پدر علم کویرشناسی ایران: احیای دریاچه ارومیه با روش خانم ابتکار، نابخردانه و غیر کارشناسی است

به گزارش سرویس اقتصادی پایگاه 598، داستان دومین دریاچه شور جهان قدمتی هفده ساله دارد. 17 سال پیش با شروع خشکسالی کشور، مشکلات دریاچه ارومیه نیز شروع شد و کارشناسان محیط زیست ضمن هشدار درباره از بین رفتن دریاچه راهکارهای اجرایی آن را به مسئولین وقت ارائه دادند که هیچ گاه جدی گرفته نشد.

به گفته کارشناسان مشکل اصلی دریاچه ارومیه خشکسالی نیست بلکه سوء مدیریت است. پروفسور "پرویز کردوانی" پدر کویر شناسی ایران می گوید که خشکسالی یکی از علل خشکی این دریاچه بوده اما مهمترین دلیل را باید در عملکرد مسئولین محیط زیست دانست "گفتند کشاورزی را توسعه بدهیم تا وابستگی به کشاورزی نداشته باشیم. پس شروع کردند آب را از رودخانه ها گرفتن و چاه زدن. این اتفاق یواش یواش نیفتاد؛ چون عشق مدیران وقت شد توسعه و صنعت، شهرها گسترش پیدا کرد؛ بعد قانونی گذراندند و اولویت آب را به شرب دادند؛ یعنی به شهر. برای آب شرب سد ساختند، سپس آب را دادند به شرب و صنعت. جمعیت زیاد شد و باز شهر توسعه بیشتر پیدا کرد"

بعد از هشت سال از شهرسازی ها و کشاورزی های غیر اصولی، در سالهای 82 و 83 نشانه های کم آبی و خشکسالی ارومیه آرام آرام دیده شد چرا که دیگر آبی از رودخانه های بی شمار اطراف به دریاچه نمی‌ریخت به این موضوع اضافه کنید که بر اساس علم کویر شناسی در اطراف این دریاچه حداکثر میبایست 4 هزار حلقه چاه حفر شده باشد درحالی که اکنون این میزان به 24 هزار حلقه چاه رسیده است.

تصمیمات اشتباه 17سال اخیر موجب شد که اکنون بیش از 97 درصد آب دریاچه خشک شود. کاهش 9 متری سطح آب دریاچه و از بین رفتن بافت طبیعی تنها نمونه ای از مشکلات دریاچه ارومیه است. در این وضعیت بحرانی راهکاهای زیادی از سوی ارفاد مختلف مطرح میشود، برخی بازکردن دریچه سدها را پیشنهاد میکنند و برخی بستن چاه های اطراف را راهگشا میدانند.

در این میان طرح انتقال آب از رودخانه‌ی ارس، مورد نظر مدیران محیط زیست دولت یازدهم قرار گرفت. پروفسور کردوانی میگوید که این طرح کاملا غیرکارشناسی و ناممکن است و اصولا نمی‌توان ارومیه را با دریاچه های آب شیرین مقایسه کرد " هیچ کجای دنیا مشابه دریاچه ارومیه نداریم. مقایسه می کنند مثلا دریاچه آرال. دریاچه آرال شور نیست، اگر از همان اول تصمیمات اشتباه نمیگرفتند این اتفاق نمی افتاد"

پرویز کردوانی دلیل های بی شماری برای نابخردانه بودن انتقال آب از رودخانه ارس به دریاچه ارومیه ارائه میکند و بر این باور است که نجات دریاچه دیگر محقق نخواهد شد " اولا اینکه آب نداریم. کجا را خشک کنیم و آبش را به دریاچه بدهیم؟ ثانیا هرچه آب بریزید فایده ندارد چرا که از چاه های اطراف برداشت میشود. میگویند که چاه ها را کور میکنیم. من و شما درکی از بسته شدن چاه نداریم. آن کشاورز نان باید بخورد، دختر و پسر دانشجو دارد، زن و خرج زندگی دارد. در ثانی فکر می کنید با بستن چاه ها آب دریاچه تامین می شود؟ خیر! چقدر می خواهید آب بیاورید؟ تا کی؟ مگر چاه خشکیده را می توان با آب ریختن احیا کرد؟ ضمن اینکه آب و زمین کشاورزی و همه چیزشان را شور میکنید. اصلا نابود شده است"

در آخر چنین به نظر میرسد که دریاچه ارومیه به خاطر تصمیمات غلط به ورطه نابودی افتاده اما اکنون نیز با تصمیم غلط دیگر و انتقال آب از ارس به ارومیه نه تنها مشکلات برطرف نمیشود بلکه باعث هدر رفتن آب آشامیدنی، ثروت ملی و نابودی مناطق دیگر خواهد شد.