فارس، مجید حاجی فرجی در نشست خبری روز جهانی غذا که در انستیتو تحقیقات تغذیه وزارت بهداشت برگزار شد، شعار امسال روز جهانی غذا را «سیستمهای غذایی پایدار برای امنیت غذا» اعلام کرد و گفت: امنیت غذایی وقتی برقرار میشود که سه رکن موجودیت غذا، در دسترس بودن و پایداری تأمین مواد غذایی برقرار باشد.
وی تصریح کرد: در دسترس بودن غذا و اینکه یک ماده غذایی سر سفره مردم بیاید به عوامل بسیاری از جمله اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی بستگی دارد و سازمانهای مختلفی از جمله غذا و دارو، وزارت جهاد کشاورزی، صنعت و استاندارد تا تولیدکنندگان ذینفعان در این راستا دخیل هستند.
حاجی فرجی با تأکید بر اینکه نباید یک برههای از زمان دسترسی مردم به مواد غذایی زیاد و در برههای دیگر قطع شود، خاطرنشان کرد: خانوارها همیشه باید مطمئن باشند که امنیت غذایی دارند. اکنون در کشور ما موجودیت و دسترسی به مواد مغذی حاوی انرژی وجود دارد و سیری شکمی اتفاق میافتد ولی در تمام مواد غذایی حاوی ریز مغذیها و پروتئینها که سیری سلولی برای فرد اتفاق افتد رخ نمیدهد.
وی با اشاره به جایگاه ایران در زمینه تغذیه در منطقه و دنیا گفت: وضعیت ما در منطقه خاورمیانه از نظر امنیت غذایی و کاهش سوءتغذیه در حد سبز است ولی از نظر وضعیت ناامنی غذایی در کشور در حد متوسط قرار داریم و باید بگوییم این وضعیت خوش بینانه نیست و عده زیادی از این حیث در لبه پرتگاه قرار میگیرند.
حاجی در مورد تأثیر تورم و افزایش قیمت مواد غذایی در تأمین نیازهای تغذیهای بین مردم، گفت: تا قبل از انتخابات امسال بعضی از اقلام غذایی 55 تا 60 درصد افزایش قیمت داشت که طبیعتاً دسترسی مردم برای تأمین مواد غذایی را پایین میآورد و سبب میشود تا ناامنی غذایی از حد متوسط کاهش یابد.
به گفته رئیس انستیتو تحقیقات تغذیه و صنایع غذایی وزارت بهداشت مشکلات تغذیهای در استانهای سیستان و بلوچستان، هرمزگان و کرمان نسبت به سایر نقاط کشور وجود دارد.
اجازه غنی کردن همه مواد غذایی را نداریم
وی در مورد غنیسازی مود غذایی با ریزمغذیها مانند آهن، کلسیم یا سایر مواد موردنیاز مردم، گفت: نمیتوان همه مواد غذایی را با ریزمغذیها غنی کرد چرا که کدکس جهانی تنها تا 20 درصد مواد غذایی را برای غنیسازی به ما اجازه میدهد و در عین حال هر ماده غذایی قابلیت غنیشدن را ندارد و ما درخواست داریم تا کدکس را بومیسازی کنیم.
این متخصص تغذیه گفت: حتی مقداری از آبمیوهها را برای کودکان و افرادی که به شیر حساسیت دارند، غنی کردهایم اما آبمیوههای صنعتی حاوی قند است و نمیخواهیم به عنوان الگوی مصرف ترویج شود و اثربخشی شیر در این زمینه بیشتر است.
کنترلی برای میزان مخلوط آرد با آهن و اسید فولیک وجود ندارد
حاجی فرجی در مورد غنی کردن آرد نان با آهن و اسید فولیک نیز، گفت: این طرح از 3 سال پیش به صورت پایلوت در سه استان آغاز شد و پس از آن به صورت فراگیر در تمام کارخانههای آرد کشور آن را اجرا کردیم، اما مشکل اینجاست که کنترلی برای درصد غنی کردن آرد با آهن و اسید فولیک هنگام مخلوط شدن وجود ندارد و مطمئن نیستیم که تمام کیسههای آرد به یک نسبت و کاملاً با آهن و اسید فولیک غنی شده باشد.
وی افزود: از طرفی روی سیلوها کنترل مناسبی وجود ندارد و کیفیت حجم آردی که از طریق واردات تأمین میشود با آرد تولید داخل یکسان نیست تا حدی که ممکن است میزان گلوتن موجود در آرد چندان مرغوب نباشد و در همین راستا نانوا مقدار زیادی نمک به نان اضافه میکند و نتیجه این میشود که بسیاری از مردم فشار خون دارند.
به گفته این مسئول تغذیه در وزارت بهداشت، قرار بود آردها حاوی 6 تا 18 درصد سبوس باشند ولی بنا به دلایلی سبوس آرد کامل گرفته میشود که به سلامت و کیفیت نان صدمه میزند، از طرفی مصرف جداگانه سبوس در مواد غذایی خود عوارض گوارشی به دنبال دارد.
