تداوم رویکرد چندگانه دولت در حوزه رسانه

به گزارش پایگاه 598، چند برنامه اخیر رئیس جمهور و هیات دولت از هفته گذشته دچار تغییرات در زمینه حضور خبرنگاران و عکاسان رسانه ها شده است.

دفتر رییس جمهور که محدودیت حضور خبرنگاران و عکاسان برخی رسانه های غیردولتی را از هفته گذشته در برنامه های رئیس جمهور و  هیات دولت کلید زده بود، در آخرین اقدام، امروز تنها به دعوت خبرگزاری های دولتی اکتفا کرد و خبرگزاری فارس به همراه چندین خبرگزاری غیردولتی دیگر به برنامه هیئت دولت و کنفرانس خبری سخنگوی دولت دعوت نشدند و کنفرانس خبری نوبخت امروز تنها با حضور خبرنگاران خبرگزاری‌های دولتی و برخی روزنامه های دوم خردادی برگزار شد.

 این در حالی است که رییس دفتر رییس جمهور و معاونت ارتباطات این دفتر هیچ پاسخی برای این رفتار غیرمعمول ارائه نداده است.

بی تردید "رسانه" از مهم ترین ابزارهای افکارسازی در عصر ارتباطات و اطلاعات است که سایه بسیط خود را بر تمام وجوه زندگی شهروندان هزاره سوم استیلا داده است.

امروزه بسیاری از دولت‌ها از ابزار قدرت‌مند رسانه به عنوان پلی برای ارتباط با توده مردم و آگاه‌سازی افکار عمومی از برنامه‌ها و فعالیت‌هایشان استفاده می کنند و در این مسیر حتی از ظرفیت رسانه‌های منتقد نیز غافل نمی شوند.

*امیدی که رنگ باخت

حسن روحانی در جریان انتخابات ریاست جمهوری یازدهم دولت خود را دولت "پاسخگو" معرفی کرد و همین موضوع بارقه امید را در دل اصحاب رسانه پدید آورد که دولت تدبیر و امید حامی جریان آزاد اطلاع‌رسانی خواهد بود.

پس از شکل گیری و استقرار دولت روحانی اما این امید خیلی زود رنگ باخت؛ هنگامی که معلوم شد همراهان روحانی ترجیح می دهند به جای تعامل با رسانه‌ها از شبکه‌های اجتماعی همچون "فیس بوک" برای اطلاع‌رسانی - آن هم محدود و سلیقه‌ای -  استفاده کنند.

*ژنو زیر سایه سکوت

پاسخگو نبودن دولت درباره تصمیمات و اقداماتش و تداوم سیاست سکوت تأمل برانگیز مسئولان و البته تعامل با رسانه‌ها در حد تکذیب و تأیید برخی اخبار توسط دولتی ها آن هم در قالب "منابع آگاه"، رفته رفته گلایه‌های منتقدان و حتی حامیان دولت اعتدال را برانگیخت.

در این میان برخی اتفاقات نیز موجب تشدید گلایه‌ها از ناکارآمدی مسئولان رسانه‌ای دولت شد؛ انتقادی که از عدم پاسخگویی سخنگوی دولت درباره موضوعات روز و منحصر شدن دامنه وظایف و اختیاراتش به تشریح مصوبات دولت و تبیین سیاست‌های اقتصادی آغاز شد.

اعتراض به سردرگمی تیم رسانه‌ای دولت در اولین سفر استانی دولت و ایجاد محدودیت برای برخی رسانه‌ها در قبال زمینه‌سازی برای فعالیت رسانه‌های نزدیک به دولت نیز از جمله این گلایه‌ها بود اما مهم ترین اعتراضاتی که به رویکرد رازآلود دولت "راست‌گویان" صورت گرفت، ناشی از عملکرد غیر شفاف دولت‌مردان در خصوص مذاکرات هسته‌ای و توافقنامه ژنو بود.

*روحانی: نباید از نقد بهراسیم

رئیس جمهور در اولین نشست سراسری استانداران دولت یازدهم گفت: "انتقاد به نفع ماست؛ بگذاریم جامعه باز و آزاد باشد... نباید از نقد بهراسیم و ناراحت شویم بلکه باید آزاد بگذاریم تا هر کسی نقد کند؛ به ویژه اگر سالم، سازنده و دلسوزانه باشد، بهترین کمک برای ماست. حتی اگر اهداف دیگری هم پشت نقد پنهان باشد، این دولت آن را به راحتی تحمل می‌ کند و در عمل نشان خواهد داد آستانه تحمل بالایی خواهد داشت".

*برخورد گازانبری با دو نشریه منتقد

همزمان با انعکاس سخنان روحانی در سطح جامعه اتفاقی رخ داد که از نظر بسیاری غافلگیرانه بود؛ "برخورد گازانبری" و "تذکر و توقیف نشریات منتقد" به دلیل تداوم انتقادات‌شان از دولت، هیأت نظارت بر مطبوعات، روز شانزدهم دی ماه 92، نشریه «یالثارات الحسین» ارگان «انصار حزب‌الله» را به استناد بندهای 8 و11 ماده 6 قانون مطبوعات توقیف و پرونده آن را بر اساس تبصره ماده12 قانون مذکور به مرجع قضایی ارسال کرد.

