بحران انرژی در سایه اختلافات نفت و نیرو؛
خلاصه یادداشت ۱۱ سال قبل حجت الاسلام والمسلمین میراحمدرضا حاجتی:
Defeat americaخورشید بخت و اقبال تمدن امریکایى رو به غروب نهاده است و آرمانهاى ادعایى اومانیسم و لیبرالیسم، همچون حقوق بشر و… در وراى ظهور حقیقت غرب خود بنیاد، بیش از پیش رنگ مىبازد. دلایل متقن و قراین متعدد حاکى از آن است که امریکا گرفتار حادثه است. (۲) رویکرد میلیتاریستى و نظامىگرى دولت ایالات متحده نه تنها شاخصه توانمندى این کشور تلقى نمىگردد که خود برهانى بر افول زود هنگام این امپراطورى است.
آیا تشدید روحیه جنگ افروزى رئیس جمهور اقلیت ملت امریکا و زمامداران متکبر این کشورطی سال های اخیر حاکى از اقتدار برونى ایالات متحده و انسجام درونى آن مىباشد و یا در پس پرده این عربده کشیهاى متکبرانه و خیمه شب بازى کودکانه راز دیگرى نهفته است؟
از دیدگاه بسیارى از صاحب نظران رویکرد نظامى در دیپلماسى فرامرزى امریکا نشانهاى واضح از افول ابر قدرت غرب و ابزارى براى سر پوش نهادن بر بحران همه جانبه جامعه امریکا و انحراف افکار عمومى داخل و خارج، از واقعیتهاى موجود در این زمینه تحلیل مىگردد و در حقیقت «واکنش امریکا به حادثه ۱۱ سپتامبر نشان داد که قدرت این کشور رو به افول گذارده است» (۳)
با بررسى همه جانبه واقعیتهاى پیدا و پنهان جامعه امریکا که به تعبیر رهبر معظم انقلاب اسلامى «دچار بحران شدید هویت فرهنگى و شخصیتى بوده و به علت از بین رفتن پایههاى اخلاق از درون در حال متلاشى شدن مىباشد.» (۴) مىتوان به علائم افول حتمى ایالات متحده پى برد، البته باید به این نکته مهم هم اذعان داشت که امریکا نه تنها یک کشور غربى بلکه «آزمایشگاه بارزى از نزول و انحطاط جامعه مدنى و نهادهاى شناخته شده آن در تمدن غرب مىباشد.» (۵)
*واقعیت افول امپراطورى امریکا
ایالات متحده امریکا بر اساس شهادت واقعیتهاى موجود و اعتراف شخصیتهاى سیاسى و فرهنگى آن، به شدت گرفتار مشکلات پیچیدهاى است که آینده این کشور را تیره و تار کرده است.
اکتاو یوپاز، نویسنده معروف غربى و برنده جایزه ادبى نوبل، طى مقالهاى با عنوان «امپراتورى دموکراسى (امریکا) در سراشیب سقوط» (۶) مىنویسد:
«چشم انداز امریکا به هیچ وجه روى نوید و آرامش را نشان نمىدهد.» (۷)
وى تصریح مىکند:
«امریکاییان… اطمینانى را که در گذشته نسبتبه سرنوشت و آینده ملتشان داشتهاند از دست دادهاند.» (۸)
برخى از تحلیلگران که نزدیک به چهار دهه از نزدیک نظارهگر تحولات درونى ایالات متحده بودهاند بر این اعتقادند که:
«از جنگ جهانى دوم تا امروز هیچ وقت مشکلات اجتماعى، سیاسى، اقتصادى و فرهنگى امریکا جدىتر از حال نبوده است.» (۹)
البته آنانى که براى اثبات وجود ثبات در جامعه و نظام سیاسى ایالات متحده به اقتدار نسبى این کشور در عرصههاى اقتصادى، نظامى و پیشرفتهاى تکنولوژیک استناد مىجویند، باید به این حقیقت معطوف گردند که:
«افول امپراتورىها ناگهانى و آنى نیست و قدرتهاى بزرگ در تاریخ همیشه به آهستگى سیر قهقهرایى خود را طى کردهاند و امریکا نیز از این قاعده مستثنا نیست.» (۱۰)
