سقوط شبکه الجزیره پس از 2 سال بحران سازی در سوریه

به گزارش 598 به نقل از جام، روزنامه الاخبار لبنان در گزارشی به تغییر رویکرد شبکه الجزیره و ریزش مخاطبان آن پس از گذشت بیش از 2 سال از آغاز بحران سوریه و نقش آفرینی این رسانه در گسترش بحران، پرداخته است.

به نوشته این روزنامه، با آغاز بحران سوریه از دو سال پیش، شبکه الجزیره یکی از عوامل اصلی حمله رسانه‌ای بر ضد نظام سوریه به شمار می‌رفت. این شبکه بسیار تلاش کرد تا با دروغ پردازی و تحریف واقعیت‌ها، اعتراضات مسالمت‌آمیز را به سمت نظامی‌گری سوق دهد.

امروز وضعیت فرق کرده است و مسائل پشت پرده از این حکایت دارد که قطر قصد دارد سیاست خود در قبال دمشق را تغییر دهد. 31 ماه پیش شبکه الجزیره قطر به منظور پوشش اعتراضات در سوریه اصطلاحاتی همچون " گردان‌های اسد" را وضع کرد و کشته‌های ارتش سوریه  و تروریست‌ها را به ترتیب " کشته" و " شهید " معرفی کرد. در حقیقت عملکرد الجزیره بازتاب سیاست قطر در قبال سوریه بود. این شبکه از تمام  شبکه‌هایی که در این راستا حرکت می‌کردند و توسط سران ارتجاع عرب حمایت مالی می‌شد، پیشی  گرفت.  همه این شبکه‌های رسانه ای در چارچوب یک برنامه یکسان که همان توجیه جنایت‌های شورشیان مسلح و مشارکت در بسیج گروه های طایفه‌ای بود، حرکت می‌کردند.

دست اندرکاران شبکه الجزیره که طی چند ماه بودجه هنگفتی را برای ساقط کردن نظام سوریه دریافت کرده بودند، به مانند رهبران پیشین قطر - بعد از شکل‌گیری انقلاب در تونس، لیبی و یمن - دچار غرور شدند، اما امروز بعد از رسیدن تمیم بن حمد به قدرت و خارج شدن پرونده سوریه از دست این کشور کوچک دچار سرخوردگی شده است. ‌

از سوی دیگر قطر بعد از سقوط محمد مرسی رئیس جمهور سابق مصر یک سیلی محکم را دریافت کرد، شبکه الجزیره با کودتا دانستن حادثه مذکور، به حمایت از اخوان برخاسته و همت خود را به کار گرفته تا این حزب دوباره به قدرت برسد؛ امری که با استقبال مصری‌ها روبرو نشد. افزون بر آنچه گفته شد تعداد زیادی از کارکنان دفتر این شبکه در مصر به اتهام اینکه این شبکه صلاحیت خود را از دست داده و به دشمن مصر تبدیل گشته، بازداشت شدند کسانی که اخیراً فعالیت‌های این شبکه حامی اخوان را رصد می‌کنند، می‌دانند که الجزیره بیش از مسئله سوریه، به موضوع مصر می‌پردازد.

شکست‌هایی که از آن یاد شد، رهبران قطر را واداشت تا در پرونده سوریه بخصوص بعد از تغییر رویکرد نظام بین‌الملل در قبال نظام سوریه تجدیدنظر کنند. بر همین اساس می‌بینیم که قطر، مواضع جدیدی را اتخاذ کرده که از آن جمله می توان به توقف حمایت از شورشیان مسلح، عدم سرمایه‌گذاری مالی در بازار سیاه سوریه و نیز تغییر تدریجی رویکرد رسانه‌ای الجزیره اشاره کرد.  آنچه گفته شد نه تحلیل موضع قطر، که در واقع واقعیت‌هایی است که وجود دارد.

سرلشکر عباس ابراهیم مدیر کل امنیت داخلی لبنان می گوید: شیخ تمیم دو نامه تقدیم سرلشکر علی مملوک مسئول دفتر امنیت ملی سوریه نموده تا وی آن دو را به دست بشار اسد برساند.

بنا به گفته یک منبع آگاه، تمیم در این دو نامه برای پایان بخشیدن به اختلافات با سوریه اعلام آمادگی کرده است. قطر در نامه‌های مذکور به چندین بند اشاره کرده که از آن جمله می‌توان به تغییر رویکرد الجزیره اشاره کرد. تمیم پیشنهاد کرده است که بعضی از خبرنگاران «الرأی و الرأی الآخر»[یک نظر و نظری دیگر] وارد دمشق شوند تا تغییر رویکرد رسانه‌ای قطر به تدریج انجام شود، چرا که بیکباره نمی‌توان این رویکرد را تغییر داد. این اقدام قطر به معنای نشان دادن انعطاف در برابر دیدگاه رسمی سوریه و کاستن از لحن تند و حجم اخباری است که بر ضد سوریه مخابره می‌شود.

منبع مذکور می‌گوید: رهبران سوریه از آنجا که دست مقامات قطر به خون مردم سوریه آغشته است به یکباره با این پیشنهاد موافقت نکرده و اعلام کرده‌اند که این امر در وهله نخست، نیازمند تغییرات ملموس و عینی در موضع قطری‌هاست. ضمن آنکه قطر کاملاً از دخالت خود در سوریه دست بر نداشته ‌است. پیشتر این پیشنهاد به ایرانی‌ها داده شده بود، ولی آنها اعلام کرده بودند که این موضوع بین قطر و سوریه در جریان است و ایران دخالت نخواهد نکرد.

شبکه الجزیره تنها به تغییراتی جزئی اکتفا کرده و همچنان رویکردش در قبال سوریه کاملاً تغییر نکرده است. پیشتر الجزیره ضمن بیان اینکه ارتش الکترونیک سوریه، سایت‌های دولتی قطر را هک کرده است، گفته بود که 20 تن از نیروهای لواء اسلام در کمین نیروهای ارتش در عتیبه حومه دمشق گرفتار شده و به قتل رسیده اند.

در شرایطی که انتظار می‌رود تغییراتی ملموس در رویکرد قطر حادث شود، برخی از افرادی که از جریان نامه‌نگاری های تمیم مطلع هستند، می گویند دوحه قصد دارد در کادر انسانی این شبکه چه مسئولان خبر و تهیه کنندگان برنامه تغییراتی را ایجاد کند.

به نظر می‌رسد معیارهای قطر این روزها به سمت سوریه میل کرده است. واقعیت آن است که این امر، نوعی بازتاب امنیتی تغییر موضع آمریکا و هم‌پیمانان آن در قبال شام است. باید پرسید آیا در شرایطی که مجله لوماگ اعلام کرد مخاطبان شبکه الجزیره از 43 ملیون به 6 میلیون کاهش یافته، این شبکه قطری بار دیگر می‌تواند مخاطبان عرب را جذب نماید.