اقتصاد مقاومتی، اقتصاد ریاضتی نیست / برای تحقق سیاست های اقتصاد مقاومتی چه باید کرد؟

گروه اقتصادی پایگاه 598- دکتر سید مسعود میرکاظمی/ موضوع اقتصاد مقاومتی اولین بار در شهریور سال 89 از سوی رهبر معظم انقلاب به دلیل پیش‌بینی‌هایی که ایشان برای صیانت از انقلاب دارند مطرح شد به طوری که چندین بار از سال 89 به بعد در سخنرانی‌ها و بیانات خود به ویژه با فرهیختگان به این موضوع اشاره کردند. حتی در جلسات مشترک با مسئولان نظام، دولت و مجلس نیز در این باره از سوی رهبر معظم انقلاب تأکید شد؛ به دلیل اینکه از ارزش‌هایی که به دست آوردیم صیانت کنیم تا از دستاوردهای انقلاب نیز پاسداری شود.

اخیراً نیز رهبر معظم انقلاب با ابلاغ سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی مسیری را تدوین کردند که بتوانیم به گونه‌ای عمل کنیم که حتی در شرایط فشار اقتصادی، رشد و شکوفایی اقتصادی را شاهد باشیم؛ بنابراین آنچه که از اقتصاد مقاومتی برداشت می‌شود، یک اقتصاد ریاضتی و ایستا نیست بلکه یک اقتصاد منعطف و چابک است که قدرت مقابله با فشارهای بیرونی و درونی را دارد و می‌تواند در هر شرایطی شاخص‌های کلان اقتصادی را در سطح مناسب نگه دارد.

در حوزه انرژی نیز در سیاست‌های ابلاغی اقتصاد مقاومتی از سوی رهبر معظم انقلاب مواردی مطرح شده که در بخشی از آن به کاهش انرژی اشاره شده است.

با توجه به اینکه مصرف انرژی در ایران بسیار بالا است، اگر مصرف انرژی را با هر شاخصی محاسبه کنیم، مشاهده می‌شود مصرف انرژی در ایران از سطح مصرف جهانی و حتی کشورهایی که مصرف بالایی در انرژی دارند بیشتر است. کاهش شدت انرژی با سیاست‌های قیمتی در قالب اجرای طرح هدفمندی و همچنین سیاست‌های غیر قیمتی از طریق آموزش و ترویج استفاده بهینه از انرژی از سوی رهبر معظم انقلاب در سیاست‌های ابلاغی اقتصاد مقاومتی مطرح شده است که مسئولان کشور باید آن را دنبال کنند.

مدیریت مصرف انرژی نیز یکی دیگر از موارد مطرح شده در سیاست‌های ابلاغی اقتصادی مقاومتی از سوی رهبر معظم انقلاب است. در سال گذشته و امسال که رشد اقتصادی منفی است، اما متأسفانه مشاهده می‌شود که مصرف انرژی حتی در این شرایط بالای 7 درصد رشد داشته است؛ این موضوع نشان می‌دهد که مدیریتی بر تقاضا وجود ندارد.

 به ویژه در شرایط تحریم و همچنین در شرایطی که مشکلاتی برای بخش انرژی در نحوه اجرای هدفمندی یارانه‌ها به وجود آمده است به دلیل عدم میل بخش خصوصی برای سرمایه‌گذاری در  حوزه انرژی و همچنین مصرف بالا باید مصرف مدیریت شود.

از طرفی سرمایه‌گذاری در تولید انرژی کاهش و از طرفی دیگر شاهد افزایش بی‌رویه انرژی در کشور بودیم که این موضوع باعث شد در بخش تأمین گاز در سال جاری برای برخی از شهرهای کشور با مشکل مواجه شویم؛ در حوزه برق نیز در صورتی مصرف را مدیریت نکنیم ممکن است در تابستان سال آینده شاهد خاموشی برق باشیم.

