وزارت دفاع و پشتيباني نيروهاي مسلح در زمينه هاي فناوري با بكارگيري متخصصان و دانشمندان مختلف دانشگاه‌هاي كشور توانست در زمينه هاي مختلف از جمله فضايي دستاوردهاي شگرفي داشته باشد.
به گزارش 598 به نقل از ايرنا، مسووليت وزارت دفاع و پشتيباني نيروهاي مسلح در دولت نهم
بر عهده سردار سرتيپ پاسدار «مصطفي محمدنجار» بود ولي در دولت دهم با رفتن
محمدنجار به وزارت كشور، رييس جمهوري سردار سرتيپ پاسدار «احمد وحيدي» كه
در دولت قبل جانشين وزير بود را براي تصدي پست وزارت به مجلس معرفي كرد و
نمايندگان مجلس هشتم با اكثريت مطلق آرا، اين مسووليت را به وي واگذار
كردند.
وزارت دفاع و پشتيباني نيروهاي مسلح جمهوري اسلامي ايران مسوول برنامه‌ريزي، هماهنگي، پشتيباني و توسعه توان دفاعي نيروهاي مسلح است كه البته مهمترين وزارتخانه دولت هاي نهم و دهم نيز بود به شكلي كه بسياري از دستاوردهاي بزرگ دولت توسط اين وزارتخانه به دست آمده است.
البته وظيفه ذاتي وزارت دفاع و پشتيباني نيروهاي مسلح تجهيز نيروهاي دفاعي براي مقابله با تهديدات احتمالي است، اما در تمامي زمينه هاي صنعتي از هوافضا گرفته تا مسكن مهر حضور داشت و توانست بسياري از پروژه هاي علمي و دستاوردهاي مهم دولت هاي نهم و دهم را محقق كند.
وزارت دفاع و پشتيباني نيروهاي مسلح داراي چندين سازمان زير مجموعه است كه هركدام مسووليت اجراي پروژهاي خاصي را برعهده دارد.
در اولين بخش از معرفي دستاوردهاي دولت در حوزه وزارت دفاع به بخش فضايي مي پردازيم.
يكي از اين دستاوردهاي مهم، ساخت و پرتاب ماهواره و اولين موجود زنده به فضا بود.
افتتاح نخستين پايگاه مراقبت هاي فضايي جمهوري اسلامي ايران كه توسط متخصصان متعهد ايراني در عرصه دفاعي طراحي و ساخته شد، گام بلند ديگري از سوي ايرانيان براي دستيابي به قله هاي علم و دانش و رسيدن به «ثريا» بود.
اين پايگاه با حضور دكتر «محمود احمدي نژاد» رييس جمهوري و سردار سرتيپ پاسدار «احمد وحيدي» وزير دفاع و پشتيباني نيروهاي مسلح ، جمعي از مقامات لشكري و كشوري و متخصصان عرصه هوافضاي كشور خرداد ماه امسال افتتاح شد.
ورود جمهوري اسلامي ايران به باشگاه كشورهاي فضايي برغم تمامي تحريم هاي ناعادلانه كشورهاي غربي و در صدر آنها آمريكا، براي اولين بار در آبان ماه سال ۱۳۸۴ با پرتاب موفقيت آميز ماهواره سينا ۱ انجام شد.
ماهواره «سينا ۱» نخستين ماهواره ايراني بود كه به سفارش وزارت علوم، تحقيقات و فناوري اطلاعات و موسسه مهندسي نقشه برداري در شركت «پاليوت» واقع در شهر اُمسك روسيه طراحي و ساخته شد.
اين ماهواره ۳۰ دقيقه پس از پرتاب توانست با موفقيت در مدار و ارتفاع ۷۰۰ كيلومتري زمين قرار گيرد.
ماهواره سينا ۱ داراي دو دوربين با رزولوشن ۵۰ متر و ۲۵۰ متر است و با دور تناوب ۹۸ دقيقه، در يك روز ۱۴ بار زمين را دور مي زند.
پرتاب موفقيت آميز ماهواره سينا توسط موشك ماهواره بر كاسموس «ام ۳» به بحث هايي كه درباره بازپس گيري مدار اختصاصي ايران در فضا مطرح مي شد، پايان داد.
همراه ماهواره سينا هفت ماهواره ديگر هم توسط موشك روسي كاسموس به فضا فرستاده شد، اما كنترل آن تا امروز به دليل نبود پايگاهي براي مراقبت از ماهواره ها به ايران سپرده نشده است، ولي با توجه به اين كه نياز به پايداري آن در فضا احساس مي شود، بزودي كنترل آن با ساخت اولين پايگاه جامع رصد و مراقبت فضايي به متخصصان كشورمان سپرده خواهد شد.
ماموريت ماهواره سينا ۱ براي سنجش از دور، دريافت، ذخيره و ارسال داده هاي مخابراتي است كه بخش سنجش از دور در موارد كشاورزي، تشخيص پوشش زمين از نظر گياهي، تغييرات ژئولوژيك مانند سيل و آتشفشان و غيره كاربرد خواهد داشت.
تبادل اطلاعات ميان كاربران زميني و ارايه سرويس هاي پست الكترونيك و انتقال فايل نيز از جمله كاربردهاي محموله مخابراتي سينا به شمار مي رفت.
البته تاكنون به دليل آن كه كنترل آن به ايران سپرده نشده است، بهره وري آن نيز آغاز نشده است كه با افتتاح مركز مراقبت هاي فضايي بزودي اين اتفاق خواهد افتاد.
در اين ميان ايران تلاش خود را براي طرحي و توليد ماهواره هاي مختلف و حضور در فضا كاهش نداده و به فكر طراحي و ساخت ماهواره هاي متفاوت و با تكنولوژهاي نوين افتاده است.
در دولت هشتم براي صرفه جويي در هزينه ها، پرتاب و ارسال ماهواره هاي ايراني به كشورهاي ديگري همانند ايتاليا، چين و تايلند سپرده شد.
ماهواره هايي مانند زهره كه شروع پروژه آن همچون نيروگاه اتمي بوشهر قبل از انقلاب آغاز شده بود، پس از استقرار جمهوري اسلامي ادامه يافت، اما به همان دلايلي كه پروژه بوشهر تعطيل شد، اين پروژه فضايي نيز به اجبار تعليق شد تا پس از پايان جنگ تحميلي و در دهه ۷۰، نظام اسلامي تصميم گرفت كه دوباره اين پروژه را با نام مصباح در سال ۷۵ ادامه دهد.
پروژه ساخت ماهواره مصباح توسط سازمان پژوهش هاي علمي و صنعتي ايران وابسته به وزارت علوم، تحقيقات و فناوري و يك شركت ايتاليايي در سال ۱۳۷۷آغاز شد.
موافقتنامه ساخت ماهواره مصباح در سال ۱۳۷۶ ميان وزارتخانه هاي علوم و ارتباطات به امضا رسيد و ساخت نمونه آزمايشگاهي اين ماهواره طي سال هاي ۱۳۷۸ تا ۱۳۸۰ با همكاري سازمان پژوهش هاي علمي و صنعتي ايران و مركز تحقيقات مخابرات انجام شد.
ساخت مدل مهندسي و فضايي ماهواره مصباح نيز با همكاري يك شركت ايتاليايي توسط نيروهاي متخصص داخلي انجام شده است.
ماهواره مصباح از نوع ماهواره هاي مدار پايين بوده و قرار است از آن براي فعاليت هاي علمي، تحقيقاتي و آموزشي استفاده شود.