بحرانهاى عظیم و چالشهاى خطرناک و سقوط فرهنگى، اخلاقى و سیاسى الگوى جامعه مدنى غربى و بهشت موعود لیبرالیسم، شرایطى را رقم زده است که:
«افول امپراتورى امریکا اکنون سالهاست که مورد توجه صاحب نظران و اندیشمندان قرار گرفته است.» (۱۱)
و «قراین متعدد حاکى از آن است که این جمهورى امپراتورىساز پس از رسیدن به اوج، رو به افول مىرود.» (۱۲) و برخى از صاحب نظران برجسته امریکا با بیان این مطلب که «امریکا در لحظه مهمى از تاریخ خود قرار دارد.» (۱۳) اعلام مىدارند: «امپراتورى امریکا در حال سقوط و فروپاشى است.» (۱۴)
واقعیتهاى جامعه امریکا مؤید این مطلب است که «آثار انحطاط در ایالات متحده در پنجاه سال اخیر (سالهاى ۱۹۱۲- ۱۹۶۳) بیشتر از ۱۳۷ سال پیش به چشم مىخورد و نیز این آثار در بیستسال گذشته بیشتر از پنجاه سال پیش بوده است.» (۱۵)
*عوامل اساسى افول امپراطورى امریکا
نکته در خور توجه این جاست که افول امپراتورى و تمدنى که بر مبناى باورهاى ماتریالیستى رشد و توسعه یافت «کمتر باتنزل قدرت اقتصادى، سیاسى و نظامى، سر و کار داشته و ریشه آن را باید در گسیختگىهاى معنوى، اخلاقى، خانوادگى و اجتماعى جست و جو کرد.» (۱۶)
امواج ویران کننده جنایت و خشونت، تجاوز، اعتیاد، ابتذال اخلاقى و فرو پاشى نهاد خانواده و «حرص و طمع مادى، تنزیل اصول معنوى، رشوه خوارى، فساد، فردگرایى، خودخواهى و بالاتر از همه عدم وجود یک مرکز و قدرت معنوى، ایالات متحده را دچار بحرانهاى اجتماعى و سیاسى کرده است.» (۱۷)
البته این واقعیت غیر قابل انکارى است که امریکا با برخوردارى از تکنولوژى پیشرفته، قدرت عظیم نظامى ثروتمندترین کشور دنیاست، اما آنچه بدیهى مىنماید این است که ثروتمندترین کشور دنیا به لحاظ گرفتار آمدن در دام فقر معنوى، (۱۸) امروز از غلبه بر بحرانهاى عظیم اجتماعى و فرهنگى خود درمانده گشته است.
*نگاهى به معضلات پیچیده امریکا
ریچارد نیکسون، رئیس جمهور اسبق امریکا، در این زمینه مىنویسد:
« ثروتمندترین کشور جهان نباید به این واقعیت تن در دهد که ما بیشترین نرخ جنایات را در جهان داشته باشیم و شمار امریکاییانى که در مدت جنگ خلیج فارس در ایالات متحده کشته شدند بیستبرابر کسانى باشد که در میدان جنگ به قتل رسیدند. (۱۹)
ثروتمندترین کشور جهان نباید به این حقیقت تن در دهد که یک طبقه محروم همیشگى به وجود بیاید و وجود آن شهرهاى ما را آنقدر ناامن کند که دیگر جاى زندگى نباشد. وضع بسیارى از شهرهاى امروزه از آن روزى که پرزیدنت جانسون برنامه جامعه بزرگ را به راه انداختبدتر است.»
کورنل وست، استاد دانشگاه هاروارد امریکا نیز با اعتراف به فقر معنوى ملت امریکا و در اعتراض به سیاستهاى اشتباه سردمداران کاخ سفید در زمینههاى فرهنگى اظهار داشت:
«ملتى که دنیا را از نظر اقتصادى و نظامى فتح کند ولى روح خود را از دستبدهد چه فایدهاى دارد؟» وست، با بیان این که شعارهاى پیروزمندانه کاخ سفید و وال استریت فریب دهنده است، گفت:
«در این جا [امریکا] بیل کلینتون رئیس جمهورى امریکا با جرات در مقابل ملت مىایستد و با جسارت مىگوید که زمان، زمان رونق است!
