گمانهزنیهای رسانهای حاکی از آن است که ایران و گروه 1+5 در مذاکرات 23 و 24
مهرماه (سهشنبه و چهارشنبه هفته جاری) قرار است بستههای پیشنهادی جدیدی را روی
میز مذاکره بگذارند.
در همین رابطه خبرگزاری رویترز در گزارشی از بروکسل از قول
دیپلماتهای اروپایی نوشت که گروه 1+5 رایزنیهایی را برای تدوین یک بسته پیشنهادی
جدید به منظور ارائه در مذاکرات ژنو آغاز کرده است.
رویترز نوشت: «دیپلماتهای
نزدیک به برنامهریزیها برای مذاکرات ایران و گروه 1+5 در ژنو گفتند اگر چه جو
ممکن است بهبود یافته باشد اما مذاکرهکنندگان انگلیس، آلمان، فرانسه، روسیه، چین و
آمریکا با پیشنهادی وارد مذاکرات ژنو خواهند شد که کمی بیشتر از پیشنهادهای مطرح
شده در نشستهای 19 ماه گذشته خواهد بود.»
یک دیپلمات غربی مطلع از این مذاکرات
که خواست نامش فاش نشود به رویترز گفته است: «این خطر وجود دارد که جو مثبت به وجود
آمده را از دست بدهیم».
رویترز ادامه میدهد: «دیگر دیپلماتهای غربی میگویند
پیشنهاد قبلی آنها به ایران باید پایهای برای گفتوگوهای آینده باشد اما میتواند
بر اساس آن که ایران تا چه حد مایل به مصالحه است، گسترش یابد».
یک دیپلمات غربی
دیگر به این خبرگزاری میگوید: «ما قصد نداریم با یک اقدام اعتمادساز اصلاح شده پا
به مذاکرات ژنو بگذاریم، ما به این مذاکرات خواهیم آمد تا واکنش متناسب ایران را به
آنچه در گذشته ارائه شده است بشنویم».
روزنامه والاستریت ژورنال نیز در این
باره به نقل از منابع نامعلوم گزارش داد که ایران با پیشنهادهای جدید و جدی به
گفتوگوهای هستهای با 1+5 در ژنو میآید.
این روزنامه مدعی شده است که بسته
پیشنهادی جدید دولت روحانی بر مبنای کاهش غنیسازی 20 درصدی و سانتریفیوژهای فعال،
اجازه بازدید به بازرسان آژانس از برخی اماکن موردنظر و نیز متوقف کردن فعالیت سایت
«فردو» در نزدیکی قم است.
پیشتر نیز برخی منابع غربی از موضوع متوقف کردن فعالیت
سایت فردو خبرهایی داده بودند، اما این خبرها تکذیب شده بود.
والاستریت ژورنال
مینویسد: دولت روحانی در ازای این امتیازها خواستار کاهش تحریمهای بانکی، بیمهای
و نفتی آمریکا و اتحادیه اروپا خواهد شد.
جان کری وزیر خارجه آمریکا اخیرا از
ایران خواسته است با پیشنهادهای جدید به گفتوگوهای ژنو بیاید و پاسخ پیشنهادهای
1+5 به ایران در گفتوگوهای آلماتی قزاقستان را ارایه دهد.
در گفتوگوهای ایران
و 1+5 در اسفند 91 و فروردین 92 در آلماتی قزاقستان، کشورهای 1+5 به ایران پیشنهاد
دادند در ازای لغو برخی تحریمها از جمله تحریم خرید و فروش آهنآلات و نیز رفع
تحریمهای پتروشیمی ایران، غنیسازی 20 درصدی ایران متوقف شود و فعالیت سایت فردو
تعطیل شود.
ادعای والاستریت ژورنال درباره پیشنهادهای ایران در حالی مطرح شد که
سایت تحلیلی «المانیتور» با انتشار مطلبی به نقل از یک مقام اتحادیه اروپا
مینویسد: ایران هنوز هیچ نسخهای از پیشنهادات جدید خود برای گروه 1+5 را که قرار
است در نشست ژنو ارائه شود، در اختیار این اتحادیه قرار نداده است.
این اظهارات
در واکنش به گزارشی مطرح میشود که روز چهارشنبه از کانال 2 تلویزیون رژیم
صهیونیستی پخش شده و در آن ادعا شده بود که با حصول توافق میان ایران و آمریکا در
جریان مذاکرات محرمانه، تحریمهای غرب به زودی برداشته خواهد شد.
مقامات غربی به
المانیتور گفتهاند که هنوز پیشنهادی را از ایران دریافت نکردهاند. برخی
تحلیلگران مسائل ایران معتقدند که انتشار این گزارشها میتواند توسط منابعی صورت
گرفته باشد که خواستار بالا بردن غیرواقعی انتظارات از پیشنهادات ایران هستند.
