ویژه نامه «بانوی فضل و کرامت» منتشر شد

ویژه نامه اینترنتی «بانوی فضل و کرامت» به مناسبت سالروز وفات حضرت خدیجه(س) در پایگاه اطلاع‌رسانی ذی‌طوی منتشر شد.

ویژه نامه اینترنتی «بانوی فضل و کرامت» شامل مطالب خواندنی، نرم افزارهای مرتبط با حضرت خدیجه(س) و نرم‌افزارهایی پیرامون زنان در پایگاه اینترنتی ذی‌طوی منتشر شد.

از جمله مقالات این ویژه‌نامه می‌توان به موضوعاتی همچون حضرت خدیجه ‌نخستین شیعه امیرمؤمنان علیه‌السلام، حضرت خدیجه(س) اسوه فضیلت، مقام حضرت خدیجه(س)، فضائل حضرت خدیجه(س)‏، نگاهی به آموزه‌های تربیتی در زندگی حضرت خدیجه(س)، نگاهی به ویژگی‌های رفتاری اولین بانوی مسلمان نسبت به پیامبر صلی الله علیه و آله و زنان نمونه در قرآن اشاره کرد.

فضائل حضرت خدیجه(س)

در این مقاله از ویژه‌نامه مطالبی درباره فضائل حضرت خدیجه بیان شده است که به این شرح است:

بصیرت ژرف

از بالاترین فضائل خدیجه کبری این است که از اندیشه بلند و فکر عمیق و بصیرت ژرف برخوردار بود، به ویژه عقل عملی او در اوج خود قرار داشت، این امر را می‌توان از انتخاب پیامبر اکرم به عنوان شوهر آینده و شایسته خود از بین آن همه خواستگاران پولدار و تاجر فهمید.

او در چهره و رفتار محمد صلی الله علیه و آله آینده درخشان و ممتاز او را می دید، به همین جهت راز پیشنهاد ازدواج با محمد صلی الله علیه و آله را(قبل از بعثت) چنین بیان می‌کند: «یابْنَ عَمّ! اِنّی قَدْ رَغِبْتُ فِیکَ لِقِرابَتِکَ مِنّی وَ شَرَفِکَ فی قَوْمِکَ وَ اَمانَتِکَ عِنْدَهُمْ وَ حُسْنِ خُلْقِکَ وَ صِدْقِ حَدِیثِکَ؛ ای پسر عمو، من به خاطر خویشاوندی‌ات با من و شرف و امانتداری‌ات در میان قوم خود و به جهت اخلاق نیک و راستگویی‌ات به تو تمایل پیدا کردم».

جملات فوق به خوبی نشان می‌دهد که محبت و ارادت این بانو به پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله براساس عشق مجازی و محبت شهوانی نبوده، بلکه بر اثر معرفت و شناخت عمیقی بوده است که از شخصیت محمد صلی الله علیه و آله داشت.

اما افرادی که چنین بصیرتی نداشتند، از جمله گروهی از زنان قریش سخت خدیجه را مورد ملامت و سرزنش قرار دادند، تا آنجا که گفتند: «او با این همه حشمت و شوکت با یتیم ابو طالب که جوانی فقیر است تن به ازدواج داد، چه ننگ بزرگی».

خدیجه که انتخابش از سر شناخت و معرفت بود، محکم و قرص بر انتخاب خویش پای فشرد و در جواب سخنان ناشی از جهالت و بی خبری آنها گفت: «ای زنان، شنیده‌ام شوهران شما و خودتان درباره ازدواج من با محمد خرده گرفته‌اید و عیب‌جویی می‌کنید، من از خود شما می پرسم آیا در میان شما، فردی مانند محمد وجود دارد، آیا در شام و مکه و اطراف آن شخصیتی بسان ایشان در فضائل و اخلاق نیک سراغ دارید، من به خاطر این ویژگی‌ها با او ازدواج کردم و چیزهایی از او دیده‌ام که بسیار عالی است».

گذشت زمان، پیروزی‌های پی در پی پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله، گسترش اسلام و فرزندانی که از خدیجه به یادگار ماند، از جمله فاطمه زهرا علیهاالسلام که یازده امام معصوم از نسل اوست، بر انتخاب زیبای خدیجه و بصیرت ژرف او تحسین گفت، هر چند خود شاهد ثمرات انتخاب شایسته خویش نبود.

