۱-پیوندهای تاریخی فرهنگی
نمادهایی که تا کنون برای هر دوره از مسابقات جام جهانی فوتبال طراحی و
ساخته شدهاند، غالبا ریشه در تاریخ، جغرافیا و فرهنگ آن کشور دارند. نماد
یا عروسک جام جهانی فوتبال ۲۰۱۴ فولکو (Fuleco) نام دارد که یک آرمادیلو،
نوعی جانور در معرض انقراض در برزیل است. در این نماد رنگهای زرد، سبز و
آبی نقش مهمی بازی میکنند که نمایانگر رد پای پرچم برزیل هستند.
۲-ویلی • جام جهانی ۱۹۶۶ انگلیس
برای نخستین بار در جام جهانی ۱۹۶۶ انگلیس بود که سمبلی بازیها را همراهی
میکرد. نماد آن دوره یک شیر به نام ویلی بود که پرچم بریتانیا را بر تن
داشت و در همهی بازیها در کنار زمین دیده میشد. گویا حضور ویلی در میدان
برای تیم میزبان بختآور بود، چون ملیپوشان انگلیس در آن دوره از مسابقات
توانستند برای اولین و آخرین بار تا کنون قهرمان جهان شوند.
۳-خوانیتو • جام جهانی ۱۹۷۰ مکزیک
نام مکزیک غالبا تداعیکننده کلاههای لبهدار بزرگ است. این عنصر فرهنگی
در نماد جام جهانی ۱۹۷۰ که این کشور میزبانی آن را عهددار بود نیز نقشی
مهم بازی میکرد: پسرکی به نام خوانیتو که لباس ورزشی بر تن داشت و یک کلاه
مکزیکی بزرگ بر سر.
۴-تیپ و تاپ • جام جهانی ۱۹۷۴ آلمان
در سال ۱۹۷۴ نیز گویا نماد بازیها بختآور بود. میزبان مسابقات، یعنی
آلمان، در این سال به قهرمانی جهان رسید. عروسکهای آن دوره دو پسربچه به
نامهای تیپ و تاپ بودند که پوستشان سفید بود و لپهای سرخشان میدرخشید.
روی پیراهن یکی از آنها واژه WM (مخفف جام جهانی به زبان آلمانی) و روی
پیراهن دیگری عدد ۷۴ نوشته شده بود. این دو پسربچه تا اندازهای یادآور
شخصیتهای کارتونی لولک و بولک بودند.
۵-گائوچیتو • جام جهانی ۱۹۷۸ آرژانتین
نماد جام جهانی ۱۹۷۸ آرژانتین نیز مانند دورههای پیشین یک پسربچه بود، این
بار به نام گائوچیتو که پیراهن تیم ملی فوتبال آرژانتین را بر تن داشت و
حتی توپ او نیز به رنگ پرچم آرژانتین (سفید و آبی) بود. ملیپوشان ایران
نیز در آرژانتین برای نخستین بار در جام جهانی حضور یافتند. در آن دوره از
مسابقات تیم میزبان موفق شد بر جام قهرمانی بوسه بزند.
۶-نارنخیتو • جام جهانی ۱۹۸۲ اسپانیا
در جام جهانی ۱۹۸۲ اسپانیا برای نخستین بار نه یک حیوان و نه یک انسان بلکه
یک میوه به عنوان نماد بازیها انتخاب شد: پرتقالی به نام نارنخیتو که
پیراهن تیم ملی فوتبال اسپانیا را بر تن داشت. البته این پرتقال ورزشکار
چندان برای میزبان بختآور نبود، چون در آن دوره از مسابقات این
ایتالیاییها بودند که جام قهرمانی را به خانه بردند.
۷-پیکه • جام جهانی ۱۹۸۶ مکزیک
نماد جام جهانی ۱۹۸۶ مکزیک شخصیتی کارتونی و ترکیبی بود از یک فلفل سبز
بهظاهر تند و تیز که نه تنها کلاه مکزیکی بر سر داشت، بلکه سبیلکلفت هم
بود. پیکه اگرچه لباس تیم ملی فوتبال مکزیک را بر تن داشت و پا به توپ بود،
اما به شخصیتهای فیلمهای وسترن شباهت داشت. با آنکه ملیپوشان مکزیک
قهرمان نشدند، اما جام قهرمانی دست کم در آمریکای جنوبی ماند و به
آرژانتینیها رسید.
