افشای اسناد رسمی "بنزین‌های وارداتی آلوده اند"

 «خبرگزاری دانشجو» - بحث آلودگی هوای تهران و گلایه‌هایی که این روزها با حواشی خاص خود مطرح می‌شود از جایی آغاز شد که سازمان محیط زیست اعلام کرد که بخش عمده‌ای از آلودگی هوای تهران و کلان‌ شهرها به خاطر ترکیبات بنزین داخلی است و بنزینی که در پتروشیمی‌های کشور تولید می‌شود باید متوقف شود که نهایتا بنزین تولید داخل نیز متوقف شد، شما در شورای شهر چه واکنشی نسبت به این موضوع داشتید و آیا شورای شهر در این خصوص ورود پیدا کرد؟

شاکری: بحث آلودگی هوا فراتر از این مباحث است و با آغاز شورای چهارم تقریبا این موضوع یکی از دغدغه‌های کلی نمایندگان و همچنین حاکمیت بوده است. ما نیز طی یک بررسی که در شورای عالی کاهش آلودگی انجام دادیم توانستیم 20 راهکار کاهش آلودگی هوا را مشخص کرده و منشا آلودگی هوا در شهرها را به صورت کاملا تخصصی آنالیز کنیم که این امر یک کار دشوار و چندین ماهه بود و توسط آن به یک دستورالعمل اقدامات شش گانه رسیدیم. بر همین اساس بود که شهردار تهران نیز اعلام آمادگی کرد که اگر مسئولیت آلودگی هوای تهران به شهرداری سپرده شود می تواند آن را مرتفع کند.

همچنین در این جلسه که با حضور تمام ارگان‌هایی که به نحوی در این زمینه نقش داشتند برگزار شد لایه‌های مختلفی از راهکارها به صورت متمرکز بررسی شد که کاهش سفرهای درون شهری به عنوان عامل مستقیم کاهش آلودگی هوا در نظر گرفته شد. همچنین سهم عمده عامل آلودگی را خودروها به خود اختصاص داده بودند که سهمی معادل 80 درصد را تشکیل می‌داد و تنها 20 درصد شامل سایر موارد می‌شد.

«خبرگزاری دانشجو» -در این جلسه و آنالیزهایی که بر روی خودروها انجام شد آیا تفکیک خودروها نیز انجام شد و آیا سوخت آن نیز مورد ارزیابی قرار گرفت؟

شاکری: بله می‌توان گفت یکی از کارهای ویژه‌ای که در این زمینه انجام شد تحلیل آماری بسیار دقیقی بود که بر حسب نوع خودروها از موتور سیکلت تابالاتر را تشکیل می‌داد. مشخص شد یکی از عوامل اصلی در زمینه آلودگی هوا عامل متحرک است که دو دسته می شدند یکی شامل سامانه‌هایی که در اختیار شهرداری قرار دارند بود و دیگری سامانه‌های بخش خصوصی.

اما اتفاقی که در این میان رخ داد و من آن را به عنوان یک شهروند بیان می‌کنم نه یک عضو شورای شهر چرا که قبل از حضور من در شورای شهر بود ، این موضوع بود که در دوره‌ای خاص آلودگی هوای تهران به صورت غیر عادی افزایش پیدا کرد و از همان زمان تمام ذهن‌ها به سمت سوخت معطوف شد که این موضوع همزمان با آغاز استفاده از بنزین‌های داخل نیز بود و شاید همین موضوع این چالش را آغاز کرد.

در مطالعه‌ای که در شورای راهبردی کاهش آلودگی هوای تهران انجام شد نوع سوخت و خودروها نیز بررسی شد و اینکه حتی اگر سوخت مطلوب نیز باشد ضعف در سیستم خودروها می‌تواند مسبب آلودگی باشد. در خصوص درصد سهم سوخت و یا خودرو آماری ارائه نشده اما راهکارهای ارائه شده قابل قبول بود و در ارتباط با کاهش سفرهای درون شهری تاکید شد که شهرداری و دستگاه‌های اجرایی به چه نحو اقدامات خود را انجام دهند.