مالیات تنقلات و مواد غذایی بیارزش افزایش یابد
رئیس انستیتو تحقیقات تغذیه وزارت بهداشت تصریح کرد: طی طرحی پیشنهاد کردیم تا مالیات صنایع تولیدکننده تنقلات و غذاهای بیارزش و پرکالری را بالا ببرند و بالعکس تولیدات غذایی پرارزش و کم کالری را پایین بیاورند تا رقابت در فرهنگ تولید و مواد غذایی سالم ایجاد شود.
دولت برای جبران سوء تغذیه یارانه تولید بدهد نه کوپن
وی ادامه داد: سه سال است که فریاد میزنیم دولت باید برای جبران کمبود میزان ریزمغذیها در سبد غذایی مردم و عناصری که کمبود آن شیوع بالایی دارد به صورت یارانه تولید و نه یارانه نقدی به مردم و کوپنی به مردم کمک کند و غذای ایمن و با کیفیت در عین حال با قیمت پایین به دست مردم برسد، ولی صدایمان به جایی نمیرسد.
ورود طرح ارتقای کیفیت نان به برنامه پنجم توسعه
رئیس انستیتو تحقیقات تغذیه وزارت بهداشت از ایجاد تفاهمنامهای بین وزارت بهداشت، جهاد کشاورزی، صنعت و سازمان ملی استاندارد برای بهبود کیفیت نان در کشور خبر داد و گفت: از مرحله تولید یا واردات گندم تا مرحلهای که به دست مردم برسد، سیستم باید اصلاح شود و وظایف هر یک از این دستگاهها مشخص شده است، ولی اکنون با تغییر دولت باید منتظر تأیید دولت جدید باشیم و بنا داریم تا برنامه ارتقای کیفیت نان را در برنامه توسعه بگنجانیم و پیگیر اجرای آن هم باشیم.
فرایند پخت نان در 50 متر مربع انجام میشود
وی در پاسخ به خبرنگار فارس مبنی بر اینکه تقاضای زیاد مردم و محدودیت نانواییها چقدر در کیفیت پخت مؤثر است و شما چه راهکاری دارید، گفت: 60 هزار نانوایی در سطح کشور فعالند که به طور میانگین در فضای 50 متر مربع کار تهیه خمیر و پخت نان را انجام میدهند، که از یک تنور سنتی تا مخزن تولید خمیر و انبار کیسه آرد همگی در همین محیط قرار دارند.
حاجیفرجی گفت: در زمانی که خصوصیسازی اتفاق افتاد نانواییها از هر جایی که دلشان میخواست هر آرد بیکیفیتی را خریداری میکردند و نان با هر روش غیر علمی و غیر منطقی تهیه میشد اما اکنون در طرح ارتقای کیفیت نان پیشنهاد دادهایم تا میزان سهمیه هر نانوایی بر اساس میزان تخمیر نان اختصاص یابد و با توجه به بالا بودن هزینه جانبی نانواییها باید به سمت نان صنعتی حرکت کنیم.
وی در مورد پاسخگویی به ذائقه مردم نسبت به نان سنتی گفت: حتی میتوان نانهای سنتی را هم با سیستم صنعتی که حرارت کنترل شده داشته و از سوخت فسیلی استفاده نمیشود و امکان بستهبندی صحیح نان وجود دارد تهیه کرد چرا که 60 درصد انرژی روزانه مردم ما از نان تهیه میشود.
همه آبهای بسته بندی آّب معدنی نیست
حاجی فرجی در بخش دیگری از این نشست در مورد وضعیت آبهای آشامیدنی و معدنی بستهبندی، گفت: لزوماً همه آبهای بستهبندی که در سوپرمارکتها عرضه میشود، معدنی نیستند، چرا که آب معدنی باید حاوی املاح خاص غنیشده باشد که یا از سرچشمه معدنی گرفته میشود یا مواد معدنی طی فرآیندی به آن اضافه میشود، اما چیزی که در کشور اتفاق میافتد این است که برخی کارخانهها چاههای مناسب آب دارند که یک دستگاه فیلتراسیون هم سر راه آن قرار میدهند و آب را به صورت بطری میفروشند که سازمان غذا و دارو کنترل این عوارض را برعهده دارد.
وی گفت: حتماً هنگام خرید واژه آب آشامیدنی یا آب معدنی باید روی برچسب این بطریها وجود داشته باشد، چرا که بیمارانی مانند بیماران کلیوی امکان استفاده از آب معدنی را ندارد.
این متخصص تغذیه نحوه نگهداری صحیح مواد غذایی در فرآیند توزیع و سوپرمارکتها را یکی از دغدغهها عنوان کرد و گفت: هیچ مغازهداری حق ندارد انواع سسهای حاوی مواد لبنی را در محیط غیر یخچال نگه دارد، در عین حال برخی فکر میکنند که تخممرغ را میتوان در محیط بیرون نگه داشت در صورتی که باید در یخچال نگهداری شود و آلودگی به راحتی از پوسته تخم مرغ قابل انتقال است.
وی نحوه نامناسب نگهداری سوسیس و کالباسهای متری در یخچالها، نحوه برش آنها که زمینه ورود میکروب و فسادپذیری را تشدید میکند یکی دیگر از مواردی برشمرد که مردم باید به آن حساس باشند.