شناسايي منابع آبي، خاكي، معدني، هواشناسي، كنترل شبكه هاي آب، برق، نفت و گاز و كمك رساني در حوادث غيرمترقبه از جمله اهداف ساخت ماهواره مصباح است.
ماهواره مصباح در مرداد ۱۳۸۴ با حضور وزير ارتباطات و فناوري اطلاعات دولت هشتم رونمايي و اعلام شد كه تا پايان تابستان همان سال به فضا فرستاده خواهد شد اما هنوز به فضا پرتاب نشده، زيرا پس اعمال تحريم هاي كشورهاي غربي عليه كشورمان اين پروژه نيز، سرنوشت مبهمي يافته است.
هزينه ساخت ماهواره مصباح حدود يكصد ميليارد ريال در دولت هشتم اعلام شد.
پروژه مصباح دو كه از نوع ماهواره هاي مخابراتي است در باند UHF كار مي كند. ماموريت اين ماهواره شامل ذخيره و انتقال اطلاعات (Store and Forward)، جمع آوري و پخش داده ها روي مناطق وسيع و پراكنده (Data Collection System DCS)، سنجش از دور (Remote Sensing) و ناوبري (Navigation) است.
ماهواره مصباح دو با جرم هفتاد كيلوگرم و ابعاد هفتاد*پنجاه*پنجاه سانتيمتر مكعب، داراي مداري از نوع خورشيد آهنگ و ارتفاع پانزده +هفتصد كيلومتر و زاويه ميل يك دهم &#۱۷۷; نود و هشت و دو دهم درجه بوده و طول عمر آن سه سال پيش بيني شده است.
هدف از توسعه طرح مصباح دو، كسب دانش فني طراحي، تحليل، ساخت و آزمايش ماهواره به صورت بومي، دستيابي به فضا از طريق طراحي و پرتاب يك ماهواره نزديك به زمين به منظور جمع آوري، بازيابي و پردازش، ضبط و ارسال مجدد داده ها و ايجاد يك شبكه ارتباطاتي ماهواره براي ارتباط با كاربران در مناطق دورافتاده ايران با ديگر نواحي جغرافيايي دنيا است.
خدماتي كه متناسب با نياز كاربران مي توان از طريق ماهواره مصباح دو ارايه كرد شامل سرويس كاربران ثابت (Fixed User Terminal) و سرويس جمع آوري داده (Data Collection) بوده و در زمينه هاي گوناگون قابل پياده سازي است.
پس از اعمال تحريم ها و تصميم كشورمان براي ورود به فناوري جديد در دنيا و استفاده از تمامي ظرفيت هاي كشور در دولت هاي نهم و دهم ماهواره اميد توسط متخصصان داخلي طراحي و ساخته شد.
ماهواره اميد ، نخستين ماهواره ساخت ايران است كه تمام تجهيزاتش در سازمان فضايي ايران طراحي و توليد شده است.
ساخت ماهواره تحقيقاتي «اميد» از پانزدهم اسفند ۱۳۸۴ آغاز و طي دو سال آماده انجام تست هاي مشترك شد.
ماهواره ي «اميد» بامداد پانزدهم بهمن ۱۳۸۷ و در سي امين سالگرد پيروزي انقلاب اسلامي به دستور دكتر محمود احمدي نژاد رييس جمهوري اسلامي ايران و در دولت نهم در مدار فضا قرار گرفت و سازمان فضايي آمريكا (ناسا) در بيانيه اي تاييد كرد كه اين پرتاب موفقيت آميز بوده است.
به اين ترتيب ايران به همراه كشورهاي شوروي، آمريكا، فرانسه، ژاپن، چين، بريتانيا، هند، رژيم اشغالگر قدس و اوكراين در باشگاه فضايي ها قرار گرفت.
اميد، ماهواره اي مخابراتي بود كه داراي كنترل حرارت پسيو و در هر بيست و چهار ساعت ، پانزده بار به دور زمين مي چرخيد و گزارش هاي دورسنجي به مركز فضايي در ايران مي فرستاد.
اين ماهواره همچنين دو باند بسامد و هشت آنتن براي ارسال اطلاعات داشت كه در هر بار چرخش، دو بار توسط ايستگاه هاي زميني كنترل و هدايت مي شد.
ماهواره اميد از نوع ماهواره سبك بود و توسط ماهواره بر «سفير دو» در مدار قرار گرفت.
اين ماهواره با هدف برقراري ارتباطات متقابل ماهواره و ايستگاه زميني، تعيين مشخصات مداري و دورسنجي مشخصات زيرسامانه ها ، در مدار زمين قرار داده شد.
اين ماهواره كه در ارتفاع دويست و چهل و شش تا سيصد و هفتاد و هفت كيلومتري زمين و در داخل جو قرار داشت، براساس برنامه ريزي كه براي آن صورت گرفته بود، پس از مدتي در اثر جاذبه زمين انرژي خود را از داده و سقوط كرد.
نيويورك تايمز در اين زمينه طي گزارشي نوشت كه پرتاب ماهواره اميد فقط يك پيشرفت نمادين بود، چرا كه ماهواره بسيار كوچك است اما اين عمل اشارات نظامي بالقوه اي در پي داشته است.
اين روزنامه همچنين به نقل از جفري فوردن از موسسه فناوري ماساچوست نوشت: ايران با وجود رويارويي و مخالفت جهاني و تحريم هاي متعدد، به جمع كشورهاي داراي فناوري ماهواره منحصر بفرد پيوست و حركت ايران در اين زمينه يك شاهكار تكنولوژيكي محسوب مي شود.
البته همانگونه كه رييس سازمان فضايي كشور اعلام كرده است در آينده وزارت دفاع و پشتيباني نيروهاي مسلح طراحي و ساخت ماهواره هاي ديگر را در دستور كار دارد.
«حميد فاضلي» پيشتر در گفت و گويي اعلام كرد كه از چند سال قبل برنامه گسترده اي را براي طراحي، ساخت و پرتاب ماهواره مخابراتي به نام « قائم » دنبال مي كنيم و پيش بيني شده است كه اين ماهواره داراي ۱۲ ترنسپوندر محموله مخابراتي باشد و در يكي از موقعيت هاي مداري ايران استقرار يابد.
فاضلي گفت كه براي رسيدن به چنين هدفي همزمان بايد براي توسعه حامل هاي خود اقدام كنيم تا بتوانيم ماهواره اي به وزن بيش از يك تن را به موقعيتي در مدار حدود ۳۶ هزار كيلومتري برسانيم. همچنين پايگاه ملي پرتاب بايد در جنوبي ترين نقاط جنوب شرق كشور احداث شود.
وي با اعلام ارسال ماهواره تمام عيار مخابراتي تا پنج سال آينده ادامه داد: با توجه به تاكيدات رييس جمهوري، برنامه اي كوتاه تر را طراحي كرديم كه قادر خواهيم بود تا ۵ سال آينده ماهواره مخابراتي تمام عيار ايراني را در موقعيت مداري كه در حال ثبت آن در آي تي يو هستيم، مستقر كنيم.
رئيس سازمان فضايي در پاسخ به اين سووال كه آيا اين ماهواره قادر به پوشش شبكه هاي ماهواره اي ايراني خواهد بود يا نه؟، اظهارداشت: بله اين ماهواره مي تواند پوشش هاي خوبي را براي برنامه هاي راديو و تلويزيون ايجاد كند.
