به گزارش 598، ابراهیم رزاقی استاد اقتصاد دانشگاه تهران و کارشناس مسائل اقتصادی در گفتو گو با خبرنگار شبکه اطلاع رسانی دانا اظهار داشت: بودجه یکی از مهمترین ابزارهای اقتصادی است؛ به نحوی که سیاستهای مربوط به صنعت نفت، سیاستهای پولی و بانکی، کلیه برنامه های عمرانی و به طور کلی آنچه که قرار است در این عرصه عملیاتی شود، در برنامه بودجه مشخص میشود.
وی افزود: نکته مهم این است که معمولاً طوری رفتار می کنند که انگار نه انگار مسیرها و اندیشه های مختلفی برای استفاده از این ابزار اقتصادی وجود دارد و طوری صحبت می شود که گویی فقط یک اندیشه وجود دارد و آن هم اندیشه سرمایه داری و لیبرال است.
استاد اقتصاد دانشگاه تهران خاطرنشان کرد: البته ما به طور داوطلبانه بعد از پایان جنگ این روش را انتخاب کردیم و خود این موضوع مسئله است که چرا مسئولین ما اندیشه و سیاست تعدیل اقتصادی که صندوق بین المللی پول، صندوقی که آمریکا درآن حق وتو دارد و می تواند تمام مصوبات آن را لغو کند، این همه تحمیل کرد و رواج داد، را مبنا قرار می دهند؛ در حالی که ما خود اندیشه های اقتصادی بومی داریم و درقانون اساسی و سخنان رهبری هم منعکس شده است که آن "استقلال اقتصادی " و "تامین عدالت اجتماعی" است.
سیاست اقتصادی به دنبال اقتصاد لیبرالی آمریکا رفته است
این کارشناس مسائل اقتصادی اذعان داشت: در حال حاضر نزدیک به سی سال است که هم از استقلال اقتصادی و هم از تامین عدالت اجتماعی دور شده ایم و مسلماً استقلال اقتصادی محقق نشده است؛ اگر در دوران جنگ 12 میلیون نیاز داشتیم اکنون حدود 120 میلیارد دلار در سال نیازمند خارج از کشور هستیم که البته در شرایط حاضر که درآمد نفت کم شده به 80 میلیارد دلار رسیده است.
رزاقی افزود: بیکاری ما به حدود ده میلیون نفر رسیده و نزدیک به 15 هزار روستا خالی از سکنه است؛ با این توضیح مشخص می گردد ما نه تنها اندیشه های درونی اقتصاد را به کار نبرده ایم بلکه به دنبال پیاده سازی اندیشه های برونی رفته ایم؛ اندیشه های بیرونی همان اندیشه وسیاست تعدیل اقتصادی است و در این سیاست ها اندیشه های نئولیبرال آمریکایی دیده می شود.
وی یادآور شد: در حال حاضر نوعی از سرمایه داری را انتخاب کردیم که بوسیله صندوق بین المللی پول، بانک جهانی و سازمان تجارت جهانی، که همه اینها مورد تایید آمریکاهستند، تدوین شده است؛ این در شرایطی است که خود آنها هر جا که می بینند آزادی بازار به اقتصاد ملی آنها صدمه می زند دخالت می کنند و جلوی آن را می گیرند؛ برای مثال واردات فولاد از چین را مانع می شوند، یا اینکه تمامی کشورهای اروپایی واردات را سهمیه بندی می کنند چون نمی خواهند تولیدات خودشان را در اثر وارداتی که ارزانتر است از دست بدهند و یا قیمت کالاهایی مانند نفت را تحت عناوین مختلف افزایش می دهند.
دولت تمام مشکلات کشور را از تحریم ها می داند که این اشتباه است
استاد اقتصاد دانشگاه تهران تصریح کرد: نکته مهم اینجاست که رییس جمهور و کارشناسان درباره این نکاتی که مطرح شد تاکنون کوچکترین حرفی نزده اند و برعکس اولین اقدامی که دولت یازدهم انجام داده اقدامی کاملا لیبرالی بود؛ دولت فکر کرد که تمام مشکلات کشور ناشی از تحریم هاست و بهبود زندگی ما از نظر اقتصادی با برداشتن تحریم صورت می گیرد.
