تغییرات در معاونت فرهنگی وزارت ارشاد

به گزارش پایگاه 598 به نقل از فارس، از هنگامی که علی جنتی در 26/05/92 با رای اعتماد نمایندگان مجلس شورای اسلامی به عنوان وزیر فرهنگ دولت یازدهم معرفی شد تا زمان صدور حکم برای سیدعباس صالحی به عنوان معاون فرهنگی در تاریخ 15/07/92 پنجاه و یک روز گذشت و علی جنتی که پیش از قبل از این اکثر معاونان خود را در ارشاد معرفی کرده بود، برای انتخاب این معاون وسواس و سخت‌گیری زیادی از خود نشان داده بود.

بودند گزینه‌های زیادی که رزومه به دفتر وزیر ارشاد فرستادند و حتی برخی در شرف صدور حکم نیز بودند، ولی در نهایت همای سعادت معاونت فرهنگی بر دوش عباس صالحی نشست که سابقه حوزوی نیز داشت تا وزیر ارشاد نیز بر حرف خود که انتخاب یک معاون حوزوی بود عمل کرده باشد.

به گزارش فارس، عباس صالحی با پشتوانه حضور در دفتر تبلیغات اسلامی و حضور در مجلات «حوزه»، «پگاه»، «فقه اهل بیت»، «کاوش فقه» و تالیف چند کتاب به دفتر معاونت فرهنگی پا گذاشت تا بتواند شعارهای دولت اعتدال را عملی کند و یکی از مهم‌ترین چالش‌های پیش روی وی نیز مسئله‌ای به نام ممیزی بود که جریان شبه‌روشنفکر مانور زیادی برای لغو این قانون می‌دانند و البته امید زیادی نیز داشتند تا این موضوع در دولت حسن روحانی کن‌لم‌یکن تلقی شود.

این فعال فرهنگی طی حضور خود در ارشاد سعی کرد در ابتدای امر مدیران را جابه جا نکند و از توان و ظرفیت موجود استفاده کند، او بر طبق گفته معاونانش مشورت را اهم بر خودرأیی می‌داند و تلاش دارد با تدبیری مدیریتی سکان عمل را به دست بگیرد. نگاهش استفاده از نیروهای مستعد است و حتی المقدور بهره از داخل وزارت، برخلاف آنچه طی دوره‌های گذشته افراد به یک باره تغییر می‌کردند اما صالحی آنچه طی این شش ماه انجام داده با فراغ بال و اندکی تامل بوده است. 

در گزارش ذیل نگاهی کوتاه و گذرا به تمامی تغییرات سیدعباس صالحی در دولت یازدهم داریم تا ببینیم وی با کدام نیرو و عناصر درصدد تحقق مشی اعتدالی دولت یازدهم را دارد. این گزارش با استفاده از احکام صادر شده توسط معاون فرهنگی وزیر ارشاد تنظیم شده و شاید احکامی باشد که در این معاونت صادر شده ولی رسانه‌ای نشده باشد.

* آغاز تغییرات با حکم وزیر ارشاد برای رئیس نمایشگاه کتاب

حکم پرسروصدای سید محمد حسینی وزیر ارشاد دولت دهم برای ریاست نمایشگاه کتاب سال 93 که در روزهای پایانی مدیریت و بعد از اعلام نتایج انتخابات صادر شده بود، با حکم جدید علی جنتی، ملغی شد.

با لغو حکم وزیر سابق ارشاد، سیدعباس صالحی، معاون امور فرهنگی وزیر به عنوان رئیس نمایشگاه کتاب تهران در سال 93 منصوب شد.

5 ماه پس از آنکه وزیر سابق ارشاد در آخرین روزهای مسئولیتش «علی اسماعیلی»، سرپرست معاونت امور فرهنگی این وزارتخانه را به عنوان رئیس نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران در سال 1393 منصوب کرد، اما پنجم آذر علی جنتی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی با ملغی کردن این حکم، صالحی معاون فرهنگی خود را جایگزین اسماعیلی کرد.

* اداره کتاب

سیدعباس صالحی در تاریخ 28 مهر 1392 اولین تغییر در معاونت فرهنگی را کلید زد و طی حکمی احمد کمالی‌نژاد را به عنوان سرپرست موقت اداره کتاب را منصوب کرد و محمد الهیاری بعد از هزار روز از سمت خود کنار رفت.

