بعد از رحلت پیامبر اکرم(ص)، اهلبیت(ع) مورد اعتماد مردم در تفسیر و تبیین آیات به شمار میرفتند و از این میان حضرت امیرالمومنین علی علیهالسلام، اعلم اصحاب و افضل یاران آن حضرت بودند که محل رجوع قرار داشتند .زیرا در تمام مراحل زندگی در سفر و حضر ملازم پیامبر (ص) بودند و همه تلاش خود را در تدوین سخنان و احادیث حضرت رسول اکرم(ص) به کار گرفته بودند.
از مبرزترین و برجستهترین شاگردان امیرالمومنین(ع) ابن عباس است که علم خود را برگرفته از علم آن حضرت میداند و خود را در برابر علم امیرالمومنین، مانند قطرهای در برابر هفت دریا میشمارد.
ابن عباس محل رجوع بسیاری از اصحاب و تابعین بودند و آنان احادیث پیامبر و تفسیر را از او فرا میگرفتند.
سعد بن جناده العوفی الکوفی یکی از شاگردان ابن عباس شمرده میشد و در بسیاری از اوقات ملازم او بود و درشکستن محاصره ابن عباس از سوی عبدالله بن زبیر شرکت داشت.
به اعتراف علمای شیعه و اهل سنت، عطیه کوفی از مکانت و جایگاه علمی برجستهای برخوردار است، وی تفسیر قرآنی که نگاشته بود را سه بار بر استاد خود، ابن عباس عرضه نمود و هفتاد بار قرآن را نزد وی خواند.
تفسیر قرآن وی شامل پنج جزء میباشد ولی میراث علمی او در طول زمان و تخریب بلاد اسلامی در اثر جنگهای داخلی و حملات دشمنان از بین رفت.
سرانجام نویسنده معاصر ، عبدالرزاق بن محمدحسین حرزالدین، با اهتمام بسیار تفسیر عطیة کوفی را از لابلای کتب معاجم و مآخذ مختلف جمعآوری و به یکدیگر الحاق نمود و در ادامه نیز تفسیر قرآن به روایت «عطیة بن ابی سعد خدری»به آن منضم نمود.
اکنون تفسیر «عطیةبن سعد بن جناده العوفی الکوفی» در سه جلد جمعآوری و توسط انتشارات «دلیل ما» منتشر شده ات در ابتدای، جلد نخست به زندگی نامه و حیات علمی عطیه کوفی اشاره شده است و اسامی افرادی که او را مورد توثیق قرار داده و اقرار به عدالت او کردهاند اشاره شده است.
تفسیر قرآن به قرآن توجه به قرائتهای مختلف، بیان اسباب نزول، ذکر آیات الاحکام و تبیین دقائق تفسیر و نیز بهرهمندی از احادیث از ویژگیهای آن به شمار میرود.
ایجاز و اختصار از ویژگیهای برجسته این اثر علمی میباشد.در جلد نخست، سورههای فاتحه، بقره، آل عمران، نساء مائده، انعام تفسیر شده است.
جلد دوم نیز شامل سورههای اعراف تا ذاریات میباشد.
تفسیر سورههای مبارکه طور تا ناس نیز در جلد سوم گنجانده شده است.
فهارس سور، احادیث نبوی، فهرس رجال و نیز فهرس مصدر عامه در پایان جلد سوم ذکر شده است.
طلاب ، روحانیون و فرهیختگان میتوانند این مجموعه سه جلدی را در قم از انتشاراتی دلیل ما واقع در خیابان صفائیه کوچه شماره 38 تهیه نمایند و یا با تلفن 37737011-025 تماس بگیرند.
گفتنی است این تفسیر در شهرهای تهران، مشهد و نجف اشرف نیز توزیع شده است.