از سوی دیگر روزنامه الشرقالاوسط نیز به نقل از منابع غربی نوشت که منتظر
پیشنهادات ایران در ژنو است. این روزنامه چاپ لندن به نقل از منابع یاد شده که
مرتبط با مذاکرات نیز هستند، نوشت که نشست روز سهشنبه در ژنو میان ایران و 5+1
میتواند اولین فرصتی باشد که در آن ایران میتواند مسایل ملموسی را درباره برنامه
هستهایاش مطرح کند.
این منابع اعلام کردند 5+1 به ژنو میرود تا از پیشنهادات
جدید ایران مطلع شود چرا که آن چه «تاکنون» تغییر کرده «لحن» است در حالی که آن چه
مورد نظر است تغییر روش و پیشنهادات است.
در حالی که رسانههای غربی در آستانه
مذاکرات ژنو که از سهشنبه هفته جاری آغاز خواهد شد؛ با فضاسازیهای گسترده تلاش
دارند بر مذاکرات تأثیر بگذارند. تا زمان تنظیم این گزارش، مسئولان مربوطه کشورمان
پیرامون این مذاکرات اطلاعرسانی نکردهاند.
پیشنهاد سه مرحلهای جدید ایران
به 5+1
همزمان با گزارش رویترز از آمادگی 5+1 برای ارائه یک بسته پیشنهادی جدید
در مذاکرات آتی ایسنا نوشت: ایران در دور جدید مذاکرات هستهای در ژنو پیشنهادی سه
مرحلهای و متفاوت از پیشنهادهای قبلی را روی میز میگذارد به گونهای که امکان رد
آن از سوی 5+1 وجود نداشته باشد.
به گزارش ایسنا، در بسته جدید ایران مرحله اول
و آخر یک جا دیده شده است. به این معنا که 5+1 باید در مرحله اول این مسأله که در
مرحله آخر مذاکرات و توافق احتمالی، «حق غنیسازی ایران به رسمیت شناخته شود» را
متعهد شود. بنابراین در مرحله اول هدف از مذاکرات و چشمانداز آن ارایه شده است. در
مراحل بعدی این پیشنهاد گامهای متقابل معرفی شدهاند. در عین حال مقامات ایرانی بر
این نظرند که بدون توافق بر روی مرحله اول پیشنهاد مذکور امکان ادامه مذاکرات بسیار
سخت و احتمالاً غیرممکن خواهد بود.
یکی از نکات قابل توجه و متفاوت پیشنهاد جدید
ایران که قرار است در ژنو و به طور مکتوب ارایه شود این است که «به رسمیت شناختن حق
غنیسازی در خاک ایران» هدف و به نوعی نتیجه مذاکرات در نظر گرفته شده است، نه آغاز
آن. اما این به معنای عبور ایران از خواست اساسی خود یعنی شناسایی (سیاسی) حق
غنیسازی نیست.
تیم جدید هستهای ایران در دوره حسن روحانی که اولین تجربه
مذاکراتی جدیاش را در ژنو پیش روی افکار عمومی ایران و جهان خواهد گذاشت، پیشنهادی
را ارایه خواهد کرد که خود معتقدند غیرقابل رد از سوی 5+1 خواهد بود و اگر مورد
پذیرش قرار نگیرد، مقصر آنها (5+1) هستند.
دیپلماتها در تهران معتقدند، چنانچه
دو طرف بر روی مرحله اول این پیشنهاد به توافق برسند در عمل فضای جدید و مثبتی در
بحث هستهای ایجاد خواهد شد که امیدها برای موفقیت در مذاکرات را افزایش میدهد.
در مذاکرات قبلی میان ایران و 5+1 (استانبول 2، مسکو، بغداد، آلماتی 1 و 2) دو طرف
بر سر دو موضوع اساسی به توافق نرسیدند. مسأله اول به رسمیت شناختن حق غنیسازی
ایران از سوی 5+1 بود و موضوع دیگر گامهای متقابل و متوازن. ظاهراً تلاشهای
دیپلماتیک برای عبور از این دو مانع از سوی دو طرف به ویژه طرف ایرانی با ارایه
پیشنهاد جدید در حال انجام است.
ظریف فقط در افتتاحیه حضور دارد
مذاکرات
ایران و گروه 5+1 روزهای سهشنبه و چهارشنبه در ژنو سوئیس برگزار خواهد شد.
یک
منبع نزدیک به هیئت مذاکره کننده ایران در مذاکرات ژنو در گفتگو با باشگاه
خبرنگاران، با اشاره به حضور وزیر امور خارجه کشورمان در این دور از مذاکرات، گفت:
«محمد جواد ظریف» در نشست افتتاحیه مذاکرات ایران و 5+1 در روز سهشنبه به عنوان
مدیر و رئیس هیئت ایرانی حضور خواهد داشت.
وی تصریح کرد: مذاکرات از دور دوم
یعنی پس از افتتاحیه بدون حضور وزیر امور خارجه کشورمان و با حضور معاونین ادامه
خواهد داشت که در این غیاب، «سید عباس عراقچی»، معاون امور حقوقی و بینالملل وزارت
امور خارجه به عنوان مذاکره کننده ارشد ایران به همراه سایر اعضای هیئت ایران
مذاکرات را ادامه خواهند داد.