دو سال، يا اندكى بيشتر از اقامت
مهاجران در مدينه مى گذشت که تغییر چشم گيرى در وضع سياسى و اجتماعى
مسلمانان پديد گرديد. بعضی از گروه های جهاد نیز با پيروزى برگشتند.و نتيجه
پيروزى آنان گشايشى اندك در كار مسلمانان،و تثبيت موقعيت ايشان در ديده
قبيلههاى مخالف بود.نيز قبيلههايى چند كه پس از درگيرى مسلمانان با
يهوديان،و منافقان مدينه در حالت دو دلى بسر مىبردند،كم و بيش بى طرف
ماندند و يا به مسلمانان پيوستند.
مهاجرت به مدینه و خواستگاران بسیار دختر نبی اکرم (ص)
در
زندگانى داخلى رسول خدا (ص) نيز تغييرى رخ داد. سوده دختر زمعة بن قيس و
عايشه دختر ابو بكر، در خانه او بسر مىبردند. عروسى سوده چند ماه پيش از
هجرت و عروسى عايشه در شوال سال نخستين هجرت صورت گرفت.هر چند هيچ يك از
اين دو زن-چه در نظر او و چه در نظر پدرش،جاى خالى خديجه را پر نمي كردند
اما بهر حال هر يك از جهتى مراقب حال پيغمبر بودند و فاطمه (ع) از اين نظر
ديگر براى پدر نگرانى نداشت.عايشه دخترى نه ساله و سوده بيوه سكران بن عمرو
بن عبد شمس بود.
سكران
با مهاجران دسته دوم به حبشه رفت و در اين سفر سوده را نيز همراه خود برد
وى پس از بازگشت به مكه در گذشت و پيغمبر آن بيوه را خواستگارى كرد.حال
اگر فاطمه (ع) به خانه شوى برود،در خانه پدرش كسانى هستند كه نگاهبان حال
او باشند.
مسلم
است كه فاطمه (ع) خواهان بسيارى داشته است.در اين باره نيازى بذكر روايات
نداريم.پدرش پيش از آنكه به پيغمبرى رسد در ديده همشهريان مقامى ارجمند
داشت.دو خواهر فاطمه (ع) پيش از ظهور اسلام زن دو پسر مرد سرشناس خاندان
هاشم،عبد العزى بن عبد المطلب (ابو لهب) شدند،و نزد شوهران گرامى بودند.اگر
سوره تبت در نكوهش پدر شوى آنان نازل نمىشد،و اگر آن مرد لجوج و يا زن او
با سرسختى تمام از فرزندانشان نمىخواستند زنان خود را رها كنند،آنان از
اين پيوند خشنود و شادمان بودند.ليكن باصرار ابو لهب بين آنان جدائى صورت
گرفت.
اين
زنان پس از آنكه از همسران خود جدا شدند و اسلام آوردند،يكى پس از ديگرى
به عثمان بن عفان مرد مالدار و ارجمند قريش شوهر كردند.زينب خواهر ديگر او
زن پسر خاله خود ابو العاص بن ربيع بود چون محمد (ص) به پيغمبرى مبعوث شد،و
خديجه و دخترانش بدو گرويدند،ابو العاص بر دين قريش باقى ماند.
بزرگان
طائفه وى از او خواستند زن خود را طلاق گويد و آنان هر دخترى را كه دوست
ميدارد بزنى بدو دهند.ابو العاص نپذيرفت و گفت او بهترين همسر است.ابو
العاص در جنگ بدر اسير شد،و پيغمبر دستور آزادى او را داد،بدان شرط كه زينب
را بمدينه بفرستد.اين چند تن همگى مردانى بنام بودند،و نزد كسان خود و
ديگران حرمت داشتند.اكنون كه محمد (ص) به پيغمبرى رسيده و يثرب در اطاعت
اوست و مكه از او در حالتبيم و احتياط بسر مىبرد،طبيعى است كه كسانى با
موقعيتبهتر آماده خواستگارى فاطمه (ع) باشند.
و
اگر زينب و ام كلثوم و رقيه پيش از اسلام به شوى رفتند، تربيت زهرا (ع)
چنانكه نوشتيم در خانه وحى و مركز نزول قرآن بود. چنانكه در صفحات اين كتاب
خواهيد ديد و سند آن ماخذ دست اول تاريخ اسلام است،عمر و ابو بكر هر يك
خواهان فاطمه بودند،ليكن چون خواست خود را با پيغمبر در ميان نهادند، وى
گفت منتظر قضاء الهى هستم.
