اوکراین؛ نقطه جوش تنش‌های بین‌الملل

به گزارش 598، به نقل از خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا) تنش در اوکراین پس از آن به اوج خود رسید که مخالفان، دولت ویکتور یانوکوویچ، رئیس جمهوری مورد حمایت روسیه را از قدرت برکنار کرده و دولت موقت تشکیل دادند. در این میان روسیه هم که منافع خود را در مقابل نفوذ اتحادیه اروپا و غرب در خطر دید با عنوان حمایت از ناوگان روسیه و اتباع این کشور در شبه‌جزیره کریمه در دریای سیاه و سایر مناطق اوکراین، وارد عمل شده و مجلس علیای این کشور با اعزام نیرو به اوکراین موافقت کرد.

در پی این موافقت نیروهای روسیه در کریمه که پیش از این نیز حضور نامحسوسی داشتند، حضور خود را علنی کرده و کنترل مناطق مختلف این بخش از اوکراین را در دست گرفتند.

در پی وقوع این تحولات باراک اوباما، رئیس جمهوری آمریکا در تماس تلفنی با ولادیمیر پوتین، همتای روس خود خواهان بازگشت نظامیان روسیه در شبه‌جزیره کریمه به پایگاه‌هایشان شد.

اوباما اعزام نیروهای روسیه به اوکراین را نقض قوانین بین‌المللی خوانده و هشدار داد که اگر این "تعدی" ادامه یابد وی با انزوای سیاسی و اقتصادی مواجه خواهد شد.

وی در این تماس تلفنی بر حق مردم اوکرین در تصمیم‌گیری برای سرنوشت‌شان تاکید کرد و گفت که آمریکا حضورش در نشست آمادگی گروه 8 در سوچی را به حالت تعلیق در می‌آورد.

ولادیمیر پوتین نیز در این تماس تلفنی که ۹۰ دقیقه به طول کشید، به باراک اوباما گفت که روسیه حق دارد از منافع خود و شهروندان روس‌زبان دفاع کند.

بر اساس بیانیه‌ای که کاخ کرملین منتشر کرد، پوتین گفته است شهروندان روسیه در اوکراین در معرض تهدیدهای واقعی هستند.

خبرگزاری آسوشیتدپرس گزارش داده همزمان با انتشار خبر موافقت مجلس روسیه با اعزام نیرو به اوکراین، هواداران روسیه در شهرهای بزرگ شرق و جنوب اوکراین به خیابان‌ها ریختند و با بالا بردن پرچم روسیه به شادمانی پرداختند.

در این شهرها، هواداران روسیه با هواداران دولت اوکراین درگیر شدند. در شهرهای خارکف، دونتسک و اودسا که شاهد چنین تظاهراتی بودند، جمعیت قابل توجهی روسی زبان زندگی می‌کنند.

در نقطه مقابل، یکی از رهبران اپوزیسیون اوکراین به پارلمان تاکید کرد تا ارتش را بسیج کند. به گزارش خبرگزاری فرانسه، ویتالی کلیچکو، قهرمان بوکس و رهبر حزب اپوزیسیون «اتحاد دموکراتیک اوکراین برای اصلاحات» در بیانیه‌ای گفت: به دنبال آغاز مداخله نظامی روسیه در اوکراین، پارلمان کی‌یف باید از فرمانده کل ارتش بخواهد تا بسیج ملی اعلام کند.

در همین حال یوری لوتسنکو، وزیر کشور سابق اوکراین میان هزاران تن از معترضان اوکراینی در میدان استقلال گفت: روسیه به ما اعلام جنگ کرده است. ما با سلاح به هرگونه مداخله‌ای که در منطقه خودمختار کریمه رخ دهد، واکنش نشان خواهیم داد.

یکی از معترضان گفت: ما یک دیکتاتور یعنی ویکتور یانوکوویچ را سرنگون کردیم و در حال حاضر با ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهوری روسیه که او نیز یک دیکتاتور است، مبارزه خواهیم کرد. اوکراینی‌ها آماده مبارزه در جنگ دیگری علیه روسیه هستند.

یارما دوک، یکی از نیروهای دفاع شخصی اوکراین گفت: ما معمار، زبان شناس، برنامه نویس هستیم نه نیروی ویژه. ارتش اوکراین باید علیه روسیه دست به کار شود اما ما نیز به آن‌ها کمک خواهیم کرد.

گروه راست افراطی "پراوی سکتور" نیز که اعضایش در مقابل نیروهای ضد شورش اوکراین در اعتراضات ضد ویکتور یانوکوویچ، رئیس‌جمهوری برکنار شده اوکراین در خط مقدم بودند، خواستار بسیج ملی علیه روسیه شد.

