چشم امید ترکیه به سفر بارزانی

"نخست‌ وزیر ترکیه روز شنبه با رئیس منطقه کردستان عراق در استان دیاربکر دیدار کرد و باعث شد تا تحلیلگران بگویند، آنکارا سیاست‌های جدیدی را برای پاسخ به چالش‌های داخلی و منطقه‌ای به کار گرفته است."

به گزارش خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، خبرگزاری شینهوا در گزارشی می‌نویسد: «سدات ارگین، یکی از تحلیلگران ترکیه می‌گوید: یکی از قابل توجه‌ترین و ارزشمندترین پیامدهای دیدار رجب طیب اردوغان، نخست‌وزیر ترکیه و مسعود بارزانی، رئیس منطقه کردستان عراق، ائتلافی است که میان این دو شکل گرفته و به یک سطح استراتژیک در تساوی قدرت خاورمیانه ارتقا خواهد یافت.

* حمله به کردهای سوریه

آنکار امیدوار است که تقویت روابط با بارزانی، ترکیه را در موقعیت بهتری در شمال سوریه قرار دهد؛ جایی که حزب اتحاد دموکراتیک، یکی از شاخه‌های حزب کارگران کردستان ترکیه (پ.ک.ک.) که ادعا شده از جانب دمشق حمایت می‌شود علیه دیگر گروه‌های مسلح در حال مبارزه است.

ترکیه می‌ترسد که حزب اتحاد دموکراتیک به تهدید جدی برای امنیت ملی‌اش تبدیل شود.

بارزانی نیز که به دنبال پیروزی در انتخابات اخیر شمال عراق سمت و موقعیت خود را حفظ کرده، با حزب اتحاد دموکراتیک مشکل دارد. بارزانی نمی‌خواهد به همراه متحدانش توسط حزب اتحاد دموکراتیک در سوریه به حاشیه رانده شود.

از زمانی که حزب اتحاد دموکراتیک در چند روز اخیر یک دولت موقت را اعلام کرده که احتمالا منجر به ایجاد منطقه خودمختار کرد در سوریه می‌شود، تنش‌ها افزایش یافته است.

مسعود جویکالپ، یکی از تحلیلگران ترکیه در آنکارا می‌گوید: به طور آشکار در اینجا تداخل منافع مشترک وجود دارد. نه اردوغان و نه بارزانی نمی‌خواهند شاهد قدرت‌گیری حزب اتحاد دموکراتیک، یکی از متحدان حکومت بشار اسد، رئیس جمهوری سوریه در شمال سوریه باشند. از این رو آنها برای جلوگیری از چنین رویدادی دست به دست یکدیگر داده و نیروهای خود را با یکدیگر ادغام می‌کنند.

* کمک به حل مشکل کردهای ترکیه

دولت ترکیه همچنین امیدوار است که اتحاد با بارزانی به حل مشکل کردهای ترکیه به ویژه به خلع سلاح حزب پ.ک.ک کمک کند. شبه‌نظامیان پ.ک.ک نزدیک به سه دهه است که با دولت ترکیه در حال مبارزه هستند و حدود 40 هزار تن در این درگیری‌ها جان خود را از دست داده‌اند.

آنکارا سال گذشته میلادی روند سازشی را با عبدالله اوجالان، رهبر محبوس شبه‌نظامیان پ.ک.ک آغاز کرد اما این روند به دلیل تحقق نیافتن خواسته‌های هر دو طرف متوقف شد.

مراد یتکین، یکی دیگر از تحلیل‌گران ترکیه معتقد است که دیدار بارزانی، یادآوری تلخی است از این که این رهبر پ.ک.ک تنها بازیگر تئاتر کردها نیست. همه می‌دانند که اوجالان و بارزانی در مورد اینکه چه کسی رهبر کردهای پراکنده در چهار کشور ترکیه، عراق، سوریه و ایران شود، با یکدیگر رقابت دارند.

او تاکید می‌کند: بنابراین اردوغان فکر می‌کند که کمی رقابت می‌تواند حزب صلح و دموکراسی ترکیه را که از حامیان کردهاست به سازش بیشتر در رابطه با مذاکرات تشویق کند.

حزب صلح و دموکراسی، جناح سیاسی حزب پ.ک.ک در ترکیه است. معاون‌های حزب صلح و دموکراسی در رابطه با توقف روند صلح جبهه تندی نسبت به دولت ترکیه گرفته‌اند.

یکی از اساتید دانشگاه ایپک آنکارا می‌گوید: البته نفوذ بارزانی در سیاست ترکیه مساله جدیدی نیست. ترکیه همیشه از بارزانی استفاده کرده است.

او ادامه می‌دهد: بارزانی ممکن است یک روز به کار ترکیه بیاید آن هم در حفاظت از کردهای ترکیه در مقابل سیاست پ.ک.ک از طریق استفاده از قدرت نظامی و سیاسی بارزانی برای محدود کردن فعالیت‌های پ.ک.ک در منطقه.

یتکین همچنین معتقد است که دعوت از بارزانی تلاشی است برای حمایت از مبارزت انتخاباتی محلی اردوغان و جذب رای‌دهندگان محافظه‌کار کرد.

* سیاست‌های انرژی در روابط نقش دارد

در همین حال سفر بارزانی روابط سریع‌التوسعه میان هر دو طرف را درخصوص توسعه منابع غنی هیدروکربن در شمال عراق نیز تایید می‌کند؛ منابعی که ترکیه قصد دارد برای تقویت رشد اقتصادی‌اش از آنها بهره‌برداری کند.

از سوی دیگر منطقه محصور به خشکی کردستان عراق، ترکیه را به عنوان خروجی برای فروش نفت و گاز به غرب می‌داند. کردها همچنان با توسعه صنعت مستقل نفت باعث عصبانیت دولت مرکزی عراق شده و این مساله اختلافی را میان ترکیه و عراق به وجود می‌آورد.

بهبود روابط متزلزل آنکارا و بغداد که اخیرا صورت گرفته به نظر می‌آید که اختلافات بر سر انرژی در منطقه کردستان عراق را در حال حاضر برطرف کرده است. انتخابات قریب‌الوقوع در عراق نیز باعث بهبود روابط دو جانبه شده است.

اورهان میراوغلو، یکی از نویسندگان ترکیه نیز می‌گوید: ناراحتی به وجود آمده در مورد توافقات که توسط دولت منطقه کردستان در توافقنامه‌های انرژی به وجود آمده، احتمالا در حال حاضر کاهش پیدا می‌کند.

او موضع نرم بغداد را به انتخابات قریب‌الوقوع پارلمانی در عراق نسبت می‌دهد؛ جایی که نوری المالکی، نخست‌وزیر عراق نیز سهم عمده‌ای در آن دارد.

میراوغلو توضیح می‌دهد: اگر مالکی پیروز انتخابات قریب‌الوقوع پارلمانی شود، گرفتن رای اعتماد برای دولتش به شدت به رای معاون‌ها از منطقه کردستان بستگی دارد.

منطقه کردستان عراق قصد دارد تا دومین خط لوله نفتی با ترکیه را احداث کند که روزانه سه میلیون بشکه نفت صادر خواهد کرد.

تانر ییلدیز، وزیر انرژی ترکیه می‌گوید: ترکیه مکانیسمی را برای انتقال نفت شمال عراق به ترکیه پیشنهاد داده و مساله تقسیم عایدات بر درآمد نفت میان دولت مرکزی عراق و کردهای دو طرف را برطرف کرده است.»