اقدام نظامی قادربه نابودی برنامه هسته‌ای ایران نیست

به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم پایگاه خبری تحلیلی نشنال اینترست، در یادداشتی به‌قلم گرک تیلمان عضو ارشد انجمن کنترل تسلیحات و مدیر سابق دفتر اطلاعات و تحقیقات وزارت خارجه آمریکا با انتقاد از نامه اخیر 76 سناتور برای تشدید فشارها بر کشورمان، اعلام کرد بحث تعلیق برنامه هسته‌ای ایران عملی و واقع‌بینانه نیست و مذاکرات آتی باید بر اساس شفافیت بیشتر در مقابل به رسمیت‌شناختن حق غنی‌سازی اورانیوم ایران پیگیری شود.

نشنال اینترست گزارش داد: در حالی که قرار است مذاکرات هسته‌ای گروه 1+5 با ایران به‌زودی در ماه سپتامبر از سر گرفته شود 67 سناتور در نامه‌ای خطاب به اوباما خواستار تشدید فشارها و جنبه فوری دادن به پرونده هسته‌ای ایران شدند.  متأسفانه این نامه می‌تواند تلاش‌های اخیر برای حل  و فصل این معضل درازمدت را از بین ببرد.  این نامه ممکن است همان اندازه غیرسازنده باشد که پائول پیلار اعلام کرد لایحه "قانون پیش‌گیری از ایران هسته‌ای" به  "قانون توسعه هسته‌ای ایران" تبدیل شود.

به‌نوشته این کارشناس کنترل تسلیحات: نامه مندز ــ گراهام (دو سناتور اصلی تهیه کننده نامه) بر تشدید تحریم‌ها به‌همراه تهدید نظامی را در حالی به اوباما توصیه می‌کند که رئیس جمهور جدیدی در ایران بر سر کار آمده است که بر مذاکرات و تنش‌زدایی تأکید می‌کند. حسن روحانی بر شفافیت بیشتر در مقابل به رسمیت‌ شناختن حق غنی‌سازی اروانیوم برای پیشبرد مذاکرات هسته‌ای تأکید کرد. این ایده می‌تواند به‌عنوان یک چهارچوب مبنایی برای پیشرد مذاکرات هسته‌ای مورد استفاده قرار گیرد.

تیلمان افزود: تحریم‌های فعلی و هماهنگی 6 کشور مذاکره کننده به حد کافی برای رسیدن به یک توافق با ایران توانایی دارند و آن‌گونه که در این نامه ادعا می‌شود «تحریم‌ها و تهدیدات نظامی بیشتر» لازم نیست. به‌علاوه تحمیل فشارهای بیشتر چشم‌انداز‌ها برای متقاعد کردن رهبران ایران برای توافق هسته‌ای را محدود می‌کند. از سوی دیگر اقدام به تهدید نظامی موجب شکاف بین کشورهای 1+5 خواهد شد و احتمال توافق ایران برای محدود کردن برنامه خود را کاهش می‌دهد. در هر صورت، اقدام نظامی قادر به نابودی برنامه هسته‌ای ایران نیست. در واقع بسیاری از کارشناسان امنیتی توافق دارند که حمله به تأسیسات هسته‌ای ایران تنها برنامه هسته‌ای این کشور را به تأخیر می‌اندازد و به‌علاوه ایران را بر تصمیم خود استوارتر خواهد کرد.

به‌اعتقاد این کارشناس سابق وزارت خارجه آمریکا اینکه سناتورها اعلام کرده‌اند: «زمان برای دیپلماسی به‌سرعت در حال سپری شدن است» اظهار نظری ساده‌لوحانه و بی‌فایده است. با توجه به دوره طولانی قطع روابط بین دو کشور آغاز گفت‌وگوها قرار نیست به نتایج سریعی دست یابد.

سناتورها همچنین در نامه خود ادعای قدیمی و غیرواقعی تعلیق تمامی فعالیت‌های غنی‌سازی را تکرار کرده‌اند. هرچند این خواسته‌ای آرمانی برای اعتمادسازی برای دستیابی به توافقی نهایی است، اما دیگر قابل اجرا نیست. واقع‌گراها آگاه هستند که مسئله مذاکرات درباره اجازه دادن یا ندادن غنی‌سازی نیست، بلکه شرایط غنی‌سازی اکنون مورد بحث قرار خواهد گرفت.

هیلاری کلینتون، وزیر خارجه سابق در مارس 2011 در کنگره اعلام کرد ایران حق غنی‌سازی مشروط اورانیوم را دارد. امروز گروه 1+5 بر شفافیت کافی و افزایش نظارت آژانس بین المللی انرژی اتمی تأکید دارد.

به‌اعتقاد تیلمان: منطقی است که ایران بخواهد قابلیت هسته‌ای شدن را حفظ کند. افکار عمومی در ایران با قدرت از "حق" غنی‌سازی حمایت می‌کند. تیم روحانی نمی‌تواند در مذاکرات از جایگاه و منافع ملی ایران کوتاه بیاید. نامه سناتورها بر اساس تهدید و خواسته‌های نابجاست. همان‌گونه که اوباما در سال 2009 اعلام کرد این روند با تهدید پیش نخواهد رفت.  واشنگتن بهتر است از فرصت ایجادشده برای دیپلماسی بر اساس اهداف واقع‌بینانه و دست یافتنی استفاده کند.