پیمان امنیتی کابل-واشنگتن

به گزارش 598 به نقل از فارس، سال 2011 بود که روند خروج نیروهای آمریکایی از افغانستان کلید خورد و قرار شد، پایان سال 2014، سربازان آمریکایی به طور کامل خاک این کشور را پس از 13 سال اشغالگری ترک کنند. اما ظاهرا دولتمردان آمریکایی رویای دیگری را در سر دارند و آن ماندن همیشگی در افغانستان است که البته خواست دور از ذهنی برای آنها نیست. آمریکایی‌ها 12 سال پیش برای تامین منافع ملی خود و به بهانه مبارزه با طالبان، نیروهای نظامی خود را روانه افغانستان کردند و نمی‌توان انتظار داشت که بعد از صرف هزینه‌های هنگفت و انتقادات بسیاری که به جان خریدند، چشم از افغانستان بپوشند و به آسانی از این کشور استراتژیک دست بکشند. تدبیر آنها برای نیل به این هدف نیز امضا پیمان امنیتی با افغانستان بود تا به این ترتیب بتوانند به حضور نظامی خود و نیز ایجاد پایگاه‌های نظامی آمریکا مشروعیت ببخشند.

البته آمریکایی‌ها برای هموار ساختن مسیر خود، به ترفند ایجاد ناامنی در افغانستان روی آوردند تا با حضور مجدد طالبان، افزایش ناامنی، کاهش کمک‌های خارجی و تجسم اوضاع دهه 90 در اذهان مردم افغانستان، ذهنیت آنها را نسبت به حضور آمریکا آماده سازند. با این وجود، دولتمردان آمریکایی ناگهان به در بسته خوردند چراکه به امضا رساندن پیمان امنیتی، به آن سادگی که می‌پنداشتند، نبود.

شروط کرزی برای امضاد پیمان امنیتی

مهمترین سد راه امضا این توافقنامه امنیتی، 2 شرط حامد کرزی، رئیس جمهور افغانستان بود. شرط اول آغاز  رسمی روند صلح با حمایت عملی آمریکاست، به گونه‎ای که با گذشت زمان بتوان نسبت به آن مطمئن شد و شرط دوم، توقف کامل عملیات‎های هوایی و زمینی آمریکا در مناطق مسکونی در افغانستان است.

در ابتدا آمریکا با خوشبینی فکر می‌کرد که موضوع امضای پیمان امنیتی با افغانستان با چند روز مذاکره حل خواهد شد، به همین سبب، «سوزان رایس» مشاور امنیت ملی باراک اوباما برای مذاکرات بیشتر به کابل آمد اما حامد کرزی در دیدار با وی همچنان بر عملی شدن شروطش تاکید کرد.

دیدار رایس و حامد کرزی به حدی برای آمریکا ناامید کننده بود که مشاور امنیت ملی اوباما پس از این دیدار گفت: «پس از دیدار با حامد کرزی ناامید شدم.» این در حالی است که با جدی‎تر شدن تنش‎ها بین افغانستان و آمریکا، واشنگتن باز هم امیدوار بود تا بتواند از راه مذاکره، پیمان امنیتی با افغانستان را به امضا برساند، به همین منظور «جیمز دابینز» نماینده ویژه آمریکا برای افغانستان و پاکستان، دومین فرستاده آمریکا به کابل آمد. اما دیدار دابینز با کرزی هم نتیجه‎ای نداشت و دولت افغانستان بر عملی شدن شروطش تاکید کرد و آمریکا بار دیگر از مذاکره برای امضای پیمان امنیتی ناامید شد؛ این ناامیدی به حدی بود که «چاک هیگل» وزیر دفاع آمریکا در سفرش به افغانستان از دیدار با حامد کرزی صرفنظر کرد و آن را بی فایده دانست.