اما با یک نگاه دقیقتر به جامعه در مىیابیم که ما تا چه اندازه مبتلا به فقر فزاینده معنوى، پوچى و خلا اخلاقى هستیم و شمار روز افزون خودکشىها و بى خانمانىها و سقط جنینها خود گواه این فقر معنوى ماست.» (۲۰)
*منبع: کتاب عصر امام خمینی (ره)
کتاب عصرامام خمینی چاپ قدیم
پىنوشتها:
۲) اشاره به فرمایش امام راحلقدس سره در پیام تاریخى خود به گورباچف: «غرب هم مانند مارکسیسم در مسائل اقتصادى و اجتماعى البته به شکل دیگر و نیز در مسائل دیگر گرفتار حادثه است.»
۳) امانوئل والرشتاین، استاد مشهور جامعهشناسى در امریکا واضع تئورى معروف نظام جهانى، (word. system) نشریه «فارن پالیسى» روزنامه کیهان ۹/۴/۸۱.
۴) در دیدار نمایندگان فرهنگى جمهورى اسلامى ایران در خارج از کشور با معظمله، ۱۱/۶/۷۶.
۵) پروفسور حمید مولانا، روزنامه کیهان، ستون چشم انداز، ۲۹/۵/۷۷.
۶) یوپاز در حاشیه این مقاله چنین نگاشته است: این مقاله در سال ۱۹۸۰ نوشته شده و از آن موقع تا حال تغییرات زیادى در ایالات متحده رخ داده است، معذلک من نوشته را عینا حفظ کردم و در آن دست نبردم; زیرا این تغییرات اساسى نظریاتى را که ابراز داشتهام عوض نکرده و بر عکس وقایع بعدى آنها را هم مستقیم یا غیر مستقیم تایید کرده است.
۷) اطلاعات سیاسى، اقتصادى، ش ۶۴.
۸) همان.
۹) پروفسور حمید مولانا، در مصاحبه با هفته نامه صبح، ش ۴۸، ۲۲/۱۲/۷۴.
۱۰) همان.
۱۱) همان.
۱۲) اکتاویوپاز، نویسنده معروف غربى و برنده جایزه نوبل، اطلاعات سیاسى و اقتصادى، ش ۶۳.
۱۳) گورویدال، از برجستهترین نویسندگان امریکایى، روزنامه کیهان، ۱۱/۴/۷۹، خبرگزارى جمهورى اسلامى.
۱۴) همان.(ویدال ادعاى فوق را مجددا در جشنواره بین المللى ادبیات ایتالیا مورد تاکید قرار داد. ر. ک: روزنامه جمهورى اسلامى، ۱۸/۶/۸۰، خبرگزارى جمهورى اسلامى.
۱۵) محمدتقى جعفرى، فرهنگ پیرو و فرهنگ پیشرو، صص ۱۱۳- ۱۱۲. براى آشنایى بیشتر با موضوع افول تمدن امریکایى به مصاحبه پروفسور پل کندى با مجله آلمانى اشپیگل، سروش، ش ۵۵۳ مراجعه شود.
۱۶) پروفسور حمید مولانا، در مصاحبه با نشریه صبح، ش ۴۸، ۲۲/۱۲/۷۴.
۱۷) همان.
۱۸) روبرت کرین مشاور اسبق ریچارد نیکسون در زمان ریاست جمهورى وى: «کشور ما اگر چه ممکن است ثروتمند باشد… اما از نظر معنوى فقیر هستیم.» (در مصاحبه با مجله الفلسطین المسلمة (چاپ لندن) نوامبر ۱۹۹۵، کلمه دانشجو، ش ۲۶.
۱۹) نیکسون، فرصت را دریابیم… ترجمه حسین وفسى نژاد، صص ۳۶۱- ۳۶۰.