فاضلي با بيان اين كه ماهواره ايران ست - ۱ براي دو ساعت پخش برنامه در روز برنامه ريزي شده است، تاكيد كرد كه ما در نقشه راهي كه براي دستيابي به ماهواره مخابراتي مدار ژئو ترسيم كرده ايم، طي دو سال و نيم آينده نقطه مياني دستيابي به ماهواره مخابراتي را خواهيم داشت و اين نقطه مياني را از طريق پرتاب ماهواره ايران ست-۱ باهدف توسعه فناوري هاي اصلي انجام خواهيم داد.
فاضلي افزود: ماهواره ايران ست-۱ كه با هدف توسعه فناوري انتقال مداري و مقابله با تشعشعات فضايي طراحي و توليد شده ۷۰ كيلوگرم وزن دارد و قابليت پوشش دهي آن در اولين گام روزانه حداقل دو ساعت خواهد بود.
وي ادامه داد: پرتاب اين ماهواره ابتدا توسط ماهواره بر سيمرغ تا ارتفاع ۲۵۰ كيلومتري يعني مدار پاركينگ انجام خواهد شد و سپس در دل خود اين ماهواره يك رانشگر گاز سرد وجود دارد و با تغيير شيب مداري ۱۰ درجه به ارتفاع ۱۱ هزار كيلومتري خواهد رسيد.
فاضلي خاطرنشان كرد: اين ماهواره در اين ارتفاع مي تواند دو ساعت در روز برنامه تلويزيوني پخش كند و پيش بيني ما اين است كه اين پرتاب از پايگاه امام خميني (ره) در سمنان انجام شود.
رئيس سازمان فضايي كشور گفت: ماهواره ايران ست-۱ هنوز ظرفيت ها و قابليت هاي خود را پيدا نكرده است، اما در اين مسير اين قدم اول ما خواهد بود و در گام بعدي كه در سال ۱۳۹۶ محقق خواهد شد، ماهواره ايران ست- ۲ را به فضا پرتاب خواهيم كرد، كه ماموريت آن تثبيت فناوري ها و سيستم ها و انجام آزمايشي ماهواره اصلي ژئو خواهد بود.
فاضلي ادامه داد: اين ماهواره توسط ماهواره بر «سرير» كه بعد از ماهواره بر سيمرغ طي ۴ سال آينده توسعه خواهد يافت به فضا پرتاب خواهد شد، و وزن آن ۵۰ كيلوگرم و جهت انجام ارتباطات مخابراتي آزمايشي، داراي حداقل يك ترنسپوندر در باند KU خواهد بود.
وي ادامه داد: اين ماهواره مي تواند ساعات بيشتري از پخش تلويزيوني را پوشش دهد. يك سال بعد از آن هم نسخه نهايي ايران ست به مدار ژئو پرتاب خواهد شد كه داراي ۲ ترنسپوندر خواهد بود و مي تواند ۵ شبكه تلويزيوني را تحت پوشش تمام وقت خود قرار دهد.
فاضلي گفت: اين نخستين ماهواره حرفه اي ايراني خواهد بود كه از تمام قابليت هاي يك ماهواره مخابراتي برخوردار است و به اين ترتيب ما تمام دانش فني مربوط به پرتاب ماهواره و پخش برنامه از طريق آن را خواهيم داشت و بعد از آن تلاش ما معطوف به توسعه حامل هاي سنگين تر خواهد شد كه بتواند ماهواره هايي در حد يك تن را با نيروي پيشران بيشتر آماده كنيم.
رييس مركز فضايي كشور با اشاره به ماهواره هايي كه تاكنون در ايران طراحي و توليد شده است، گفت: در ماهواره هاي اميد، رصد، نويد، ناهيد و فجر از هيچ كشوري كمك فني نگرفتيم و همه آنها را با فكر و ظرفيت هاي دانشمندان و نخبگان ايراني و مراكز تحقيقاتي ايران انجام داديم.
فاضلي با بيان اين كه سازمان فضايي ايران اكنون در شرايط ايده آلي قرار دارد، افزود: اكنون در حال تكميل يك برنامه عظيم ملي براي اعزام انسان به فضا هستيم، كه در سال هاي آينده در پرتاب زيرمداري مانند ميمون كه در زير مدار پرتاب شد، انسان را به زير مدار پرتاب و بازيابي خواهيم كرد.
وي يادآورشد: در بحث ماهواره هاي مخابراتي و سنجشي نيز فعاليت هاي خوبي را آغاز كرديم كه اين موضوع با سرعت پيگيري مي شود، تاكنون براي ارسال ماهواره هاي تحقيقاتي اميد، رصد و نويد اقدام كرده ايم و با همكاري دانشگاه ها و مراكز فناوري كه توانستيم زيرساخت هاي فناوري آن را در اين پرتاب ها به دست آوريم.
فاضلي تصريح كرد: اين پرتاب در مدار لئو بود، اما برنامه داريم به ارتفاعات بالاتر و ماهواره هاي سنگين تر و همچنين ماهواره برهايي با قابليت هاي بيشتر دست پيدا كنيم.
رييس سازمان فضايي ايران درباره ماهواره هاي فجر و سيمرغ گفت: فجر يك ماهواره تحقيقاتي است و ما در حال نزديك شدن به يك ماهواره كاربردي و عملياتي هستيم و قرار است «سفير فجر» توسط ماهواره بر سفير يك بي، به فضا پرتاب شود.
فاضلي ادامه داد: اين ماهواره مي تواند تصاوير را از زمين دريافت و مخابره كند؛ همچنين مي تواند در بالاترين مدار خود كه چهارصد كيلومتر است مانور مداري انجام دهد و مدارش را از شكل بيضوي به دايره تبديل كند، كه در چنين صورتي عمر ماهواره در مدار دايره اي به يك و نيم سال افزايش مي يابد.
وي تاكيد كرد: در سال جاري ماهواره بر سيمرغ را به كار خواهيم گرفت، اكنون مراحل آزمايشي و تكميل شدن ايستگاه هاي زميني آن را انجام مي دهيم و نخستين پرتاب هايش را سال آينده انجام خواهيم داد.
فاضلي گفت: اين ماهواره بر قادر خواهد بود محموله هايي تا وزن يكصد كيلوگرم را تا ارتفاع ۵۰۰ كيلومتري مدار كره زمين ارسال و در مدار تزريق كند.
وي افزود: بر اين اساس قادر خواهيم بود ماهواره هاي سنگين تر با طول عمر بيشتر (۳ تا ۵ سال) را به فضا پرتاب كنيم، در چنين حالتي مي توانيم يك ماهواره تمام عيار سنجشي به فضا بفرستيم كه قابليت تصويربرداري، فيلمبرداري، هواشناسي و كاربردهاي آموزشي، پزشكي از راه دور، مديريت بحران ها و حوادث غيرمترقبه را داشته باشد.
فاضلي گفت: ماهواره هايي كه قرار است در آينده توسط ماهواره بر سيمرغ به هوا پرتب شوند شامل طلوع، ظفر، مصباح و ماهواره دانشجويي دانشگاه امير كبير خواهد بود.
**ماهواره برها
كاوشگر يك اولين پرتابه ( موشك ) فضايي ماهواره بر ايراني است كه ماموريت حمل ماهواره به فضا را برعهده دارد و در پانزدهم بهمن هشتاد و شش پرتاب شد.
كاوشگر يك نمونه اوليه ماهواره بر سفير است و با ساخت و پرتاب آن، ايران يازدهمين كشوري است كه توانمندي ساخت ارسال كننده هاي ماهواره به فضا را پيدا كرد.