الهیاری البته پیش از آن حکم دبیری هفته کتاب را از علی اسماعیلی معاون سابق دریافت کرده بود و بعد از برکناری با تایید صالحی در این سمت به فعالیت خود ادامه داد با این حال بعد از پایان هفته کتاب وی که ظاهرا سمتی در معاونت فرهنگی ندارد ولی همچنان در این معاونت ماندگار شده و شنیده‌ها حاکی از آن است که بزودی حکمی از معاون فرهنگی برای وی صادر می‌شود تا شماره حضور وی در معاونت فرهنگی از هزار روز فراتر رفته باشد.

احمد کمالی‌نژاد نیز که به عنوان سرپرست موقت اداره معرفی شد بیش از 25 سال سابقه حضور در معاونت امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی را در کارنامه خود دارد و پیش از این به عنوان معاون دفتر مجامع و تشکل های فرهنگی و معاون اداره کتاب فعالیت می‌کرده و در واقع نیروی از داخل معاونت به این سمت منصوب شد.

با این حال بعید نیست این انتصاب برای مدیریت فضای نشر و نگاه منفی که به عملکرد الهیاری در اداره کتاب وجود  داشت انجام شده باشد و صالحی در پی جایگزینی شخصی همسو با خود در این سمت است.

اما مدت زیادی نگذشت که صالحی اعلام کرد که گزینه مدنظر را پیدا کرده و آن شخص فردی نیست جز علی شجاعی صائین. «شجاعی صائین» از مدیران دولت احمدی‌نژاد بود که حالا به این سمت انتخاب شده بود. وی در زمان محسن پرویز به سمت مدیرعاملی خانه کتاب منصوب شد و در وظایفش برپایی جوایز ادبی چون پروین، جلال، کتاب فصل، گام اول و ... بود.

انتخاب شجاعی صائین اما با واکنش منفی جناح هوادار دولت مواجه شد و این نارضایتی را با مصاحبه و یادداشت‌ها نشان دادند. شجاعی صائین در مصاحبه‌های خود کوشید خود را دنباله‌رو تصمیمات دولت اعتدال معرفی کند و نمونه آن نیز اعطای مجوز به کتاب‌هایی بود که به مدت چندین سال در توقیف بودند. بی شک بزرگترین آزمون اداره کتاب شجاعی صائین کتاب «زوال کلنل» خواهد بود که باید دید چگونه از آن عبور خواهد کرد.

* دفتر امور چاپ

احمد علمشاهی 19 دی 91 بود که با حکم وزیر ارشاد جایگزین یوسف افراش شد و در 92/08/29 جای خود را به محمودرضا برازش داد. وی در این سمت حدود 9 ماه دوام آورد که برخی اصناف چاپ از وی حمایت و عملکرد وی را مثبت ارزیابی کردند. علمشاهی چند روز بعد از برکناری با حکم صالحی به عنوان سردبیر خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) منصوب شد.

محمودرضا برازش نیز که جایگزین وی شده است پیش از این مدیرعامل انتشارات «به‌نشر» وابسته به آستان قدس رضوی در مشهد بود و به نوعی همشهری سیدعباس صالحی نیز محسوب می‌شود. وی حتی در دوره‌ای گزینه معاونت فرهنگی نیز به شمار می‌رفت.

* خانه کتاب

با انتصاب شجاعی صائین به سمت مدیر اداره کتاب طبعا این تشکیلات نیازمند فرد جدیدی بود که این بار سیدعباس صالحی ترجیح داد «نجفعلی میرزایی» که از روحانیون حوزه علمیه بود را به این سمت انتخاب کند_ گرچه او لباس روحانیت برتن ندارد_ ، تبعات این انتخاب در ماه‌های ابتدایی ریاست میرزایی چالش با احمد علمشاهی سردبیر ایبنا بود که به رسانه‌ها نیز کشیده شد. در نهایت علمشاهی در پایان سال 92 جای خود را به «اسدزاده» سپرد و سمتی دیگر در وزارت ارشاد گرفت.

این کنش و واکنش میان رسانه و مدیر عامل ایبنا، در نهایت صحت خبر رسانه‌ها را تایید کرد و حتی باعث شد علمشاهی در مراسم تودیع خود با بغضی که از برخوردها در گلو داشت به صراحت از سخنان مدیر جدیدالورود خبرگزاری کتاب گلایه کرد و به دلجویی از اهالی خبر حوزه کتاب پرداخت؛ با این وجود هنوز هم خبرهای خوبی از این خبرگزاری وابسته به ارشاد شنیده نمی‌شود.

* موسسه نمایشگاه‌های فرهنگی ایران

از روی کار آمدن علی جنتی خبرنگاران و اهالی فرهنگ حدس می‌‌زدند که اولین تغییر در جنتی در این حوزه باشد ولی این حدس کاملا اشتباه از کار درآمد و تا ماه‌هایی بعد از انتصاب صالحی در معاونت فرهنگی، عظیمی در سمت خود باقی مانده بود. ولی از آنجایی که هر آمدنی رفتنی دارد عظیمی نیز در اسفند ماه جای خود را به «امیرمسعود شهرام‌نیا» داد که چندی پیش از مدیرعاملی نشر شهر برکنار شده بود.

