598: آقای روحانی روز گذشته و در جلسه تحلیف
خود در مجلس شورای اسلامی، اسامی کابینه پیشنهادی خود جهت کسب رای اعتماد
از نمایندگان مجلس را به طور رسمی اعلام کرد.
به گزارش رجانیوز پس از اعلام این اسامی،
بازار تجزیه و تحلیل کابینهی دولت یازدهم از نظر وابستگی سیاسی و جناحی در
رسانه ها داغ شده و این موضوع به یکی از اصلی ترین سوژه های مورد علاقه
رسانه ها تبدیل شد.
اما شاید در کنار بررسی وابستگی های سیاسی
و جناحی فهرست پیشنهادی، نگاهی به برخی ویژگی های دیگر شخصی و شخصیتی این
ترکیب نیز، دورنمایی کلی و ناظر به واقع را از کابینه دولت تدبیر و امید به
دست دهد، دورنمایی که می تواند از هم اکنون پیش بینی های ناظر به واقعی را
هم نسبت به میزان موفقیت این کابینه زمینه ساز شود.
به نظر می رسد که چند ویژگی شاخص به عنوان برآیند ترکیب معرفی شده در کابینه یازدهم به چشم میخورد.
«تحصیلکرده آمریکا و اروپا بودن» یکی از
نکات جالبی است که در میان تعدادی از اعضای کابینه پیشنهادی دولت یازدهم
به چشم میخورد. محمدعلی نجفی، محمدجواد ظریف، جعفر میلی منفرد، سیدحسن
هاشمی و عباس آخوندی از جمله چهرههایی هستند که مدارج تحصیلی خود را در
یکی از دانشگاههای آمریکا، انگلیس و یا فرانسه طی کردهاند و شاید همین
مساله، در کنار حضور آموزشی خود حسن روحانی در انگلستان، سبب ایجاد برخی
تفکرات خاص مشترک در میان این افراد باشد.
کهولت سن یکی دیگر از ویژگیهای عجیب
کابینه معرفی شده از سوی رئیسجمهور است؛ تا جایی که جوانترین وزرای
کابینه را محمدجواد ظریف و علیطیبنیا با ۵۳ سال سن تشکیل میدهند. در
کنار این مشاهده میشود که میانگین سنی کابینه پیشنهادی یازدهم در سال اول
ورود این افراد به کابینه و نه سال آخر، ۵۸ ساله است که این عدد ۹ سال از
میانگین سنی وزرای دولت نهم و ۸ سال از میانگین سنی وزرای دولت دهم در آغاز
کار، بیشتر است.
کابینه حسن روحانی، کهنسالترین کابینه
تاریخ جمهوری اسلامی ایران است؛ چرا که میانگین سنی کابینه اول و کابینه
دوم هاشمی رفسنجانی به صورت مجزا ۴۱ و ۴۹ سال، میانگین سنی کابینه اول و
دوم حجتالاسلام خاتمی ۴۶ و ۴۷ سال و میانگین سنی کابینه اول و دوم
احمدینژاد به ترتیب ۴۹ و ۵۰ سال بوده است.
افزایش سن کابینه نشان می دهد که آقای
روحانی ظاهرا اعتقاد چندانی به رویش های جدید شکل گرفته در عرصه مدیریتی
کشور از نسل های دوم و سوم انقلاب اسلامی نداشته و همچنان قرار است ساز
دولت را با حلقه محدود مدیران پا به سن گذاشته نسل اول انقلاب کوک کند.
عدم حضور بانوان در کابینه دولت یازدهم
هم از جمله مواردی است که قابل پیشبینی نبود؛ چرا که انتظار میرفت با
توجه به سابقه دولت دهم در استفاده از یک وزیر زن در کابینه، این روند
ادامه داشته باشد و حسن روحانی هم با توجه به سخنانی که درباره بانوان پیش
از انتخابات بیان کرده بود، از این مساله استقبال کند اما چنین چیزی روی
نداد و تقریبا حتی یک نفر از بانوان هم تاکنون در کابینه جایی ندارند.
