این استاد دانشگاه از محرمانه بودن توافقنامه ژنو و همچنین مذاکرات وین انتقاد کرد و ابراز داشت: معلوم نیست چرا دولت و وزارت امور خارجه این مذاکرات را از مردم خود پنهان میکند اما اسرائیل، انگلیس و آمریکا از زوایای آن مطلع هستند.
وی با اشاره به بخشهای مختلف از توافقنامه ژنو، متن رسمی آن را شامل چهار بخش «دیباچه»، «اقدامات داوطلبانه ایران»، «اقدامات داوطلبانه 1+5» و «اجزای نهایی برای توافق جامع» عنوان کرد.
زیباکلام در ادامه به بخشهایی از این توافقنامه و تحلیل بر روی آن پرداخت و ادامه داد: در قسمتی از توافقنامه آمده «گام نخست دارای محدودیت زمانی برای دورهای به اندازه شش ماه است و با توافق طرفین قابل تمدید است؛ طی آن همه طرفها برای حفظ فضای سازنده برای مذاکراتی با حسن نیت اقدام خواهند کرد».
وی با بیان اینکه ایران از اورانیوم 20 درصد موجود خود، نیمی را برای تولید سوخت راکتور تحقیقاتی تهران اکسید و نیم دیگر را به غنای کمتر از پنج درصد تبدیل خواهد کرد، گفت: البته با گذشت نزدیک به شش ماه از این توافقنامه، دیگر نباید از واژه «موجود» استفاده کرده چون دیگر چیزی از آن نمانده و باید گفت «خدا غنیسازی 20 درصد را رحمت کند»
این تحلیلگر گفت: در بخش دیگری از توافقنامه آمده که ایران برای مدت شش ماه اورانیوم با غنای بیش از پنج درصد تولید نخواهد کرد، که این به معنای همان از دست رفتن غنیسازی 20 درصد است.
وی بند دیگر توافقنامه را مربوط به عدم گسترش هرگونه فعالیت هستهای دانست و گفت: همچنین آورده شده سانتریفیوژهای نسل جدید که دارای شش برابر توان غنیسازی هستند، نصب نشوند.
زیباکلام با بیان اینکه طبق این توافقنامه ظرفیت غنیسازی نیز افزایش داده نمیشود، از حساسیت فوقالعاده آمریکا در مورد آبسنگین اراک سخن گفت و افزود: من نمیدانم دانشمندان ما در رآکتور آبسنگین اراک، چه کردهاند که این قدر آمریکا و اسرائیل نسبت به آن حساس است اما این را میدانم که این بخش قابل مقایسه با نطنز و فوردو نیست.
وی با اشاره به لزوم توجه نمایندگان مجلس شورای اسلامی به اهمیت رآکتور آبسنگین اراک، ابراز داشت: در کنگره آمریکا و مجلس سنا، بارها و بارها شاهد بررسی موضوع آبسنگین اراک و مانع از ادامه روند فعالیت آن هستیم در صورتی که در ایران نمایندگان ما چندان اهمیتی به این بحث نمیدهند.
این استاد دانشگاه در ادامه با اشاره به محدودیتهایی که از سوی 1+5 برای رآکتور آبسنگین اراک در نظر گرفته شده، گفت: عدم راهاندازی این رآکتور برای شش ماه، عدم تولید سوخت بالا در آن و عدم نصب قطعات باقیمانده در این رآکتور بخشی از این محدودیتهاست که در توافقنامه ژنو عنوان شده است.
به گفته وی، این محدودیتهای سنگین، نشان از زدن قفل به این رآکتور و تلاش برای ایجاد موانع در ادامه فعالیت آن است که این موضوعات باید مدنظر قرار گیرد.
زیباکلام «تحویل پرسشنامه اطلاعات طراحی بهروز شده راکتور اراک» را از دیگر بندهای این توافقنامه عنوان کرد و با انتقاد از آن، در ادامه سخنانش تصریح کرد: در بند دیگری از توافقنامه آمده که «ایران هیچ تأسیساتی برای غنیسازی ایجاد نخواهد کرد» که این جمله هم به معنای توقف پیشرفت کمی و کیفی فعالیتهای هستهای ایران است.
وی در ادامه با گریزی به مذاکرات وین که در حال حاضر در حال انجام است، ادامه داد: خبر داریم که آمریکا به دنبال کاهش تعداد سانتریفیوژهای ایران است.
این استاد دانشگاه در تشریح این مطلب، ضمن انتقاد از اینکه تیم مذاکرهکننده مردم ایران را نامحرم میدانند و ما باید چنین اخباری را از رسانههای غربی مطلع شویم، تأکید کرد: در توافقنامه ژنو، ایران از 19 هزار سانتریفیوژ فعال خود باید تنها 8 تا 9 هزار مورد را فعال نگاه دارد که خبرها حاکی از آن است که آمریکا به شدت در مذاکرات وین به دنبال کاهش تعداد سانتریفیوژها به 4 تا 5 هزار مورد است.
وی تصویب ارائه اطلاعات مشخص به آژانس شامل اطلاعات درباره طرحهای ایران برای تأسیسات هستهای، توضیح در مورد هر ساختمان در هر سایت، گستره فعالیت هر مکان درگیر در فعالیتهای هستهای خاص، اطلاعات در مورد معادن و آسیابهای اورانیوم و اطلاعات در مورد منبع مواد را فاجعه خواند و گفت: این بند یکی از بندهای عجیب و غریب و البته بینظیر بود که ایران در مذاکرات ژنو به آن تن داد.