كاوشگر يك ، پرتابه اي دو مرحله اي است كه در مرحله نخست موشك يكصد ثانيه پس از پرتاب از آن جدا شد و با چتر نجات به زمين فرود آمده و مرحله دوم آن تا ارتفاع دويست كيلومتري بالا رفته، پس از گردآوري و ذخيره داده هاي هواشناسي و امواج الكترومغناطيسي در مسير خود، با چتر نجات بر زمين فرود آمد.
پرتاب كاوشگر يك، يك مرحله اي از اقداماتي است كه جهت انجام آزمايش هاي محيطي در شرايط كاركرد ماهواره اميد انجام شد تا از اين طريق مشخص شود كه بخش حمل ماهواره به فضا، كار خود را به درستي انجام مي دهد.
هدف از پرتاب كاوشگر يك آزمايش كردن كاركرد مطلوب آن در حمل ماهواره و وضعيت زير سيستم هاي ماهواره در شتاب بالا، شرايط دما و خلا بود.
كاوشگر يك، شامل يك محموله زيرمداري بود كه سر راكت به هنگام بالا رفتن و قرارگرفتن در زير مدار از راكت اصلي جدا شد و بعد از پانزده دقيقه به وسيله چتر نجات فرود آمد.
مدت زماني كه اين محموله مداري در مدار قرار مي گيرد، باعث مي شود تا اطلاعات لازم و مورد نياز اعم از اتمسفر و آب و هواي جوي دريافت و به پايين منتقل شود. كاوشگر۱ با موفقيت توانست بعد از اين زمان با اطلاعات لازم به سلامت به زمين فرود آيد.
در طرح اوليه، كاوشگر يك در نهايت بين دويست تا دويست و پنجاه كيلومتر از زمين فاصله پيش بيني شد، اما ماهواره اميد در فاصله ششصد و پنجاه كيلومتري زمين مستقر شد كه اين فاصله، نقطه حضيض (حداكثر) مدار است.
مدار به شكل بيضوي است كه سطحي از آن نزديك به زمين و سطحي ديگر در ارتفاع دورتري از زمين قرار دارد.
ماهواره بر سفير اميد نام ماهواره بري بود كه ماموريت حمل ماهواره اميد را برعهده داشت. اين موشك يك ماهواره بر سبك بود كه مي توانست ماهواره هاي سبك را در مدار پايين (LEO )قرار دهد. اين ماهواره بر طولي حدود ۲۲ متر و قطري برابر ۱.۵۲ متر دارد كه وزن آن بيش از ۲۶ تن است.
موشك سفير موشكي سه مرحله اي است كه مرحله ۱و۲ سوخت مايع و مرحله سوم سوخت جامد كه ماهواره را در مدار به حركت در مي آورد مي باشد.
البته موشك سفير اميد كه ۲۶ مرداد ماه ۱۳۸۷ پرتاب شد به دليل عدم وجود ماهواره، فاقد مرحله سوم بود.
براي ساخت اين ماهواره بر، به صورت همزمان تمام زير مجموعه هاي اين سيستم طراحي و به توليد انبوه رسيده است.
پس از اين بود كه ايران توانست براي اولين بار موجود زنده را به فضا بفرستد.
كاوشگر پيشگام نام ديگر كاوشگرپنج (پنجمين كاوشگر تحقيقاتي با ماموريت موفق) ايران است كه با استفاده از موشك تغيير يافته زلزال همانند كاوشگر چهار در نيمروز نهم بهمن ۱۳۹۱ يك ميمون نر سه ساله از گونه رزوس را در سفري شانزده دقيقه اي از پايگاه فضايي سمنان به ماموريت زيرمداري ارسال كرد.
ايران اعلام كرد كه اين كاوشگر پس از طي مراحل پيش بيني شده و رسيدن به سرعت، شتاب و ارتفاع تا يكصد و بيست كيلومتري از سطح زمين، بار ديگر به زمين بازگشت و موجود زنده آن با موفقيت بازيابي شد. اين موضوع نيز يكي از دستاوردهاي مهم و گام هاي بلند ايرانيان براي دست يابي به فضا بوده است.
**سامانه هاي مراقبت فضايي ايران
ايستگاه هدايت و كنترل ماهواره در مدار ارتفاع پايين نيز وظيفه تعيين موقعيت ماهواره در مدار را بر عهده داشته و ارتباط راديويي با ماهواره برقرار مي كند و فرمان هاي كنترلي را به ماهواره ارسال نموده و پاسخ آن را دريافت مي كند.
پيشتر وزير دفاع و پشتيباني نيروهاي مسلح كشورمان در حاشيه مسابقات قرآني نيروهاي مسلح به خبرنگاران گفته بود كه اولين پايگاه مراقبت فضايي كشور بزودي افتتاح مي شود.
افتتاح نخستين مركز جامع رصد و مراقبت فضايي جمهوري اسلامي ايران كه به نام مبارك حضرت امام جعفر صادق(ع) نامگذاري شده است، گام بزرگ ديگر متخصصان ايراني براي حضور فعال در عرصه فضا و دستيابي به علوم فضايي است.
وزير دفاع و پشتيباني نيروهاي مسلح در مراسم افتتاح اين مركز كه وظيفه كشف، رهگيري و رديابي اجسام فضايي را بر عهده دارد،گفت: اطلاعات كسب شده از سامانه هاي رصد فضايي نه تنها براي ماهواره هاي خودي، بلكه به مديريت ترافيك مداري براي ديگر كشورهاي داراي ماهواره هاي فضايي نيز مفيد خواهد بود.
سردار سرتيپ پاسدار احمد وحيدي افزود: با افتتاح اين مركز و براساس معاهدات بين المللي مختلف براي هماهنگي و تبادل داده هاي رصدي كه وجود دارد، با دستيابي به داده هاي فضايي، ايران مي تواند اطلاعات خود را با ديگر كشورها به اشتراك بگذارد و به اين ترتيب در شبكه قرار گيرد.
سردار وحيدي، رديابي راداري، رديابي الكترواپتيكي و رديابي راديويي را سه روشي دانست كه در اين مركز براي جست و جو و رديابي اجسام فضايي به كار گرفته مي شود.
وي با بيان اين كه تمامي داده هاي اين سامانه رصدي به سالن فرماندهي و كنترل عمليات مراقبت فضايي منتقل مي شود ادامه داده است كه پس از دسته بندي، داده ها جمع آوري و فرآيند كشف و شناسايي اهداف فضايي آغاز مي شود.
وزير دفاع و پشتيباني نيروهاي مسلح با تاكيد بر اين كه افتتاح اين پايگاه، زنجيره فناوري فضايي در جمهوري اسلامي ايران تكميل كرده است، گفت: احداث و بهره برداري از نخستين پايگاه رصد و مراقبت فضايي كشور حماسه فراموش نشدني در عرصه علم و فناوري فضايي در كشورمان است.
رييس جمهوري اسلامي ايران نيز در مراسم افتتاح اين مركز فضايي با بيان اين كه امروز شاهد يك اتفاق بزرگ و پيشرفتي ارزشمند و خدمتي مفيد به ملت ايران هستيم، گفت: توانمندي هاي ملت ايران در استفاده از ظرفيت هاي فضا گام به گام در حال كامل تر شدن است.
دكتر محمود احمدي نژاد خاطرنشان كرد: امروز شاهد افتتاح مركزي هستيم كه مي تواند از يك فضاي بسيار دور تمام پهنه آسمان را تحت نظر داشته باشد و در آينده شاهد مخابره و دريافت اطلاعات مربوط به فضا از طريق اين مركز خواهيم بود.
