شرح‌دعای روز هجدهم ماه‌مبارک رمضان

عليرضا احمدي كارشناس مذهبي شرحي بر دعاي روز هجدهم نوشت.

 
 « اَللّـهُمَّ نَبِّهْنى فیهِ لِبَرَکاتِ اَسْحارِهِ، وَنَوِّرْفیهِ قَلْبى بِضِیآءِ اَنْوارِهِ، وَخُذْ ِبکُلِّ اَعْضآئى اِلَى اتِّباعِ اثارِهِ، بِنُورِکَ یا مُنَوِّرَ قُلـُوبِ الْعارِفینَ»
«خدايا مرا در اين روز براي برکات سحرها بيدار و متنبه ساز و دلم را به روشني انوار سحر منور گردان و تمام اعضا (و جوارحم) را براي آثار و برکات اين روز مسخر فرما به حق نور (جمال) خود اي روشني بخش دلهاي عارفان.»
 
شرح دعا (1) « اَللّـهُمَّ نَبِّهْنى فیهِ لِبَرَکاتِ اَسْحارِهِ »
«خدايا مرا در اين روز براي برکات سحرها بيدار و متنبه ساز.»
 
ارزش اسحار ماه مبارک رمضان

    سحرهاي ماه مبارک رمضان از ارزش والا و ويژه اي برخوردار است به طوري که اعمال بسياري در هنگام سحرهاي اين ماه تاکيد شده است، مثل (دعاي ابوحمزه ثمالي، دعاي سحر، قرائت قرآن، خوردن سحري و...) که برای هر انسانی به جا آوردن این اعمال نیاز به بیداری از خواب غفلت دارد، تا بتواند از فيوضات این ماه پربرکت و رحمت بهره مند گردد ،چرا که انسان در تمام ماههایی که بر او می گذرد ،از عبادت و اطاعت الهی در وقت سحر ها محروم گردیده و از فیوضاتی که در سحر ها می تواند کسب کند ،غافل است.لذا برای بیداری و تنبه از خواب غفلت این ماه بهترین فرصت است که انسان بتواند از سحر های پر ارزش آن کمال استفاده را نموده تاشاید باب فيضي شود براي ماههاي ديگر سال، چرا که سحرها نسبت به ديگر اوقات از شبانه روز داراي فضيلت و برتري خاصي مي باشند، به طوري که در آن هنگام که اکثر انسانها در خواب غفلت خود فرو رفته اند، عده قليلي به عبادت و اطاعت خداوند مي پردازند که آنان:
« الصابرين و الصادقين و القانتين و المنفقين و المستغفرين بالاسحار»
«(تقوا پيشه گان) صابران و راستگويان و فرمانبرداران و انفاق کنندگان و استغفار کنندگان در سحرگاهانند.»
 لذا در این روز از خداوند خواستاریم که ما را به واسطه سحر های ماه مبارک رمضان که از برکات و فیوضات بسیار بالایی برخوردار است ،متنبه ساخته و از خواب غفلت بیدار سازد.»
 
شرح دعا (2)« وَنَوِّرْفیهِ قَلْبى بِضِیآءِ اَنْوارِهِ »
«و دلم را به روشني انوار سحر منور گردان.»
 
منظور از« وَنَوِّرْفیهِ قَلْبى بِضِیآءِ اَنْوارِهِ »چيست؟
    همان طور که اشاره نمودیم،سحرهای ماه مبارک رمضان دارای ارزش و ویژگی های خاصی است که خداوند عزوجل نیز در آن اوقات عنایت خاص و ویژه ای دارد به طوری که کسانی که در اسحار این ماه پرفضیلت بیدار مانده و به مناجات و دعا مشغولند ،از نور ویژه ای که از طرف خداوند بر قلب آنان تابیده می شود،برخوردارگشته و از نورانیت خاصی به خود می گیرند که این نور چیزی نمی باشد جز نور هدايت که آنان را از ظلمتهاي جهل و ناداني ودوري از خداوند نجات بخشده و به سر منزل سعادت و رستگاری راهنمایی می نماید. چنانچه ذات اقدسش فرمود :
«الله ولي الذين امنوا يخرجهم من الظلمات الي النور»
«خداوند ولي و سرپرست کساني است که ايمان آورده اند که خارج مي کند ايشان را از تاريکي هاي جهالت (و وارد مي کند) به سوي نور و هدايت.»
لذا در این روز از خداوند خواستاریم که دل های ما را به نورانیت و روشنایی سحر های این ماه ،نورانی نموده و نور هدایت را برقلبهای ما بتاباند.
 
