الذين آمنوا قوا أنفسكم وأهليكم نارا وقودها الناس والحجاره». (التحریم، آیه6)

طبق این آیات شریفه، شیطان سودای اخراج آدم و حوّا را در سر می­پروراند و آنان هر دو محلّ نقشه­ی ابلیس بودند. از این جا معلوم می­شود که شیطان از کسی مأیوس نیست و زن و مرد، هیچیک از دشمنی شیطان در امان نیستند و هر دو در تیررس تبلیغات دشمن و وسوسه‏هاى شیطان قرار دارند. شیطان از گمراه ساختن هیچکس مأیوس نیست. پس هیچکس نباید خودش را در امان ببیند. هرگاه که خدای ناکرده مرد یا زن فریب ابلیس را بخورد، کلّ خانواده دچار آسیب می­شود. البته از آن سو هم نباید هیچگاه از رحمت خداوند مأیوس بود.

البته اصل خطاب در این آیه شریفه به حضرت آدم است؛ چون اوّلا او از دشمنی سابقه دار شیطان نسبت به خودش با خبر بود؛ زیرا شیطان حاضر نشد همراه با فرشتگان به طرف آدم برای خدا سجده کند. ثانیا آدم به عنوان رئیس خانواده و سرپرست خانواده وظیفه دارد مواظب حریم و حرمت خانه و خانواده باشد و مواظب باشد تا شیطان در آن نفوذ نکند. این آن وظیفه­ی سنگینی است که مدیر بیرونی خانواده (یعنی مرد) در کنار مدیر داخلی خانواده (یعنی زن) باید بر عهده بگیرد.

مطلب دوم:

فلایخرجنکما من الجنه فتشقی

مراد از «تشقى» در اینجا به قرینه دو آیه­ی بعد، مشقّت‏هاى زندگى مادّى است؛ چون در بهشت آدم و حوا بدون زحمت خاصی غذا و خوراک (اعم از خوردنی و نوشیدنی) و پوشاک و مسکن آنها مستقیما از جانب خداوند تأمین بود. لذا معنای آیه­ی شریفه این است که: ای آدم مراقب باش شیطان موجب خروج شما از بهشت نشود و شما را به دردسر و زحمت نیندازد.

اساسا کار شیطان این است که آدمی را به زحمت بیندازد. کار خیر از او برنمی­آید. بعضی از انسان های شیطان صفت نیز این گونه هستند. دوستی با آنان جز ضرر و زیان دست آوردی ندارد. کار شیطان همین است که آدمیان را از بهشت خارج کند؛ چه بهشت فردی و چه بهشت خانواده وچه بهشت اخروی. او نمی­گذارد انسان در این دنیا در بهشت افکار، اخلاق و اعمال حضور یابد و افکار الهی و اخلاق انسانی و اعمال ارزشی و پاک و پسندیده در جامعه رواج پیدا کند. شک و شبهه یکی دیگر از اهداف شیطان در این دنیا این است که می­خواهد بهشت خانواده را از هم بپاشد و سبب جدایی گردد. همان طور که نمی خواهد انسان در آن دنیا و بعد از مرگ وارد بهشت اخروی گردد.

مطلب سوم:

إِنَّ لَكَ أَلَّا تَجُوعَ فِيهَا وَلَا تَعْرَى وَأَنَّكَ لَا تَظْمَأُ فِيهَا وَلَا تَضْحَى

در بهشت حضرت آدم و حوا تمام نعمت­ها فراهم بود و البته بنابر مصالحی بهره گیری از میوه یا درخت خاصی برای این خانواده ممنوع گردید. خداوند سبحان بعد از آن که وظایف معنوی ولی خانواده را به حضرت آدم یاد می­دهد تا مراقب نفوذ شیطان باشد، اوصاف بهشت خانواده­ی حضرت آدم و حوّا را هم به او متذکّر می­شود، گویی وظایف مادّی ولی و سرپرست خانواده را به نوعی یاد می­دهد. لذا می­فرماید: 1ـ در آن گرسنه نمی­شوی؛ 2ـ برهنه نخواهى شد؛ 3ـ در آن تشنه نمى‏شوى؛ 4ـ حرارت آفتاب آزارت نمى‏دهد! بنابراین، تأمین غذا و آب مناسب و پوشاک و خانه­ و نیز آسایش مناسب از وظایف ولی و سرپرست خانواده است، که البته تأمین این موارد در مقیاسی دیگر بر عهده­ی مدیران کلان جامعه نیز هست؛ یعنی در سطحی فراتر از سطح خانواده باید تلاش شود خانواده­ها از نعمت­های مادّی و آسایش و امنیت برخوردار گردند.

این در حالی است که امروزه ما متأسفانه می­بینیم مدیران جامعه­ی بین الملل در تأمین نیازهای ابتدایی بسیاری از خانواده­ها درمانده­اند. کشتار ناجوانمردانه­ی زنان و کودکان غزه، آوارگی مردم عراق و سوریه و بحرین و ناامنی در نقاط دیگر گوشه­ای از این تلخ کامی­هاست که کیان خانواده را به مخاطره انداخته است. از خداوند متعال میألت می کنیم همگان را با وظایف انسانی خود آشناتر و به انجام آن موفق بدارد. والسلام.