سکته ناقص توافق ژنو و انکار خانم سخنگو

بیانیه اقدام مشترک ژنو که به صورت غلط مصطلح به توافق ژنو معروف شده در یکی از بندهایش آمده تا رسیدن به توافق جامع هسته‌ای، تحریم‌های فعلی تعلیق می‌شود و هیچ تحریم دیگری وضع نمی‌شود اما درست همین بند بود که از سوی طرف آمریکایی و متحدانش نادیده گرفته شد و سکته‌ای ناقص در توافق ژنو به‌وجود آورد.

وضع تحریم‌های جدید حتی باعث اعتراض دیگر اعضای گروه 1+5 شده و وزارت خارجه روسیه در تاریخ 19 بهمن 92 با صدور بیانیه‌ای، از اقدام آمریکا در تحریم تعداد بیشتری از شرکت‌ها به اتهام همکاری با ایران انتقاد کرده و آن را نقض مستقیم توافق ژنو اعلام کرد.

در بیانیه روسیه آمده است: به عقیده ما این گام اقدامی غیرقابل‌قبول و نقض قوانین بین‌المللی است. 

گفتنی است در فاصله کمتر از یک هفته از توافق ژنو میان ایران و گروه موسوم به 1+5، شورای اتحادیه اروپا 17 شرکت ایرانی را به فهرست تحریم‌های ضد ایرانی خود اضافه کرد.

شورای اتحادیه اروپا طی اعلامیه‌ای که در سایت رسمی خود منتشر کرده اعلام کرد 17 شرکت ایرانی را به فهرست تحریم‌های خود افزوده است.

در اعلامیه شورای اتحادیه آمده است که این اتحادیه به موجب تصمیمی که در 23 مارس سال 2012 اتخاذ شده اعمال محدودیت بر برخی شرکت‌های ایرانی را ادامه می‌دهد.

شرکت مدیریت ساخت نیروگاه‌های هسته‌ای ایران و 16 شرکت کشتیرانی شرکت‌هایی هستند که در فهرست تحریمی اتحادیه اروپا قرار گرفته‌اند.

فهرست 16 شرکت کشتیرانی که اتحادیه اروپا آنها را در فهرست جدید تحریم‌های خود قرار داده عبارتند از:

«شرکت کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران» (بخاطر آنچه حمل محموله‌های نظامی و نقض تحریم‌های شورای امنیت سازمان ملل علیه خرید و فروش تسلیحات نظامی عنوان شده است)؛ «شرکت کشتیرانی بوشهر»، «شرکت کشتیرانی حافظ دریا»، «کشتیرانی ایران و مصر»، «کشتیرانی اییرین وست‌شیپ»، «شرکت مالتا»، «شرکت کشتیرانی جی‌ام‌بی‌اچ‌ اروپا»، «شرکت مهندسی و خدمات دریایی شرکت کشتیرانی جمهوری اسلامی»، «شرکت دریایی آی‌اس‌آی مالتا»، «شرکت کشتیرانی خزر»، «شرکت کشتیرانی ماربل»، «شرکت کشتیرانی سفیران پیام دریا»، «شرکت خدمات کامپیوتری کشتی‌رانی»، «شرکت کشتیرانی سروش سرزمین اساطیر»، «آژانس کشتیرانی راه جنوب» و در نهایت «شرکت کشتی‌رانی والفجر 8».

علت تحریم این شرکت‌ها وابستگی، همکاری و تحت مالکیت بودن و یا تحت کنترل بودن آنها توسط شرکت کشتیرانی جمهوری اسلامی ادعا شده است.

همچنین دیوان دادگستری اروپا طی حکمی پس از بررسی درخواست استیناف اتحادیه اروپا در مورد لغو تحریم شرکت «کالا نفت» مربوط به ایران دوباره این شرکت را در فهرست تحریم‌های این اتحادیه قرار داد.

براساس این گزارش، دیوان دادگستری اتحادیه اروپا اعلام کرد: شرکت پشتیبانی ساخت و تهیه کالای نفت باید در فهرست تحریمی افراد و شرکت‌های ایرانی اتحادیه اروپا باقی بماند.

پیش از این دادگاه عمومی اتحادیه اروپا، تحریم شرکت کالا نفت از سوی این اتحادیه اروپا را لغو کرده بود و اتحادیه اروپا این شرکت را به مشارکت در فعالیت‌های هسته‌ای ایران متهم کرده است.

چند روز بعد در تاریخ ۲۱ آذر ۹۲ و در حالی که تیم کارشناسان ایرانی و تیم غربی در وین مشغول مذاکره و بررسی امور مربوط به اجرایی شدن توافق ژنو بودند، وزارت خزانه‌داری آمریکا نیز نام شرکت‌ها و افرادی را به تحریم‌های خود افزود.

شایان ذکر است اجرای توافق‌نامه ژنو به صورت رسمی از ۳۰ دی ۹۲ آغاز شد و در شرایطی که کم‌تر از ۲۰ روز از آغاز اجرای توافق گذشته بود، در تاریخ ۱۷ بهمن ۹۲، افراد و شرکت‌هایی به لیست تحریم‌های آمریکا افزوده شدند.