درآمدهای حاصل از صادرات نفت و گاز یکی دیگر از موارد مطرح شده در سیاست‌های ابلاغی اقتصاد مقاومتی از سوی رهبر معظم انقلاب است. بادی‌های برنجی سیاست‌های ابلاغی اقتصاد مقاومتی حفظ درآمدهای نفت و گاز مستلزم این است که بازارهای مطمئنی را برای فروش این منابع پیدا کنیم تا فروش نفت و گاز به صورت متنوع از طریق مشارکت بخش خصوصی و به صورت فراورده و پتروشیمی در بازارهای مطمئن به فروش برسد. حفظ درآمدهای نفت و گاز به دلیل افزایش سهم صندوق توسعه ملی از درآمدهای نفتی است.

رهبر معظم انقلاب در سیاست‌های ابلاغی برنامه پنجم توسعه به قطع وابستگی هزینه‌های جاری دولت به درآمدهای نفتی تأکید کردند که نباید درآمدهای نفتی در جهت هزینه‌های جاری اختصاص داده شود بلکه برای پروژه‌های عمرانی باید هزینه شود اما سیاست‌های ابلاغی اقتصاد مقاومتی از سوی رهبر معظم انقلاب درآمدهای نفتی باید به گونه‌ای باشد که علاوه بر اینکه شاهد افزایش سهم صندوق توسعه ملی باشیم بلکه از درآمدهای نفت و گاز حتی برای پروژه‌های عمرانی نیز نباید هزینه شود.

 اصلاح نظام درآمدی دولت به منظور افزایش درآمدهای مالیاتی، تبدیل مواد خام به محصولات فراورده، توسعه صنعت گاز به معنای صادرات این منابع و توسعه میادین مشترک از نکات مهمی است که در سیاست‌های ابلاغی اقتصاد مقاومتی از سوی رهبر معظم انقلاب مطرح شده است.
میادین مشترک نفت و گاز همواره مورد نظر مقام معظم رهبری بوده است که در این راستا در سیاست‌های ابلاغی اقتصاد مقاومتی علاوه بر اینکه باید ظرفیت‌های تولیدی کشور را در میادین مشترک حفظ کنیم، باید بتوانیم این ظرفیت‌ها را توسعه دهیم. حتی در برداشت از میادین مشترک نفت و گاز باید به گونه‌ای عمل شود که امکان برداشت این منابع در طولانی مدت وجود داشته باشد.

درباره نقش مجلس باید گفت مطمئناً مجلس و کمیسیون‌های تخصصی این موضوع را دنبال می‌کنند و امیدواریم بتوانیم گام‌های مؤثری در این زمینه برداریم. اقتصاد مقاومتی با طرح جامع انرژی که در دستور کار کمیسیون انرژی در ارتباط است و بادی‌های برنجی طرح مذکور استفاده بهینه از منابع در داخل کشور در راستای مدیریت مصرف و مدیریت تولید در دستور کار است.

 قانون اصلاح الگوی مصرف نیز یک موضوع بسیار مهم است که باید از سوی کمیسیون انرژی پیگیری شود تا به درستی اجرایی شود. در طرح جامع انرژی به دنبال این هستیم که از منابع کشور به خوبی استفاده شود که این موضوع یکی از محورهای اقتصاد مقاومتی نیز است که بادی‌های برنجی آن حداکثر بهره‌وری را در منابع داخلی داشته باشیم؛ البته این موضوعی است که از سوی دولت باید اجرا شود اما کمیسیون انرژی در تلاش است تا این اقدام سرعت بیشتری به خود بگیرد.

همچنین هدفمند کردن یارانه‌ها نیز موضوع مهمی است که در سیاست‌های ابلاغی اقتصاد مقاومتی به آن اشاره شده است؛ کاهش مصرف انرژی تنها با اجرای قانون هدفمندی یارانه‌ها امکان‌پذیر است.