۲۰) روزنامه کیهان، ۱۱/۳/
Defeat americaخورشید بخت و اقبال تمدن امریکایى رو به غروب نهاده است و آرمانهاى ادعایى اومانیسم و لیبرالیسم، همچون حقوق بشر و… در وراى ظهور حقیقت غرب خود بنیاد، بیش از پیش رنگ مىبازد. دلایل متقن و قراین متعدد حاکى از آن است که امریکا گرفتار حادثه است. (۲) رویکرد میلیتاریستى و نظامىگرى دولت ایالات متحده نه تنها شاخصه توانمندى این کشور تلقى نمىگردد که خود برهانى بر افول زود هنگام این امپراطورى است.
آیا تشدید روحیه جنگ افروزى رئیس جمهور اقلیت ملت امریکا و زمامداران متکبر این کشورطی سال های اخیر حاکى از اقتدار برونى ایالات متحده و انسجام درونى آن مىباشد و یا در پس پرده این عربده کشیهاى متکبرانه و خیمه شب بازى کودکانه راز دیگرى نهفته است؟
از دیدگاه بسیارى از صاحب نظران رویکرد نظامى در دیپلماسى فرامرزى امریکا نشانهاى واضح از افول ابر قدرت غرب و ابزارى براى سر پوش نهادن بر بحران همه جانبه جامعه امریکا و انحراف افکار عمومى داخل و خارج، از واقعیتهاى موجود در این زمینه تحلیل مىگردد و در حقیقت «واکنش امریکا به حادثه ۱۱ سپتامبر نشان داد که قدرت این کشور رو به افول گذارده است» (۳)
با بررسى همه جانبه واقعیتهاى پیدا و پنهان جامعه امریکا که به تعبیر رهبر معظم انقلاب اسلامى «دچار بحران شدید هویت فرهنگى و شخصیتى بوده و به علت از بین رفتن پایههاى اخلاق از درون در حال متلاشى شدن مىباشد.» (۴) مىتوان به علائم افول حتمى ایالات متحده پى برد، البته باید به این نکته مهم هم اذعان داشت که امریکا نه تنها یک کشور غربى بلکه «آزمایشگاه بارزى از نزول و انحطاط جامعه مدنى و نهادهاى شناخته شده آن در تمدن غرب مىباشد.» (۵)
*واقعیت افول امپراطورى امریکا
ایالات متحده امریکا بر اساس شهادت واقعیتهاى موجود و اعتراف شخصیتهاى سیاسى و فرهنگى آن، به شدت گرفتار مشکلات پیچیدهاى است که آینده این کشور را تیره و تار کرده است.
اکتاو یوپاز، نویسنده معروف غربى و برنده جایزه ادبى نوبل، طى مقالهاى با عنوان «امپراتورى دموکراسى (امریکا) در سراشیب سقوط» (۶) مىنویسد:
«چشم انداز امریکا به هیچ وجه روى نوید و آرامش را نشان نمىدهد.» (۷)
وى تصریح مىکند:
«امریکاییان… اطمینانى را که در گذشته نسبتبه سرنوشت و آینده ملتشان داشتهاند از دست دادهاند.» (۸)
برخى از تحلیلگران که نزدیک به چهار دهه از نزدیک نظارهگر تحولات درونى ایالات متحده بودهاند بر این اعتقادند که:
«از جنگ جهانى دوم تا امروز هیچ وقت مشکلات اجتماعى، سیاسى، اقتصادى و فرهنگى امریکا جدىتر از حال نبوده است.» (۹)
البته آنانى که براى اثبات وجود ثبات در جامعه و نظام سیاسى ایالات متحده به اقتدار نسبى این کشور در عرصههاى اقتصادى، نظامى و پیشرفتهاى تکنولوژیک استناد مىجویند، باید به این حقیقت معطوف گردند که:
«افول امپراتورىها ناگهانى و آنى نیست و قدرتهاى بزرگ در تاریخ همیشه به آهستگى سیر قهقهرایى خود را طى کردهاند و امریکا نیز از این قاعده مستثنا نیست.» (۱۰)