ایمان و اسلام محکم و پایدار

همان بصیرت ژرف خدیجه که سبب انتخاب محمد صلی الله علیه و آله برای همسری آینده او شد، عامل ایمان و اسلام او نیز گشت و موجب شد که لقب اول زن مسلمان را به خود اختصاص دهد.

«ابن عبد البر» به سند خود از پدر «ابی رافع» نقل می‌کند که پیامبر خدا در روز دوشنبه(مبعث) نماز گذارد و خدیجه در(ساعات) آخر همان روز نماز خواند و علی علیه السلام نیز بر ایمان و اسلام خدیجه این‌گونه صحه گذاشت که: «لَمْ یجْمَعْ بَیتٌ واحِدٌ یؤْمَئِذٍ فی الْاِسْلامِ غَیرَ رَسُولِ اللّه وَ خَدیجَةَ وَ اَنَا ثالِثُهُمْ. اَری نُورَ الْوَحْی وَ الرِّسالَةِ وَ اَشُمُّ ریحَ النُّبُوَّةِ؛ خانه‌ای واحد در آن روز در اسلام جمع نشد غیر از رسول خدا صلی الله علیه و آله و خدیجه و من که سومین آنان بودم، نور وحی و رسالت را می‌دیدم و بوی نبوت را استشمام می کردم».

خدیجه علیهاالسلام تا آخرین لحظه بر آن ایمان پای فشرد و در راه اسلام فداکاری و گذشت کرد و یک لحظه از رهبر اسلام و حمایت او غافل نگشت.

از برترین بانوان دو سرا

برترین زنان جهان هستی را چهار زن تشکیل می‌دهند، چنانکه ابن اثیر از انس بن مالک از پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله نقل کرده که فرمودند:«خَیرُ نِساءِ الْعالَمینَ مریمُ، آسِیةُ، خدیجةُ وَ فاطِمةُ؛ برترین زنان عالم مریم، آسیه، خدیجه و فاطمه علیهاالسلام هستند».

همین‌ها که کوله بار کمال را در دنیا بستند، در بهشت نیز در صدر قرار دارند و از جمله آنها خدیجه کبری علیهاالسلام است «عکرمه» از «ابن عباس» نقل می‌کند که حضرت رسول اکرم صلی الله علیه و آله فرمودند:«اَفْضَلُ نِساءِ اَهْلِ الْجَنَّةِ خَدیجةُ بِنْتُ خُوَیلَدٍ وَ فاطِمةُ بِنْتُ مُحَمَّدٍ وَ مَرْیمُ ابْنَةُ عِمْرانَ وَ آسِیةُ بِنْتُ مُزاحِمٍ اِمْرَأةُ فِرْعَوْنَ؛ بهترین زنان بهشت اینانند، خدیجه دختر خویلد، فاطمه دختر محمد و مریم دختر عمران و آسیه دختر مزاحم، همسر فرعون».

خدیجه علیهاالسلام از حامیان راستین رسالت بود، او نیز جان و مال خویش را تقدیم رسالت کرد، او هم رسالت مدار بود و هم امامت محور، هم حامی و همگام رسالت بود و هم محب و طرفدار امامت.

برترین همسر پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله

پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله همسران متعددی داشتند، ولی از نظر درجات یکسان نبودند.

یکی از آنها در حال حیات و بعد از رحلت پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله سخت حضرت را اذیت و آزار داد و بر خلاف دستورات او حرکت کرد، که همین امر سبب تنزل مقام و منزلت او گردید، ولی برخی از آنها مانند خدیجه کبری با تمام وجود و هستی خویش در راه اطاعت از پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و جلب رضایت او کوشید و در نتیجه در بین تمام همسران رتبه ممتاز را کسب کرد.

مرحوم شیخ صدوق از امام صادق علیه السلام نقل می‌کند که آن حضرت فرمودند: «تَزَوَّجَ رَسُولُ اللّهِ بِخَمْسَ عَشَرَ اِمْرَأَةً اَفْضَلُهُنَّ خَدیجَةُ بِنْتُ خُوَیلَدٍ؛ رسول خدا صلی الله علیه و آله با پانزده زن ازدواج کرد که برترین آنان خدیجه دختر خویلد بود».