زیباکلام ادامه داد: دسترسی روزانه بازرسان در مواقع عدم حضور آنان برای تائید اطلاعات طراحی، تائید موقت ذخایر، تائید ذخایر فیزیکی، بازرسیهای سرزده و دسترسی به موارد ضبط شده آفلاین نظارتی در نطنز و فوردو از دیگر موضوعاتی توافقنامه است که جای تأمل دارد.
وی با گریزی به مصاحبه انجام شده در مرکز سابان با اوباما در مورد فعالیتهای هستهای ایران و اینکه آیا تضمینی وجود دارد که ایران بمب اتم نسازد، گفت: اوباما در این مصاحبه به حاضران این مرکز که همگی صهیونیست هستند، اطمینان خاطر داد که «از این پس با توافقنامه ژنو، رصد و نظارت بیسابقهای بر فعالیتهای ایران اعمال میشود».
این استاد دانشگاه در ادامه به تشریح و تبیین بندهای دیگر این توافقنامه پرداخت و ادامه داد: اینکه تولید سانتریفیوژ در ایران در مدت شش ماه، منحصر به جایگزین کردن سانتریفیوژهای معیوب، آن هم از نوع موجود قدیمی و ابتدایی باشد نیز جای بسی تأمل و البته تأسف دارد.
وی بیان داشت: غرب، بعد از مدتها اعمال انواع و اقسام فشارها به ایران، اعلام کرد این اولین بار است که به چنین اطلاعات بیکرانی به تمام اجرای تولیدی و اطلاعاتی ایران در بعد هستهای دست یافته است.
وی در ادامه از تلاش غرب برای تغییر ماهیت رآکتور آبسنگین اراک و تبدیل آن به آب سبک خبر داد و گفت: امیدوارم حداقل در این زمینه موفقیتی به دست نیاورند.
این استاد دانشگاه با انتقاد از مطبوعات و رسانهها به ویژه رسانه ملی در عدم انتقاد به این توافقنامه گفت: مطبوعات ایران ظاهراً تابع سرمایههای استوانهای در زر و زور و تزویر شدهاند که از توافقنامه ژنو انتقاد نمیکنند.
زیباکلام با بیان اینکه رسانه ملی باید از تمام مخالفان این توافقنامه نیز برای حضور در برنامههای صدا و سیما دعوت کند، رویکرد یک طرفه موافقت با توافقنامه و انعکاس آن در این رسانه را به نفع نظام ندانست.
وی گفت: در برنامههای مختلف صدا و سیما بارها و بارها شاهد حضور موافقان و عوامل دولت در ارتباط با مذاکره ژنو و بیان نظرات آنها هستیم اما هیچ اجازهای برای اظهار نظر مخالفان در این رسانه داده نمیشود.
زیباکلام بیان اظهاراتی از قبیل ترک برداشتن ساختمان تحریم در جریان توافقنامه ژنو از سوی دولتمردان را سخنی عبث خواند و ادامه داد: بعد از این توافقنامه نه تنها، نسبت به برداشتن تحریمها اقدامی نشد که شاهد وضع تحریمهای جدید علیه ایران نیز بودیم.
وی با اشاره به تحریم نفتی ایران تصریح کرد: در این توافقنامه در خصوص تعهدات طرف غربی در قبال ایران آمده، «تلاشهای بیشتر برای کاهش بیشتر در فروش نفت خام ایران مکث میشود» که این واژه «مکث» و «تلاشهای بیشتر» خود گویای این است که در اصل تور تحریمها نه جمع شده و نه کاسته شده است.
این استاد دانشگاه با طرح این سئوال که آیا به واقع میتوان «مکث» طرف غربی را راستیآزمایی کرد، ضمن پاسخ منفی به این موضوع گفت: در مقابل بندهای اجرایی ایران در این توافقنامه، کاملاً امکان راستیآزمایی از سوی طرف غربی را دارد.
وی بند دیگر تعهدات غرب در توافقنامه ژنو را «عدم انجام تحریم جدید مرتبط با هستهای علیه ایران توسط سازمان ملل، اتحادیه اروپا و آمریکا» عنوان کرد و در تشریح آن بیان داشت: بهکارگیری واژه «تحریم جدید مرتبط با هستهای» کاملاً زیرکانه آورده شده است چون به معنای دست باز غرب برای تحریم در بخشهای دیگر است.
زیباکلام با اشاره به تحریم 17 شرکت کشتیرانی بزرگ ایران توسط آمریکا، درست بعد از گذشت چند روز از توافقنامه ژنو، گفت: وقتی مسئولان ایرانی به این وضعیت اعتراض کردند با این پاسخ مواجه شدند که این تحریم ربطی به برنامه هستهای ندارد.
وی با بیان اینکه برداشتن تحریم از طلا، فلزات و صادرات پتروشیمی نیز جای بحث دارد، تأکید کرد: ما در این زمینه مشکل چندانی نداشتیم زیرا با استفاده از برخی راهکارها، تحریمها را دور میزدیم، پس با این اوصاف، تحریمهای اصلی همچنان به قوت خود باقی مانده است.
زیباکلام با ابراز تأسف از انعقاد توافقنامه ژنو یادآور شد: این نظارت و رصد بیسابقه، در طول تاریخ بر هیچ کشور مستقلی تحمیل نشده است.