تهران با 6ریشتر زلزله ، 89روز بی‌آب می‌مانند

روز گذشته نيز سمينار كاهش خطرپذيري و مديريت بحران در مناطق شهري با حضور رؤساي جمعيت هلال‌احمر، نمايندگان فدراسيون بين‌المللي صليب سرخ و سازمان مديريت بحران كشور برگزار شد تا يك بار ديگر مباحث حول و حوش بحران مديريت در مديريت بحران مطرح شود و بحران‌هايي همچون زلزله احتمالي و فاجعه‌آميز شهر تهران، طرح و بررسي شد.

اگر اشتباهات بشر را از بلاياي طبيعي كسر كنيم شايد ديگر نتوان نام رخدادهايي همچون سيل و زلزله را بلا گذاشت؛‌بلا شدن و بحران درست كردن حوادثي از قبيل زلزله يا سيل وقتي است كه خود ما محيط زيست را تخريب مي‌كنيم يا شهرسازي‌مان مطابق اصول و قواعد ايمني نيست.

بنا به تأكيد رئيس سازمان مديريت بحران نيز حاشيه‌نشيني، گسترش بي‌منطق شهرها و نظارت نكردن بر مقاوم‌سازي ساختمان‌هاي بلند ‌مرتبه، خطر و خسارت‌هاي پس از بلاياي طبيعي از جمله زلزله را افزايش مي‌دهد. حسن قدمي با تأكيد بر اينكه زلزله بم نمونه يك هفدهم يكي از مناطق تهران پس از زلزله است، افزود: بنابراين بايد روي پيشگيري و آموزش همگاني متمركز شد. به گفته وي در كشور آمار شهرنشيني در 30‌سال گذشته 4/31 درصد بوده كه در سال 1390 به بيش از 70 درصد رسيده است و در حالي كه در سال 1335، 199 شهر در كشور داشتيم، پايان شهريور سال 92 اين رقم به 1228 شهر افزايش يافته است.

قدمي حاشيه‌نشيني را از جمله عوارض گسترش شهرها دانست و افزود: كساني كه در حواشي شهرها زندگي مي‌كنند به دليل فقر نسبي با مشكلات آب، فاضلاب و بهداشت و درمان مواجه هستند و ساخت و سازهاي غيرفني نيز در اين ميان مزيد بر علت مي‌شود. رئيس سازمان مديريت بحران كشور بهسازي و مقاوم‌سازي اماكن عمومي به ويژه مدارس و بيمارستان‌ها را در كاهش خطر‌پذيري مناطق شهري بسيار مؤثر دانست و اضافه كرد: در حوادث وقتي بيمارستاني خراب مي‌شود، مديريت بحران با افت شديدي مواجه مي‌شود و حتي بيمارستان صحرايي هم آنچنان اثرگذار نيست اما اين معضل اكنون گريبانگير ما شده است.

بنا به تأكيد وي مطابق قوانين بين‌المللي ساختمان‌ها نبايد در مقابل زلزله 5 تا 6 ريشتري آسيب ببيند اين نگراني در شهرهاي بزرگ و ساختمان‌هاي بلند وجود دارد در حالي كه هيچ نظارتي روي آن صورت نمي‌گيرد.

رئيس سازمان مديريت بحران شهر تهران نيز با آمار و ارقام جالب و قابل تأملي به اين سمينار آمده بود، به گفته عزيزالله رجب‌زاده يك هزار و 268 هكتار بافت فرسوده در تهران وجود دارد و در عين حال 650 هزار ساختمان بدون نظارت مهندسي ساخته شده است. وي با اشاره به اينكه قانوني براي ضوابط ساخت و ساز روي گسل در شهر تهران نداريم، افزود: در برخي موارد در گود‌برداري‌هاي بيشتر از 10 متر ممكن است به يك گسل جديد بربخوريم. از طرفي بالا بودن سطح آب‌هاي زيرزميني باعث ايجاد نشست در سطح شهر شده است.

بنا به تأكيد رئيس سازمان مديريت بحران شهر تهران سيستم حمل و نقل اضطراري نيز در شرايط بحران كارايي لازم را ندارد و قوانين الزام‌آوري كه بتوان در مواقع بحران به سرعت تصميم‌گيري كرد نيز نداريم چراكه اراده ملي و باور عمومي در حوزه مديريت بحران وجود ندارد.