مادر حضرت زهرا علیهاسلام

طبق نص قرآن کریم همسران پیامبر مادران روحانی مؤمنان و«ام المؤمنین» هستند، «وَ اَزْواجُه اُمَّهاتُهُمْ؛ همسران او(پیامبر) مادران مؤمنان هستند» و خدیجه از برترین مصداق‌های آیه بشمار می‌رود واین سعادت در بین همه زنان حضرت، نصیب خدیجه گشت که یازده امام از نسل او از طریق فاطمه زهرا علیهاالسلام پدید آی، راستی چنین مقامی نیاز به لیاقت و استعداد بالا دارد.

از بین همه فرزندان حضرت محمد صلی الله علیه و آله فاطمه زهرا علیهاالسلام از مقام ممتازی برخوردار است، چرا که هم دارای عصمت است و هم امامت و وصایت از طریق نسل او استمرار یافت.

سخاوت و انفاق بی بدیل

ثروت خدیجه در آن دوران زبانزد خاص و عام بود، ثروت این بانوی کاردان و عاقله به قدری زیاد بود که مال‌داران درجه یک قریش چون «ابو جهل» و «عقبة بن ابی معیط» در نزد او ناچیز به شمار می‌رفتند.

مورخان ثروت خدیجه را شامل «هزاران شتر که اموال تجارتی او را حمل می کردند»، «قبه‌ای از حریر سبز با طناب‌های ابریشمی بر بام خانه‌اش افراشته بود، این امر نمایانگر ثروت فراوان او بود و فقرا نیز از روی این علامت برای استعانت و کمک مراجعه می کردند» و «چهار صد غلام و کنیز که خدمات ارجاعی او را انجام می دادند» نقل کرده‌اند.

پس از ازدواج با پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله، خدیجه تمامی این ثروت را در اختیار رسول خدا صلی الله علیه و آله قرار داد و عرض کرد: «اَلْبَیتُ بَیتُکَ وَ اَنَا اَمَتُکَ؛ خانه(من) خانه تو و من هم کنیز تو هستم».

ورقة بن نوفل، عموی خدیجه، بعد از این قضیه کنار کعبه آمد و بین زمزم و مقام ابراهیم ایستاد و با صدای بلند گفت: «ای عرب، بدانید که خدیجه شما را شاهد می‌گیرد که خود همه ثروتش را از غلامان و کنیزان، املاک، دام‌ها، مهریه و هدایایش را به محمد صلی الله علیه و آله بخشیده است و همه آنها هدیه‌ای است که محمد صلی الله علیه و آله آن را پذیرفته است و این کار خدیجه به خاطر علاقه و محبت او به محمد صلی الله علیه و آله است، شما در این باره گواه باشید و گواهی دهید».

و پیامبر اکرم نیز از این اموال برای پیش برد اسلام و اهداف آن نهایت استفاده را برد، به همین جهت خود آن حضرت فرمود: «هیچ ثروتی، هرگز مانند ثروت خدیجه به من سود نرساند».

صبر و بردباری بی مانند

فردی مانند خدیجه که در درون ثروت فراوان بزرگ شده طبعا باید نازپرورده و کم تحمل باشد، اما خدیجه با برخورداری از نعمت‌ها بعد از ازدواج و ایمان به پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله خود را برای تحمل همه سختی‌ها آماده کرد، تحمل فشارهای مختلف مشرکان مکه، سرزنش‌های بستگان، محاصره اقتصادی در شعب ابی‌طالب و به ویژه محاصره اقتصادی سخت او را اذیت و آزار داد و با کهولت سن(63 ـ 65 سالگی) تحمل و بردباری نهایی را به عرصه نمایش گذاشت.

بنت الشاطی در این زمینه می‌گوید: «خدیجه در سنی نبود که تحمل آن همه رنج برایش آسان باشد و از کسانی نبود که در جریان زندگی با تنگی معیشت خو گرفته باشد، اما در عین حال و با وجود کهولت سن، سختی‌هایی را که در اثر محاصره در شعب وارد می‌شد تا سر حد مرگ تحمل کرد».

حامی رسالت و محب امامت

چهار زن در این دنیا به حد کمال رسیده‌اند و به عنوان زنان نمونه و شایسته هستی شناخته شدند، آسیه، مریم، خدیجه، فاطمه علیهاالسلام، از مهم ترین اشتراکات این چهار زن، حمایت و اطاعت از رهبری و پیشوایان زمان خود بوده است.