دفتر روابط خارجی وزارت دارایی آمریکا با انتشار اطلاعیه‌ای گفته است که این اشخاص و شرکت‌ها تحریم‌‌های وضع شده علیه ایران را زیر پا گذاشته‌اند.

 خبرگزاری رويترز نیز در این باره گزارش داد: وزارت خزانه‌داری آمريکا پنجشنبه ۱۷ بهمن ماه اعلام کرد که اين شرکت‌ها و افراد در زمينه کمک به ايران برای دور زدن تحريم‌های مالی آمريکا عليه ايران مجازات شدند.

 وزارت دارایی آمریکا گفته است آنها به برنامه هسته‌ای و موشکی ایران و گسترش فعالیت‌های تروریستی کمک رسانده‌اند و شماری از این تحریم‌شدگان با شرکت هواپیمایی ماهان ایران ارتباط داشته‌اند.

 بنا بر اطلاعیه دفتر روابط خارجی وزارت دارایی آمریکا، اموال تحریم‌شدگان در آمریکا توقیف خواهد شد و شهروندان آمریکایی از معامله با آنها منع می‌شوند و اين شرکت‌ها ديگر نمی‌توانند با نظام مالی آمريکا در ارتباط باشند.

 به گفته منابع خبری، سه بازرگان ایرانی در صدر تحریم‌‌شدگان جدید هستند، به گفته وزارت دارایی آمریکا آنها برای دور زدن تحریم‌ها اقدام به تاسیس چندین شرکت در گرجستان، امارات متحده عربی، ترکیه و سوئیس کرده‌اند.

 علاوه بر این‌ها چندین بازرگان و شرکت فعال در ترکیه، امارات متحده عربی، گرجستان، آلمان، اسپانیا، افغانستان و لیختن‌اشتاین نیز تحریم شده‌اند.

 این بیانیه می‌افزاید برخی ديگر از این شرکت‌ها در فعاليت‌های تحت حمايت ايران در افغانستان و سوريه مشارکت داشته‌اند.

پس از اعمال این تحریم‌ها نه تنها وضع تحریم متوقف نشد بلکه بر دامنه آنها افزوده شد چرا که در روز ۹ اردیبهشت ۹۳ نام هشت شرکت چینی و دو شرکت در دوبی به لیست تحریم‌ها و توفیف اموال آن‌ها صورت پذیرفت.

گفتنی است؛ کنگره آمریکا هم در این مدت بیکار ننشست و با فشار آوردن بر دولت به دنبال وضع تحریم‌های بیشتر بوده و از همان روزهای آغازین حصول توافق، برخی از سناتورهای دموکرات و جمهوری‌خواه آمریکا با اندک اعلام کردن امتیازات وسیع داده شده از سوی ایران در مقابل تعلیق‌های صورت گرفته در تحریم‌ها، در پی تصویب تحریم‌های جدید علیه ایران بودند.

 این اقدامات اگر چه در ظاهر القاگر شکافی بین دولت و کنگره‌ی آمریکاست، اما آن چنان که در بخش بعدی مطرح خواهد شد، در واقع در هماهنگی با فعالیت‌های دولت ارزیابی می‌شود.

دولت آمریکا در موضع‌گیری‌هایش مرتب اظهار داشته است که در فضای به‌وجود آمده بعد از توافق ژنو، این تلاش‌ها را سودمند نمی‌داند و تلاش می‌کند با آن‌ها مقابله نماید و حتی در صورت تصویب چنین لایحه‌ای، آن را وتو خواهد کرد.

اوباما در بیانیه‌ای که در روز ۲۲ دی ۹۲ صادر کرد، با بیان این که «جمهوری اسلامی ایران برای نخستین بار در طول یک دهه با اقدامات مشخصی برای توقف توسعه‌ی برنامه‌ی هسته‌ایش و به عقب برگرداندن برخی قسمت‌های کلیدی این برنامه موافقت کرد»، اظهار داشت: «تحریم‌های بی‌سابقه و اقدامات دیپلماتیک شدید باعث بازگشت ایران به میز مذاکرات شد. تحریم‌های مضاعف و تازه، تلاش‌های ما برای حل مسالمت‌آمیز مسئله‌ی هسته‌ای ایران را به مخاطره خواهد انداخت و من هر نوع مصوبه‌ی تحریم تازه توسط کنگره را در جریان مذاکرات وتو خواهم کرد.»

لازم به ذکر است ماری هارف سخنگوی وزارت خارجه آمریکا در نشست خبری که در روز گذشته برگزار شد؛ گفت: آمریکا از زمان اجرای طرح اقدام مشترک درباره برنامه‌ هسته‌ای ایران هیچ تحریمی علیه تهران وضع نکرده است.

سخنگوی وزارت خارجه آمریکا ادامه داد: "آمریکا مذاکرات هسته‌ای با تهران را فرصتی برای آزمون ایران می‌داند تا پی ببرد این کشور تا چه حد برای دستیابی به توافق جدیت دارد."