بنا به اظهار رجب‌زاده 9 هزار كيلومتر انشعاب آب در تهران وجود دارد كه اكثراً قدمت بالا داشته و پوسيده است. در عين حال 29 مخزن كلر‌زني براي تصفيه آب در تهران استفاده مي‌شود كه روزانه 3 تن كلر مصرف مي‌كنند كه خود هنگام وقوع زلزله منشأ خطر است. به گفته وي طبق برآورد‌ها اگر زلزله 6 ريشتري در تهران رخ دهد 4 ميليون نفر براي 89 روز آب نخواهند داشت. در هم تنيده شدن 11 هزار كيلومتر انشعاب آب در لابه‌لاي بافت شهري و مصرف 20 درصد گاز كشور در تهران نيز در هنگام وقوع زلزله خطر وقوع بحران را تشديد مي‌كنند.

قدمي با تأكيد بر سختي هماهنگي بين دستگاه‌ها در مواقع بحران افزود: جمعيت هلال احمر بايد روي آموزش همگاني با توان بيشتري كار كند. دبيركل جمعيت هلال‌احمر نيز آموزش همگاني را براي پيشگيري از حوادث و بلاياي طبيعي و نحوه مواجهه با آن بسيار مهم برشمرد. وي تصريح كرد: 34 حادثه طبيعي در كشور ما رخ مي‌دهد كه با كاهش خطرپذيري مي‌توان بسياري از عوارض اين حوادث را به حداقل رساند. به باور وي برنامه جامعي در اين زمينه نداريم و مديريت مبتني بر برنامه‌هاي كلان فقط نوشتاري و عمدتاً انفعالي است و اگر هم برنامه بلند مدت مي‌نويسيم در لايه سياست راهبردي مي‌ماند. موسوي تأكيد كرد: با وجود پيشرفت دانش بشري در حوزه‌هاي مختلف اما در حوزه كاهش خطرپذيري تفاوتي با سنوات گذشته نكرده‌ايم و عمدتاً پيشرفت ما سخت‌افزاري بوده است چراكه به دنبال تهيه تجهيزات و لوازم براي بعد از حادثه و زلزله هستيم. وي افزود: فرسايش در كشور ما شش برابر شده و پوشش كم جنگلي در بهترين حالت 6 درصد است، بر اين اساس ما با مشكل سيل روبه‌رو هستيم در حالي كه با مديريت آب‌ها و باران مي‌توان آن را به يك فرصت تبديل كرد.

دبير كل جمعيت هلال‌احمر، آموزش همگاني را براي پيشگيري از حوادث و بلاياي طبيعي و نحوه مواجهه با آن بسيار مهم برشمرد و آن را نيازمند يك برنامه جامع ملي دانست.

بنا به تأكيد وي تجربه نشان داده هر هزينه‌اي كه در حوزه پيشگيري مي‌شود 5 تا 10 برابر در طول زمان سودآوري در پي خواهد داشت.

هماهنگ‌كننده سوانح بين‌المللي صليب سرخ در منطقه منا گفت: طرح برنامه‌ كاهش خطرپذيري و مديريت بحران در بلايا در تهران به عنوان نماينده منطقه منا و يكي از پنج شهر انتخاب شده از سوي فدراسيون بين‌المللي صليب سرخ به صورت آزمايشي اجرا مي‌شود.

حسام فيصل با تأكيد بر افزايش وقوع بلايا در ايران و دنيا طي 30 سال گذشته افزود: ما بايد در اين زمينه رويكردي ادغام‌يافته داشته باشيم و مسئولان را ترغيب كنيم تا مديريت يكپارچه‌اي را براي كاهش خطرپذيري و مديريت بحران داشته باشند. وي با اشاره به اينكه توسعه شهري بايد جزو برنامه‌هاي مديريت بحران قرار گيرد، افزود: براي سال 2014 ميلادي برنامه‌ريزي كرده‌ايم تا تيم‌هاي ويژه‌اي در مناطق شهري بتوانند هنگام بحران پاسخگو باشند، چراكه پيشگيري و آماده‌سازي قبل از حادثه اهميت بسياري دارد.