مذاکرات هسته ای؛ یک گام به پیش دو گام به پس

اگر امکان دارد پیش از هرچیز یک ارزیابی کلی داشته باشید نسبت روند اخیر مذاکرات هسته ای ایران و غرب سویه های مختلف این اتفاقات را ارزیابی بفرمایید؟

بسم الله الرحمن الرحیم؛ در خصوص مذاکرات هسته ای ما پیش از هرچیز باید به این بپردازیم که مذاکرات از کجا شروع شد که به اینجا رسید کلا آن چیزی که از نظر آمریکایی ها مهم هست مسئله مواد هسته ای در ایران است آمریکایی ها فکر می کنند که ایران از نظر مواد هسته ای در حال رسیدن به جای است که می تواند در یک فرصت زمانی اندک بدون اینکه سرویس های اطلاعاتی غرب بفهمند به بمب اتم دست پیدا  کند یعنی این فرصت خیلی کم هست.

این نشئت گرفته از فکر آنهاست یا واقعیتی در کار است؟

این صرفا فکر آمریکایی هاست که ایران می تواند گریز پیدا کند می گویند الان ایران 196 کیلوگرم اورانیوم 20 درصد دارد و 19 هزار سانتریفیوژ که می تواند اروانیوم 5 درصد را غنی کند و برای یک بمب اتم 25 کیلوگرم اورانیوم 90 درصد می تواند ایران را به آن جای برساند که دنیا یا غرب نمی خواهد . یک زمانی در ده سال پیش ایران این دستگاه سانتریفیوژ را نداشت اما بعد به آپشن 164تای دست پیدا کرد نطنز راه افتاد فردو راه افتاد و آمریکایی ها میگویند چون ما نیامدیم که مذاکره کنیم الان به اینجا رسیده است

شما می فرمایید الان ما در موضع برتر قرار داریم؟

بله کاملا ما الان در موضع برتر قرار داریم.آمریکایی ها که مهمترین گروه 5+1 هستند و تاثیر گذارترین هم هستندآمدندیک برنامه ای را طراحی کردند که بتوانند این روند را متوقف کنند و این بدین ترتیب است که در مرحله اول تاسیسات هسته ای ما را متوقف کنند در مرحله دوم به عقب برگردانند به نظر من در مرحله سوم درگام های نهایی و گام های بعدی خواهند گفت که شما هیچ اورانیوم غنی شده ای نیاز ندارید.

لذا با این روند وارد مذاکرات جدید شدند و از اونجایی که در داخل ایران مردم به تفکر وگروهی رای دادند معتقدند که دستگاه های سانتریفیوژ بچرخد و اقتصاد هم بچرخد و کلا اندیشه اینان هم تعامل با دنیاست و می گویند ما خود را از این موارد جدا کنیم که امنیت ملی ما را به خطر می اندازد زمینه ای اتفاق افتاد که آمریکایی ها بتوانند حداکثر امتیاز را در این توافقنامه از ایران بگیرند هم توانستند آن را متوقف کنند و هم توانستند به عقب برگردانند

یعنی شما معتقدید که ایران در مذاکرات اخیر عقب نشینی کرده است؟

من معتقدم داده و ستانده برابر نبوده است هرچند که ما الان نمی خواهیم پیش داوری بکنیم و بگویم همه چیز را باخته ایم اما این بازی برد- برد همسان نیست.

اما به هر حال می توان این حرکت یک گام به جلو دانست و اینگونه گفت که به هر حال  از یک بم بست خارج شده است اینکونه نیست؟

چه امتیازی از غرب گرفته اند غربی ها آمده اند گفته اند که 196 کیلوگرم اورانیوم 20 درصد را اکسید کنید و مابقی را به 5 درصد تبدیل کنید از 16 آبشار موجود در فردو گفته شده 14 عدد آن را تعطیل کنید و یا شروع نکنید و نباید  هیچ ارتباطی بین آبشارها وجود نداشته باشد اگر یک گرم هم تولید شود باید اکسید شود اکسید کردن به این معنی است که ما دیگر نمی توانیم برگردیم این به این معناست که فقط سانتریفیوژها می چرخند.بازدید های که غرب الان از ما خواسته فرارتر از پروتکل است یعنی ما اگر پروتکل را امضا می کردیم بهتر از این است که این معاهده را امضا کردیم.انگار که یک مسئول اطلاعاتی آمده و این مفاد را نوشته است و تمام اطلاعات ما در اختیار خود بگیرند.

پس این چه مسئله ای است که گروه مذاکرات حاضر را وادار به توافق کرده است؟

این یک نیاز اجتماعیو تفکر خود مذاکره کنندگان است به نظر من توافقنامه 5+1 بیش از آنکه یک موضوع امنیتی و سیاسی برای جمهوری ایران اسلامی باشد یک نیاز اجتماعی بود.یعنی مسئله هسته ای مشکل اجتماعی ما رو حل می کند الان در جامعه اینگونه جا افتاده است که علت تمام این مشکلات اندیشه مقاومت است و راه حل این قضیه این است که باید مصالحه کنیم و آمریکایی ها هم می گویند که ما باید از این فرصت استفاده کنیم گفتمان انقلاب اسلامی را بگذاریم کنار و این خواست اجتماعی را تبدیل کنیم به یک گفتمان اجتماعی در راستای تغییر ساختار جمهوری اسلامی ایران باشد.

به نظر شما اتفاقات اخیر توانسته گامی در جهت بهبود وضعیت اقتصادی و اجتماعی مردم داشته باشد؟یعنی می توان گفت با از بین رفتن تحریم ها مشکلات مردم هم حل می شود؟

الان درجامعه ما یک رضایت مندی نسبی نسبت به این توافقات صورت گرفته است و احساس می کنند که وضع بهتر خواهد شد من پیش بینی ام این است که تغییر مهمی اتفاق نخواهد افتاد چون اگر شما بند بند این توافقنامه را مورد مطالعه قرار بدهید می فهمید آن چیزیکه می دهیم خیلی بیشتراز آن چیزی است که میگیریم.

توصیه شما برای گروه مذاکره کننده در جهت پیشبرد مذاکرات چیست؟

ما بایستی برگردیم دقیق این مسئله را مورد بررسی قرار دهیم و واقعا مطمئن باشیم که غرب دنبال تعطیلی غنی سازی در ایران نیست.غنی سازی حتی با سه هزار سانتریفیوژ به چه درد ما می خورد این یک غنی سازی سمبولیک است ما باید غنی سازی صنعتی داشته باشیم ما که دنبال بمب اتم نیستیم اما بایستی که بتوانیم این صنعت را داشته باشیم این صنعتی که این همه برایش هزینه کردیم من فکر می کنم که این روندی که پیش می رود نهایتا به قطع کردن کل مسئله ای هسته ای ما خواهد انجامید.

*مدیر گروه مطالعات سیاست خارجی مرکز اسناد انقلاب اسلامی

 منبع: مرکز اسناد انقلاب اسلامی