هر 7 روز يك رئيس‌دانشگاه تغيير كرده است

همراهي فكري و عملي مديران اجرايي در هر دولتي با كليت منشور و برنامه‌هاي آن دولت امري بديهي است. اما همراه كردن اين دست مديران اگر از حوزه اعتدال خارج شده و به افراط متمايل شود ديگر بديهي نخواهد بود. پرداختن برنامه‌اي و عملي به اين مسئله در حوزه مديريت علمي و فرهنگي ظرافت دوچنداني مي‌طلبد؛ چراكه مديريت علمي و فرهنگي در قالب استانداردهاي سياسي و سلايق حزبي و گروهي نمي‌گنجند. اما آنچه از روزهاي ابتدايي روي كار آمدن دولت يازدهم در مورد دانشگاه‌ها و تغيير رؤساي آنها اتفاق افتاد، دقيقاً عكس اين منطق است و به همين دليل واكنش‌هاي فراواني در پي داشته است كه شديدترين اين واكنش‌ها حضور وزير علوم، تحقيقات و فناوري در مجلس و پاسخگويي به نمايندگان مردم بود.

قلع و قمع مديران علمي با ابزار سياسي و ظاهرسازي‌هاي بدون مبنا نظير اتمام مدت حكم فلان رئيس يا وابستگي رئيس ديگر به نهادهاي امنيتي تغيير 31 رئيس دانشگاهي را ظرف شش ماه گذشته رقم زده است. يعني به ازاي هر 7/6 روز در 208 روز گذشته از تشكيل كابينه يازدهم يك رئيس دانشگاه تغيير كرده است.

البته حساسيت افكار عمومي نسبت به ايجاد اين موج تغييرات سبب شد رضا فرجي دانا وزير علوم، تحقيقات و فناوري اوايل ماه جاري اعلام كند تغيير رؤساي دانشگاه‌ها ادامه نمي‌يابد و ساير رؤساي دانشگاه‌ها تا زماني كه طول مدت احكام آنها مشخص كرده است، فعاليت خواهند كرد مگر اينكه دليلي براي تغيير آنها رخ دهد. وي افزود: ما اصولاً به طول مدت احكام رؤساي دانشگاه‌ها پايبند هستيم.

عبارت «مگر دليلي رخ دهد» فرجي دانا محل چالش استدلالات پشت پرده تغيير رؤساي دانشگاه‌ها است. اين دليل يا دلايلي كه هيچ‌گاه رسانه‌اي نمي‌شوند و در معرض نظر افكار عمومي قرار نمي‌گيرند، گاهي بهانه‌هايي هستند دستاويز دولت‌ها براي پيشبرد اهداف مديريتي خود در جابه‌جايي يا تغيير و عزل و نصب مديران زير دست. همين مسئله باعث شده 54 رئيس دانشگاه ديگر هر روز با دغدغه تغيير خود پشت ميز كارشان حاضر شوند و طبيعي است كه اين عدم اطمينان از ابقا يا بركناري روي تصميمات و اجراي برنامه‌هاي آنها و بازده مديريتشان تأثير خواهد گذاشت و به نوعي چرخه مديريت دانش و فناوري كشور را متأثر مي‌كند.

اگرچه جابه‌جايي مديراني كه ايده تازه‌اي براي مديريت مجموعه خود ندارند، ضرورت است، اما براي توجيه اين اقدام، زدن برچسب وابستگي به نهادهاي امنيتي يا كارشكني در روند برقراري اعتدال در حوزه آموزش عالي فضاي دانشگاهي را متشنج مي‌كند و دانشجويان و اساتيد براي خود متأسف خواهند شد كه مثلاً چهار سال تحت مديريت فردي به تعليم و تعلم و پژوهش مي‌پرداخته‌اند كه به جاي داشتن چهره علمي، يك چهره سياسي و امنيتي است و اين انسجام عملكردي، محيط مستعد عدالتخواهي دانشگاه‌ها را به هم مي‌ريزد. ضمن اينكه در ارزشيابي عملكرد مديران علمي و فرهنگي و دانشگاهي گزينه سياسي و امنيتي نبايد وزن بيشتري نسبت به ساير مؤلفه‌ها داشته باشد.