بحث کاهش آلودگی هوا موضوع جایگزینی خودروها با استاندارد بالا و همچنین جایگزینی خودروهایی با سوخت غیرفسیلی نظیر هیبریدی و برقی در دستور کار ما قرار دارد و در حال حاضر در این فاز قرار داریم که مصوبات شورا و کمیسیون عمران و معاونت حمل و نقل و ترافیک در این زمینه انجام شده است. همچنین مشخص شده در هر سال چه میزان از این دسته اقدامات می‌بایست انجام شود.

اکنون در حال بررسی استقرار سامانه‌های حمل و نقل هیبریدی و برقی در حوزه موتورسیکلت اتوبوس و تاکسی هستیم که در این خصوص فراخوان نیز داده شده و حتی مذاکراتی با چین انجام شده و تقریبا اقدامات اولیه از سوی معاونت حمل و نقل و ترافیک انجام شده است.

اینکه چه تسهیلات و تشویق‌هایی در این زمینه صورت بگیرد و اینکه کدام مناطق در اولویت باشند در حال بررسی است و برای مثال در نظر گرفته شده که در ابتدا خودروهای غیربرقی و غیرهیبریدی در محدوده طرح ترافیک نتوانند تردد کنند.

«خبرگزاری دانشجو» -براساس گفته‌های شما آیا ناوگان حمل و نقل عمومی چه در اتوبوسرانی ها و چه در تاکسیرانی و موتورسیکلت‌ها قرار است خودروهای برقی و هیبریدی را به طور کامل جایگزین کند؟

شاکری: دو دسته اقدامات قرار است انجام شود؛ ابتدا جایگزینی خودروهای فرسوده که درصد قابل توجهی از سامانه‌های حمل و نقل را هم در اتوبوس و هم در تاکسی در بر می‌گیرد و بودجه‌ها و اعتباراتش نیز طی پنج سال آینده تصویب شده و طی جلساتی که با وزارت کشور در این زمینه برگزار شده عنوان شده است، چرا که 50 درصد از این هزینه‌ها بر دوش دولت است. در دیداری که با ریاست جمهوری داشتیم تقریبا نیمی از اعضا درخواست‌شان در حوزه حمل و نقل عمومی و توسعه خطوط مترو بود که در این زمینه مقرر شده ما هر سال 30 کیلومتر خطوط مترو را توسعه دهیم و طی برنامه پنج ساله دوم شهرداری باید 150 کیلومتر مترو ساخته شود.

اگرچه در صورتی که تامین مالی فاینانس و یا بودجه‌های دولتی افزایش پیدا کند می‌توان این میزان را نیز افزایش داد اما باید ظرفیت‌سازی شود چرا که تجربه نشان داده در سال‌های گذشته میزان ساخت تونل رقم متوسط 10 تا 20 کیلومتر بوده است . در حال حاضر توسعه خطوط مترو اولویت اول را به خود اختصاص داده که 10 درصد بودجه شهرداری را به این حوزه داده شده و بنابراین معاونت حمل و نقل ترافیک هیچ مشکلی از نظر منابع برای جایگزینی اتوبوس‌ها و تاکسی‌های فرسوده و توسعه خطوط مترو ندارد و اخیرا این جایگزینی‌ها شتاب بیشتری به خود گرفته است.

«خبرگزاری دانشجو» -در مواردی که گفته شد در خصوص سوخت نیز تصمیم‌گیری خاصی انجام داده‌اید؟

شاکری: در ارتباط با سوخت توصیه شده بود که جایگاه‌های ارائه گاز سی ان جی افزایش پیدا کند که شرکت توسعه جایگاه سی ان جی در این خصوص ابراز آمادگی کرد، اما اعلام کرده بود که شهرداری محدودیت‌هایی در این زمینه برای آنها ایجاد کرده که در خصوص مکان می‌بایست این مکان از طریق شهرداری به آنها تعلق گیرد و کمیسیون عمران شورا نیز شهرداری را موظف کرد طی مدت دو ماه جانمایی‌ و مکان‌یابی جایگاه‌های سوخت سی ان جی را ارائه دهد.