احمدي نژاد يادآور شد: اين مركز مهم به ما اين امكان را مي دهد تا محيط هايي فضايي را رصد و برنامه هاي لازم را براي استفاده از آن به درستي تنظيم كنيم.
وي افزود: پايگاه جامع رصد و مراقبت فضايي كشور دستاورد بسيار بزرگي است و ايران امروز از معدود كشورهايي است كه اين تجهيزات را در اختيار دارد.
پس همانگونه كه عنوان شد چرخه فضايي كشورمان از انواع ماهواره ها، موشك هاي ماهواره بر و ايستگاه هاي زميني تكميل شده و اين همه فقط با تلاش و اعتماد به متخصصان داخلي امكان پذير شده است.
دولت هاي آينده كشورمان بايد اين موضوع را بخوبي بدانند كه دولت هاي نهم و دهم سهم بسزايي در تكميل زنجيره فضايي كشور ايفا كرده و آنچه كه اكنون براي آنها به ميراث باقي مانده از تلاش دولتمردان جمهوري اسلامي است كه اين حديث نبوي را محقق كرده اند كه «لو كان العلم منوطاً بالثّريّا لتناوله رجالٌ من فارس؛ اگر علم در ستاره ثريا باشد مرداني از فارس به آن دست خواهند يافت».
وزارت دفاع و پشتيباني نيروهاي مسلح جمهوري اسلامي ايران مسوول برنامه‌ريزي، هماهنگي، پشتيباني و توسعه توان دفاعي نيروهاي مسلح است كه البته مهمترين وزارتخانه دولت هاي نهم و دهم نيز بود به شكلي كه بسياري از دستاوردهاي بزرگ دولت توسط اين وزارتخانه به دست آمده است.
البته وظيفه ذاتي وزارت دفاع و پشتيباني نيروهاي مسلح تجهيز نيروهاي دفاعي براي مقابله با تهديدات احتمالي است، اما در تمامي زمينه هاي صنعتي از هوافضا گرفته تا مسكن مهر حضور داشت و توانست بسياري از پروژه هاي علمي و دستاوردهاي مهم دولت هاي نهم و دهم را محقق كند.
وزارت دفاع و پشتيباني نيروهاي مسلح داراي چندين سازمان زير مجموعه است كه هركدام مسووليت اجراي پروژهاي خاصي را برعهده دارد.
در اولين بخش از معرفي دستاوردهاي دولت در حوزه وزارت دفاع به بخش فضايي مي پردازيم.
يكي از اين دستاوردهاي مهم، ساخت و پرتاب ماهواره و اولين موجود زنده به فضا بود.
افتتاح نخستين پايگاه مراقبت هاي فضايي جمهوري اسلامي ايران كه توسط متخصصان متعهد ايراني در عرصه دفاعي طراحي و ساخته شد، گام بلند ديگري از سوي ايرانيان براي دستيابي به قله هاي علم و دانش و رسيدن به «ثريا» بود.
اين پايگاه با حضور دكتر «محمود احمدي نژاد» رييس جمهوري و سردار سرتيپ پاسدار «احمد وحيدي» وزير دفاع و پشتيباني نيروهاي مسلح ، جمعي از مقامات لشكري و كشوري و متخصصان عرصه هوافضاي كشور خرداد ماه امسال افتتاح شد.
ورود جمهوري اسلامي ايران به باشگاه كشورهاي فضايي برغم تمامي تحريم هاي ناعادلانه كشورهاي غربي و در صدر آنها آمريكا، براي اولين بار در آبان ماه سال ۱۳۸۴ با پرتاب موفقيت آميز ماهواره سينا ۱ انجام شد.
ماهواره «سينا ۱» نخستين ماهواره ايراني بود كه به سفارش وزارت علوم، تحقيقات و فناوري اطلاعات و موسسه مهندسي نقشه برداري در شركت «پاليوت» واقع در شهر اُمسك روسيه طراحي و ساخته شد.
اين ماهواره ۳۰ دقيقه پس از پرتاب توانست با موفقيت در مدار و ارتفاع ۷۰۰ كيلومتري زمين قرار گيرد.
ماهواره سينا ۱ داراي دو دوربين با رزولوشن ۵۰ متر و ۲۵۰ متر است و با دور تناوب ۹۸ دقيقه، در يك روز ۱۴ بار زمين را دور مي زند.
پرتاب موفقيت آميز ماهواره سينا توسط موشك ماهواره بر كاسموس «ام ۳» به بحث هايي كه درباره بازپس گيري مدار اختصاصي ايران در فضا مطرح مي شد، پايان داد.
همراه ماهواره سينا هفت ماهواره ديگر هم توسط موشك روسي كاسموس به فضا فرستاده شد، اما كنترل آن تا امروز به دليل نبود پايگاهي براي مراقبت از ماهواره ها به ايران سپرده نشده است، ولي با توجه به اين كه نياز به پايداري آن در فضا احساس مي شود، بزودي كنترل آن با ساخت اولين پايگاه جامع رصد و مراقبت فضايي به متخصصان كشورمان سپرده خواهد شد.
ماموريت ماهواره سينا ۱ براي سنجش از دور، دريافت، ذخيره و ارسال داده هاي مخابراتي است كه بخش سنجش از دور در موارد كشاورزي، تشخيص پوشش زمين از نظر گياهي، تغييرات ژئولوژيك مانند سيل و آتشفشان و غيره كاربرد خواهد داشت.
تبادل اطلاعات ميان كاربران زميني و ارايه سرويس هاي پست الكترونيك و انتقال فايل نيز از جمله كاربردهاي محموله مخابراتي سينا به شمار مي رفت.
البته تاكنون به دليل آن كه كنترل آن به ايران سپرده نشده است، بهره وري آن نيز آغاز نشده است كه با افتتاح مركز مراقبت هاي فضايي بزودي اين اتفاق خواهد افتاد.
در اين ميان ايران تلاش خود را براي طرحي و توليد ماهواره هاي مختلف و حضور در فضا كاهش نداده و به فكر طراحي و ساخت ماهواره هاي متفاوت و با تكنولوژهاي نوين افتاده است.
در دولت هشتم براي صرفه جويي در هزينه ها، پرتاب و ارسال ماهواره هاي ايراني به كشورهاي ديگري همانند ايتاليا، چين و تايلند سپرده شد.
ماهواره هايي مانند زهره كه شروع پروژه آن همچون نيروگاه اتمي بوشهر قبل از انقلاب آغاز شده بود، پس از استقرار جمهوري اسلامي ادامه يافت، اما به همان دلايلي كه پروژه بوشهر تعطيل شد، اين پروژه فضايي نيز به اجبار تعليق شد تا پس از پايان جنگ تحميلي و در دهه ۷۰، نظام اسلامي تصميم گرفت كه دوباره اين پروژه را با نام مصباح در سال ۷۵ ادامه دهد.
پروژه ساخت ماهواره مصباح توسط سازمان پژوهش هاي علمي و صنعتي ايران وابسته به وزارت علوم، تحقيقات و فناوري و يك شركت ايتاليايي در سال ۱۳۷۷آغاز شد.
موافقتنامه ساخت ماهواره مصباح در سال ۱۳۷۶ ميان وزارتخانه هاي علوم و ارتباطات به امضا رسيد و ساخت نمونه آزمايشگاهي اين ماهواره طي سال هاي ۱۳۷۸ تا ۱۳۸۰ با همكاري سازمان پژوهش هاي علمي و صنعتي ايران و مركز تحقيقات مخابرات انجام شد.