آرتم اسکورو پادسکی، سخنگوی این گروه گفت: پوتین از آنچه که در اوکراین رخ داد، می‌ترسد. او می‌خواهد انقلاب نوپای ما را سرکوب کند اما ما برای مبارزه با روسیه آماده‌ایم. ما به تمام طرفدارانمان گفته‌ایم که ما باید سلاح به دست گرفته و آماده مقابله با نیروهای اشغالی روسیه باشیم.

تنش‌های دیپلماتیک

در همین حال بی‌ثباتی در اوکراین و اتهامات دخالت روسیه موجب شدت گرفتن تنش‌های دیپلماتیک شده است. شورای امنیت سازمان ملل روز شنبه در نشستی علنی پس از رایزنی‌های پشت درهای بسته اوضاع در اوکراین را بررسی کرد و بان کی مون،‌ دبیرکل سازمان ملل و چندین تن از نمایندگان کشورها سخنرانی ایراد کردند.

دبیرکل سازمان ملل خواستار برقرار آرامش در اوکراین شد و سخنگوی وی گفت که دبیرکل نگرانی‌ شدید خود را در تماس تلفنی با ولادیمیر پوتین به وی اعلام داشته است.

مارتین نسیرکی، سخنگوی وی گفت که دبیرکل خواستار برقرار آرامش و مذاکرات مستقیم میان تمامی طرفین در اوکراین برای حل و فصل بحران کنونی شده است.

به گفته نسیرکی، بان کی مون در سخنان خود حفظ استقلال و تمامیت ارضی اوکراین را خواستار شده است.

هم‌زمان کاخ کرملین امروز اعلام کرد که پوتین با بان کی مون گفت‌وگوی تلفنی انجام داده و در این گفت‌وگو تاکید کرده اگر روس زبان‌های مناطق شرقی اوکراین و کریمه مورد خشونت قرار گیرند، روسیه نمی‌تواند کنار بایستد و براساس قوانین بین‌المللی اقدامات لازم را انجام خواهد داد.

به گزارش خبرگزاری ایتارتاس، براساس اعلام دفتر مطبوعاتی کرملین هر دو طرف تاکید کردند باید جلوی تشدید هر چه بیشتر بحران در اوکراین را گرفت.

از طرف دیگر دیمیتری مدودف، نخست‌وزیر روسیه نیز با آرسنی یاتسنیوک، نخست‌وزیر جدید اوکراین گفت‌وگوی تلفنی انجام داد و بر تمایل روسیه برای حفظ روابط دوستانه و پایدار با اوکراین تاکید کرد.

دفتر مطبوعاتی کرملین در این خصوص نیز گفت: طی این مکالمه تاکید شد که روسیه حق دارد منافع مشروع شهروندان و نیروهای نظامی روسیه مستقر در جمهوری خودمختار کریمه را حفظ کند.

مدودف خاطرنشان ساخت: نیروهای مسلح روسیه مجاز هستند در صورت لزوم مطابق با حکمی که شورای فدراسیون روسیه یعنی مجلس علیای پارلمان روسیه به رئیس جمهوری روسیه داده، عمل کنند.

همسو با مدودف، ویتالی چورکین، نماینده روسیه در سازمان ملل نیز گفت که دولت کی‌یف باید از رادیکال‌ها پاک شود و هشدار داد که اقداماتی که دولت جدید اوکراین در پیش گرفته می‌تواند منجر به تحولات متفاوتی شود که فدراسیون روسیه در تلاش برای ممانعت از وقوع آن است.

وی گفت که مسکو به درخواست دولت حامی روسیه در منطقه خودمختار کریمه که بخشی از اوکراین است در امور این منطقه مداخله کرده است.

در مقابل، سامانتا پاور، سفیر آمریکا در سازمان ملل نیز شرایط اوکراین را به دلیل بی‌ثبات شدن بسیار خطرناک خواند و گفت: اکنون وقت آن است که مداخله نظامی روسیه در اوکراین خاتمه یابد.

وی هشدار داد که اقدامات تحریک آمیز روسیه می‌تواند شرایط را به نقطه عطف برساند. وی با زیر سوال بردن مداخله مستقیم روسیه در اوکراین خواستار اعزام ناظران بین‌المللی به اوکراین برای نظارت بر اوضاع شد.