تشعشع انوار الهي در سحر
    سحرهاي ماه مبارک رمضان داراي نور خاصي است که اگر بنده اي در آن هنگام به مناجات و دعا با پروردگارش مشغول گردد، آن گاه است که آن نور خاص بر دل آن بنده اثر نموده و ديده دل او را روشن و منور مي گرداند، به طوري که چيزي جز حقيقت را نمي بيند و نمي پذيرد و از دل او دري باز مي گردد به سوي رحمت پروردگار عالميان که هيچ چيزي جز رضاي ذات اقدس او در آن جاي نمي گيرد چرا که :
«الله نور السموات و الارض»
«خداوند نور آسمان و زمين است.»
 و هرگاه دلي از نور اطاعت الهي نوراني گشت هيچ گاه ظلمت و تاريکي در آن راه پيدا نخواهد کرد که این تشعشع انوار الهی در سحر های ماه مبارک رمضان است که بر دل انسان ها می تابد.
 
شرح دعا (3)« وَخُذْ ِبکُلِّ اَعْضآئى اِلَى اتِّباعِ اثارِهِ، بِنُورِکَ یا مُنَوِّرَ قُلـُوبِ الْعارِفینَ»
«و تمام اعضاء و (جوارحم) را براي آثار و برکات اين روز مسخر فرما به حق نور (جمال) خود اي روشني بخش دلهاي عارفان.»
تسخیر اعضا و جوارح در راه طاعت الهی
همانطور که در دعای روزهای قبل اشاره نمودیم،شیطان از هیچ تلاش و کوششی دریغ نمی نماید تا انسان را به کمال ضلالت و گمراهی بکشاند ،اما در ماه مبارک رمضان خداوند شیطان را آنگونه که در ماههای دیگر سال آزاد است،آزادی نداده تا به هر کاری دست زند ،مگر این که خود انسانها شیطان های خود را آزاد کنند.چرا که ماه رمضان ،ماهی است که ما در آن ماه میهمان خداوندیم و از هر جهت نسبت به ماههای دیگر فضیلت و برتری دارد ،ولی با تمام اینها هر انسانی باید در همه حال از خدای خویش استمداد و یاری طلبد تا این که ذات اقدس حق او را یاری نموده و از مشکلات رهایی بخشد.چنانچه در این قسمت از دعا از خداوند تسخیر اعضا و جوارحمان را در راه اطاعتش و رسیدن به آثار و برکات این روز خواستاریم ،که این عمل نیز نوعی توکل بر خداوند است تا این که ما را به احسن و نيکوترين ثوابها در اين روز موفق بدارد چرا که خداوند متعال عالم به تمام امور است و از هر چيز نهان و آشکار باخبر است :
«يعلم سرکم و جهرکم»
«مي داند (اعمال) نهان و آشکارتان را.»
و او مي داند که چگونه بندگان خويش را راهنمايي نموده و آنها را به نور هدايت منور و نوراني گرداند چنانچه رسول خدا(صلي الله عليه و آله) فرمودند:
«ما منکم احد الا و له الشيطان، قالوا "ولا انت يا رسول الله؟ قال و لا انا الا ان الله عزوجل اعانني عليه فاسلم»
«ابليس براي هر انساني شيطاني را گمارده است تا او را بفريبد و يکي از آنان را بر من گمارده است اما خداوند مرا ياري نموده پس از او در امان هستم.»
لذا در این روز از خداوند به حق نورانیت جاودانش خواستاريم که ما را یاری نموده و اعضا و جوارح ما را مسخر راه طاعتش کند و از شیطان دور سازد.
 
 
 
 
نکته ها
1-    سحرهاي ماه مبارک رمضان از ارزش والا و ويژه اي برخوردار است به طوري که اعمال بسياري در هنگام سحرهاي اين ماه تاکيد شده است.
2-    سحرهاي ماه مبارک رمضان داراي نور خاصي است که اگر بنده اي در آن هنگام به مناجات و دعا با پروردگارش مشغول گردد، آن گاه است که آن نور خاص بر دل آن بنده اثر نموده و ديده دل او را روشن و منور مي گرداند.
3-    در ماه مبارک رمضان خداوند شیطان را آنگونه که در ماههای دیگر سال آزاد است،آزادی نداده تا به هر کاری دست زند ،مگر این که خود انسانها شیطان های خود را آزاد کنند.
 
پی نوشت ها:
1-آل عمران/17.
2-بقره/257.
3-انعام/3.
4-بحار النوار ،ج92،ص17.