۸-چائو • جام جهانی ۱۹۹۰ ایتالیا
نماد جام جهانی فوتبال ۱۹۹۰ ایتالیا که چائو (Ciao) نام داشت، یک سمبل
سادهی گرافیکی به شکل بدن انسان بود که از قطعات منظم هندسی با رنگهای
پرچم ایتالیا (سبز و سفید و قرمز) تشکیل شده بود، اما سرش یک توپ فوتبال
بود. ایتالیاییها که به قهرمانی جهان امید بسته بودند، از صعود به فینال
بازماندند و ملیپوشان آلمان با شکست آرژانتین جام قهرمانی را به خانه
بردند.
۹-استرایکر • جام جهانی ۱۹۹۴ آمریکا
در جام جهانی ۱۹۹۴ آمریکا بار دیگر جانوران الهامبخش طراحان شدند. نماد آن
دوره از مسابقات که استرایکر نام داشت، سگی پا به توپ بود که پیراهن تیم
ملی فوتبال آمریکا را بر تن داشت و لبخندی ملیح بر لب. در آن دوره از
مسابقات برزیلیها قهرمان جهان شدند، آن هم پس از پیروزی بر لاجوردیهای
ایتالیا در ضربات پنالتی.
۱۰-فوتیکس • جام جهانی ۱۹۹۸ فرانسه
در جام جهانی ۱۹۹۸ نیز باز هم جانوران حرف اول را زدند. سمبل آن دوره از
مسابقات خروسی خوشخنده و کاکلقرمز به نام فوتیکس بود که کفش فوتبال به پا
کرده بود و یک توپ فوتبال هم در دست داشت. ناگفته نماند که روی سینه
ملیپوشان فرانسه نیز آرم خروس نقش بسته که آرم فدراسیون فوتبال این کشور
است. فوتیکس در آن دوره بختآور بود و تیم ملی فرانسه برای نخستین بار
قهرمان جهان شد.
۱۱-اتو، کاز و نیک • جام جهانی ۲۰۰۲ ژاپن و کره جنوبی
در سال ۲۰۰۲ بود که مسابقات جام جهانی برای نخستین بار در قاره آسیا برگزار
شد. نمادهای آن دوره که شخصیتهایی کامپیوتری بودند، اتو، کاز و نیک نام
داشتند و بیشباهت به موجودات فضایی نبودند. عروسکهای این دوره نتوانستند
به محبویت نمادهای دورههای قبل دست یابند. در آن دوره از بازیها دو تیم
میزبان، به ویژه کره جنوبی، کم و بیش خوش درخشیدند، اما برزیل برای پنجمین
بار قهرمان جهان شد.
۱۲-گولئو ششم • جام جهانی ۲۰۰۶ آلمان
در جام جهانی ۲۰۰۶ که آلمانیها برای دومین بار میزبانی را برعهده داشتند،
بار دیگر یک شیر به عنوان نماد قدم به گود گذاشت: گولئوی ششم که یک دوست
کوچولو نیز به همراه داشت: توپی سخنگو به نام "پیله”. این شیر پیراهن تیم
ملی فوتبال آلمان را بر تن داشت که در آن دوره از مسابقات سوم شد.
۱۳-زاکومی • جام جهانی ۲۰۱۰ آفریقای جنوبی
در سال ۲۰۱۰ قاره سیاه برای نخستین بار میزبان برگزاری جام جهانی فوتبال
بود و از این رو جای تعجب نیست که در آن دوره از بازیها سمبلی ارائه شد که
با طبیعت و ویژگیهای آفریقا پیوند دارد. عروسک جام جهانی ۲۰۱۰ که یک
یوزپلنگ بود، زاکومی نام داشت. زاکومی نیز مانند نمادهای دورههای پیشین به
یک توپ فوتبال مجهز بود.
۱۴-فولکو • جام جهانی ۲۰۱۴ برزیل
به مناسبت جام جهانی ۲۰۱۴ برزیل نیز بار دیگر یک حیوان به عنوان نماد
بازیها برگزیده شده است، آرمادیلو که حیوانی در معرض انقراض در برزیل
محسوب میشود. در نظرسنجیای که در آن ۷ / ۱ میلیون برزیلی شرکت کردند، نام
فولکو (Fuleco) ۴۸ درصد از آرا را کسب کرد و به عنوان نام این نماد
برگزیده شد که در آن رنگهای زرد، سبز و آبی (رنگهای پرچم برزیل) برجسته
است.
۱۵-فولکو • جام جهانی ۲۰۱۴ برزیل
رونالدو، ستاره پیشین تیم ملی برزیل در مراسم رونمایی فولکو.