نسائى
كه از محدثان بزرگ اهل سنت است در سنن گويد:پيغمبر (ص) در پاسخ آنان
گفت:«فاطمه خردسال است». بارى از ميان خواستگاران نام اين دو تن را از آن
جهت نوشته اند كه از لحاظ شخصيت سرشناستر از ديگرانند، نه آنكه
خواستگاران دختر پيغمبر تنها اين دو مرد سالخورده بودند.يعقوبى نوشته است
گروهى از مهاجران فاطمه را از پدرش خواستگارى كردند.
چنانكه
نوشتيم و آنچنانكه كتابهاى محدثان و مؤرخان طبقه اول و سندهاى اصلى شيعه و
سنى به صراحت تمام نوشتهاند،و آنچنانكه قرينههاى خارجى نوشته اين مورخان
را تاييد مىكند،دختر پيغمبر خواستگارانى داشت،ليكن پدرش از ميان همه پسر
عموهاى خود على بن ابى طالب را براى شوهرى او برگزيد.و بدخترش گفت ترا به
كسى بزنى مىدهم كه از همه نيكو خوىتر و در مسلمانى پيش قدمتر است.
خواستگاری دختر پیامبر اکرم (ص) توسط امام علی (ع)
ابن
سعد نويسد: چون ابو بكر و عمر از پيغمبر پاسخ موافق نشنيدند على را گفتند
تو به خواستگارى او برو !و هم او نويسد: تنى چند از انصار على را گفتند:
فاطمه را خواستگارى كن! وى بخانه پيغمبر رفت و نزد او نشست، پيغمبر پرسيد:
-پسر ابو طالب براى چه آمده است؟
-براى خواستگارى فاطمه!
مرحبا و اهلا!و جز اين جمله چيزى نفرمود.
چون على نزد آن چند تن آمد پرسيدند:
-چه شد؟
-در پاسخ من گفت،مرحبا و اهلا.
-همين
جمله بس است.به تو اهل و رحب بخشيد گويا اين اختصاص كه نصيب على (ع) گرديد
و امتياز قبول كه در خواستگارى فاطمه يافت بر تنى چند گران افتاده است.
مجلسى بنقل از عيون اخبار الرضا چنين نوشته است:
پيغمبر
(ص) على (ع) را گفت مردانى از قريش از من رنجيدند كه چرا دخترم را بآنان
ندادم. من در پاسخ آنان گفتم:اين كار به اراده خدا بوده است. كسى جز على
شايستگى همسرى فاطمه را نداشت
بارى مجلسى به نقل از امالى شيخ طوسى چنين نويسد:
على
(ع) گفت، ابو بكر و عمر نزد من آمدند و گفتند چرا فاطمه را از پيغمبر
خواستگارى نمىكنى؟من نزد پيغمبر رفتم.چون مرا ديد خندان شد.پرسيد ابو
الحسن،براى چه آمدهاى؟ من پيوندم را با او، و سبقت خود را در اسلام، و
جهادم را در راه دين بر شمردم.
رضایت حضرت فاطمه زهرا (س)
فرمود
راست ميگوئى!تو فاضلتر از آنى كه بر مىشمارى!گفتم براى خواستگارى فاطمه
آمدهام.گفت على! پيش از تو كسانى بخواستگارى او آمده بودند اما دخترم
نپذيرفت.بگذار ببينم وى چه مىگويد.
پیامبر
اکرم (ص) سپس به خانه رفت و بدخترش گفت على تو را از من خواستگارى كرده
است.تو پيوند او را با ما و پيشى او را در اسلام مىدانى و از فضيلت او
آگاهى. زهرا (ع) بى آنكه چهره خود را برگرداند خاموش ماند.
پيغمبر چون آثار خشنودى در آن ديد گفت الله اكبر.خاموشى او علامت رضاى اوست.
شيخ
طوسى در امالى آورده است كه:چون پيغمبر به زناشوئى على و فاطمه رضايت
داد،فاطمه (ع) گريان شد پيغمبر گفت بخدا اگر در اهل بيت من بهتر از او كسى
بود ترا بدو ميدادم.