راهکارهای آمریکا برای متقاعد کردن کابل به امضا پیمان امنیتی

البته دولت آمریکا باوجود تاکید بر مذاکرات برای امضای پیمان امنیتی با افغانستان، راه هشدار و تهدید را نیز آزمود و اعلام کرد، اگر پیمان امنیتی تا پایان سال 2013 میلادی امضا نشود، این کشور تمام نظامیانش را از افغانستان خارج می‎کند. تهدیدها در حالی مطرح شد که همزمان دابینز در اظهاراتی گفت، آمریکا به آسانی از افغانستان دست نخواهد کشید.

راهکار دیگری که به ذهن آمریکایی‌ها رسید تهدید کابل به قطع کمک‌هایش بود. از این رو بود که سخنگوی سفارت آمریکا در کابل در واکنش به شروط کرزی هشدار داد: اگر این پیمان امنیتی امضا نشود، آمریکا نمی‎تواند ماموریت آموزش و کمک به نیروهای امنیتی افغان را پس از سال 2014 انجام دهد.

تاثیرگذاری هند بر حامد کرزی از آخرین طرح‌های آمریکا برای امضای این پیمان بود که با اعلام بی‌طرفی دولت هند این طرح آمریکا نیز نقش بر آب شد.

با این حال، آمریکایی‌ها دست بردار نیستند. به اعتقاد کارشناسان، یکی از گزینه‌های که آمریکا برای امضای این پیمان در نظر گرفته است، تغییر در مهره و یا فردی است که باید این پیمان را امضا کند. مقامات آمریکایی در آخرین اظهارات خود از وزیر دفاع افغانستان برای امضا این پیمان نام بردند که با واکنش تند حامد کرزی روبرو شد. چندی پیش نیز جان کری، وزیر خارجه آمریکا اعلام کرد، وزیر دفاع و یا سایر وزرای کابینه افغانستان نیز می‌توانند این توافقنامه را به امضا برساند تا راه برای برنامه‌ریزی آمریکا و متحدانش برای حضور در افغانستان پس از سال 2014 میسر شود.

در واکنش به این اقدام بود که شورای همکاری احزاب و ائتلاف‌های سیاسی افغانستان با صدور بیانیه‌ای امضا پیمان امنیتی کابل – واشنگتن را تنها در صلاحیت رئیس جمهور و پارلمان افغانستان عنوان کردند. در همین راستا بود که «ایمل فیضی»، سخنگوی رئیس جمهوری افغانستان به آمریکا هشدار داد، اگر آمریکا شرایط افغانستان را نپذیرد، حامد کرزی به هیچ یک از وزرا اجازه نخواهد داد پیمان امنیتی را امضا کند.

اکنون تنها راهی که برای امضای این پیمان برای آمریکا باقی می‌ماند، انتظار کشیدن و امضای این پیمان توسط رئیس جمهور بعدی افغانستان است. در همین راستا بود که یک سناتور آمریکایی طی نامه‎ای به باراک اوباما با بیان اینکه «کرزی رئیس‎جمهور معتبری در افغانستان نیست»، اظهار داشت: «امضای توافق‌نامه امنیتی بین 2 کشور به رئیس‎جمهور بعدی افغانستان واگذار شود.»

همکاری با همسایگان، بهترین رویکرد برای تضمین صلح

با توجه به همه کارشکنی‌ها و جنایت‌هایی که آمریکا در افغانستان مرتکب شده، اکثر کارشناسان مسائل سیاسی افغانستان بر این باورند، استحکام روابط افغانستان با کشورهای همسایه نسبت به آمریکا می‎توانند تأثیر بیشتری بر روند صلح افغانستان داشته باشند، زیرا صلح در افغانستان به نفع این کشور‎ها نیز است؛ نکته‌ای که «عبدالحمید مبارز»؛ نویسنده و کارشناس مسائل سیاسی افغانستان نیز بر آن تاکید کرده و گفته، نقش همسایگان افغانستان در صلح و ثبات افغانستان بسیار مهم است و اگر کشورهای منطقه متحد شوند، نیازی به حضور کشورهای خارجی نداریم.