زمان خلع سلاح شیمیایی اسراییل رسیده است/ اسراییل و مصر باید به معاهده عدم گسترش سلاح کشتار جمعی تن دهند

به گزارش سرویس بین الملل پایگاه 598، اندیشکده آمریکایی «مؤسسه بین‌المللی مطالعات راهبردی» در مقاله‌ای به قلم «مارک فیتزپاتریک»، مدیر برنامه منع گسترش و خلع سلاح این مؤسسه نوشت: یک سده پس از وقوع جنگ جهانی اول، که با استفاده گسترده از سلاح‌های شیمیایی همراه بود، و با توجه به خلع سلاح شیمیایی سوریه، آیا زمان آن برای اسرائیل و مصر فرانرسیده است تا کار صحیح را انجام دهند و به نحوی قابل راستی آزمایی خود را از شر این سلاح‌ها خلاص کنند؟

با پیوستن سوریه به معاهده منع گسترش سلاح‌های شیمیایی، تنها شش کشور هستند که به این معاهده نپیوسته‌اند. دو کشور از این میان – میانمار و آنگولا – درصدد پیوستن به این معاهده هستند و کشور سوم – سودان جنوبی- احتمالاً با فراهم شدن شرایط چنین خواهد کرد. این روند اسرائیل و مصر را در کنار کره شمالی قرار می‌دهد؛ کشوری که به نظر می‌رسد قصدی برای متوقف کردن برنامه سلاح‌های شیمیایی خود ندارد.

یک کارگاه آموزشی مؤسسه بین‌المللی مطالعات راهبردی در ۴ اوت نحوه تسری معاهده منع گسترش سلاح‌های شیمیایی به کل خاورمیانه را موردبررسی قرار داد. هیچ‌کدام از کارشناسان این کشورها و کارشناسان کشورهای همسایه و متخصصینی که از اروپا گرد هم آمده بودند، دلیلی برای تداوم نگهداری سلاح‌های شیمیایی توسط اسرائیل و مصر نداشتند. در این نشست مشخص شد که پس از خلع سلاح شیمیایی سوریه، هیچ کشور مسئولیت‌پذیری نمی‌تواند از این سلاح‌ها استفاده کند. سخن مشترک تمامی شرکت‌کنندگان این بود که این دو باید به این معاهده بپیوندند. هر دو، معاهده منع گسترش سلاح‌های شیمیایی را دستاویزی برای اهداف خود می‌بینند. آن‌ها نمی‌خواهند به‌راحتی به آن تن دهند.

مصر می‌گوید اسرائیل باید ابتدا به ان پی تی بپیوندد؛ و مسائل بعدی تنها پس‌ازآن قابل‌طرح خواهند بود. اسرائیل نیز چیزی ورای معاهده منع گسترش سلاح‌های شیمیایی، یعنی مذاکرات منطقه‌ای پیرامون تهدیدات متعارف و غیرمتعارف، را مطالبه می‌کند. پافشاری بر این موضع، این دو را در موقعیتی دشوار، به‌خصوص با متهم شدن به حفظ سلاح‌های شیمیایی، قرار می‌دهد. مباحثات دیگری که اسرائیل گاهی مطرح می‌کند، مثل حفاظت در برابر بازرسی‌هایی که می‌توان از آن‌ها برای افشای تأسیسات هسته‌ای‌اش استفاده کرد، به‌آسانی قابل رد هستند. هند و دیگر کشورهای هسته‌ای راه‌هایی برای عمل به کنوانسیون بدون تهدید افشای رازهای هسته‌ای‌اش پیداکرده است.

موضع رسمی اسرائیل این است یعنی اینکه تاز مانی، که دیگر کشورهای منطقه که سلاح‌های شیمیایی در اختیار دارند از به رسمیت شناختن اسرائیل سرباز می‌زنند، به معاهده منع گسترش سلاح‌های شیمیایی نخواهد پیوست، با خلع سلاح‌های شیمیایی سوریه بی‌اعتبار جلوه می‌کند؛ ازآنجاکه تنها کشور غیر عضو منطقه، مصر، اسرائیل را از ۱۹۷۹ به رسمیت شناخته است. سؤالات باقی‌مانده در خصوص کامل بودن پاک‌سازی سوریه از سلاح‌های شیمیایی نیز به‌زودی پاسخ داده خواهند شد، اما حتی وجود چند تن از سلاح‌های شیمیایی در سوریه نیز تهدیدی برای اسرائیل محسوب نخواهد شد. دولت اسرائیل نیز توزیع ماسک‌های ضد گاز خود را متوقف کرده است.

 استدلال‌هایی که در خصوص پیوستن بی‌قیدوشرط به معاهده منع گسترش سلاح‌های شیمیایی نیز مطرح می‌شوند به نظر من بی‌جا هستند؛ ممنوعیت معاهده منع گسترش سلاح‌های شیمیایی بر سلاح‌های شیمیایی تبدیل به استانداردی جهانی شده است؛ و هیچ توجیهی برای بیرون ماندن از آن قابل‌پذیرش نیست. راستی آزمایی همراه با هر گام از خلع سلاح‌های شیمیایی سوریه، هرچند ۱۰۰% کامل نیست، اعتبار معاهده و کفایت مجریان سازمان منع سلاح‌های شیمیایی را اثبات می‌کند. علاوه بر هزینه‌های سیاسی همراهی با پیونگ‌یانگ در نپیوستن به این کنوانسیون، هزینه‌های اقتصادی نیز در خصوصیت ممنوعیت ورود برخی کالاهای شیمیایی نیز به این کشورها وجود دارد.

 عضویت در معاهده منع گسترش سلاح‌های شیمیایی همچنین همکاری چندجانبه در جلوگیری از دست‌یابی گروه‌های تروریستی به سلاح‌های شیمیایی را آسان می‌کند. این کار مزایای سیاسی برای اسرائیل، شامل فشار بر مصر برای دست برداشتن از خودداری از برداشتن هر گامی برای منع گسترش سلاح‌های کشتارجمعی در هر زمینه‌ای، کوچک یا بزرگ، بدون تعهد اسرائیل به ان پی تی را، افزایش می‌دهد. این می‌تواند اسرائیل را از وضعیت نامطلوبی که به‌واسطه جنگ غزه در منظر جهانیان پیداکرده، برهاند؛ برای اسرائیل پیوستن به معاهده منع گسترش سلاح‌های شیمیایی الزامی اخلاقی و سیاسی است.