عظیمی در موسسه نمایشگاه وظیفه برقراری غرفه ایران در نمایشگاه‌های خارج از کشور داشت و از نقل های مشهور وی آن است که گفته بود کارمند به نمایشگاه کتاب خارج می‌بریم، اما نویسنده نمی‌بریم. بگذریم که در آخرین سفر وی به فرانکفورت نیز چالش‌هایی نیز با اتحادیه ناشران و کتاب‌فروشان بر سر عنوان غرفه ایران داشت.

اداره کل مجامع و تشکل‌ها و فعالیت‌های فرهنگی

محمدرضا وصفی از جمله مدیرانی است که در دولت احمدی نژاد به این سمت منصوب شد و حتی در دوره‌ای نیز نامزد معاونت فرهنگی،‌ اداره کتاب و دبیرکلی نهاد کتابخانه‌ها شد ولی در نهایت در سمت خود باقی ماند.

* روابط عمومی معاونت فرهنگی

سیدمهدی جعفری از جمله افرادی است که از یک دهه قبل در معاونت فرهنگی حضور دارد و به نظر نمی‌رسد صالحی برنامه‌ای برای تغییر وی داشته باشد.

* دفتر مطالعات و برنامه‌ریزی فعالیت‌های فرهنگی و کتابخوانی

‫مصطفی امیدی مدیر مرکز مطالعات و برنامه ریزی فرهنگی و کتابخوانی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی است و از سالها قبل در ارشاد حضور دارد کمتر خبری از سوی این مرکز منتشر می‌شود از این رو برخی دوره‌ها حتی صحبت از تلفبق آن هم مطرح شد و لی همچنان امیدی مشغول فعالیت است.

* معاونت اجرایی:

همایون امیرزاده از 19 دی 1391 جایگزین داریوش رضوانی در امر مشاوره معاون فرهنگی شد، امیرزاده در سابقه خود مشاور فرهنگی استاندار هرمزگان، مدیر کمیته ربع قرن نمایشگاه کتاب، مسئول دبیرخانه دائمی جشنواره خلیج‌فارس و نیز معاون اداره کل امور استان‌های کشور را داشت.

وی به ارشاد آمد و از زمان اسماعیلی معاون فرهنگی دولت احمدی نژاد شد و تاکنون ابقا شده است.

البته چارت ارشاد پس از مدتی تغییر کرد و با حذف مشاور اجرایی وی به عنوان «مشاور علمی فرهنگی و مدیریتی معاونت امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی» معرفی شد.

* پای تغییرات به جوایز ادبی کشیده شد

نجفقلی حبیبی گزینه دیگری بود که به جای مجید حمیدزاده معرفی شد، 17 آذر ماه جنتی حکمی دیگر زد و حبیبی را به عنوان دبیر علمی سی و یکمین دوره کتاب سال جمهوری اسلامی ایران منصوب کرد.

نجفقلی حبیبی پیش از این سابقه ریاست بر دانشگاه علامه طباطبایی را در کارنامه خود دارد. مجید حمیدزاده و محمدرضا سرشار، دبیران علمی جایزه کتاب سال در سال‌های گذشته بوده‌اند.

صالحی همچنین حکم دبیری جشنواره شعر فجر را به نام عبدالجبار کاکایی صادر کرد که در طول هشت سال گذشته جزو منتقدین سیاست‌های فرهنگی دولت بود. وی در ابتدای کار سیاست خود را حضور تمام گروه‌های شعری اعلام کرد و ندای حضور یدالله رویایی را - که در سابقه خود مخالفت با نظام اسلامی را به صورت صریح دارد- اعلام کرد ولی در نهایت با اعتراض گروه‌های ادبی و مذهبی جامعه این جشنواره دعوت خود را پس گرفت.

* معرفی اعضای هیأت نظارت بر ضوابط نشر بزرگسال و کودک بعد از سه سال

شورای عالی انقلاب فرهنگی اعضای هیات نظارت بر ضوابط نشر بزرگسال و کودک را معرفی کرد. این افراد در هفتصد و چهل و یکمین جلسه شورای عالی انقلاب فرهنگی که به ریاست حجت‌الاسلام و المسلمین دکتر حسن روحانی رئیس جمهور و با حضور روسای قوه قضائیه و مجلس شورای اسلامی برگزار شد به تایید رسیده و معرفی شدند.

