به گزارش پایگاه 598 به نقل از خبرنگار خبرگزاری فارس در دمشق، قبل از آغاز بحران سوریه در تاریخ 15 مارس سال 2011، این کشور به پیشرفت علمی و آموزشی معروف بود، به گونهای که آمارها نشان میدادند، حدود 97 درصد کودکان سوری در مدارس ابتدایی تحصیل میکردند.
بر اساس پژوهش صورت گرفته از سوی سازمان یونیسف که در دسامبر سال 2013 منتشر شد، روند آموزش و تحصیل طی 3 سال گذشته در سوریه به شدت کاهش یافته است و نزدیک به 3 میلیون کودک به خاطر شرایط جنگی مجبور به ترک تحصیل شدند.
در ادامه این پژوهش آمده است که از هر 5 مدرسه در سوریه یک مدرسه شرایط لازم برای استفاده به عنوان محل تحصیل را از دست داده و نزدیک به 500 الی 600 هزار کودک سوری نیز در کشورهای محل اقامت آوارگان سوری از نعمت آموزش محروم شدهاند.
بر اساس این گزارش، مناطقی که بیشتر عرصه جنگ و درگیری بودند، بیشترین خسارتها را در عرصه آموزشی متحمل شدهاند و استانهای رقه، ادلب، حلب، دیر الزور، حماه، درعا و ریف دمشق از جمله آنها هستند، به گونهای که میانگین حضور دانش آموزان این مناطق در کلاسهای درس به 6 درصد رسیده است.
مسئولان آموزش و پرورش سوریه نیز اعلام کردهاند که در این مدت بیش از 500 مورد حادثه گروگان گیری، قتل و حمله به معلمان و اساتید دانشگاهها در سوریه ثبت شده و در کنار آن، شمار زیادی از دانش آموزان و دانشجویان نیز در نتیجه شلیک گلولههای جنگی و موشک و مواد منفجره به مدارس، مهد کودکها و دانشگاهها جان خود را از دست دادهاند.
البته دانشگاههای سوریه نیز از این غائله مستثنی نیستند؛ به ویژه در مناطقی مانند استانهای حلب، حمص، ادلب، دیر الزور و الرقه که شاهد درگیریهای شدید بودهاند و در نتیجه همین درگیریها شمار زیادی از اساتید دانشگاهها مجبور به سفر به خارج شدهاند و بدین ترتیب، تحصیلات دانشگاهی تنها به چند دانشگاه در این استانها محدود شده است.
وزارت آموزش عالی سوریه اعلام کرده که در سال 2013 حجم خسارتهای وارده به این وزارتخانه و دانشکدهها و دانشگاههای زیر مجموعه آن بیش از نیم میلیارد لیره سوری (نزدیک به 5 میلیون دلار آمریکا) بوده است.
این وزارتخانه خاطرنشان کرده که دانشگاههای دمشق و تشرین 40 هزار دانشجو از استانهای مختلف را علاوه بر ظرفیت خود پذیرش کردهاند؛ چرا که با توجه به بحران جاری امکان تحصیل آنها در دانشگاههایشان وجود نداشت.
مسئول یکی از دانشگاههای دمشق نیز در این باره تاکید کرده است که بخش تحصیلات تکمیلی بیشترین ضربه را از بحران جاری در سوریه متحمل شده و این ضررها هم مادی و هم معنوی بوده که بخش مادی آن مربوط به ویرانیهای به بار آمده در زیرساختهای دانشگاهها و دانشکدهها و پژوهشگاهها و آزمایشگاههاست و بعد معنوی آن مربوط به سختیها و مشکلات تداوم فرآیند آموزشی و توقف تحصیل دانشجویان به دلایل مختلف مانند ترس از تهدیدات مستقیم و غیر مستقیم بوده و برخی دانشجویان نیز مجبور به ترک تحصیل و حضور در عرصههای نظامی و یا ترک کشور و یا حضور در مناطق امن شدهاند.
این مسئول سوری همچنین به کاهش سطح فرآیند آموزشی به خاطر کاهش نسبت حضور اساتید و دانشجویان در سر کلاسهای درس برای خطرات موجود بر سر راه حضور دانشجویان در دانشگاهها و افزایش هزینههای حمل و نقل و لوازم آموزشی اشاره و تاکید کرد: دانشجویان نسبت به احتمال کشته یا ربوده شدن نگران هستند.