وی گفت: گذر ایران از این آزمون نه با سخن‌پردازی بلکه تنها به واسطه "اقدامات عینی و قابل اثبات" امکان‌پذیر می‌شود.

در همین راستا سید حسین نقوی حسینی نماینده ورامین در مجلس شورای اسلامی در گفتگو با خبرنگار سیاست خارجی باشگاه خبرنگاران می‌گوید متاسفانه خانم هارف نسبت به اقدامات دولت خود ناآگاه است و ما توصیه می‌کنیم حداقل نسبت به اقدامات دولت متبوعشان آگاهی پیدا کنند.

وی تصریح کرد: شاید در نظام سیاسی آنها بدین شکل است که اقدامات به اطلاع مقامات نمی‌رسد چون اگر به تاریخ تحریم‌ها مراجعه کنند متوجه می‌شوند که تحریم‌های جدید علیه ایران اعمال شده است.

سخنگوی کمیسیون امنیت ملی وسیاست خارجی افزود: جمهوری اسلامی ایران به غربی‌ها فرصتی داده که باید آزمون خود را پس دهند.

وی ادامه داد: ما برای شفاف‌سازی اقدامات‌مان را انجام دادیم و اعتماد بین‌المللی را جلب کردیم به همین خاطر غرب باید از این فرصت استفاده کند چرا که آنها یادشان نرفته که در سال 82 با نصب 20 سانتریفیوژ مخالفت می‌کردند و بر این اساس مذاکرات را قطع کردند و ما امروز 19هزار سانتریفیوژ داریم.

نقوی حسینی در پایان خاطرنشان کرد: جمهوری اسلامی ایران این تذکر را به کشورهای غربی می‌دهد که اگر این بار هم مذاکرات به نتیجه نرسد به‌طور حتم در آینده با ایرانی روبرو خواهند بود که 50هزار سانتریفیوژ خواهد داشت.

گفتنی است؛ رهبر معظم انقلاب اسلامی روز چهارشنبه در دیدار با وزیر امور خارجه، سفیران و مسئولان نمایندگی‌های ایران در خارج از کشور فرمودند: در گذشته میان مسئولان ما و مسئولان آمریکا هیچ ارتباطی نبود اما در یک سال اخیر بخاطر مسائل حساس هسته‌ای و تجربه‌ای که مطرح شد انجام بشود، بنا شد مسئولان تا سطح وزارت خارجه تماس‌ها، نشست‌ها و مذاکراتی داشته باشند اما از این ارتباطات نه تنها فایده ای عاید نشد بلکه لحن آمریکایی‌ها تندتر و اهانت‌آمیزتر شد و توقعات طلبکارانه بیشتری را در جلسات مذاکرات و در تریبون‌های عمومی بیان کردند.

رهبر انقلاب افزودند: البته مسئولان ما در نشستها در جواب طلب‌کاری آنها، جوابهای قوی تر و گاهی گزنده‌تر دادند، اما در مجموع معلوم شد مذاکره برخلاف تصورات برخی ها، به هیچ چیز کمک نمی‌کند.

رهبر انقلاب در همین زمینه، افزایش تحریم‌ها را مورد اشاره قرار دادند و گفتند: آمریکایی‌ها نه تنها دشمنی‌ها را کم نکردند بلکه تحریم‌ها را هم افزایش دادند! البته می‌گویند این تحریم‌ها، جدید نیست اما در واقع جدید است و مذاکره در زمینه تحریم هم، فایده‌ای نداشته است.

ایشان افزودند: البته در زمینه ادامه مذاکرات هسته‌ای، منع نمی‌کنیم و کاری که دکتر ظریف و دوستانشان شروع کردند و تا امروز هم خوب پیش رفتند دنبال می‌شود اما این، یک تجربه ذی‌قیمت دیگر برای همه بود که متوجه شویم نشست و برخاست و حرف زدن با آمریکایی‌ها، مطلقاً تأثیری در کم کردن دشمنی آنها ندارد و بدون فایده است.

رهبر انقلاب در تبیین ضررهای ناشی از مذاکره با امریکایی ها افزودند: این کار ما را در افکار عمومی ملتها و دولت‌ها به تذبذب متهم می کند و غربی ها با تبلیغات عظیم خودشان، جمهوری اسلامی را دچار انفعال و دو گانگی جلوه می دهند.

ایشان همچنین ضرر دیگر نشست و برخاست با آمریکا را ایجاد زمینه برای طرح توقعات جدید از سوی آنها دانستند.

رهبر انقلاب در جمع بندی این بخش از سخنانشان، تعامل با رژیم صهیونیستی را موضوعاً منتفی خواندند و درباره آمریکایی ها هم گفتند: تا وقتی وضع کنونی یعنی دشمنی آمریکا و اظهارات خصمانه دولت و کنگره آمریکا درباره ایران ادامه دارد تعامل با آنها نیز هیچ وجهی ندارد.