آسیه تا پای جان از رهبری و رسالت موسی علیه السلام حمایت کرد، مریم با تحمل تهمت و رنج‌ها پایه‌های رسالت عیسی علیه‌السلام را محکم کرد، فاطمه زهرا علیهاالسلام تا مرز شهادت از امام خویش علی بن ابی طالب پشتیبانی و دفاع کرد و سرانجام شهید راه امامت و ولایت گشت.

و اما خدیجه علیهاالسلام از حامیان راستین رسالت بود، او نیز جان و مال خویش را تقدیم رسالت کرد او هم رسالت مدار بود و هم امامت محور، هم حامی و همگام رسالت بود و هم محب و طرفدار امامت.

حضرت آدم در بهشت نگاهی به زندگی محمد صلی الله علیه و آله و خدیجه علیهاالسلام انداخت و گفت: «یکی از برتری‌های محمد بر من این است که همسر او برای اجرای اوامر خداوند با شوهرش همکاری و مساعدت کرد و حال آنکه همسر من مرا در نافرمانی خداوند تشویق کرد».

اما در مورد محبت و ارادت خدیجه علیهاالسلام نسبت به علی علیه السلام، مرحوم مجلسی چنین نقل می‌کند: «پیامبر(ص) پس از ازدواج با خدیجه و هنگامی که حضرت علی(ع) متولد شد، خدیجه را از دوستی و محبت علی خبر داد و خدیجه پس از آن به علی علیه السلام محبت فراوان داشت و برای آن حضرت به وسیله خدمتکارانش لباس، زیور آلات، کنیز و ملزومات می فرستاد، به گونه‌ای که مردم می‌گفتند: علی برادر محمد صلی الله علیه و آله و محبوب ترین افراد نزد اوست و نور چشم خدیجه به حساب می آید، الطاف و محبت‌های خدیجه صبح و شام به خانه ابو طالب روان بود.

هنگام ولادت فاطمه علیهاالسلام، خدیجه بیشتر با ولایت آشنا گشت، چرا که دخترش زهرا هنگام ولادت، بعد از شهادت به توحید و رسالت، این‌گونه شهادت داد: «وَ اَنَّ بَعْلِی سیدُ الْاَوْصِیاء وَ وُلْدِی سادَةُ الاْسْباط؛ و به راستی همسرم سید اوصیا و فرزندانم سید و سالار و نوادگان رسول خدا هستند».

علاوه بر این خدیجه علیهاالسلام ولایت علی و فرزندان او را صریحا پذیرفته بود، با آنکه در آن زمان امامت حضرت هنوز به فعلیت نرسیده بود.

مرحوم محلاتی به نقل از مجلسی رحمه الله می گوید: «روزی رسول خدا خدیجه را نزد خود خواست و فرمود: این جبرئیل است و می گوید: برای اسلام شروطی است، اول(اقرار به یگانگی خداوند)، دوم(اقرار به رسالت پیامبران)، سوم(اقرار به معاد و عمل به اصول و مهمات شرع) و چهارم (اطاعت اولی الامر یعنی علی و ائمه طاهرین از فرزندان او و برائت از دشمنان آنها)» خدیجه هم به آنها اقرار کرد و آنها را تصدیق کرد.

درباره امامت امیرمؤمنان، رسول اکرم صلی الله علیه و آله به خدیجه فرمود: «هُوَ مَولاکَ وَ مَوْلَی الْمُؤْمِنینَ وَ اِمامُهُمْ بَعْدی؛ علی مولای تو و مولای تمام مؤمنان و امام آنها پس از من است».

آن گاه دست خود را بالای دست امیرمؤمنان گذاشت و خدیجه دست خود را بالای دست پیامبر قرار داد و این گونه بیعت ابدی ولایت مداری را انجام داد.

ویژه نامه اینترنتی «بانوی فضل و کرامت» به مناسبت سالروز وفات حضرت خدیجه(س) در پایگاه اطلاع‌رسانی ذی‌طوی منتشر شده است و علاقه‌مندان به مشاهده و استفاده از این ویژه‌نامه می‌توانند به نشانی اینترنتی http://www.zitova.ir/ مراجعه کنند.

گزارش خطا