رؤساي دانشگاه‌هايي كه در سال 89 منصوب شده و به اتمام دوره چهار ساله رياست‌شان نزديك مي‌شوند و بنا به استناد گفته‌هاي فرجي دانا زودتر از بقيه در نوبت تغيير قرار مي‌گيرند، عبارتند از:

رضا روستا آزاد- رئيس دانشگاه صنعتي شريف، عبدالرسول پورعباس - رئيس دانشگاه جامع علمي كاربردي، شاهرخ جم رئيس دانشگاه صنعتي شيراز، حسين زمانيان - رئيس دانشگاه لرستان، بهمن اماني- رئيس دانشگاه ملاير، رضا رنجبر كريمي - رئيس دانشگاه وليعصر رفسنجان، جهانشير اميني- رئيس دانشگاه كردستان، مسعود گنجي - رئيس دانشگاه محقق اردبيلي، بيژن رنجبر- رئيس دانشگاه تربيت مدرس، سعيد كشن فلاح - رئيس دانشگاه هنر و عليمحمدي - رئيس دانشگاه ايلام.

همچنين رؤساي دانشگاه‌هايي كه در سال 91 منصوب شده و حدود يك سال از حكم رياستشان مي‌گذرد و ممكن است قيد «مگر دليلي رخ دهد» در مورد آنها صدق كند، عبارتند از:

رؤساي دانشگاه‌هاي ولايت، سيرجان، شهيدبهشتي، زابل، الزهرا(س)، بناب، دريانوردي و علوم دريايي چابهار، فسا، سيستان و بلوچستان، نيشابور، تحصيلات تكميلي و فناوري پيشرفته كرمان حكم چهار ساله آنها هنوز به اتمام نرسيده و تنها يك سال از حكمشان گذشته است.

علاوه بر اين، در اين ميان رؤساي دانشگاه‌هايي هستند كه باوجود گذشت دو الي سه سال از اتمام حكم فرصت چهارساله رياست‌شان همچنان به فعاليت خود ادامه مي‌دهند؛ علي حقيقي اصل- رئيس دانشگاه دامغان، محمدعلي كي نژاد- رئيس دانشگاه هنر اسلامي تبريز، دكتر علي خيرالدين - رئيس دانشگاه سمنان، كاميار ثقفي - رئيس دانشگاه شاهد، احمد نوحه‌گير - رئيس دانشگاه هرمزگان، علي مرادزاده - رئيس دانشگاه شاهرود، فرهنگ مظفر - رئيس دانشگاه هنر اصفهان، محسن طالب زاده - رئيس دانشگاه بجنورد، عليرضا رهايي - رئيس دانشگاه صنعتي اميركبير، محمدرضا ميري - رئيس دانشگاه بيرجند، محمدرضا چغانلو - رئيس دانشگاه صنعتي سهند از اين دسته هستند.

همچنين حكم دكتر زلفي گل رئيس دانشگاه بوعلي تا پايان امسال به اتمام مي‌رسد.

رؤساي دانشگاه‌هاي مازندران، شهيد چمران اهواز، زنجان، علوم و فنون دريايي خرمشهر و شهركرد نيز در سال 90 منصوب شده و نيمي از دوره چهارساله رياست‌ آنها طي شده است.

علاوه بر اين، دانشگاه‌هاي كشاورزي منابع طبيعي رامين، دانشگاه صنعتي كرمانشاه و دانشگاه خليج فارس، دانشگاه‌هايي هستند كه با سرپرست اداره مي‌شوند.

همچنين محمدرضا چغانلو، رئيس دانشگاه صنعتي سهند نيز تنها رئيس دانشگاهي بود كه از سال 79 فعاليت خود را آغاز كرده و با گذشت 12‌سال هنوز رياست دانشگاه را بر عهده دارد.

از سوي ديگر، وزيرعلوم با وجود اينكه اعلام كرده بود رؤساي دانشگاه‌ها تا پايان احكامشان باقي خواهند ماند در هفته جاري، دكتر عباس زراعت را به جاي دكتر عباس كتابي به سرپرستي دانشگاه كاشان منصوب كرد. اين درحالي است كه حكم دكتر كتابي 13/4/91 بوده و هنوز حكم رياست وي به دوسال هم نرسيده است.