امام زين العابدين هنگام ورود ماه مبارك رمضان مي فرمودند: خدايا ما را ياري كن تا روزهاي اين ماه را روزه بداريم و شبهايش را با نماز و اظهار خاكساري در برابر تو به صبح آوريم؛ تا هيچ روز آن بر غفلت ما و هيچ شب آن بر كوتاهي ما گواه نباشد.
امام سجاد (ع) در دعاي چهل و چهارم صحيفه سجاديه اينگونه با پروردگار خويش مناجات مي كرد: ستايش براي خداست كه ما را به سپاس خود رهنمون گرديد و به آن اهليت بخشيد تا از شكرگزاران احسان او باشيم و بر اين كار، ما را پاداش نيكوكاران دهد.
ستايش براي خداست كه دين خود را به ما عطا فرمود و ما را به آيين خود ويژه گردانيد و به راههاي احسان خويش پويا ساخت تا به فضل نعمت او به سوي خشنودياش روانه شويم؛ ستايشي كه آن را از ما قبول كند و به سبب آن از ما راضي شود.
** ماه پاكيزگي از آلودگي ها
ستايش براي خداست كه ماه خود، ماه رمضان را از جمله راههاي احسان قرار داد
كه ماه روزه، ماه اسلام، ماه پاكيزگي از آلودگيها، ماه رها شدن از گناهان
و ماه شب زندهداري است. ماهي كه قرآن در آن نازل شده؛ قرآني كه راهنماي
مردم و نشانه آشكار هدايت و جدا كننده حق از باطل است.
پس به سبب حرمتهاي فراوان و فضيلتهاي نمايان كه براي اين ماه مقرر داشت،
برتري آن را بر ديگر ماهها عيان فرمود. براي بزرگداشت آن، چيزهايي را كه
در ماههاي ديگر حلال كرده بود، در اين ماه حرام گردانيد، و خوردنيها و
آشاميدنيها را ممنوع كرد، و براي آن زماني معين قرار داد، كه نه اجازه
ميدهد آن زمان معين، پيش انداخته شود و نه ميپذيرد كه به تاخير افتد.
آن گاه يكي از شبهاي اين ماه را بر شبهاي هزار ماه ديگر برتري داد و نام
آن را 'شب قدر' نهاد؛ شبي كه در آن، فرشتگان و روح به فرمان پروردگارشان بر
هر يك از بندگان او كه بخواهد، با تقدير بيتغيير الهي كه براي هر كاري در
نظر گرفته شده، فرود ميآيند.
** به ما بياموز كه حرمت اين ماه را بزرگ بشماريم
خدايا، بر محمد و خاندانش درود فرست و به ما بياموز كه چگونه فضيلت اين ماه
را بشناسيم و حرمتش را بزرگ بشماريم و از آنچه ما را منع فرمودهاي؛
خودداري كنيم، و ياري كن تا با نگه داشتن اعضا و جوارح خود از گناه و به
كار گماشتن آنها در آنچه سبب خشنودي توست، روزهاي آن را روزه بداريم؛ آن
سان كه به سخنان بيهوده گوش نسپاريم، و چشم خود را به سوي بازيچهها
ندوانيم، و به حرامها دست نگشاييم، و به سوي ناشايستهها قدم بر نداريم، و
شكمهايمان جز آنچه تو حلال كردهاي در خود جمع نكند، و زبانمان جز آنچه
تو فرمودهاي نگويد، و جز در آنچه ما را به ثواب تو نزديك ميسازد، خود را
به زحمت نيندازيم و جز آن كار كه ما را از مجازات تو حفظ ميكند به كار
ديگر نپردازيم.
آن گاه به لطف خود، همه اين اعمال را از رياي رياكاران و آوازه جويي
آوازهجويان پيراسته كن، تا كسي را در عبادت خود با تو شريك نگيريم و جز تو
منظور و مرادي نجوييم.
** ما را بر اوقات نمازهاي پنج گانه آگاهي ده
خدايا، بر محمد و خاندانش درود فرست و ما را در اين ماه بر اوقات نمازهاي
پنج گانه آگاهي ده؛ با احكام و شرايط آن كه مقرر فرمودهاي، و واجباتش كه
لازم گرداندهاي، و وظايفي كه به آنها موظف كردهاي، و هنگامههايي كه براي
آنها قرار دادهاي آشنا كن.
خدايا ما را در نماز، با كساني برابر ساز كه مراتب بلند آن را دريافتهاند و
اركان آن را حفظ ميكنند و آن را در وقت خود، به شيوه بنده و فرستاده تو ـ
كه درودهاي تو بر او و خاندانش باد ـ در ركوع و سجود و همه فضيلتهاي آن
با كاملترين وضو و در نهايت خشوع به جاي ميآورند.