و نيز مؤلف كشف الغمه و بنقل از او مجلسى نوشته است:على (ع) به پيغمبر گفت:
-
پدر و مادرم فداى تو باد تو ميدانى كه مرا در كودكى از پدرم ابو طالب و
مادرم فاطمه بنت اسد گرفتى،و در سايه تربيت خود پروردى،و در اين پرورش از
پدر و مادر بر من مهربانتر بودى، و از سرگردانى و شك كه پدران من دچار آن
بودند رهانيدى.تو در دنيا و آخرت تنها مايه و اندوخته من هستى اكنون كه خدا
مرا به تو نيرومند ساخته است،مىخواهم براى خود سامانى ترتيب دهم و زنى
بگيرم.من براى خواستگارى فاطمه آمدهام.آيا دخترت را به من خواهى داد؟
مهریه ای از سنت پیامبر (ص)
ام سلمه گويد چهره رسول خدا از شادمانى بر افروخت و در روى على خنديد و گفت آيا چيزى دارى كه مهريه دخترم باشد
على گفت:حال من بر تو پنهان نيست.جز شمشير و شترى آبكش چيزى ندارم.پيغمبر
گفت:شمشير را براى جهاد،و شتر را براى آب دادن خرما بنان خود و باركشى در
سفر مىخواهى همان زره را مهر قرار مىدهیم. ولى چنانكه نوشتيم اگر ام سلمه
در اين ماجرا حاضر بوده حضورش بر حسب اتفاق است چه او در اين هنگام زن
پيغمبر (ص) نبوده است.
زبير بكار كه كتاب او الموفقيات از مصادر قديمى بشمار ميرود از گفته على (ع) چنين آورده است:
-نزد
رسول خدا رفتم و در پيش روى او خاموش نشستم. چرا كه حشمت و حرمت او را كسى
نداشت.چون خاموشى مرا ديد پرسيد: -ابو الحسن! (۱۶) چه مىخواهى؟من همچنان
خاموش ماندم تا پيغمبر سه بار پرسش خود را مكرر فرمود سپس گفت:
-گويا فاطمه را مىخواهى؟
-آرى!
-آن زره كه بتو دادم چه شد؟
-دارم!
-همان زره را كابين فاطمه قرار بده.
ابن
سعد در يكى از روايات خود بهاى زره را چهار درهم نوشته است،كه گمان دارم
تصحيفى از چهار صد است.يعنى رقم اربعماة را اربع ضبط كرده است.و ابن قتيبه
بهاى زره را سيصد و بروايتى چهار صد و هشتاد درهم مىنويسد.
بارى
كابين دختر پيغمبر چهار صد درهم يا اندكى بيشتر و يا كمتر بود همين و
همين، و بدين سادگى نيز پيوند برقرار گرديد.پيوندى مقدس است كه بايد دو تن
شريك غم و شادى زندگانى يكديگر باشند. كالائى بفروش نمىرفت تا خريدار و
فروشنده بر سر بهاى آن با يكديگر گفتگو كنند. زره،پوست گوسفند يا پيراهن
يمانى هر چه بوده است، بفروش رسيد و بهاى آنرا نزد پيغمبر آوردند.
رسول
خدا بى آنكه آنرا بشمارد، اندكى از پول را به بلال داد و گفت با اين پول
براى دخترم بوى خوش بخر! سپس مانده را به ابو بكر داد و گفت با اين پول
آنچه را دخترم بدان نيازمند است آماده ساز. عمار ياسر و چند تن از ياران
خود را با ابو بكر همراه كرد تا با صواب ديد او جهاز زهرا را آماده
سازند.فهرستى كه شيخ طوسى براى جهاز نوشته چنين است:
صورت جهيزيّه به اين شرح مى باشد:
۱ پيراهن عروس ، به قيمت هفت درهم .
۲ عبا چادر قُطوانى كوفه اى .
۳ پوشيه ، براى پوشش صورت از ديد نامحرمان.
۴ رو انداز سياه رنگ .
۵ تخت خواب ، جهت ايمنى از حيوانات گزنده .
۶ دو عدد گليم كتانى مصرى .
۷ چهار عدد بالش و متكّا، كه درون آن ها از گياهان خشك و خوشبو پر شده بود.
۸ يك عدد پرده نازك از جنس پشم .
۹ يك قطعه حصير، از اطراف بَحرين قَطَر .
۱۰ دستاس ، جهت آرد كردن گندم و.... از سنگ ساخته شده بود.
