استقرار اس- 300 در كريمه
آزمايش موشك قاره پيماي بالستيك توسط روسيه اگرچه از پيش برنامهريزي شده و با اطلاع واشنگتن صورت گرفته است، اما همزمان شدن آن با تحولات اوكراين، به بحران در شبه جزيره كريمه ابعاد تازهاي بخشيده است.
هم تهديد به تحريم، هم ارائه راهحل
رئيسجمهوري امريكا ضمن تهديد روسيه به اعمال تحريم از ارائه طرحي براي حل بحران در اوكراين سخن گفت و تلاش كرد موضعي محتاطانه بگيرد و بگويد كه اين موقعيت براي اوكراين وجود دارد كه هم با غرب و هم با روسيه دوست باشد. باراك اوباما با اعلام اينكه روسيه منافعي مشروع در كشور همسايه خود دارد، هشدار داد كه به مسكو اجازه نميدهد از نيروهاي نظامي به عنوان ابزاري جهت اعمال نفوذ در داخل اوكراين استفاده كند.
اوباما همچنين در گفتوگوي تلفني با آنگلا مركل، صدراعظم آلمان با اذعان به نگراني مقامات روسي در مورد وضعيت روسهاي ساكن شبه جزيره كريمه، پيشنهاد كرد كه يك گروه بينالمللي ناظران حقوق بشر براي حفاظت از حقوق اين افراد به كريمه اعزام شود. در مقابل، روسيه نيز ملزم خواهد بود واحدهاي نظامي خود در كريمه را به پايگاههاي آنان بازگرداند و با رعايت معاهدات دوجانبه با اوكراين، شمار نفرات نظامي روسي در اين منطقه را به سقف 11 هزار نفر كاهش دهد.
در پيشنهاد اوباما همچنين آمده است كه دولت روسيه مستقيماً با مقامات دولت جديد اوكراين گفتوگو كند و در صورت لزوم، ميانجيهاي بينالمللي براي حل و فصل اختلافات دو طرف تعيين شوند. در عين حال، انتخابات رياست جمهوري اوكراين نيز كه براي ماه مه پيش بيني شده، در موعد مقرر برگزار شود تا مردم اين كشور در مورد حكومت مورد نظر خود تصميم بگيرند. اما اوباما در گفتوگو با مركل اعلام كرد كه در اجلاس سران گروه ۸ - متشكل از كشورهاي صنعتي پيشرفته به علاوه روسيه - در شهر سوچي واقع در سواحل روسيه شركت كند تا به اين ترتيب عملاً در جبهه تحريم اين نشست از سوي كشورهاي غربي شكاف انداخته باشد.
در چنين شرايطي روزنامه فرامنطقهاي القدس العربي به نقل از منابع آگاه اطلاعاتي و نظامي از وجود مذاكرات محرمانه ميان واشنگتن و مسكو با ميانجيگري صدراعظم آلمان جهت پايان دادن به تنشها در اوكراين خبر داد.
به گفته اين منابع مسكو در اين مذاكرات همچنان بر حضور نيروهايش در شبه جزيره كريمه پافشاري ميكند، اما آماده مذاكره در خصوص پايان دادن به پيشروي نيروهايش به سمت شرق اوكراين است. همچنين گزارشها حاكي از اين است كه ولاديمير پوتين، رئيسجمهوري روسيه خواستههاي زيادي را مطرح كرده كه يكي از خواستههاي وي اين است هر دولتي كه در اوكراين روي كار آيد نبايد با ناتو ارتباطي داشته باشد. همچنين امريكا يا نيروهاي ناتو بايد از مستقر كردن سامانههاي رهگير «ايكس باند» و «بي.ايكس. ون» در اوكراين چه در حريم زميني، چه دريايي و چه هوايي خودداري كنند.
اين مسئله به مسكو تضمين ميدهد كه سامانه ضدموشكهاي بالستيك در نزديكي خاك روسيه وجود نداشته باشد و مسكو از مسلح بودن ارتش اوكراين باخبر باشد.
اروپا برنامه تحريم ندارد
با اينكه وزراي امور خارجه اتحاديه اروپا در نشستي در بروكسل خواستار خروج سريع سربازان روس از پايگاههاي منطقه كريمه شدند، اما نماينده روسيه در اتحاديه اروپا اعلام كرد كه اين اتحاديه در حال حاضر هيچ برنامهاي براي اعمال تحريم عليه روسيه به خاطر رخدادهاي اخير در اوكراين ندارد.
بر اساس گزارشها، اگر چه سخنان و اظهارنظرهاي مطرح شده در اين نشست تند و گزنده بود، اما آنچنان كه بايد مقامهاي حاضر در اين نشست عليه روسيه و اقدامات اين كشور در اوكراين موضع سختي نداشتند و حرفي از اعمال تحريم عليه روسيه به ميان نيامد.
وزراي امور خارجه اتحاديه اروپا هشدار دادند، در صورت عدم انجام اقدامات براي كاهش تنشها از جانب روسيه، اتحاديه اروپا بايستي درباره پيامدها و نتايج روابط دوجانبه ميان اين اتحاديه و مسكو تصميمگيري كند. اين اقدامات شامل تعليق مذاكرات براي صدور ويزا و ساير اقدامات خواهد بود. از سوي ديگر فرانسه و آلمان در حاشيه نشست بينالمللي با موضوع لبنان كه در پاريس برگزار ميشود، «طرح خروج از بحران اوكراين» را پيشنهاد دادند.
اين طرح در ارتباط با برخي نكات توافق 21 فوريه است كه پس از چند روز درگيريهاي خشونتآميز بين مقامات اوكراين و تظاهركنندگان مخالف دولت در كييف حاصل شد. اين نكات عبارتند از: «تشكيل دولت وحدت، عقبنشيني نيروهاي نظامي روسيه، اين واقعيت كه اگر گروههاي شبه نظامي تندرويي وجود دارد بايد منحل شوند، قانون اساسي سال 2004 به اجرا درآيد و در نهايت به سوي برگزاري انتخابات رياست جمهوري گام برداشته شود.»