نکته جالب توجه این بود که به دلیل اتفاقاتی که اخیرا در شهر رخ داده در تمامی جلسات ما سازمان استاندارد نیز دعوت شد و متوجه شدیم که آنجا نیز مشکلاتی وجود دارد. حتی در خصوص سی ان جی‌ها نیز متوجه شدیم آئین‌نامه‌ای برای ایمنی آن به لحاظ چگونگی قرارگیری، محل قرارگیری، فاصله آن با منطقه مسکونی و محفظه‌های ذخیره گاز وجود ندارد و سازمان استاندارد نیز موظف شد این مسائل را بازرسی کند.

همچنین در خصوص مراکز معاینه فنی نیز به این نتیجه رسیدیم که این مراکز جوابگوی خودروهای ما نیست و هم به لحاظ تعداد و هم به لحاظ کیفیت تست‌ها استاندارد نیست.

اما در حوزه سوخت به طور کلی شورا هنوز ورود پیدا نکرده چرا که مربوط به حوزه پخش و پالایش می‌شود که البته آنان نیز در جلسات ما حضور داشتند و حتی گفتگوهایی انجام شد که گازوئیل را جایگزین بنزین کنیم و ادعا می‌شد که آلودگی گازوئیل از گاز کمتر است و همچنین استاندارد خودروها که باید در نظر گرفته شود.

«خبرگزاری دانشجو» -براساس گفته‌های شما شورا هنوز در خصوص موضوع سوخت بنزین و آنالیز آن و بنزین‌های وارداتی ورود پیدا نکرده است آیا قصد این کار را نیز ندارد درحالیکه در حوزه‌ای که گفتید خودروهای هیبریدی را قرار است جایگزین کنید بخش عمده‌ای از این جایگزینی گره خورده به سوختی که در تهران مصرف می‌شود و شما هر تلاشی که انجام می‌دهید در نهایت بخش عمده‌ای از خودروها ناچارا مجبور به استفاده از بنزین هستند و آیا به نظر شما اگر این موضوع عقب بماند بخش‌های دیگر نیز عقب نخواهد ماند؟

شاکری: مواردی که گفته شد درست است، ما دو سامانه داریم که در این خصوص موثر هستند یکی سامانه تولید سوخت و کیفیت و دیگری خودروها که هر دو لازم و ملزوم یکدیگر هستند.

«خبرگزاری دانشجو» -شما با سازمان محیط زیست نیز جلسه ای در این خصوص داشته اید؟

شاکری: خانم ابتکار به عنوان مسئول سازمان محیط زیست در این جلسات حضور داشتند و همه دستگاه ها اعلام همکاری کردند و در حال حاضر در این خصوص کمیسیونی در هیئت دولت تشکیل شده که نمایندگانی از شورای شهر در آن حضور دارند و این موضوع نیز می تواند در آنجا نیز مطرح می شود.

«خبرگزاری دانشجو» - چالش ایجاد شده در خصوص بنزین و اعتراض هایی که انجام شد مبنی بر این موضوع بود که بخش عمده آلودگی هوای تهران به دلیل بنزینی است که در پتروشیمی های داخل کشور تولید می شود و تاکید بر روی متوقف کردن آن بود که در نهایت این کار انجام شد اما قرار بود بنزین جایگزین استاندارد یورو 4 را داشته باشد در حالی که آنالیزها نشان می داد یورو 2 است و همین بنزین در آنالیزهای که توسط سازمان های بین المللی سنجش SGS انجام داده اند نشان می دهد  هیچ کدام از استانداردهای لازم را ندارد و یکی از موارد آلایندگی در این بنزین فروسین است که میزان آن 700PPM است در حالی که میزان استاندارد آن باید صفر باشد و با این حال شما فکر نمی کنید که شورا زمانی که در بحث آلودگی هوا ورود پیدا کرده و جایگزینی خودروهای فرسوده را تأکید می کند لازم باشد از سازمان محیط زیست نیز به عنوان متولی هوای تهران بخواهد که چرایی آلودگی بنزین وارداتی توزیع شده را پاسخگو باشد؟

شاکری: این مطلب درست است و این موضوعات درخواست شهروندان است و وظیفه شورا است که ورود پیدا کند و من به زودی این موضوع را در کمیسیون عمران مطرح می کنم چرا که نمایندگان مردم باید از حق مردم دفاع کنند.

