رقابت نابرابر عروسکهای بومی با رقیبان خارجی

به گزارش 598 به نقل از مهر: عروسکهای بومی و محلی زیادی در بین اقوام ایران زمین وجود دارد که بسیاری از این عروسکها در رقابت نابرابر با باربی های خوش رنگ و لعاب غربی از دور خارج شده اند و در کنج صندوقچه ها خاک می خورند.

به گزارش خبرنگار مهر، عروسکهای بومی و محلی که ریشه در فرهنگ اقوام و فرهنگهای مختلف دارد، کودکان را برای ورود به جامعه بزرگترها مهیا می سازد، درحالیکه ورود انواع عروسکها و مانکن های غربی کودکان ایرانی را دچار سردرگمی کرده و رابطه آنها را با پیشینه غنی شان قطع کرده است.

در پنجمین نمایشگاه اقوام ایران زمین و در میان غرفه های رنگارنگ از سراسر کشور و اقوام مختلف غرفه ای بود که در آن علاوه بر صنایع دستی گوناگون عروسک کوچکی را نیز با لباسی خاص به بازدید کنندگان ارائه می کردند که توجه بازدیدکنندگان را نیز به خود جلب کرده بود.

عروسک " لبتک" در غرفه سیستان در حالی به بازدیدکنندگان فرهنگ ایرانی عرضه شد که در حال حاضر کمتر نشانی از عروسک های قدیمی و ساده که سالیان درازی، تنها مونس کودکان این سرزمین بودند دیده می شود و آنها جای خود را به عروسک های  امروزی و باربی هایی داده اند که البته هیچ گونه تناسبی با فرهنگ اصیل و ایرانی ما ندارند.

همان باربی هایی که با نام های مختلف و انبوه عرضه می شود و در دستان کودکان ما قرار می گیرد و رویاهای کودکانه فرزندان ما با این ابزار فرهنگی غرب شکل می گیرد و پرورش می یابد.

یکی از هنرمندان سیستانی که دستی در پژوهش تاریخ سیستان نیز دارد در خصوص پیشینه عروسک لبتک می گوید: قدمت عروسک ها به زمان تشکیل زندگی انسان ها برمی گردد وعروسک ها ساخته می شدند تا کودکان با آنها بازی کرده و زندگی اجتماعی بزرگانه شان را در زندگی کوچکتر تجربه کنند و برای ورود به جامعه آماده شوند که به تبع آن در همه اقوام عروسک هایی بود و البته سیستان نیز از آن مجزا نبود.

فاطمه میری می افزاید: در سیستان مناسبات اجتماعی برایشان بسیار مهم بوده وهمچنین جایگاه دختر در این میان بسیار والاست واین موضوع سبب شده بود تا مادران عروسک هایی با پارچه های ساده درست می کردند ودر اختیار دختران خود قرار می دادند.

وی می گوید: این عروسک ها لباس های سنتی داشتند و با چوب درخت گز که در ایران باستان نماد زایش نیز بود ساخته می شدند.

میری اضافه می کند: این عروسک ها را برای یادآوری پیشینه این قوم و نشان دادن آن به دختران و مادران امروزی در نمایشگاه آورده ایم تا نشان دهیم در زمانه ای که امکاناتی نبود مادران با علاقه، اجتماع پذیری، محبت، پوشش سنتی و مدیریت خانواده در قالب این گونه عروسک ها به کودکانشان آموزش می دادند و البته کودمکان فرهنگ خودشان را یاد می گرفتند.

این هنرمند سیستانی که با اشتیاق هرچه تمامتر به بازدیدکنندگان درباره عروسک ها و دیگر صنایع دستی توضیحاتی می داد، در ادامه می گوید: امروزه عروسک های وارداتی جای عروسک های ساده و قدیمی ما را گرفته اند واین باعث می شود کودکان ما با فرهنگ خودشان بیگانه شوند و ما باید عروسک های اقوام خودمان را احیا کنیم.

وی افزود: البته عروسک های دارا وسارا که ساخته شده است، باید عروسکهای بومی قوم های مختلف نیز ساخته شود تا ضمن احیاء خرده فرهنگ ها کودکان اقوام نیز بتوانند با آن ارتباط برقرار کنند.

پنج عروسک اقوام گلستان رونمایی می شود

مدیرکانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان گلستان نیز درباره فعالیت های این کانون برای احیای عروسک های اقوام گلستان گفت: یک هفته تا روزجهانی کودک باقی است و ما برای روز کودک امسال فراخوانی برای عروسک های اقوام گلستانی دادیم که برخی عروسک های اقوام شناسایی شدند و16مهرماه همزمان با روز جهانی کودک پنج عروسک رونمایی می شوند.

حسین سمیعی در گفتگو با خبرنگار مهر افزود: این عروسک ها از اقوام کتول، ترکمن، رامیان، سیستان و مینودشت هستند که در حال حاضر مدیریت سرگرمی های کشور درحال بررسی و تایید این عروسک ها هستند تا برای تولید انبوه آماده شوند.
سمیعی اظهارداشت: نگاه ما در این بخش این است که کودکان با تربیت دینی و بومی تربیت شوند و با این فرهنگ مانوس شوند.

وی اضافه کرد: بهترین راه تربیتی نیز تربیت دینی با رویکرد بازیهای بومی محلی وعروسک های بومی است.

مدیرکانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان گلستان در ادامه عنوان کرد: روز جهانی کودک امسال 40 فعالیت و برنامه در دستور کار کانون است که برای 10هزار دانش آموز اجرا می شود.

همه این گفته ها واقدامات البته درجای خود اقدامات ارزنده ای است اما در مقابله با فرهنگی که به شدت و با تلاشی بی وقفه کودکان ایرانی رانشانه رفته است تا کودکانی بدون هویت  باشند و برای پرکردن خلاهای خود به همذات پنداری و الگوگیری از عروسک ها والگوهای فرهنگی آنان پناه ببرند شاید کافی نباشد.

از اینرو، مسئولان و همه آنانی که دغدغه فرهنگ این مرز و بوم را دارند، باید داراها و ساراهایی را که سالها ساخته شده است و البته نتوانسته جایگزین مناسبی برای باربی های خوش رنگ ولعاب  غربی باشد را به روزتر و متشابه تر با فرهنگ غنی و اصیل ایرانی و اسلامی کنند.