ساخت مدل مهندسي و فضايي ماهواره مصباح نيز با همكاري يك شركت ايتاليايي توسط نيروهاي متخصص داخلي انجام شده است.
ماهواره مصباح از نوع ماهواره هاي مدار پايين بوده و قرار است از آن براي فعاليت هاي علمي، تحقيقاتي و آموزشي استفاده شود.
شناسايي منابع آبي، خاكي، معدني، هواشناسي، كنترل شبكه هاي آب، برق، نفت و گاز و كمك رساني در حوادث غيرمترقبه از جمله اهداف ساخت ماهواره مصباح است.
ماهواره مصباح در مرداد ۱۳۸۴ با حضور وزير ارتباطات و فناوري اطلاعات دولت هشتم رونمايي و اعلام شد كه تا پايان تابستان همان سال به فضا فرستاده خواهد شد اما هنوز به فضا پرتاب نشده، زيرا پس اعمال تحريم هاي كشورهاي غربي عليه كشورمان اين پروژه نيز، سرنوشت مبهمي يافته است.
هزينه ساخت ماهواره مصباح حدود يكصد ميليارد ريال در دولت هشتم اعلام شد.
پروژه مصباح دو كه از نوع ماهواره هاي مخابراتي است در باند UHF كار مي كند. ماموريت اين ماهواره شامل ذخيره و انتقال اطلاعات (Store and Forward)، جمع آوري و پخش داده ها روي مناطق وسيع و پراكنده (Data Collection System DCS)، سنجش از دور (Remote Sensing) و ناوبري (Navigation) است.
ماهواره مصباح دو با جرم هفتاد كيلوگرم و ابعاد هفتاد*پنجاه*پنجاه سانتيمتر مكعب، داراي مداري از نوع خورشيد آهنگ و ارتفاع پانزده +هفتصد كيلومتر و زاويه ميل يك دهم &#۱۷۷; نود و هشت و دو دهم درجه بوده و طول عمر آن سه سال پيش بيني شده است.
هدف از توسعه طرح مصباح دو، كسب دانش فني طراحي، تحليل، ساخت و آزمايش ماهواره به صورت بومي، دستيابي به فضا از طريق طراحي و پرتاب يك ماهواره نزديك به زمين به منظور جمع آوري، بازيابي و پردازش، ضبط و ارسال مجدد داده ها و ايجاد يك شبكه ارتباطاتي ماهواره براي ارتباط با كاربران در مناطق دورافتاده ايران با ديگر نواحي جغرافيايي دنيا است.
خدماتي كه متناسب با نياز كاربران مي توان از طريق ماهواره مصباح دو ارايه كرد شامل سرويس كاربران ثابت (Fixed User Terminal) و سرويس جمع آوري داده (Data Collection) بوده و در زمينه هاي گوناگون قابل پياده سازي است.
پس از اعمال تحريم ها و تصميم كشورمان براي ورود به فناوري جديد در دنيا و استفاده از تمامي ظرفيت هاي كشور در دولت هاي نهم و دهم ماهواره اميد توسط متخصصان داخلي طراحي و ساخته شد.
ماهواره اميد ، نخستين ماهواره ساخت ايران است كه تمام تجهيزاتش در سازمان فضايي ايران طراحي و توليد شده است.
ساخت ماهواره تحقيقاتي «اميد» از پانزدهم اسفند ۱۳۸۴ آغاز و طي دو سال آماده انجام تست هاي مشترك شد.
ماهواره ي «اميد» بامداد پانزدهم بهمن ۱۳۸۷ و در سي امين سالگرد پيروزي انقلاب اسلامي به دستور دكتر محمود احمدي نژاد رييس جمهوري اسلامي ايران و در دولت نهم در مدار فضا قرار گرفت و سازمان فضايي آمريكا (ناسا) در بيانيه اي تاييد كرد كه اين پرتاب موفقيت آميز بوده است.
به اين ترتيب ايران به همراه كشورهاي شوروي، آمريكا، فرانسه، ژاپن، چين، بريتانيا، هند، رژيم اشغالگر قدس و اوكراين در باشگاه فضايي ها قرار گرفت.
اميد، ماهواره اي مخابراتي بود كه داراي كنترل حرارت پسيو و در هر بيست و چهار ساعت ، پانزده بار به دور زمين مي چرخيد و گزارش هاي دورسنجي به مركز فضايي در ايران مي فرستاد.
اين ماهواره همچنين دو باند بسامد و هشت آنتن براي ارسال اطلاعات داشت كه در هر بار چرخش، دو بار توسط ايستگاه هاي زميني كنترل و هدايت مي شد.
ماهواره اميد از نوع ماهواره سبك بود و توسط ماهواره بر «سفير دو» در مدار قرار گرفت.
اين ماهواره با هدف برقراري ارتباطات متقابل ماهواره و ايستگاه زميني، تعيين مشخصات مداري و دورسنجي مشخصات زيرسامانه ها ، در مدار زمين قرار داده شد.
اين ماهواره كه در ارتفاع دويست و چهل و شش تا سيصد و هفتاد و هفت كيلومتري زمين و در داخل جو قرار داشت، براساس برنامه ريزي كه براي آن صورت گرفته بود، پس از مدتي در اثر جاذبه زمين انرژي خود را از داده و سقوط كرد.
نيويورك تايمز در اين زمينه طي گزارشي نوشت كه پرتاب ماهواره اميد فقط يك پيشرفت نمادين بود، چرا كه ماهواره بسيار كوچك است اما اين عمل اشارات نظامي بالقوه اي در پي داشته است.
اين روزنامه همچنين به نقل از جفري فوردن از موسسه فناوري ماساچوست نوشت: ايران با وجود رويارويي و مخالفت جهاني و تحريم هاي متعدد، به جمع كشورهاي داراي فناوري ماهواره منحصر بفرد پيوست و حركت ايران در اين زمينه يك شاهكار تكنولوژيكي محسوب مي شود.
البته همانگونه كه رييس سازمان فضايي كشور اعلام كرده است در آينده وزارت دفاع و پشتيباني نيروهاي مسلح طراحي و ساخت ماهواره هاي ديگر را در دستور كار دارد.
«حميد فاضلي» پيشتر در گفت و گويي اعلام كرد كه از چند سال قبل برنامه گسترده اي را براي طراحي، ساخت و پرتاب ماهواره مخابراتي به نام « قائم » دنبال مي كنيم و پيش بيني شده است كه اين ماهواره داراي ۱۲ ترنسپوندر محموله مخابراتي باشد و در يكي از موقعيت هاي مداري ايران استقرار يابد.
فاضلي گفت كه براي رسيدن به چنين هدفي همزمان بايد براي توسعه حامل هاي خود اقدام كنيم تا بتوانيم ماهواره اي به وزن بيش از يك تن را به موقعيتي در مدار حدود ۳۶ هزار كيلومتري برسانيم. همچنين پايگاه ملي پرتاب بايد در جنوبي ترين نقاط جنوب شرق كشور احداث شود.
وي با اعلام ارسال ماهواره تمام عيار مخابراتي تا پنج سال آينده ادامه داد: با توجه به تاكيدات رييس جمهوري، برنامه اي كوتاه تر را طراحي كرديم كه قادر خواهيم بود تا ۵ سال آينده ماهواره مخابراتي تمام عيار ايراني را در موقعيت مداري كه در حال ثبت آن در آي تي يو هستيم، مستقر كنيم.