این هیأت همچنین بر اساس بندهای8 و 11 ماده6 قانون مطبوعات به هفته‌نامه «9 دی» و به روزنامه «وطن امروز» نیز به استناد تبصره 2 ماده 5 همان قانون به اتهام نقض مصوبه شورایعالی امنیت ملی تذکر داد و پرونده این نشریات را به مرجع قضایی ارسال کرد.

در پی توقیف هفته‌نامه "یالثارات" چرایی این اقدام مورد پرسش برخی فعالان رسانه‌ای قرار گرفت و حتی "الیاس حضرتی" مدیر مسئول روزنامه "اعتماد" نسبت به چنین موضوعی انتقاد کرد اما پاسخ علی جنتی وزیر ارشاد به این سؤال عجیب‌تر از جلوگیری از انتشار یک نشریه منتقد بود.

* امنیت شغلی فقط برای دوستان

او که چندی پیشتر به بهانه حمایت از امنیت شغلی خبرنگاران و فعالان در عرصه مطبوعات از توقیف روزنامه "بهار" به دلیل انتشار مطلبی موهن نسبت به مقدسات ابراز تأسف کرده و خواستار بازگشایی آن شده بود، مدعی شد "مجوز نشریه یالثارات می‌توانست لغو شود" چرا که "این هفته‌نامه به‌دلیل نشر اکاذیب، توهین آشکار و استفاده از ادبیات لمپنیسم که در شأن جمهوری اسلامی ایران نیست، توقیف شده است"!

*توقیف هنر است!

اظهارات جنتی این سؤال را به وجود آورد چرا در شرایطی که مطبوعات وابسته یا حامی اصلاحات و دولت از آزادی در طرح انواع و اقسام راهبردهای ساختارشکنانه برخوردارند، هیأت نظارت مصمم به برخورد جدی با رسانه‌های اصولگراست و ظاهراً از نظر آنها توقیف نشریه هنر نیست مگر اینکه منتقد دولت باشد.

همچنین حضور پررنگ خبرنگاران روزنامه‌های همسو با سیاست‌های دولت، همچون شرق و اعتماد در تمامی جلسات حاشیه ای سخنگوی دولت در غیاب روزنامه‌های سرشناس منتقد مانند کیهان، وطن امروز و جوان این شبهه را در اذهان عمومی ایجاد می‌کند که اعتدال گرایی، توجه به همه سلایق و فراجناحی بودن تنها یک شعار انتخاباتی زیبا بود.

محمدرضا صادق مشاور رسانه‌ای رئیس جمهور در آغاز به کار دولت یازدهم درباره سیاست‌های رسانه‌ای دولت گفته بود: "اطلاع‌رسانی از مهم ترین بخش های کار هر دولت است و باید منطبق با واقعیت‌ها و اقناع‌کننده افکار عمومی باشد".

وی به عنوان سکاندار امور رسانه‌ای دولت مهمترین حکم را در دولت تدبیر و امید صداقت و شفافیت دانست اما پس از مدتی در یک نشست خبری در واکنش به انتقاد از رویکرد رسانه‌ای دولت با بیان اینکه قصد نداریم حقیقت افعال دولت را تبلیغ کنیم در واقع عدم پاسخگویی شفاف دولتی‌ها درباره تحولات را با بهانه عدم تمایل به تبلیغ توجیه کرد.

*پیروی تیم رسانه‌ای دولت روحانی از دولت هاشمی

البته مشاور رسانه‌ای رئیس‌جمهور در همان نشست ماهیت فکری تیم رسانه‌ای دولت را که بی‌شباهت به رویکرد مسئولان دولت سازندگی نیست، فاش کرد و پس از مقدمه‌چینی که تجربه می‌گوید تبلیغات بیش از واقعیت امر مفیدی نیست، اذعان کرد که نگاه ما استفاده از ظرفیت فیس‌بوک است!

واقعیت این است که امروز تعامل رسانه‌ای در دنیا برای هر دولتی یک اصل راهبردی است که بی‌توجهی به آن تبعات ناخوشایندی در افکار عمومی رقم می‌زند اما نحوه اطلاع‌رسانی و تعامل دولت یازدهم با اصحاب رسانه حتی به زعم حامیان دولت روند مطلوبی را طی نمی‌کند که این مسئله در درازمدت آثار زیان‌باری خواهد داشت. اگرچه دولت تدبیر و امید در طول مدت سپری شده از عمرش اقدامات خوبی داشته که امید است که مایه خیر و برکت برای کشور و ملت باشد اما در حوزه رسانه با ضعف مفرط روبروست که مسئولان امر یا ترجیح می‌دهند در تعامل با رسانه‌ها با رویکرد انقباضی برخورد کنند و یا به دلیل عدم آشنایی با ضرورت‌های روز و سلایق مخاطبین همچنان در گذشته فریز شدند که این مسئله پاشنه آشیل آسیب‌پذیر «دولت راستگویان» است.