بحرانهاى عظیم و چالشهاى خطرناک و سقوط فرهنگى، اخلاقى و سیاسى الگوى جامعه مدنى غربى و بهشت موعود لیبرالیسم، شرایطى را رقم زده است که:
«افول امپراتورى امریکا اکنون سالهاست که مورد توجه صاحب نظران و اندیشمندان قرار گرفته است.» (۱۱)
و «قراین متعدد حاکى از آن است که این جمهورى امپراتورىساز پس از رسیدن به اوج، رو به افول مىرود.» (۱۲) و برخى از صاحب نظران برجسته امریکا با بیان این مطلب که «امریکا در لحظه مهمى از تاریخ خود قرار دارد.» (۱۳) اعلام مىدارند: «امپراتورى امریکا در حال سقوط و فروپاشى است.» (۱۴)
واقعیتهاى جامعه امریکا مؤید این مطلب است که «آثار انحطاط در ایالات متحده در پنجاه سال اخیر (سالهاى ۱۹۱۲- ۱۹۶۳) بیشتر از ۱۳۷ سال پیش به چشم مىخورد و نیز این آثار در بیستسال گذشته بیشتر از پنجاه سال پیش بوده است.» (۱۵)
*عوامل اساسى افول امپراطورى امریکا
نکته در خور توجه این جاست که افول امپراتورى و تمدنى که بر مبناى باورهاى ماتریالیستى رشد و توسعه یافت «کمتر باتنزل قدرت اقتصادى، سیاسى و نظامى، سر و کار داشته و ریشه آن را باید در گسیختگىهاى معنوى، اخلاقى، خانوادگى و اجتماعى جست و جو کرد.» (۱۶)
امواج ویران کننده جنایت و خشونت، تجاوز، اعتیاد، ابتذال اخلاقى و فرو پاشى نهاد خانواده و «حرص و طمع مادى، تنزیل اصول معنوى، رشوه خوارى، فساد، فردگرایى، خودخواهى و بالاتر از همه عدم وجود یک مرکز و قدرت معنوى، ایالات متحده را دچار بحرانهاى اجتماعى و سیاسى کرده است.» (۱۷)
البته این واقعیت غیر قابل انکارى است که امریکا با برخوردارى از تکنولوژى پیشرفته، قدرت عظیم نظامى ثروتمندترین کشور دنیاست، اما آنچه بدیهى مىنماید این است که ثروتمندترین کشور دنیا به لحاظ گرفتار آمدن در دام فقر معنوى، (۱۸) امروز از غلبه بر بحرانهاى عظیم اجتماعى و فرهنگى خود درمانده گشته است.
*نگاهى به معضلات پیچیده امریکا
ریچارد نیکسون، رئیس جمهور اسبق امریکا، در این زمینه مىنویسد:
« ثروتمندترین کشور جهان نباید به این واقعیت تن در دهد که ما بیشترین نرخ جنایات را در جهان داشته باشیم و شمار امریکاییانى که در مدت جنگ خلیج فارس در ایالات متحده کشته شدند بیستبرابر کسانى باشد که در میدان جنگ به قتل رسیدند. (۱۹)
ثروتمندترین کشور جهان نباید به این حقیقت تن در دهد که یک طبقه محروم همیشگى به وجود بیاید و وجود آن شهرهاى ما را آنقدر ناامن کند که دیگر جاى زندگى نباشد. وضع بسیارى از شهرهاى امروزه از آن روزى که پرزیدنت جانسون برنامه جامعه بزرگ را به راه انداختبدتر است.»
کورنل وست، استاد دانشگاه هاروارد امریکا نیز با اعتراف به فقر معنوى ملت امریکا و در اعتراض به سیاستهاى اشتباه سردمداران کاخ سفید در زمینههاى فرهنگى اظهار داشت:
«ملتى که دنیا را از نظر اقتصادى و نظامى فتح کند ولى روح خود را از دستبدهد چه فایدهاى دارد؟» وست، با بیان این که شعارهاى پیروزمندانه کاخ سفید و وال استریت فریب دهنده است، گفت:
«در این جا [امریکا] بیل کلینتون رئیس جمهورى امریکا با جرات در مقابل ملت مىایستد و با جسارت مىگوید که زمان، زمان رونق است!