** با كدام دشمن، يكدل نمي شويم
توفيقمان ده كه در اين ماه، با نيكي و احسان، به سوي خويشان خود رويم، و با
بخشش و عطايا از همسايگان خود دلجويي كنيم، و داراييهاي خود را از حقوق
مردم بپيراييم، و با جدا كردن زكات پاكيزه نماييم، و با كسي كه از ما دوري
گزيده آشتي كنيم. با آن كه بر ما ستم نموده، از مقتضاي انصاف در نگذريم، و
با آن كه با ما دشمني ورزيده صلح كنيم، مگر كسي كه در راه تو و براي تو با
او دشمن شدهايم، كه او دشمني است كه با وي دوستي نميكنيم، و از حزبي است
كه با آن يكرنگ و يكدل نميشويم.
ما را موفق كن كه در اين ماه با انجام دادن كارهاي نيك و پسنديده خود را به
تو نزديكتر سازيم؛ اعمالي كه با آنها گناهانمان را بيامرزي و ما را از
شروع به ناشايستهها نگاه داري، تا هيچ يك از فرشتگان تو بيش از طاعتهاي
گوناگون ما نزد تو طاعت نياورند، و در انواع سببهاي تقرب، به پاي ما
نرسند.
** ما را شايسته كرامتي كن كه به دوستان خود وعده داده اي
خدايا، من از تو ميخواهم كه به حق اين ماه، و به حق هر فرشتهاي كه او را
مقرب خود ساختهاي، و هر پيامبري كه او را به رسالت فرستادهاي، و هر
بندهي صالحي كه برگزيدهاي و او از آغاز تا انجام اين ماه در عبادتت
كوشيده است، بر محمد و خاندانش درود فرستي و ما را شايسته آن كرامت كني كه
به دوستان خود وعده فرمودهاي، و از آنچه براي بندگان كوشا در اطاعت خود
قرار دادهاي، برخوردارمان سازي، و به رحمت خود ما را در صف آناني درآوري
كه بالاترين مرتبههاي بهشت را سزاوارند.
** ما را جزو بهترين كساني قرار ده كه با اين ماه به سرآورده اند
خدايا، بر محمد و خاندانش درود فرست و چنان كن كه ما از كجروي در مساله
توحيد تو، و كوتاهي در بزرگداشت تو، و شك در دين تو، و گم كردن راه تو، و
غفلت از حرمتگزاري تو، و فريب خوردن از دشمن تو، شيطان رانده شده، بركنار
مانيم.
خدايا، بر محمد و خاندانش درود فرست و هرگاه در هر يك از شبهاي اين ماه
بخشايش تو جمعي از بندگانت را از بند عذاب رهايي بخشد و گذشت تو ايشان را
ببخشايد، ما را از جمله اين بندگان قرار ده و در شمار بهترين كساني درآور
كه با اين ماه به سر بردهاند و با آن همراهي كردهاند.
** با ناپديد شدن اين ماه گناهان ما را محو كن
خدايا، بر محمد و خاندانش درود فرست و چون هلال اين ماه ناپديد شود، گناهان
ما را نيز محو نما، و چون روزهاي آن به پايان رسد، آلودگيهاي ما را نيز
از ميان بردار، تا در حالي آن را پشت سر گذاريم كه تو ما را از هر خطا
پيراستهاي و از هر گناه پاكيزه ساختهاي.
خدايا، بر محمد و خاندانش درود فرست و اگر در اين ماه ميانهروي پيشه
نكردهايم، ما را به راه ميانه آور، و اگر از راه راست منحرف شده ايم؛ به
راه راستمان بدار، و اگر دشمن تو، شيطان، ما را احاطه كرده است، از چنگ او
رهاييمان بخش.
** لحظه هاي اين ماه را با طاعت ما بياراي
خدايا، اين ماه را با عبادت ما آكنده ساز، و لحظههايش را با طاعت ما
بياراي، و ما را ياري كن كه روزهايش را روزه بداريم و شبهايش را با نماز و
نياز و فروتني و اظهار خاكساري در برابر تو به صبح آوريم، تا هيچ روز آن
بر غفلت ما، و هيچ شب آن بر كوتاهي ما گواه نباشد.
خدايا، ما را در ماهها و روزهاي ديگر و تا زندهايم، اين چنين قرار ده و
از آن بندگان شايسته خود گردان كه بهشت را به ميراث ميبرند و در آن
جاودانه ميمانند؛ آنان كه آنچه بايد در راه خدا بدهند، ميدهند و در حالي
به سوي پروردگارشان باز ميگردند كه دلهايشان هراسان است؛ آنان كه در
كارهاي نيك شتاب ميورزند و هم ايشان در آنها بر يكديگر سبقت ميگيرند.
خدايا، در هر وقت و در هر زمان و در هر حال، بر محمد و خاندانش درود فرست،
به شمار درودهايي كه بر ديگران فرستادهاي، و چندين برابر همه آنها؛ چندان
كه جز تو كسي آنها را شماره نتواند كرد، زيرا تو هر چه خواهي همان كني.