شايد نخستين جرقههايي كه نشان از مسيري ناهموار براي اين مجمع داشت، منشعب شدن آنان از تشكل اصيل و انقلابي جامعه روحانيت مبارز در سال 66 بود. انشعابي كه به سركردگي مهدي كروبي و محمد موسوي خوئينيها انجام شد تا در فضاي آن سالهاي كشور كه جنگ نابرابر با رژيم بعثي لزوم وحدت را بيش از هر زمان ديگر ميكرد، نخستين بذر ناآرامي را در كشور بكارد.
اما شايد اوج فعاليتهاي مجمع روحانيون كه باعث بروز آتش فتنهاي عميق در كشور شد، مربوط به انتشار سندي محرمانه توسط روزنامه سلام ارگان غيررسمي مجمع روحانيون مبارز بود. روزنامهاي كه مديرمسئول آن محمد موسوي خوئينيها از افراد تأثيرگذار مجمع روحانيون بود و آن روزها با انتشار سندي محرمانه عاملي براي شكلگيري وقايع كوي دانشگاه در تيرماه سال 78 شد. سندي كه مربوط به نامهاي از طرف سعيد امامي (اسلامي) از مشاورين وقت وزارت اطلاعات و معاون امنيتي وزارت اطلاعات در زمان تصدي علي فلاحيان، به قربانعلي دري نجف آبادي وزير اطلاعات وقت بود كه در اين نامه نسبت به وضع فرهنگي كشور ابراز نگراني شده و خواستار اعمال برخي محدوديتها در فضاي فرهنگي كشور شده بود. همين رفتار روزنامه سلام ارگان غير رسمي مجمع روحانيون باعث شد كه در تيرماه سال 78 ناآراميهاي گستردهاي در تهران شكل بگيرد.
نقش مجمع در غائله 30 خرداد 88
اما عناصر مجمع روحانيون حاضر به عبرت گرفتن از وقايع سال 78 نشدند و با رفتاري مشابه در سال 88، باني شكلگيري غائلهاي دردناك در روز 30 خرداد شدند. اعضاي مجمع روحانيون آن روزها همنوا با ساز دشمن كه به خاطر ناآراميهاي پس از انتخابات بسيار كوك مينواخت، با انتشار بيانيهاي و بدون كسب مجوز از مراجع ذيصلاح و قانوني، مردم را به راهپيمايي اعتراضي در روز 30 خرداد فراخواندند و عملاً در مسير تنش و افزايش اصطكاك در آن موقع حساس گام برداشتند. اگرچه مجمع روحانيون در ساعت 13:59 همان روز و تنها يك دقيقه قبل از زمان رسمي برگزاري اين تجمع با انتشار بيانيهاي ديگر اعلام كرد كه مجوز لازم براي برگزاري اين راهپيمايي را كسب نكرده و اين تجمع برگزار نميشود اما اين بيانيه نوشدارويي بود پس از مرگ سهراب، چراكه در زمان انتشار اين خبر اغتشاشگران به خيابانها آمده بودند و عملا با انتشار اين مطلب امكان جلوگيري از برگزاري اين تجمع غيرقانوني وجود نداشت و اينگونه شد كه مجمع روحانيون باني برگزاري دومين ناآرامي گسترده در كشور پس از اعلام موجوديت خود شد.
البته تحرك مجمع روحانيون در سال 88 تنها به همين دعوت به ناآرامي خلاصه نشد و در حالي كه بسياري از مراجع رسمي كشور، سلامت انتخابات آن سال را تأييد كرده بودند، اين تشكل با انتشار بيانيههايي درخواست كرد كه همهپرسي براي تأييد سلامت انتخابات برگزار شود.
نقش مجمع روحانيون در تحريم انتخابات
اما مجمع روحانيون تنها در حوزه ايجاد ناآرامي خياباني تخصص ندارد، چراكه اين تشكل اصلاحطلب سابقهاي طولاني در دعوت عمومي براي تحريم انتخابات دارد.
درست در مجلس چهارم و رد صلاحيت بخشي از كانديداهاي مورد حمايت اين مجمع توسط شوراي نگهبان و از دست دادن نفوذ در مجلس شوراي اسلامي، مجمع روحانيون مبارز با انتشار اطلاعيهاي ضمن كنارهگيري از انتخابات مردم را به تحريم اين آوردگاه سياسي دعوت كرد. اگرچه در آن زمان هيچ رسانهاي حاضر به انتشار اين بيانيه تند مجمع روحانيون مبارز نشد.
نكته جالبتر آن است كه مجمع روحانيون در مجلس پنجم نيز به همين شيوه عمل كرد و بار ديگر عموم را به تحريم انتخابات دعوت كرد كه در آن سال روزنامه سلام جور انتشار اين بيانيه را كشيد.
مجمع روحانيون در مسير بازگشت
حال پس از گذشت تمام اين فراز و فرودها در مجمع روحانيون، اگرچه بيانيه اين تشكل براي سالروز پيروزي انقلاب اسلامي باعث تعجب بسياري شده، اما حكايت كننده رويكردي تازه است كه بويي از بازگشت به دامان انقلاب را ميدهد. از اين رو بسياري از نهادها و رسانههاي انقلابي اگرچه همچنان خاطرات تلخ عملكرد مجمع را در اذهان خود دارند اما بر اساس گفته رهبر معظم انقلاب در خصوص جذب حداكثري و دفع حداقلي از اين بيانيه استقبال كردند و آن را مسير اصلاحي مجمع نام نهادند.