رئيس سازمان فضايي در پاسخ به اين سووال كه آيا اين ماهواره قادر به پوشش شبكه هاي ماهواره اي ايراني خواهد بود يا نه؟، اظهارداشت: بله اين ماهواره مي تواند پوشش هاي خوبي را براي برنامه هاي راديو و تلويزيون ايجاد كند.
فاضلي با بيان اين كه ماهواره ايران ست - ۱ براي دو ساعت پخش برنامه در روز برنامه ريزي شده است، تاكيد كرد كه ما در نقشه راهي كه براي دستيابي به ماهواره مخابراتي مدار ژئو ترسيم كرده ايم، طي دو سال و نيم آينده نقطه مياني دستيابي به ماهواره مخابراتي را خواهيم داشت و اين نقطه مياني را از طريق پرتاب ماهواره ايران ست-۱ باهدف توسعه فناوري هاي اصلي انجام خواهيم داد.
فاضلي افزود: ماهواره ايران ست-۱ كه با هدف توسعه فناوري انتقال مداري و مقابله با تشعشعات فضايي طراحي و توليد شده ۷۰ كيلوگرم وزن دارد و قابليت پوشش دهي آن در اولين گام روزانه حداقل دو ساعت خواهد بود.
وي ادامه داد: پرتاب اين ماهواره ابتدا توسط ماهواره بر سيمرغ تا ارتفاع ۲۵۰ كيلومتري يعني مدار پاركينگ انجام خواهد شد و سپس در دل خود اين ماهواره يك رانشگر گاز سرد وجود دارد و با تغيير شيب مداري ۱۰ درجه به ارتفاع ۱۱ هزار كيلومتري خواهد رسيد.
فاضلي خاطرنشان كرد: اين ماهواره در اين ارتفاع مي تواند دو ساعت در روز برنامه تلويزيوني پخش كند و پيش بيني ما اين است كه اين پرتاب از پايگاه امام خميني (ره) در سمنان انجام شود.
رئيس سازمان فضايي كشور گفت: ماهواره ايران ست-۱ هنوز ظرفيت ها و قابليت هاي خود را پيدا نكرده است، اما در اين مسير اين قدم اول ما خواهد بود و در گام بعدي كه در سال ۱۳۹۶ محقق خواهد شد، ماهواره ايران ست- ۲ را به فضا پرتاب خواهيم كرد، كه ماموريت آن تثبيت فناوري ها و سيستم ها و انجام آزمايشي ماهواره اصلي ژئو خواهد بود.
فاضلي ادامه داد: اين ماهواره توسط ماهواره بر «سرير» كه بعد از ماهواره بر سيمرغ طي ۴ سال آينده توسعه خواهد يافت به فضا پرتاب خواهد شد، و وزن آن ۵۰ كيلوگرم و جهت انجام ارتباطات مخابراتي آزمايشي، داراي حداقل يك ترنسپوندر در باند KU خواهد بود.
وي ادامه داد: اين ماهواره مي تواند ساعات بيشتري از پخش تلويزيوني را پوشش دهد. يك سال بعد از آن هم نسخه نهايي ايران ست به مدار ژئو پرتاب خواهد شد كه داراي ۲ ترنسپوندر خواهد بود و مي تواند ۵ شبكه تلويزيوني را تحت پوشش تمام وقت خود قرار دهد.
فاضلي گفت: اين نخستين ماهواره حرفه اي ايراني خواهد بود كه از تمام قابليت هاي يك ماهواره مخابراتي برخوردار است و به اين ترتيب ما تمام دانش فني مربوط به پرتاب ماهواره و پخش برنامه از طريق آن را خواهيم داشت و بعد از آن تلاش ما معطوف به توسعه حامل هاي سنگين تر خواهد شد كه بتواند ماهواره هايي در حد يك تن را با نيروي پيشران بيشتر آماده كنيم.
رييس مركز فضايي كشور با اشاره به ماهواره هايي كه تاكنون در ايران طراحي و توليد شده است، گفت: در ماهواره هاي اميد، رصد، نويد، ناهيد و فجر از هيچ كشوري كمك فني نگرفتيم و همه آنها را با فكر و ظرفيت هاي دانشمندان و نخبگان ايراني و مراكز تحقيقاتي ايران انجام داديم.
فاضلي با بيان اين كه سازمان فضايي ايران اكنون در شرايط ايده آلي قرار دارد، افزود: اكنون در حال تكميل يك برنامه عظيم ملي براي اعزام انسان به فضا هستيم، كه در سال هاي آينده در پرتاب زيرمداري مانند ميمون كه در زير مدار پرتاب شد، انسان را به زير مدار پرتاب و بازيابي خواهيم كرد.
وي يادآورشد: در بحث ماهواره هاي مخابراتي و سنجشي نيز فعاليت هاي خوبي را آغاز كرديم كه اين موضوع با سرعت پيگيري مي شود، تاكنون براي ارسال ماهواره هاي تحقيقاتي اميد، رصد و نويد اقدام كرده ايم و با همكاري دانشگاه ها و مراكز فناوري كه توانستيم زيرساخت هاي فناوري آن را در اين پرتاب ها به دست آوريم.
فاضلي تصريح كرد: اين پرتاب در مدار لئو بود، اما برنامه داريم به ارتفاعات بالاتر و ماهواره هاي سنگين تر و همچنين ماهواره برهايي با قابليت هاي بيشتر دست پيدا كنيم.
رييس سازمان فضايي ايران درباره ماهواره هاي فجر و سيمرغ گفت: فجر يك ماهواره تحقيقاتي است و ما در حال نزديك شدن به يك ماهواره كاربردي و عملياتي هستيم و قرار است «سفير فجر» توسط ماهواره بر سفير يك بي، به فضا پرتاب شود.
فاضلي ادامه داد: اين ماهواره مي تواند تصاوير را از زمين دريافت و مخابره كند؛ همچنين مي تواند در بالاترين مدار خود كه چهارصد كيلومتر است مانور مداري انجام دهد و مدارش را از شكل بيضوي به دايره تبديل كند، كه در چنين صورتي عمر ماهواره در مدار دايره اي به يك و نيم سال افزايش مي يابد.
وي تاكيد كرد: در سال جاري ماهواره بر سيمرغ را به كار خواهيم گرفت، اكنون مراحل آزمايشي و تكميل شدن ايستگاه هاي زميني آن را انجام مي دهيم و نخستين پرتاب هايش را سال آينده انجام خواهيم داد.
فاضلي گفت: اين ماهواره بر قادر خواهد بود محموله هايي تا وزن يكصد كيلوگرم را تا ارتفاع ۵۰۰ كيلومتري مدار كره زمين ارسال و در مدار تزريق كند.
وي افزود: بر اين اساس قادر خواهيم بود ماهواره هاي سنگين تر با طول عمر بيشتر (۳ تا ۵ سال) را به فضا پرتاب كنيم، در چنين حالتي مي توانيم يك ماهواره تمام عيار سنجشي به فضا بفرستيم كه قابليت تصويربرداري، فيلمبرداري، هواشناسي و كاربردهاي آموزشي، پزشكي از راه دور، مديريت بحران ها و حوادث غيرمترقبه را داشته باشد.
فاضلي گفت: ماهواره هايي كه قرار است در آينده توسط ماهواره بر سيمرغ به هوا پرتب شوند شامل طلوع، ظفر، مصباح و ماهواره دانشجويي دانشگاه امير كبير خواهد بود.