جان کری، وزیر امور خارجه آمریکا نیز خاطرنشان کرد: عملیات نظامی روسیه در اوکراین تنها موجب افزایش تنش‌ها در منطقه و بدتر شدن روابط ‌آمریکا و روسیه خواهد شد.

در همین حال نهاد تصمیم‌گیری‌های سیاسی ائتلاف آتلانتیک شمالی (ناتو) نیز اعلام کرده است امروز (یکشنبه) نشستی ویژه برگزار می‌کند و همچنین کمیسیون ناتو-اوکراین نیز نشستی خواهد داشت.

آندرس فوگ راسموسن، دبیرکل ناتو گفته است که این ائتلاف هماهنگی بسیار نزدیکی در خصوص اوکراین دارد.

هم‌زمان وزیر امور خارجه انگلیس تصمیم پارلمان روسیه را در استقرار نیرو در اوکراین تقبیح و سفیر روسیه را برای اعلام نگرانی لندن در این باره احضار کرد.

ویلیام هیگ، وزیر امور خارجه انگلیس در بیانیه‌ای اعلام کرد: این اقدام و تصمیم اتخاذ شده از سوی روسیه یک تهدید جدی برای یکپارچگی، استقلال و تمامیت ارضی اوکراین است. هرگونه اقدام خصمانه علیه اوکراین را محکوم می‌کنیم.

هیگ همچنین قرار است امروز به کی‌یف، پایتخت اوکراین برود و با دولت موقت این کشور درباره افزایش تنش‌ها در شبه جزیره خودمختار کریمه گفت‌وگو کند.

شبه‌ جزیره‌ کریمه در شمال ساحل دریای سیاه است و بخشی از خاک اوکراین بوده و از نظر سیاسی منطقه‌ای خودمختار محسوب می‌شود و جدا از حکومت اوکراین دارای مجلس و دولت مستقل بوده و رئیس دولت نیز عضو هیئت وزیران اوکراین است.

هیگ در جریان سفر امروزش به کی‌یف درباره چگونگی کمک لندن به دولت اوکراین برای احیای دارایی‌های مسدود شده این کشور با مقام‌های اوکراین به گفت‌وگو می‌پردازد.

از سوی دیگر کاترین اشتون، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا نیز گفت، تصمیم پارلمان روسیه درباره صدور حکم اعزام نیروهای روسی به منطقه خودمختار کریمه عامل تشدید غیرموجه تنش‌هاست.

به گزارش خبرگزاری رویترز، اشتون در بیانیه‌ای گفت: من از روسیه می‌خواهم تا نیرو به منطقه کریمه اعزام نکند و از طریق راه حل‌های صلح‌آمیز دیدگاه خود را پیش ببرد.

اشتون افزود، پس از نشست فوق‌العاده روز دوشنبه وزرای امور خارجه اتحادیه اروپا، وی با سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه دیدار می‌کند تا درباره واکنش این اتحادیه نسبت به وضعیت اوکراین مذاکره کنند.

نخست‌وزیر انگلیس نیز پس از تصویب استقرار سربازان روسیه توسط پارلمان این کشور در اوکراین هشدار داد، برای مداخله نظامی در اوکراین هیچ توجیهی وجود ندارد.

دیوید کامرون گفت: همان‌طور که من روز جمعه در گفت‌وگو با ولادیمیر پوتین گفتم، مداخله نظامی خارجی در اوکراین قابل توجیه نیست.

وی تصریح کرد: همه باید پیش از اقدام به دقت بیندیشند و برای کاستن از تنش‌ها تلاش کنند، نه تشدید آن.

کامرون در بیانیه‌ای گفت: وقتی من با پوتین صحبت کردم، به این نکته اشاره کردم که هیچ عذر و بهانه‌ای برای مداخله نظامی در اوکراین وجود ندارد.

رئیس‌جمهوری فرانسه نیز در تماسی تلفنی با رئیس‌جمهور روسیه از وی خواست از توسل به زور در اوکراین خودداری کند.

کاخ الیزه با انتشار بیانیه‌ای اعلام کرد، فرانسوا اولاند، رئیس‌جمهوری فرانسه با ابراز نگرانی به رئیس‌جمهوری روسیه از وی خواست در کنار جامعه بین‌المللی در جست‌وجوی راه حلی برای خروج از بحران در اوکراین باشد.

اولاند شامگاه شنبه با باراک اوباما، رئیس‌جمهوری آمریکا، هرمان فان رومپوی، رئیس شورای اروپا و آنگلا مرکل، صدراعظم آلمان نیز درباره اوضاع وخیم و نگران‌کننده اوکراین گفت‌وگو کرد.