کارشناس مسائل اقتصادی کشور افزود: این یعنی از ما نفت خام بخرند و کالاهای مورد نیاز ما را به خودمان بفروشند. در این تفکر نه تنها استقلال اقتصادی وجود ندارد بلکه نگاه وابستگی و اضمحلال داخلی وجود دارد؛ البته این تفکرات در دولت نهم و دهم هم وجود داشت ولی هیچ یک از مسئولان درباره این حرف نمی زنند که باید چکار کرد که نیازهایمان را در داخل تولید کنیم؟ چکار کنیم که لزومی نداشته باشد نفت خامی که اقتصاد ما وابسته به آن است را صادر کنیم؟ یا مثلاً مواد اولیه دارو را که به آن نیاز مبرم داریم چرا در داخل تولید نکنیم؟ چرا مواد اولیه روغن در داخل تولید نشود؟ چرا دولت خود را مسئول نمی داند که مشکلات بازار را حل کند؟ چرا دولت مرتباً به بازار وام و اعتبارات می دهد؟
سیاست اقتصادی دولت بر مبنای قانون اساسی و اندیشه های امام (ره) نیست
رزاقی گفت: اکنون این سوال پیش میآید که چرا دولت به دنبال واردات است و تولید را نادیده میگیرد؟ دلیل این است که این افراد اعتقادی به قانون اساسی جمهوری اسلامی و اندیشه های حضرت امام درباره اقتصاد ندارد. قانون اساسی می گوید خوداتکایی و امام فرمودند که تولیدات داخلی را مصرف کنید و وابستگی ها به نفت و واردات باید حذف شود؛ اما برعکس تلاش می کنیم نفت را بفروشیم و بعد وارد کنیم و نیاز خود را برطرف کنیم و این نتیجه سیاست لیبرالی است که 24 سال است دراقتصاد ایران ادامه پیدا کرده و هزار میلیارد دلار هم خرجش کرده ایم.
وی یادآور شد: بودجه 93 با همین نگاه لیبرالی تدوین شده است؛ البته اگر به بودجه سال های گذشته هم نگاه شود به همین منوال بوده است؛ سیاست های دولت یازدهم در این چهار ماهه نشان داده است که داستان همان داستان لیبرالی است و تلاش می کند صادرات نفت را افزایش و در قبال آن کالاهای مودر نیاز وارد شود و حتی فکر نمی کنند که اگر از این طریق قرار بود توسعه پیدا کنیم چرا زمان شاه توسعه پیدانکرده و صنعتی نشدیم؟
دیدگاه لیبرالی در بسیاری از نمایندگان نیز نفوذ کرده است
استاد اقتصاد دانشگاه تهران تأکید کرد: اگر سیاست ما این است که اقتصاد را آزاد بگذاریم تا هر کسی دنبال کسب سود خودش باشد، که متأسفانه در شرایط حاضر بالاترین سود هم در غیر تولید است، پس چرا ما به تولید کنندگان وام می دهیم و نظارتی هم انجام نمی دهیم؟ چرا مالیات از فعالیت های اقتصادی نمی گیریم؟ چرا کارهای عمرانی ما به دلیل خواسته های نمایندگان تدوین می شوند نه با کار کارشناسی برای استقلال اقتصادی و بهتر شدن هر استان؟ وقتی که ما تولید نداریم و به دنبال واردات هستیم چرا در صدا و سیما و مراکز آموزشی مصرف کردن را توسعه می دهیم و تبلیغ می کنیم؟
رزاقی تصریح کرد: نکته مهم این است که توقع مردم را بالا می بریم. هدفمندی یارانه توقع مردم را بالا برد و مثل این است که به مردم صدقه می دهیم در صورتی که باید برای مردم شغل ایجاد کرد. تاکنون دولت نگفته که چطور می خواهد این نرخ تورم 25 درصد را کنترل و پایین بیاورد.
وی بیان داشت: اول باید دید که این مشکلات چرا بوجود آمده و بر این اساس دلایلی را برای جبران مشکلاتمان بیاوریم. این چه نوع مدیریتی است که از اول انقلاب تا کنون میخواهیم از صادرات نفت بی نیاز شویم ولی نتوانستیم؟ این دید لیبرالی حتی در بسیاری از نمایندگان مجلس هم نفوذ کرده و تا موقعی که اینطور باشد حتما امیدی نیست.
استاد اقتصاد دانشگاه تهران یادآور شد: این سیاست های لیبرالی آمریکا هیچ تناسبی با امکانات جهان سوم ندارد و در تمامی کشورهای جهان سوم این اتفاق مشهود است که فقر، بیکاری و وابستگی شان به خارج از کشور بیشتر شده است.
کارشناس مسائل اقتصادی در کشور تأکید کرد: مردم در جریانات انتخابات ریاست جمهوری 92 از سران فتنه گذشت کردند و در 9 دی و انتخابات خرداد 92 حماسه آفریدند؛ اما متأسفانه شاهد بیبرنامه گی های ریادی در دولت هستند، این مردم تا چه زمانی میتوانند تحمل کنند که از حیثیت انقلاب و امام و رهبری هزینه شود؟ مردم به خاطر وفاداری به دین و آیین خود چیزی نمی گویند.
