فضائلی گفت: «وابستگی اقتصاد ایران به پول نفت، مسئله جدیدی نیست که بگوئیم دولت نهم و دهم گرفتارش شدند، یا بعد از انقلاب و جنگ اتفاق افتاد. از روزی که نفت وارد اقتصاد شد، این وابستگی شکل گرفت.»
مجید فضائلی، مسئول تیم تحقیقات مستند «سیاه‌روی» در گفت‌وگو با سفیرفیلم از اتمام مرحله تحقیقات این مستند خبر داده است. وی «سیاه روی» را محدود به حوزه نفت ندانسته و گفته است: «مستند سیاه‌روی از موضوع نفت شروع میشود و کم‌کم به ابعاد گسترده آن یعنی مکانیزم‌های تأثیرگذاری این پول می‌رسد. ما می‌خواهیم ببینیم پول نفت و درآمد ناشی از این منبع، چه اثراتی بر اقتصاد ایران در حوزه‌های اقتصاد، فرهنگ، اجتماع و سیاست وارد کرده است.»
طرح یک سوال، زمینه شکل‌گیری ایده مستند
فضائلی زمینه شکل‌گیری ایده این مستند را پروژه‌های گذشته سفیر عنوان کرد و افزود: «سیاه‌روی بر این اساس طرح‌ریزی شد که ما در پروژه‌های گذشته حین صحبت با کارشناسان مدام با این مسئله روبرو می‌شدیم که نفت ما را تحریم کردند، دیگر از ما نفت نمی‌خریدند، درنتیجه این مسئله مشکلات زیادی را برای ما به وجود آورد. به مرور این سوال برای ما طرح شد که مگر نفت چه تأثیری بر اقتصاد ما دارد که با تمرکز بر آن، این همه تغییرات و اتفاقات به وجود می‌آید.»
وابستگی ۵۰ ساله
سرپرست تیم تحقیقاتی «سیاه روی» هدف این مستند را شناسایی آسیب‌های پنهانی عنوان کرد که ریشه ۵۰ ساله در اقتصاد ایران دارند و نمی‌توان گفت یک فرد یا یک قانون مقصر آن است.
وی در پاسخ به این سوال که در این مستند با چه نگرشی به موضوع نفت پرداخته خواهد شد٬ گفت: «سعی شد به اقتصاد در سطح کلان یعنی فراتر از موضوع اقتصادِ نفت یا اقتصادِ انرژی توجه شود. در واقع وابستگی اقتصاد ایران به پول نفت مسئله جدیدی نیست که بگوئیم دولت نهم و دهم گرفتارش شدند، یا بعد از جنگ و حتی بعد از انقلاب اتفاق افتاده است. از روزی که نفت را بدست آوردیم و وارد اقتصادمان شد، این وابستگی به گونه‌ای ایجاد شد. نکته‌ای که خطر را جدی نشان می‌دهد، این است که این آسیب‌ها را مدام تجریه می‌کنیم، اما کمتر برای ما درس عبرت می‌شوند.»
«سیاه‌روی»؛ سیاه‌نمایی یا واقع‌بینی؟
این محقّق دلیل انتخاب اسم «سیاه‌روی» برای نفت را ناشی از نگاه بدبینانه به این نعمت الهی ندانست و بیان داشت: «چیزی که در تئوری‌های اقتصادی مطرح است و ما نیز سعی کردیم بدان پایبند باشیم آن است که نفت به خودی خود عامل شومی و نکبت نیست. انتخاب اسم «سیاه‌روی» نیز بدلیل فاصله شرایط موجود با تصویری است که انتظارش را می‌کشیدیم؛ چراکه انتظارات از کشوری با دسترسی منابع نفتی برای توسعه و پیشرفت خیلی زیادتر از باقی کشورها است.»
فضائلی معتقد است اگر بتوان از این ابزار و مزیّت نسبی در اقتصاد جهانی به درستی استفاده کرد، جلوتر از آنچه هستیم خواهیم بود.
استفاده از ظرفیت علمی گرایش‌های متفاوت اقتصادی
«سیاه‌روی» یکی از پروژه‌های تعریف شده در میز تخصصی اقتصادی سفیرفیلم است. این محقّق درباره استفاده از اساتید و مجموعه علمی دانشگاه‌ها در مرحلۀ تحقیقات این مستند اظهار کرد: «از آنجایی که یکی از رسالت های میز اقتصادی، ارتباط با مجموعه‌های تحقیقاتی بود، بر همین اساس موضوع به لحاظ تئوریک با اکثر گرایش‌های متفاوت اقتصادی، مستقیم یا غیرمستقیم مطرح شد. البته هرکدام با رویکردهای متفاوتی به آن نگاه می‌کردند، اما نسبت به استفادۀ درست از درآمد نفتی اتفاق نظر وجود داشت.»
فضائلی ادامه داد: «بصورت مشخص می‌توان به دکتر مسعود نیلی مشاور اقتصادی دولت یازدهم، دکتر احمد توکلی نماینده مجلس شورای اسلامی، دکتر یحیی آل‌اسحاق رئیس اتاق بازرگانی تهران، دکتر عباس ملکی عضو هیئت علمی دانشگاه صنعتی شریف، دکتر فرشاد مومنی، دکتر مسعود درخشان و دکتر حسن سبحانی اشاره کرد.»
وی نهایتاً خاطرنشان کرد مجموعه سفیر توانسته در این موضوع اعتماد مجموعه گسترده‌ای از کارشناسان حوزه اقتصاد را به خود جلب کند.
پیش از این علی جمالی معاون تولید سفیرفیلم خبر از ساخت مستندی با موضوع «نفت و تأثیر آن بر اقتصاد ایران» تا پایان سال ۹۲ داده بود. مشروح گفتگوی جمالی را از اینجا بخوانید.
اخبار ویژه
نظرات بینندگان
جدیدترین اخبار پربازدید ها