البته شاید در روزهای آینده شاهد حضور یک خانم در مسند معاونت رئیسجمهور و
رئیس سازمان محیط زیست باشیم.
اگر محمود احمدینژاد تلاش کرد تا سطح
زندگی خود و کابینهاش را در حد مردم عادی و حتی پایینتر قرار دهد و سبک
رفتاری و زندگی مجموعه دولت را متناسب با درآمد پایینترین اقشار جامعه
تعریف کند، اغلب کابینه معرفی شده از سوی حسن روحانی افرادی هستند که جزو
طبقه مرفه محسوب میشوند و ارتباط خوبی با اهلی ثروت دارند.
به طور کلی، استفاده از نیروها و
چهرههای طیف کارگزاران که به اقتصاد لیبرال اعتقاد دارند و وجود طبقه مرفه
و ثروتمند در جامعه را الزامی میدانند، سبب شده تا کابینه پیشنهادی دولت
یازدهم از چهرههای ثروتمند و متمول و اشرافی متعددی برخودار باشد.
همچنین نگاهی به اعضای معرفی شده از سوی
حسن روحانی نشان میدهد که کابینه معطوف به حلقه ای محدود و بسته و اکثر
افراد کابینه پیشنهادی وی، از حلقه اطرافیان او در مجمع تشخیص مصلحت نظام
برگزیده شدهاند. تیمور علی عسگری، محمود واعظی، حسین دهقان، محمدرضا
نعمتزاده و بیژن نامدار زنگنه از جمله افرادی هستند که حسن روحانی را در
مجمع تشخیص همراهی کردهاند و اکنون توسط او برای هدایت وزارتخانههای
مختلف برگزیده شدهاند.
اما کلیدیترین ویژگی مشترک میان اعضای
کابینه پیشنهادی یازدهم را باید صبغه امنیتی – اطلاعاتی آنان دانست؛ تا
جایی که برخی کاربران شبکههای اجتماعی دست به طرح شوخیهایی با مضمون شعار
«من سرهنگ نیستم» درباره دولت حسن روحانی زدهاند. نگاهی به لیست زیر که
برخی از سابقه فعالیت این افراد را مشخص میکند، شاید کمک بهتری درباره درک
این مساله داشته باشد:
وزیر پیشنهادی دادگستری: جانشین وزیر اطلاعات و دادستان انقلاب در چند شهر
وزیر پیشنهادی دفاع: رئیس کمیسیون دفاعی امنیتی دبیرخانه مجمع تشخیص مصلحت نظام
وزیر پیشنهادی تعاون، کار و رفاه اجتماعی: معاون وزیر اطلاعات و رئیس دبیرخانه شورای عالی امنیت ملی
وزیر پیشنهادی کشور: قائم مقام شورای عالی امنیت ملی
وزیر پیشنهادی اطلاعات: رئیس سازمان عقیدتی سیاسی ارتش
رئیس دفتر رئیسجمهور: معاون دبیر شورای عالی امنیت
وزیر پیشنهادی نیرو: فرمانده بخش اطلاعاتی سپاه پاسداران تبریز
در مجموع به نظر میرسد که کابینه
پیشنهادی حسن روحانی به مجلس شورای اسلامی را باید شکل گرفته با الگوی دولت
دوم اکبر هاشمی رفسنجانی در سالهای ۷۲ تا ۷۶ دانست که حضور پررنگ
چهرههایی که سابقه طولانی مدت در وزارت دارند و از نزدیکان به طیف
کارگزاران محسوب میشود، موید این مساله است.
اگرچه برخی از چهرههای معرفی شده توسط
رئیسجمهور جدید، به دلیل سابقه مخدوش خود چه از نظر سیاسی و نقش آفرینی در
فتنه 88 و چه از نظر پرونده ناپاک مالی در دوران تصدی مسئولیت های قبلی،
با تردید جدی از سوی نمایندگان مجلس روبرو شدهاند اما به نظر میرسد اکثر
افراد معرفی شده توسط روحانی بتوانند هر چند با آرای شکننده اما رای اعتماد
خود را از مجلس نهم دریافت کنند.