«خبرگزاری دانشجو» - بحث دیگری که وجود دارد این موضوع است که اگر تولید بنزین داخلی به دلیل آلایندگی متوقف شده چرا در حال حاضر بنزین موجود و وارداتی حداقل استانداردهای بین المللی را دارا نیست و بر اساس آنالیز های بین المللی حداقل چهارترکیب فوق العاده سمی که 50 سال است استفاده از آن ممنوع شده در این بنزین وجود دارد ؟ 

شاکری: در حالی که مطرح می شود تولید بنزین داخلی به دلیل کاهش آلودگی هوا متوقف شده؛ اگر بنزینی وارد می شود که آلودگی بیشتری دارد، این موضوعات به معنای واقعی نقض غرض است که با هم همخوانی ندارند و باید بررسی دقیق و پاسخی منطقی به آن داده شود.

«خبرگزاری دانشجو» -آنالیز ارائه شده توسط شرکت بین المللی سنجش وپالایش SGS آلودگی بنزین های وارداتی را تأیید می کند اما گزارش شرکت ملی پالایش نفت ایران آماری که ارائه کرده سه فاکتور اصلی آلودگی هوا در آن آورده نشده و درهر دو گزارشی در تاریخ های 20 آبان ماه و 12 فروردین ارائه شده این سه فاکتور گفته نشده و ما در گفتگویی که با معاون وزیر نفت داشتیم اگرچه ایشان آلودگی بنزین های پتروشیمی را تکذیب نکردند اما اعلام کردند که آلودگی بنزین وارداتی بسیار بیشتر است و همچنین این موارد درحالی است که بنزین مصرفی در حال حاضر 70 میلیون لیتر است که از این میزان تنها 3 میلیون لیتر متعلق به بنزین های پتروشیمی است که در همان استان های جنوبی مصرف شده و بر اساس گفته کارشناسان حوزه انرژی اصلاً در تهران توزیع نشده است.

شاکری: در حال حاضر ما باید بدانیم که یک فناوری را ایجاد کرده ایم تا این بنزین های پتروشیمی تولید شوند اما بحث اینجاست که اگر فناوری ایرادی دارد چرا برای ارتقاء آن و رفع نقص اقدامی نشده است و بنزین های پتروشیمی اگر نقصی در فناوری و آلودگی دارند می توان از طریق سرمایه گذاری آن را مرتفع کرد و شاید نیاز نبود که متوقف شود. آنچه مسلم است این است که ما هنوز باید دست به دست هم بدهیم، منشاء آلودگی که زندگی مردم را مورد تهدید قرار می دهد را اصلاح کنیم و این صحبت ها و نتایج اعلام شده قابل تأمل و پیگیری است. در جلساتی با حضور شرکت پالایش و پخش و نیز مجموعه فناوری پتروشیمی می توان این موارد را مطرح کرد.

اما زمانی که قصد داریم یک فناوری را به بلوغ برسانیم صددرصد در مراحل اولیه با اشکالاتی روبه رو است و به دلیل این اشکالات نباید آن را متوقف کرد و در واقع ساده ترین راه پرداخت پول به دیگران است که نیاز به مدیریت خاصی نیز ندارد و حتی بابت آن به شما پول هم می دهند و باید ارگان های حرفه ای و تخصصی ذیربط در این حوزه وارد شوند و سازمان استاندارد نیز لازم است صراحتاً اعلام کند که چه میزان آلودگی وجود دارد.

«خبرگزاری دانشجو» -رشیدی معاون سازمان محیط زیست اعلام کردند که بنزین ها آنالیز نشده اند اما خانم ابتکار گفتند آنالیزها را دارند اما آنها را رسانه ای نکرده اند و همچنین براساس گفته های کارشناسان حوزه انرژی بنزین پتروشیمی تاکنون در تهران توزیع نشده پس چگونه می تواند عامل افزایش آلودگی هوا در تهران باشد؟

شاکری: به نظر من می بایست فارغ از اینکه بنزین پتروشیمی تولید داخل و یا حتی وارداتی است باید یک مرجع مشخص تعیین شود و شورا نیز از آن حمایت خواهد کرد و این سامانه ها را به صورت دقیق آنالیز کند.