این در حالی است که از مدت‌ها پیش یعنی از دولت دهم(سه سال پیش) انتظارها برای معرفی و ابلاغ احکام اعضای این هیات‌ها ادامه داشت اما احمدی‌نژاد با وجود معرفی اعضای هیأت نظارت بر ضوابط نشر بزرگسال به شورا و تأیید شورای عالی انقلاب فرهنگی، رئیس جمهوری هیچ‌گاه نسبت به ابلاغ احکام این اعضا اقدام نکرد. ولی در نهایت در این دوره و با معرفی معاونت فرهنگی افرادی را معرفی کرد که در نهایت با حذف یکی دو نفر مابقی اعضا حکم گرفتند.

حداقل اعضای این هیات‌های نظارت 5 نفر و حداکثر 10 تا 15 نفر هستند، تا در صورت عدم حضور برخی اعضا جلسات با حدنصاب حاضران برگزار شود.

آقایان احمد واعظی، محمدعلی مهدوی‌راد، محمدتقی سبحانی، رضا مختاری، علیرضا اعرافی، محمود گلزاری، عماد افروغ، علیرضا صدرا، صادق آئینه‌وند، محسن مومنی، علی معلم دامغانی، حسین کچوئیان، محمود آذربایجانی، مهدی خاموشی و خانم فریبا علاسوند اعضای هیات نظارت بر نشر بزرگسال را تشکیل می‌دهند. به استناد ماده 5 مصوبه اهداف، سیاست‌ها و ضوابط نشر کتاب به عنوان اعضای هیأت نظارت بر ضوابط نشر کتاب بزرگسالان، انتخاب می‌شوند.

طبق این گزارش، جواد محقق، محسن چینی فروشان، مظفری سالاری، عبدالله حسن‌زاده و مهنوش مشیری نیز اعضای هیات نظارت بر نشر کودک هستند.

بر طبق ماده 5 مصوب جلسات شورای عالی انقلاب فرهنگی در سال 1367 و نظر به حساسیت و جنبه‌های خاص کتاب‌های کودک هیات ویژه‌ای با عنوان «هیات نظارت بر نشر کتاب» متشکل از حداقل پنج تن از افراد صاحب نظر و آگاه به امور تربیتی (از دیدگاه اسلامی) و مسایل خاص کتاب‌های کودکان و بزرگسالان تشکیل شد.

برای آشنایی بیشتر این لینک را مطالعه کنید.

* معرفی در نوع خود جالب اعضای هیأت انتخاب و خرید کتاب معاونت امور فرهنگی

18آذر سید عباس صالحی  بود که حکمی دیگر از ارشاد ابلاغ شد و بر اساس آن اعضای هیأت انتخاب و خرید کتاب معاونت امور فرهنگی را منصوب شدند.

طی این احکام آقایان؛ کامران فانی، محمد علی مهدوی‌راد، علی اصغر محمد خانی، علی اوجبی، محمد کاظم شمس، احمد کمالی‌نژاد، مصطفی امیدی، حجت‌السلام و المسلمین حمیدرضا ارباب سلیمانی، به مدت دو سال به عنوان عضو «هیأت انتخاب و خرید کتاب» منصوب شدند.

* رئیس و اعضای هیات تجدید نظر رسیدگی به تخلفات ناشران در مسیری جدید

اما در ادامه ابلاغ احکام، معاون امور فرهنگی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در احکام جداگانه رئیس و اعضای هیأت تجدیدنظر رسیدگی به تخلفات ناشران را منصوب کرد.

بنا به حکم صادر شده همایون امیرزاده به عنوان نماینده تام‌الاختیار و رئیس هیأت تجدیدنظر انتخاب شد.

همچنین با صدور احکام جداگانه آقایان؛ محمد علی مهدوی‌راد، محمدرضا وصفی، نادر قدیانی، احمد علی محسن‌زاده، محمد کاظم شمس به عنوان اعضای این هیأت منصوب شدند.

* انتصاب رئیس و اعضای هیأت بدوی رسیدگی به تخلفات ناشران برای اولین بار در استان تهران

تشکیل و راه‌اندازی هیأت بدوی استان تهران برابر ضوابط و قانون نشر و برای اولین‌بار در این استان و با هدف تقویت ابعاد حقوقی و اجرایی و همچنین استحکام آرای اعلام شده است.

بنابراین گزارش طی حکم صادر شده برزین ضرغامی(مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان تهران) به عنوان رئیس هیأت بدوی رسیدگی به تخلفات ناشران استان تهران منصوب شد.

همچنین طی احکامی جداگانه محمود آموزگار، سید حبیب‌اله میرقاسمی به عنوان اعضا انتخاب شدند.