کام تلخ افغان‌ها از وعده‌های شیرین اوباما

به گزارش پایگاه 598 به نقل از خبرنگار خبرگزاری فارس در کابل، اوباما رئیس جمهور آمریکا در بازگشت از افغانستان طی یک سخنرانی تلویزیونی در کاخ سفید اظهار داشت: «جنگ افغانستان به ما آموخت که پایان دادن به جنگ دشوارتر از آغاز آن است» سخنی که خود نوعی اذعان به تهاجم نظامی شتاب‎زده و خروج غیر مسئولانه آمریکا از این کشور است زیرا انتظارات افغانستان از حضور نظامی کشورهای بیگانه برآورده نشد هرچند ممکن است آمریکا به آنچه از حضور نظامی و جنگ در افغانستان می‎خواست، دست یافته باشد.

اوباما با توجه به خواست و خستگی مردم آمریکا از ادامه حضور نظامی در افغانستان به دنبال پایان دادن به این جنگ است اما «چگونه پایان دادن» این جنگ برای مردم افغانستان مهم‌تر از «هرگونه پایان دادن» به جنگ است.

** اختلاف فاحش بین اهداف اعلامی با نتایج حضور نظامی آمریکا در افغانستان

به نظر برخی کارشناسان افغان، آمریکایی‎ها در قبال آنچه به افغان‎ها نوید داده و اعلام کرده بودند، هیچگاه وفادار و استوار نبوده بلکه در عمل برخلاف آن اقدام کرده‌اند.

به عبارت دیگر، فاصله بین «اهداف اعلامی» و «اهداف اعمالی» آمریکا در قبال افغانستان بسیار فاحش و حتی شوک‎آورد بوده است.

استفاده اطلاعاتی از تجهیزات شنودی که آمریکایی‎ها در افغانستان به بهانه مبارزه با قاچاق مواد مخدر تعبیه کرده بود، این ظنّ و ذهنیت را در افغانستان بیش از پیش تقویت کرده که اهداف اساسی، نیاز و نیات آمریکا در پسِ حضور نظامی در این کشور، غیر از اهداف آشکار و اعلام شده این کشور در قبال افغانستان است.

حال که آمریکا در پیِ پایان دادن به جنگ افغانستان است و به حضور محدود و مشروط نظامی(8900 نفر به شرط امضا شدن پیمان امنیتی) در این کشور پس از سال 2014 میلادی می‎اندیشد، این پرسش مطرح می‎شود که نتیجه این نبرد نفس‎گیر و طولانی برای افغانستان چه بوده است؟

** پشت پرده عبارت «خروج مسئولانه» از افغانستان در ادبیات اوباما

با در نظر داشتن نگرش دینی و روحیه بیگانه‎ستیزی حاکم در افغانستان، پذیرش حضور نظامیان خارجی در این کشور کاری آسانی نبود اما شاید ناگزیری و نیاز مردم به امنیت و پایانِ جنگ باعث شد که مردم این کشور پذیرای حضور نظامی کشورهای خارجی شوند.

اما امروز این انتظار اساسی (تأمین امنیت) برآورده نشده و فقط شیوه‎ها و شکل نبرد تغییر کرده و تا حدودی جغرافیای جنگ محدود شده است.

بنابراین، پرسش مهمی که اکنون در ذهن و روان افغان‎ها مطرح شده این است که افزایش کاربرد عبارت «خروج مسئولانه» در ادبیات اخیر اوباما چه معنایی دارد؟

تنها مفهوم مناسب از عبارت «خروج مسئولانه» در ادبیات اوباما و تنها تفسیری که می‎توان از آن داشت، همان است که اکثر افغان‎ها به آن باور دارند: آمریکا به «نیات نهانی» خود از این جنگ دست یافته است.

** انتقال «هسته رهبری» طالبان نتیجه جنگ و حضور نظامیان خارجی

«امرالله صالح» رئیس پیشین اداره امنیت افغانستان که اکنون رهبری «روند سبز» را به عهده دارد، معتقد است: طالبانی که امروز با نیروهای امنیتی افغانستان می‎جنگند و مأمور به تولید ترس و اجرای استراتژی انتحار در این کشور است، در واقع «لایه مصرفی» طالبان بوده و برای تأمین امنیت در افغان نیاز است که «لایه رهبری» طالبان تضعیف و تعقیب شوند.

به گفته صالح، هسته رهبری طالبان در بیرون از افغانستان و در کشوری وجود دارد که شواهد و مدارک موجود در اداره اطلاعات افغانستان حاکی از تربیت و پنا‎ه دادن به تروریست‌ها در آن کشور است.

بنابراین می‎توان گفت هنوز طالبان به عنوان یک تهدید امنیتی وجود دارد و سیستم و سطح رهبری آن فعال است؛ لذا تنها دستاورد حضور نظامی خارجی‎ها طی 13 سال گذشته در این کشور این بوده که قدرت و جغرافیای زیستی رهبران طالبان تغییر کرده و به بیرون از افغانستان منتقل شده است.

دولتمردان افغانستان و به ‎ویژه شخص رئیس جمهور افغانستان بارها و به صراحت از آمریکا خواسته تا به عنوان همکار استراتژیک افغانستان در از بین بردن منابع و مخفی‎گاه‎های طالبان در بیرون از افغانستان که امکان ادامه جنگ برای طالبان را فراهم ساخته با افغانستان همکاری کند؛ در خواستی که پذیرفته نشدن آن به عنوان یکی از موانع مهم بر سر راه امضای پیمان امنیتی کابل- واشنگتن قرار گرفته است.

عدم تأمین امنیت در افغانستان از یک سو حضور نظامیان خارجی در این کشور را توجیه‎ناپذیر ساخته و از سوی دیگر امکان «خروج مسئولانه» را دشوار و دور از انتظار ساخته است.