جام کشکول؛ دوران دانشجویی بهترین زمان و دانشگاه بهترین مكان برای همسرگزینی است. چون نسبت به روشهای دیگر از امتیازات زیر برخوردار است. مثلا این که دانشجویان نسبت به نوجوانان دبیرستانی كه با التهاب غریزی و احساسی وارد رابطه های نافرجام میشوند، پخته تر و رشدیافته ترند و می توانند علاقه های خود را به ازدواج برسانند. از سوی دیگر، افرادی كه در یك دانشگاه درس می خوانند از نظر سنی، تحصیلی، فكری، علایق و انتظارات با هم تناسب و هماهنگی دارند. ضمن این که به خاطر حضور طولانی دختران و پسران دانشجو در كنار هم، علاوه بر پسند ظاهر، امكان شناخت ویژگی های رفتاری، روانی و اخلاقی یكدیگر برایشان فراهم تر است. از سوی دیگر، حضور تعداد زیاد جنس مخالف امكان مقایسه را به وجود می آورد و این تضمین را می دهد كه برخورد سریع و احساسی با یك نفر او را در دام عشق گرفتار نكرده است.
اما بد نیست اول نگاهی كلی و گذرا به وضعیت ازدواج بیندازیم و آنگاه انواع شیوههای دستیابی به همسر آینده را با یكدیگر مقایسه كنیم. حقیقت این است که بعد از ازدواج، كاروان كوچك خانواده در یكی از این سه مسیر قرار میگیرد و حركت میكند: گسستگی، آشفتگی یا بالندگی.
گسستگی
عوامل گوناگونی پیوند شرعی و قانونی همسری را از هم میگسلد و آنها را به جدایی میكشاند. آشكار شدن ناراستیها و نیرنگها، پدیدآمدن كژرفتاریهای ریشهدار مانند سوء مصرف مواد، الكل، خیانت، پرخاشگری و خشونت پیدرپی، كمبود استقلال و مسئولیتپذیری، و نیز بهكار گرفتن روشهای ناپسند و غیر كارامد برای رفع مشكلات و اختلافهای قابل انتظار از مهمترین این عوامل هستند.
آشفتگی
در بسیاری از موارد، زنان و شوهران ناسازگار به خاطر عوامل فردی، خانوادگی، اجتماعی و فرهنگی از هم جدا نمیشوند، اما خانواده به جای آنكه كانون پرطراوت شادی و امید باشد، به سرزمین آشفته و رنج آفرینی تبدیل میشود كه تندرستی، آرامش، پاكی و مسئولیت ساكنان خود را آرامآرام میگیرد و از بین میبرد. اگر افراد خانواده، بهویژه زن و شوهر، پیوسته درگیر مشكلات زیر باشند، با نشانههای اصلی خانواده آشفته روبهرو هستیم: سكوتهای درازمدت، برخوردهای آزاردهنده كلامی و جسمی، فاصلهگرفتن عاطفی و جسمی از یكدیگر، ناهماهنگیهای فكری و عقیدتی، بیماریهای روانی و روانتنی متناوب، ناخشنودی جنسی و كاهش تدریجی عزت نفس.
بالندگی
قرآن خانواده را آیت بزرگ خداوند میداند كه مركز پیدایی و پرورش آرامش، مودت و رحمت است (روم، 21). اگر خانوادهای این ویژگیها یا كاركردها را به همراه مشخص بودن و انسجام نقشهای هر یك از اعضای خود داشته باشد (نساء/34)، همسران و فرزندان اندوهزدا و سرورآفرین هم میشوند و به چكاد بلند رهبری و پیشوایی پارسایان و شایستگان روزگار میرسند (فرقان/74). رسیدن به این مرتبه از ثبات و بالندگی در گرو سه شرط است: انتخاب مناسب و درست، آموزشهای سازنده و مستمر و برخورداری از مشاوره هنگام ضرورت.
از این سه مورد، انتخاب مناسب مهمتر و مؤثرتر از بقیه است، چون زیربنای آن دو به حساب میآید.
مهمترین ویژگیهایی كه در انتخاب همسر باید در نظر گرفت عبارتند از:
1ـ پسند ظاهر(چهره، قد و اندام)؛
2ـ سن مناسب؛
3ـ تناسب سطح و رشته تحصیلی؛
4ـ همسانی وضعیت اجتماعی و اقتصادی خانوادهها؛
5ـ هماهنگی فرهنگی (مذهب، نژاد و آداب و رسوم)؛
6ـ همسطح بودن برونگرایی؛
7ـ شغل مناسب (ثابت و سالم)؛
8ـ تندرستی؛
9ـ انگیزه و توان فرزندپروری
به کی اعتماد کنیم؟
هر دانشجو، به خصوص دانشجوی دختر، باید بداند در محیط كار و تحصیل با سه گروه از افراد جنس مخالف برخورد می كند: همكاران، هوسرانان و خواستگاران. همكار می تواند استاد، كارمند اداری یا یك همكلاسی باشد. او فرد محترمی است كه یا ازدواج كرده و یا برای ازدواج آمادگی و تناسب لازم را ندارد. ارتباط با همكار باید در همان چارچوب و وظیفه مشخصی باشد كه در دانشگاه تعریف شده است. هر نوع برخورد كلامی، رفتاری و دیداری خارج از مرزهای تعیین شده زیان آور و ناپسند است.
هوسرانان را در هر گروه می توان دید، ولی بیشتر آنان پسران دانشجویی هستند كه به خاطر زمینه های تربیتی نادرست و تجربه های غیراخلاقی در گذشته، در كمین دختران ساده دلی قرار می گیرند كه فریب ظاهر جذاب و زبان چرب آنان را می خورند. هوسرانان می دانند كه دختر دانشجو را نمی توان راحت و صریح به خلوته ای گناه آلود كشاند. از این رو، با پیشنهاد ازدواج، دام هوس را می گسترانند. معدودی از مردان متأهل كه دردناكانه در كسوت مقدس معلمی قرار گرفته اند نیز با وعده ها و تهدیدهای آموزشی، دختران كم تجربه را وادار به رابطه های ناشایست می كنند.
گروه سوم جوانان متین و پاكدامنی هستند كه می خواهند با دخترانی خوب و تحصیلكرده ازدواج كنند. برای اینكه بتوان با چنین دانشجویان شایسته ای پیوند زناشویی موفقیت آمیز و بالنده ای برقرار كرد، توصیه می كنیم دختر و پسر در ترم های اول و دوم رابطه های عاطفی و عاشقانه برقرار نكنند. یعنی اگر از كسی خوششان آمد یا دانشجویی به آنها پیشنهاد دوستی و ازدواج داد، به كشش احساسی و غریزی خود میدان ندهند و گفت وگوی كوتاه را به رابطه های طولانی و پنهان از والدین خود نكشانند، بلكه بگذارند فارغ از تب و تاب احساس و دور از میدان مغناطیسی عشق، قطب نمای عقلشان جهت درست را نشان دهد.
باید درباره فرد پیشنهاد دهنده هماهنگی ها و تناسب هایی را كه در بحث ملاك ها گفتیم، بررسی كنند و مطمئن شوند كه خود و فرد مورد نظرشان بهراستی انگیزه، توان و امكانات تشكیل زندگی را دارند. در صورتی كه نتیجه بررسی ها مثبت بود، اشكالی ندارد كه حداكثر سه جلسه با او در مكان های عمومی صحبت و سپس با پدر و مادر یا یكی از خویشاوندان آگاه مشورت كنند.