اما با یک نگاه دقیقتر به جامعه در مىیابیم که ما تا چه اندازه مبتلا به فقر فزاینده معنوى، پوچى و خلا اخلاقى هستیم و شمار روز افزون خودکشىها و بى خانمانىها و سقط جنینها خود گواه این فقر معنوى ماست.» (۲۰)
*منبع: کتاب عصر امام خمینی (ره)
کتاب عصرامام خمینی چاپ قدیم
پىنوشتها:
۲) اشاره به فرمایش امام راحلقدس سره در پیام تاریخى خود به گورباچف: «غرب هم مانند مارکسیسم در مسائل اقتصادى و اجتماعى البته به شکل دیگر و نیز در مسائل دیگر گرفتار حادثه است.»
۳) امانوئل والرشتاین، استاد مشهور جامعهشناسى در امریکا واضع تئورى معروف نظام جهانى، (word. system) نشریه «فارن پالیسى» روزنامه کیهان ۹/۴/۸۱.
۴) در دیدار نمایندگان فرهنگى جمهورى اسلامى ایران در خارج از کشور با معظمله، ۱۱/۶/۷۶.
۵) پروفسور حمید مولانا، روزنامه کیهان، ستون چشم انداز، ۲۹/۵/۷۷.
۶) یوپاز در حاشیه این مقاله چنین نگاشته است: این مقاله در سال ۱۹۸۰ نوشته شده و از آن موقع تا حال تغییرات زیادى در ایالات متحده رخ داده است، معذلک من نوشته را عینا حفظ کردم و در آن دست نبردم; زیرا این تغییرات اساسى نظریاتى را که ابراز داشتهام عوض نکرده و بر عکس وقایع بعدى آنها را هم مستقیم یا غیر مستقیم تایید کرده است.
۷) اطلاعات سیاسى، اقتصادى، ش ۶۴.
۸) همان.
۹) پروفسور حمید مولانا، در مصاحبه با هفته نامه صبح، ش ۴۸، ۲۲/۱۲/۷۴.
۱۰) همان.
۱۱) همان.
۱۲) اکتاویوپاز، نویسنده معروف غربى و برنده جایزه نوبل، اطلاعات سیاسى و اقتصادى، ش ۶۳.
۱۳) گورویدال، از برجستهترین نویسندگان امریکایى، روزنامه کیهان، ۱۱/۴/۷۹، خبرگزارى جمهورى اسلامى.
۱۴) همان.(ویدال ادعاى فوق را مجددا در جشنواره بین المللى ادبیات ایتالیا مورد تاکید قرار داد. ر. ک: روزنامه جمهورى اسلامى، ۱۸/۶/۸۰، خبرگزارى جمهورى اسلامى.
۱۵) محمدتقى جعفرى، فرهنگ پیرو و فرهنگ پیشرو، صص ۱۱۳- ۱۱۲. براى آشنایى بیشتر با موضوع افول تمدن امریکایى به مصاحبه پروفسور پل کندى با مجله آلمانى اشپیگل، سروش، ش ۵۵۳ مراجعه شود.
۱۶) پروفسور حمید مولانا، در مصاحبه با نشریه صبح، ش ۴۸، ۲۲/۱۲/۷۴.
۱۷) همان.
۱۸) روبرت کرین مشاور اسبق ریچارد نیکسون در زمان ریاست جمهورى وى: «کشور ما اگر چه ممکن است ثروتمند باشد… اما از نظر معنوى فقیر هستیم.» (در مصاحبه با مجله الفلسطین المسلمة (چاپ لندن) نوامبر ۱۹۹۵، کلمه دانشجو، ش ۲۶.
۱۹) نیکسون، فرصت را دریابیم… ترجمه حسین وفسى نژاد، صص ۳۶۱- ۳۶۰.
۲۰) روزنامه کیهان، ۱۱/۳/
اخبار ویژه
سکوت اصلاحطلبان
پشت پرده و واقعیت سفر پزشکیان به مصر چیست؟
عضو کمیسیون فرهنگی: مصوبهای از شعام درباره حجاب به مجلس نرسیده است؛
نظرات بینندگان
جدیدترین اخبار پربازدید ها
