توافق اصولی دولت و 1+5 برای تمدید توافق ژنو

به گزارش پایگاه 598 به نقل از ایران هسته‌ای، خبرگزاری رویترز در گزارشی به قلم لویی شاربونو از نیویورک و پریسا حافظی از آنکارا که روز ۱۴ خرداد منتشر شده، می گوید علت اصلی این تمایل این است که از یک سو مذاکرات فعلی آنقدر سریع پیش نمی رود که تا قبل از ۳۰ تیر توافق نهایی میان ایران و ۱+۵ حاصل شود و از سوی دیگر هیچ کدام از دو طرف نمی خواهند فرصت دست یابی به یک توافق نهایی را از دست بدهند.

با وجود اینکه مقام های دولت امریکا پیش از این می گفتند برای تمدید توافق ژنو به مدت ۶ ماه دیگر، با مشکلات سیاسی مواجه خواهند شد، اما اکنون شواهد نشان می دهد که آن مواضع بیشتر برای وادار کردن ایران به امتیازدهی سریع تر بوده و در واقع نه دولت و نه کنگره امریکا مخالفتی با تمدید توافق ندارند.

شاربونو و حافظی در این باره نوشته اند: «اگر مذاکرات تمدید شود، دولت اوباما برای جلب موافقت کنگره تلاش خواهد کرد. مسئولان آمریکایی در گفتگو با رویترز اعلام کرده اند در نهایت این موافقت حاصل خواهد شد اما بدون بروز بحران نخواهد بود. اعضای کنگره پیش از این درباره تعویق تماس های کاخ سفید و کنگره درباره مذاکرات ایران ابراز نگرانی کرده اند. مسئولان دولت آمریکا در محافل خصوصی گفته اند بر این باورند که اعضای کنگره بعید است ریسک لطمه زدن به مذاکرات را متحمل شوند. یک مسئول آمریکایی نیز گفته است کنگره نمی خواهد مسئول و مقصر نابود کردن مذاکرات معرفی شود».

کارشناسان در تهران می گویند تیم مذاکره کننده ایران باید این نکته را در نظر بگیرد که بسیاری دیگر از ادعاهای دولت امریکا درباره سخت گیری کنگره هم بیش از آنکه واقعیت داشته باشد، تاکتیک این کشور برای چانه زنی است.

طیفی از اختلافات موجب آن شده است که از مذاکرات وین ۴ به بعد، سرعت مذاکرات به شدت کاهش پیدا کند به گونه ای که ایران و ۱+۵ هنوز موافق به آغاز نگارش متن توافق جامع نشده اند.

این در حالی است که مذاکرات به طور فشرده میان دو طرف در جریان است و آخرین دور از مذاکرات کارشناسی میان دو طرف غروب دیروز (پنج شنبه، ۱۵ خرداد) در وین پایان یافت.

تحلیلگران می گویند دو مسئله ظرفیت غنی سازی که ایران می تواند در طول گام نهایی حفظ کند و همچنین چگونگی لغو تحریم ها، اصلی ترین اختلافات باقی مانده است و نظرات دو طرف در این باره فاصله ای عمیق از یکدیگر دارد.

همچنین به نظر می رسد، تمدید مذاکرات دو علت راهبردی اساسی دارد:

۱- نخستین علت آن است که از ابتدا هم مشخص بود که هرگونه بده بستان نهایی در لحظات آخر مذاکرات –که در دسامبر ۲۰۱۴ قرار خواهد داشت- رخ خواهد داد و طبیعت اینگونه مذاکرات این است که تا زمانی که دورنمای شکست مذاکرات آشکار نشود، طرفین دست از چانه زنی برنداشته و موضع واقعی خود را آشکار نمی کنند. بنابراین، اساسا منطقی نیست که تا پیش از پایان سال جاری میلادی انتظار توافق داشته باشیم.

۲- علت دوم هم این است که دولت امریکا به هیچ وجه مایل نیست با شکست این مذاکرات، موضع دولت حسن روحانی در داخل ایران تضعیف شود. شاربونو و حافظی این موضوع را اینگونه توضیح داده اند: «شکست مذاکرات موضع تندروهای ایرانی را ضد حسن روحانی رییس جمهور عملگرای ایران که تلاش کرده است مناسبات با آمریکا را بهبود دهد، تقویت خواهد کرد. یک مسئول ایرانی نزدیک به دولت روحانی می گوید روحانی همه تخم مرغ های خود را در این سبد گذاشته است و شکست در مذاکرات می تواند به معنی شکست اصلاحات در ایران باشد».

جالب است به یاد بیاوریم که شبکه تلویزیونی بی بی سی هم پیش از این گفته بود هشدار اصلی محمد جواد ظریف به غربی ها این است که اگر با دولت حسن روحانی توافق نکنند، حادثه سال ۱۳۸۴ در ایران (پیروزی فردی اصولگرا) تکرار خواهد شد.

در عین حال، کارشناسان در تهران هشدار می دهند تمدید توافق ژنو به دلیل امتیازات فراوانی که دولت روحانی در این توافق واگذار کرده، به نفع تهران نیست.