وی افزود ه که وزارت علوم سوریه تصمیماتی اتخاذ کرده تا دانشجویان بتوانند درسها و امتحانات خود را در هر دانشگاهی که میخواهند ادامه دهند و حتی در برخی موارد به دانشجویان اجازه داده میشود که بر خلاف قوانین جاری در کشور، در چندین دوره امتحانی شرکت کنند.
مسئول دانشگاهی مذکور خاطرنشان کرد که از جمله تسهیلات دیگر ایجاد شده از سوی مراجع رسمی سوریه میتوان به فراهم کردن این فرصت برای دانشجویان اشاره کرد که به جای ارائه پژوهش و تمرینات عملی، به یک سوال نظری در امتحان پاسخ دهند که البته این مسئله روی تخصصهایی مانند مهندسی تاثیر منفی میگذارد.
وی افزود: تداوم فرآیند آموزشی و کنترل آن ۲ چالش بزرگ برای جامعه و کشور سوریه هستند و بسیاری از دانشجویان در شرایط سخت و دشواری تحصیلات خود را ادامه میدهند.
این مسئول سوری همچنین تاکید کرد که دولت سوریه تاکید زیادی برای اعزام دانشجویان به خارج برای تکمیل تحصیلات خود در مراحل کارشناسی ارشد و دکترا دارد و کشورهایی مانند چین، روسیه، هند و ایران و حتی برخی کشورهای اروپای شرقی و آمریکای لاتین مقصد این دانشجویان هستند.
وی هدف از این اقدام دولت را شکستن تحریم اعمال شده از سوی کشورهای اروپایی مانند فرانسه، آلمان و انگلیس و غیره عنوان کرد.
این مسئول دانشگاهی به روند خروج گسترده شمار زیادی از اساتید دانشگاهها و متخصصان برجسته و انتقال آنها به دانشگاههای دیگر به خاطر تهدیدات امنیتی اذعان کرد و گفت: برخی از این اساتید نیز فعالیتهای علمی را رها کرده و وارد فعالیتهای سیاسی و نظامی شدهاند.
یکی از اساتید دانشگاه غیر دولتی سوریه میگوید: با توجه به کمبود فضای آموزشی، تعداد دانشجویان حاضر در یک کلاس درس به 65 نفر میرسد و این مسئله روی فعالیتهای آکادمیک تاثیر گذاشته است، اما روند نام نویسی در دانشگاهها تنها در سال نخست شروع بحران سوریه روند کاهشی به خود گرفته بود و پس از آن به صورت مستمر افزایش یافت.
وی افزود: صرف تداوم فعالیت دانشگاهها با وجود انفجارها و حملات موشکی، جهاد محسوب میشود و هر چند که کیفیت کار مانند گذشته نیست، اما این وضعیت صد بار بهتر از تعطیلی موسسات آموزشی است.
این استاد دانشگاه خاطرنشان کرد که قیمت کتابهای خارجی به شدت افزایش یافته و قیمت یک کتاب مرجع به 12 هزار لیره سوری ( تقریبا 80 دلار) رسیده و ما اکنون بیشتر از کتابخانه اینترنتی استفاده میکنیم که حاوی کتابهای مرجع جدید است و تمامی دانشجویان میتوانند از آنها در پژوهشهای خود استفاده کنند.
یک دانشجوی سوری دانشکده رسانه دمشق نیز می گوید که بخش زیادی از دانشجویان از امنیت لازم برای حضور در دانشگاه برخوردار نیستند، اما میزان حضور در سر کلاسها در دمشق، پایتخت سوریه نسبت به دانشگاههای مناطق دیگری مانند حمص قابل قبولتر است.
یک دانشجوی دانشگاه فنی دمشق نیز، به کاهش نسبی سطح علمی دانشگاهها اشاره میکند و این مسئله را ناشی از ورود دانشجویان استانهای دیگر مانند حمص، درعا و حلب به دانشگاههای پایتخت و ناتوانی دانشگاهها در فراهم کردن امکان تحصیل مناسب برای همه آنها میداند.
وی بیشتر مشکلات دانشجویان را ناشی از فقدان امنیت در جادهها، تاخیر حضور اساتید در کلاسهای درس به خاطر ترافیک سنگین و توقف در ایست بازرسیها و اقامت برخی از آنها در مناطق محل درگیری میداند و میگوید که این مسئله به تدریج بر روی روند تحصیل دانشجویان تاثیر میگذارد و برخی دانشجویان تصمیم به ترک تحصیل به خاطر عدم امکان دسترسی به دانشگاهها گرفتهاند.