مسئولیت اصلی بر دوش سازمان استاندارد است که باید اقداماتی در این زمینه انجام دهد و اگر نیازی دارد باید اعلام کند. زمانی که ما هزینه می کنیم و سوختی را وارد می کنیم چرا این سوخت باید آلوده باشد و باید فارغ از تقابل وارداتی یا داخلی بودن از این موضوع حمایت شود که جایگاه و مرجعی آنها را به صورت کامل مورد ارزیابی قرار دهد.

«خبرگزاری دانشجو» -بخشی از این موضوعات ناظر بر اقدامات سازمان محیط زیست است و به نظر شما آیا نباید این سازمان در این خصوص پاسخگو باشد و در حالی که زمانی آلودگی تولیدات داخل را مطرح می کردند چرا اکنون در خصوص آلودگی بنزین های وارداتی سکوت کرده اند و واکنشی نشان نمی دهند.

شاکری: این موضوع را خود سازمان محیط زیست باید پاسخ دهد، اما در بحث سوخت ما این موضوع را حتماً دنبال می کنیم و باید اقداماتی با تدابیر خاص در این حوزه مطرح شود. به نظر من باید از موضع اقتدار نظام وارد شد و براساس آن هر هزینه ای که انجام می شود باید بهره وری آن مشخص باشد و نباید سرمایه کشور را به راحتی در اختیار افراد دیگر قرار داد.  این مسأله فارغ از مباحث سیاسی باید توسط مرجعی که هست تعیین تکلیف شود.

پیش از این نیز «خبرگزاری دانشجو» در گزارشی مفصل با عنوان «از سرطان‌زا بودن بنزین پتروشیمی‌ها تا لابی‌های واردات بنزین و حقایقی که از آنالیز بنزین‌های وارداتی بدست آمد» به بررسی وضعیت آلودگی بنزین وارداتی و واکاوی ماجرا از ابتدا تاکنون شده بود.

همچنین در گزارشی با عنوان «بنزین وارداتی با استاندارد نامعلوم و مواد سمی فراوان» و «معاون آقای وزیر، سم بنزین وارداتی را ماده‌ای خوشبوکننده می‌خواند!» اسنادی منتشر شد که نشان از ابهامات فراوان موجود در آنالیز بنزین‌های وارداتی داشت.

بر اساس این اسناد که مربوط به آنالیز بنزین در کشور مبدأ توسط شرکت بازرسی بین‌المللی SGS می‌باشد، به وضوح مشخص شده بود که بنزین‌هایی که وارد کشور شده‌اند حاوی ترکیبات سمی و خطرناکی همچون MMT و فروسین ( Forrocene) هستند.

MMT یا متیل سیکلو پنادین منگنز تریبونیل، یک اکتان افزای حاوی منگنز و با ترکیبات فسفری و گوگردی می‌باشد و در افزایش آلایندگی بویژه در کلانشهرها تاثیرگذار است.

استفاده از این ماده شیمیایی و خطرناک توسط پژوهشگاه صنعت نفت ممنوع و مسئولان شرکت ملی پالایش و پخش نیز بارها استفاده از این ماده سمی را در بنزین تکذیب کردند؛ این ماده سالیان متمادی است که در کشورهای مختلف مورد استفاده قرار نمی‌گیرد و حتی اتحادیه اروپا نیز استفاده از این ماده سمی را ممنوع اعلام کرده است.

بجاست از مسئولان نظارتی کشور و همچنین نمایندگان مجلس درخواست کنیم تا به این مسأله ورود پیدا کنند تا مشخص شود چه کسانی پشت پرده سود سرشار ناشی از واردات بنزین خارجی قرار دارند.

اسناد آنالیزهای بین‌المللی و داخلی که حکایت از آلودگی شدید بنزین‌های وارداتی اخیر دارند:

بر طبق اسناد منتشر شده در آنالیز شرکت SGS مشهود است در بنزین خریداری شده توسط ایران مقدار 700 پی پی ام ماده فروسین که یک ماده اکتان افزا و سمی است موجود است

این آنالیز شرکت SGS نشان از وجود 700 واحد فروسین در این بنزین دارد

در این آنالیز هم 100 پی پی ام MMT مشاهده می شود

همان طور که مشاهده می شود در این دو آنالیز شرکت ملی نفت ایران جلوی سه فاکتور اصلی بنزن، آروماتیک و اتانول خالی گذاشته شده است که نشان از مبهم بودن گزارش دارد.