۱۱ قدح و طشت مِسّى ، براى خمير كردن آرد و شستن لباس .
۱۲ ظرف آب مشگ ، كه از پوست بزغاله بود.
۱۳ قدحى چوبى براى شير و دوغ .
۱۴ مشگ كهنه ، جهت سرد شدن آب .
۱۵ آفتابه و لگن .
۱۶ بستو سبز رنگ ، جهت روغن و ... .
۱۷ كترى سفالى ، شبيه آفتابه .
۱۸ فرش از پوست حيوان ، جهت نشستن .
۱۹ مشک آب ، براى كارهاى متفرقه .
چون جهاز را نزد پيغمبر آوردند آنرا بررسى كرد و گفت:خدا به اهل بيت بركت دهد.
هنگام
خواندن خطبه زناشوئى رسيد.ابن شهر آشوب در مناقب و مجلسى در بحار و جمعى
از علما و محدثان شيعه اين خطبه را با عبارتهاى مختلف و بصورتهاى گوناگون
نوشتهاند. از ميان آنها اين صورت كه بيشتر محدثان آنرا ضبط كردهاند:
سپاس
خدائى كه او را به نعمتش ستايش كنند،و بقدرتش پرستش،حكومتش را گوش به
فرماناند،و از عقوبتش ترسان،و عطائى را كه نزد اوست خواهان،و فرمان او در
زمين و آسمان روان.
خدائى
كه آفريدگان را بقدرت خود بيافريد،و هر يك را تكليفى فرمود كه در خود او
مىديد و بر دين خود ارجمند ساخت،و به پيغمبرش محمد گرامى فرمود و
بنواخت.خداى تعالى زناشوئى را پيوندى ديگر كرد و آنرا واجب فرمود.بدين
پيوند،خويشاوندى را در هم پيوست،و اين سنت را در گردن مردمان بست.
مىفرمايد:«اوست
كه آفريد از آب بشرى را،پس گردانيدش نسبى و پيوندى و پروردگار تو
تواناست». همانا خداى تعالى مرا فرموده است كه فاطمه را بزنى به على بدهم
و من او را به چهار صد مثقال نقره بدو بزنى دادم.
-على! راضى هستى.
-آرى يا رسول الله.
مولودی ازدواج سال روز ازدواج امام علی (ع) و حضرت زهرا (س)
مراسم جشن حضرت فاطمه زهرا (س) و حضرت علی (ع)
چون
جشن عروسى حضرت فاطمه زهراء سلام اللّه عليها برگزار شد و خواستند كه آن
عروس بى همتا را به خانه سعادت و بخت ببرند، جبرئيل ، ميكائيل و اسرافيل
عليهم السلام به همراه هفتاد هزار فرشته در مشايعت آن عروس شركت كردند. پس مركب حضرت رسول صلّلى اللّه عليه و آله را كه به نام دُلدُل معروف بود آوردند و عروس را برآن سوار نمودند.
و لِجام آن را جبرئيل عليه السلام در دست گرفت و اسرافيل كنار مركب مواظب عروس بود و ميكائيل نيز مُشک و عنبر دود مى كرد.
هنگام
حركت عروس از منزل پدر به سوى منزل سعادت يعنى خانه شوهر جبرئيل تكبير مى
گفت و ديگر همراهان و مشايعت كنندگان نيز مى گفتند: ((اللّه اكبر)). و از
همان زمان بود كه شعار تكبير و صلوات در مجالس عروسى و جشن هاى مذهبى مرسوم
گرديد.
صبح
عروسى ، پیامبر اکرم (ص) جهت ديدار داماد و عروس به منزل ايشان تشريف آورد
و ضمن تبريك و تهنيت و بيان تذكّراتى به هر دو نفر، فرمود:
فاطمه جان ! تو را به شخصى شوهر دادم ، كه سرور تمام صالحان و نيكان دنيا و آخرت مى باشد.
و سپس خطاب به امام علی (ع) کردند و فرمودند:
اين دخترم بسيار عزيز است ، پس هر كه او را گرامى دارد، مرا گرامى داشته و
هر كه به او توهين نمايد، مرا توهين كرده است . و نيز فرمود: خداوند، زمين
را مهريّه و صداق دخترم فاطمه قرار داد؛ پس هر كه روى زمين راه رود و
مخالف وى باشد، همانا غاصب خواهد بود.
منبع: بسیج