مقاومسازی با اقتصاد مقاومتی متفاوت است
رزاقی ضمن اشاره به صحبت یکی از اعضای تیم اقتصادی دولت جدید که اقتصاد مقاومتی را مقاوم سازی تعبیر کرده بود گفت: مقاوم سازی یعنی وضع موجود خوب است و باید مقاومتش را بیشتر افزایش داد. مثل اینکه یک ساختمان در حال ریزش را ستون می زنیم و ستون آن را درست می کنیم؛ ولی اگر این ساختمان از پای بست ویران باشد مسلما این مقاوم سازی هیچ فایده ای ندارد.
اندیشه های لیبرالی بدون شناسایی وارد سیاست اقتصادی دولت شده اند
وی افزود: تاکنون چهار رییس جمهور بر سر کار آمده اند که بدون اینکه سیاست های اقتصادی خود را به مجلس برده و قانونی کنند، آن را اجرا می کنند؛ آیا تاکنون دیده اید که مجلس قانونی را تحت عنوان قانون سیاست های تعدیل اقتصادی تصویب کند؟ ولی دولت سیاست های اقتصادی خود را در میان بودجه گنجانده و در حال اجرای آن است. این نشان می دهد که این گونه اندیشه های لیبرالی بدون اینکه مورد شناسایی دقیق قرار بگیرد و بررسی شود با آنچه که نظام می خواهد سازگار است یا نه، اجرا شده و درآمدهای ارزی صرف آن میشود.
استاد اقتصاد دانشگاه تهران اظهار داشت: به طور کلی لایحه بودجه را مفید نمی دانم و آنچه که مشخص است با این روند به اهداف اصلی و استقلال اقتصادی نخواهیم رسید؛ به این معنا که نیازهایمان را در داخل تولید کنیم و ضرورتی هم به صادرات نفت نداشته باشیم.
رزاقی افزود: در دوران شاه هم ما بیشتر به دنبال صنایع مونتاژ رفته بودیم که اگر هم، زمانی قطعات به ما نمی دادند صنعت تعطیل می شد و الان هم متاسفانه اکثر صنایع ما قطعات و مواد اولیه خارجی دارد و دولت هم هیچ اقدامی انجام نداده است؛ بخش اعظم واردات ما ماشین آلات و قطعات خارجی است و چرا اینها را خود دولت و بخش خصوصی تولید نمی کند؟ که این خود یک استقلال اقتصادی و اقتصاد مقاومتی است که متاسفانه در بینش مسئولان ما چنین چیزی نیست و حتی در دانشگاه های ما هم اینها را تدریس نمی کنند.
4 دهک اول به کالابرگ نیازی ندارند و باید جلوی دلالی گرفته شود
وی گفت: در اقتصاد جدید قرار است به مردم کالابرگ بدهند که این کالابرگ خیلی موثر و یک کار انقلابی است که طبقه مرفه به ویژه چهار دهک اول به این کالابرگ نیازی ندارند؛ چون در آینده فقر شدیدی گریبانگیر کشور می شود.
کارشناس مسائل اقتصادی تأکید کرد: تا زمانکه دولت مالیات نگیرد تورم کم نمیشود که این موضوع در بودجه نیامده است.
رزاقی خاطر نشان کرد: به طور کلی از دو طریق می توان تورم را کنترل کرد که یکی عرضه بیش از حد و یا کاهش تقاضاست. عرضه یعنی اینکه نفت را بیش از حد فروخته و در قبال کالاهای بیشتری وارد کنیم که این موضوع با وجود تحریم ها محدودیت دارد.
وی افزود: روش دوم کنترل تقاضا از طریق مالیات ها و کنترل فعالیت های غیرتولیدی است؛ دو نوع فعالیت عادی و سوداگرانه در بازار وجود دارد که فعالیت سوداگرانه در ایران بنیان های اقتصادی را ویران کرده است و باید از این نوع فعالیتها مالیات گرفته شود؛ اما دولت هیچ برنامه ای برای این قضیه ندارد.
استاد اقتصاد دانشگاه تهران تصریح کرد: تولیدات داخلی کشور به گونه ای است که باید مواد اولیه آن از خارج وارد شود؛ با این موضوع فقط یک راه وجود دارد وباید تولید داخلی را به شکل درست توسعه دهیم مثلاً به تولید کنندگان داخلی یارانه داده و از طریق مالیات ها و شناسایی دقیق، جلوی تقاضاهای دلالی گرفته شود که اگر این اتفاق بیفتد، سرمایه هایی که الان در دلالی هست به تولید برمی گردد.