چرا به حضرت «کاظم الغیظ» می‌گفتند

حجت‌الاسلام محمدجواد یاوری عضو مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره) در گفت‌‌وگو با خبرنگار آیین و اندیشه خبرگزاری فارس به مناسبت فرا رسیدن هفتم صفر سالروز میلاد امام موسی کاظم(ع) اظهار داشت: امام کاظم (ع) یک سلوکی در دوره خودشان دارند که باید به عنوان الگو و شخصیت ممتاز قرار بگیرند.<>

وی در ادامه افزود: ایشان علاوه بر اینکه نقش مدیریتی شیعیان و مبارزه با ظلم را ایفا کردند در عین مبارزه با ظلم و وضعیت نارضایتی از حاکمیت بنی عباس در جامعه است، در عین حال تلاش دارند جایگاه امامت را هم تبیین کنند، لازمه تبیین جایگاه امامت برای مبارزه و مدیریت شیعیان این است که شخصیت علمی و مذهبی درستی داشته باشند.

یاوری با بیان اینکه امام برای اثبات امامت خویش نیاز دارند شخصیت علمی و معنوی‌شان را اثبات کنند، یادآور شد: ایشان در دوران زندگی خود تمام تلاششان این بود که شخصیت علمی و معنوی خود را در جامعه ظهور دهند به گونه‌ای که «ذهبی» از علمای اهل سنت درباره امام کاظم (ع) می‌فرمود که ایشان جلیل القدر، جید العلم و کوشاست و در خلافت نسبت به هارون‌الرشید اولویت دارد.  ابن ابی‌الحدید معتزلی از اهل سنت نیز می‌گوید: فقاهت، دیانت، بردباری و شکیبایی همه در موسی کاظم(ع) جمع بود.

این مدرس دانشگاه با تأکید بر اینکه دوره امامت امام موسی کاظم (ع) یک تمایز دیگری با دوره‌های دیگر امامان نیز داشت، اظهار داشت: ما وقتی القاب ایشان را مرور می‌کنیم یکی از القابشان کاظم‌الغیظ بودن است. سؤال اساسی این است که آیا کسی توهینی به امام کند و امام خشم را فرو برد در یک مورد می‌توان گفت ایشان کاظم الغیظ هستند؟ خیر بلکه آنقدر اوضاع در این دوران بد و اخلاق خراب بوده و رفتارهای بدی را نسبت به امام نشان می‌دادند که ایشان خضوع و خشوع فراهم نشان می‌دادند و معروف به کاظم‌الغیظ شدند.

وی با بیان اینکه یکی دیگر از ویژگی‌های امام در آن شرایط تواضع و بخشندگی ایشان است، یادآور شد: به گونه‌ای که در منابع گفته شده ایشان شب‌ها به شکل ناشناس در کوچه‌های مدینه می‌گشت و کیسه بر دوش به محرومان کمک می‌کرد.

یاوری با تأکید بر اینکه سیره ایشان در زمینه بخشندگی مثل سیره امیرالمومنین (ع) است، توضیح داد: ایشان از یکصد تا 400 دینار کیسه‌هایی که در مدینه -که به کیسه‌های موسی مشهور بود- حمل می‌کردند و دست فقرا را می‌گرفتند، بنابراین قشرهایی که فقیر و مستمند هستند مقام معنویت امام را زودتر درک می‌کنند.

وی با اشاره به اینکه در دوران امام موسی کاظم گسترش تشیع را شاهد هستیم، گفت: امام یکی از وظایف خود می‌داند که علوم امام باقر (ع) و امام صادق (ع) را تبیین کرده و ادامه و استمرار دهند، راهکار استمرار این بود که این علم را در بطن جامعه گسترش و به تربیت شاگردان ‌پرداختند. حکومت عباسی هم به این وضعیت آگاه شده بودند بنابراین باید امام و شاگردانش را کنترل می کردند و امام را به زندان می‌انداختند تا این ارتباطات کمتر بشود.

 یاوری اظهار داشت: امام کاظم (ع) وکلایی در مناطق مختلف منصوب و راه پدر را ادامه دادند و جامعه را مدیریت کردند، حتی در درون کاخ هارون الرشید نیروهایی را داشتند که شیعیان را از طریق آنها مدیریت کنند و اخبار دولت را به امام برسانند، در واقع موضع امام در رابطه با حکومت مشخص بود.

عضو مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی با بیان اینکه یکی از تلاش‌های امام کاظم این بود که در دوران خود بحران‌ها را با مدیریت معقولانه هدایت کند، گفت: نهایتاً به دورانی پس از ایشان می‌رسیم که امام رضا (ع) به گونه‌ای می‌فرماید فضایی برای من فراهم می‌شد تا دستخط من را شرق و غرب عالم می‌خواندند، این فضای تقیه را امام رضا (ع) ندارد و بنابراین تلاش‌های امام کاظم (ع) به نتیجه رسید.