آمریکایی‌ها دست به دامان «ارفعی» شدند

به گزارش 598 به نقل از خبرنگار جامعه فارس، گیل استاین، رئیس مؤسسه شرق‌شناسی شیکاگو که در حال حاضر در ایران حضور دارد از عبدالمجید ارفعی، متخصص زبان‌های ایلامی و اکدی خواسته است تا خوانش و ترجمه مابقی الواح هخامنشی را آغاز کند. بخشی از این الواح توسط  مرحوم «هلک» استاد ارفعی در طی سالهای گذشته خوانده شده بود.

عبدالمجید ارفعی که نخستین فردی است که منشور کوروش را نیز ترجمه کرده است در گفت‌وگو با خبرنگار جامعه فارس در این باره گفت: پیشنهاد خواندن مابقی الواح هخامنشی که در حال حاضر در توقیف دادگاه آمریکاست از سوی رئیس مؤسسه شرق‌شناسی شیکاگو به من داده شده است.

وی در پاسخ به اینکه آیا قرار است برای خواند الواح به آمریکا سفر کند نیز گفت: خیر، قرار است عکس‌هایی که از این الواح گرفته شده است را برای من ارسال کنند تا در ایران آنها را بخوانم و به دو زبان فارسی و انگلیسی ترجمه کنم.

این متخصص زبان‌های ایلامی تأکید کرد: این وظیفه من است که این الواح را بعد از استادم هلک، ترجمه کنم.

به گزارش فارس، الواح هخامنشی ایران بیش از 70 سال است که به بهانه ترجمه و پژوهش در مؤسسه شرق‌شناسی شیکاگو باقی مانده است و دادگاه‌های  آمریکایی اجازه خروج آن‌ها را نمی‌دهند. این الواح در سال 1316 در حفاری مشترک ایران و موسسه شرق‌شناسی دانشگاه شیکاگو در تخت‌جمشید اموال فرهنگی تاریخی ارزشمندی به دست آمد که طبق قانون مصوب سال 1309 این اموال به دست آمده و از کاوش‌های باستانی‌شناسی بین ایران و دانشگاه شیکاگو تقسیم شد.

الواح هخامنشی بخشی از این اموال بود که سهم دولت ایران شد و برای مدت سه سال به منظور انجام پژوهش‌های گسترده به مؤسسه شرق‌شناسی شیکاگو به امانت داده شد. این الواح که گل نوشته‌های عصر هخامنشی با خطوط میخی و عیلامی بود نیاز به خوانده شدن توسط خط‌ شناسان و کارشناسان مؤسسه شرق شناسی شیکاگو داشت. 8 هزار و 29 لوح سالم و شکسته که خطوط منقوش آن قابل خواندن بود به موسسه شرق‌شناسی امانت داده شد 10 هزار و 800 قطعه نیز شکسته و غیر قابل خواندن بود. در مجموع به طور تخمینی 15 تا 20 هزار لوح سالم و شکسته وجود دارد که 7500 تا 10 هزار لوح کامل و بین 10 تا 12 هزار قطعه شکسته و خرد است.

مؤسسه شرق‌شناسی شیکاگو در سال 1327 تعداد 179 لوح را به ایران پس داد و در سال 1350 نیز 37 هزار و 74 خرده الواح را مسترد کرد. مطالعات مؤسسه شیکاگو تا پس از سال 1350 نیز ادامه داشت و در سال 1383 نیز 300 لوح دیگر را به موزه ملی ایران ارسال کردند اما بعد از سیاسی‌شدن موضوع و توقیف الواح توسط دادگاه‌های آمریکا دیگر بخش‌های باقیمانده الواح به ایران بازنگشت.

محتوای نوشته‌های این الواح چیست؟

این لوح‌ها بر خلاف دیگر کتیبه‌های هخامنشی تخت‌جمشید که بیانیه‌ها و گفتارهایی رسمی برای همگان و برای آیندگان بوده برای خواندن عموم نوشته و عرضه نشده‌ بوده‌ و در واقع اسناد داخلی و حسابداری کارکنان تخت‌جمشید و یک بایگانی اداری بوده‌اند. الواح بازگوکننده رویدادهای رسمی و حکومتی و سیاسی نیستند بلکه در کنار آگاهی‌های فراوان دیوانی و اداری اطلاعات فراوانی از زندگی روزمره و روزگار مردمان عصر هخامنشی در اختیار ما می‌گذارند. به موجب این لوح‌ها ما امروز می‌دانیم که سازندگان تخت‌جمشید را بردگان تشکیل نمی‌دادند بلکه مردان و زنان آزاده‌ای بوده‌اند که به اندازه تخصص خود و کاری که انجام می‌دادند دستمزد می‌گرفتند. به آنان نه تنها دستمزدی شایسته که گاه پاداش، هدیه و کمک هزینه نیز پرداخت می‌شده است. آنان می‌توانستند به هنگام پیمان زناشویی هنگام زایش نوزادی تازه‌رسیده در جشن‌ها و بیماری‌ها از این پاداش برخوردار شوند. زنان در تخت‌جمشید نه تنها کار می‌کردند، بلکه پابه‌پای مردان در کارهای تخصصی و مدیریت شرکت داده می‌شدند. نوجوانان به کارآموزی می‌پرداختند و کودکان در ساعت‌های کاری والدین در کودکستان تخت‌جمشید نگهداری و تربیت می‌شدند. لوح‌ها حاکی از آن است که پرداخت نهایی و ریزه‌کاری‌های سنگ‌نگاره‌های باشکوه تخت‌جمشید بیشتر دستاورد هنر و توانایی‌های زنان هخامنشی است.