**ماهواره برها
كاوشگر يك اولين پرتابه ( موشك ) فضايي ماهواره بر ايراني است كه ماموريت حمل ماهواره به فضا را برعهده دارد و در پانزدهم بهمن هشتاد و شش پرتاب شد.
كاوشگر يك نمونه اوليه ماهواره بر سفير است و با ساخت و پرتاب آن، ايران يازدهمين كشوري است كه توانمندي ساخت ارسال كننده هاي ماهواره به فضا را پيدا كرد.
كاوشگر يك ، پرتابه اي دو مرحله اي است كه در مرحله نخست موشك يكصد ثانيه پس از پرتاب از آن جدا شد و با چتر نجات به زمين فرود آمده و مرحله دوم آن تا ارتفاع دويست كيلومتري بالا رفته، پس از گردآوري و ذخيره داده هاي هواشناسي و امواج الكترومغناطيسي در مسير خود، با چتر نجات بر زمين فرود آمد.
پرتاب كاوشگر يك، يك مرحله اي از اقداماتي است كه جهت انجام آزمايش هاي محيطي در شرايط كاركرد ماهواره اميد انجام شد تا از اين طريق مشخص شود كه بخش حمل ماهواره به فضا، كار خود را به درستي انجام مي دهد.
هدف از پرتاب كاوشگر يك آزمايش كردن كاركرد مطلوب آن در حمل ماهواره و وضعيت زير سيستم هاي ماهواره در شتاب بالا، شرايط دما و خلا بود.
كاوشگر يك، شامل يك محموله زيرمداري بود كه سر راكت به هنگام بالا رفتن و قرارگرفتن در زير مدار از راكت اصلي جدا شد و بعد از پانزده دقيقه به وسيله چتر نجات فرود آمد.
مدت زماني كه اين محموله مداري در مدار قرار مي گيرد، باعث مي شود تا اطلاعات لازم و مورد نياز اعم از اتمسفر و آب و هواي جوي دريافت و به پايين منتقل شود. كاوشگر۱ با موفقيت توانست بعد از اين زمان با اطلاعات لازم به سلامت به زمين فرود آيد.
در طرح اوليه، كاوشگر يك در نهايت بين دويست تا دويست و پنجاه كيلومتر از زمين فاصله پيش بيني شد، اما ماهواره اميد در فاصله ششصد و پنجاه كيلومتري زمين مستقر شد كه اين فاصله، نقطه حضيض (حداكثر) مدار است.
مدار به شكل بيضوي است كه سطحي از آن نزديك به زمين و سطحي ديگر در ارتفاع دورتري از زمين قرار دارد.
ماهواره بر سفير اميد نام ماهواره بري بود كه ماموريت حمل ماهواره اميد را برعهده داشت. اين موشك يك ماهواره بر سبك بود كه مي توانست ماهواره هاي سبك را در مدار پايين (LEO )قرار دهد. اين ماهواره بر طولي حدود ۲۲ متر و قطري برابر ۱.۵۲ متر دارد كه وزن آن بيش از ۲۶ تن است.
موشك سفير موشكي سه مرحله اي است كه مرحله ۱و۲ سوخت مايع و مرحله سوم سوخت جامد كه ماهواره را در مدار به حركت در مي آورد مي باشد.
البته موشك سفير اميد كه ۲۶ مرداد ماه ۱۳۸۷ پرتاب شد به دليل عدم وجود ماهواره، فاقد مرحله سوم بود.
براي ساخت اين ماهواره بر، به صورت همزمان تمام زير مجموعه هاي اين سيستم طراحي و به توليد انبوه رسيده است.
پس از اين بود كه ايران توانست براي اولين بار موجود زنده را به فضا بفرستد.
كاوشگر پيشگام نام ديگر كاوشگرپنج (پنجمين كاوشگر تحقيقاتي با ماموريت موفق) ايران است كه با استفاده از موشك تغيير يافته زلزال همانند كاوشگر چهار در نيمروز نهم بهمن ۱۳۹۱ يك ميمون نر سه ساله از گونه رزوس را در سفري شانزده دقيقه اي از پايگاه فضايي سمنان به ماموريت زيرمداري ارسال كرد.
ايران اعلام كرد كه اين كاوشگر پس از طي مراحل پيش بيني شده و رسيدن به سرعت، شتاب و ارتفاع تا يكصد و بيست كيلومتري از سطح زمين، بار ديگر به زمين بازگشت و موجود زنده آن با موفقيت بازيابي شد. اين موضوع نيز يكي از دستاوردهاي مهم و گام هاي بلند ايرانيان براي دست يابي به فضا بوده است.
**سامانه هاي مراقبت فضايي ايران
ايستگاه هدايت و كنترل ماهواره در مدار ارتفاع پايين نيز وظيفه تعيين موقعيت ماهواره در مدار را بر عهده داشته و ارتباط راديويي با ماهواره برقرار مي كند و فرمان هاي كنترلي را به ماهواره ارسال نموده و پاسخ آن را دريافت مي كند.
پيشتر وزير دفاع و پشتيباني نيروهاي مسلح كشورمان در حاشيه مسابقات قرآني نيروهاي مسلح به خبرنگاران گفته بود كه اولين پايگاه مراقبت فضايي كشور بزودي افتتاح مي شود.
افتتاح نخستين مركز جامع رصد و مراقبت فضايي جمهوري اسلامي ايران كه به نام مبارك حضرت امام جعفر صادق(ع) نامگذاري شده است، گام بزرگ ديگر متخصصان ايراني براي حضور فعال در عرصه فضا و دستيابي به علوم فضايي است.
وزير دفاع و پشتيباني نيروهاي مسلح در مراسم افتتاح اين مركز كه وظيفه كشف، رهگيري و رديابي اجسام فضايي را بر عهده دارد،گفت: اطلاعات كسب شده از سامانه هاي رصد فضايي نه تنها براي ماهواره هاي خودي، بلكه به مديريت ترافيك مداري براي ديگر كشورهاي داراي ماهواره هاي فضايي نيز مفيد خواهد بود.
سردار سرتيپ پاسدار احمد وحيدي افزود: با افتتاح اين مركز و براساس معاهدات بين المللي مختلف براي هماهنگي و تبادل داده هاي رصدي كه وجود دارد، با دستيابي به داده هاي فضايي، ايران مي تواند اطلاعات خود را با ديگر كشورها به اشتراك بگذارد و به اين ترتيب در شبكه قرار گيرد.
سردار وحيدي، رديابي راداري، رديابي الكترواپتيكي و رديابي راديويي را سه روشي دانست كه در اين مركز براي جست و جو و رديابي اجسام فضايي به كار گرفته مي شود.
وي با بيان اين كه تمامي داده هاي اين سامانه رصدي به سالن فرماندهي و كنترل عمليات مراقبت فضايي منتقل مي شود ادامه داده است كه پس از دسته بندي، داده ها جمع آوري و فرآيند كشف و شناسايي اهداف فضايي آغاز مي شود.
وزير دفاع و پشتيباني نيروهاي مسلح با تاكيد بر اين كه افتتاح اين پايگاه، زنجيره فناوري فضايي در جمهوري اسلامي ايران تكميل كرده است، گفت: احداث و بهره برداري از نخستين پايگاه رصد و مراقبت فضايي كشور حماسه فراموش نشدني در عرصه علم و فناوري فضايي در كشورمان است.
رييس جمهوري اسلامي ايران نيز در مراسم افتتاح اين مركز فضايي با بيان اين كه امروز شاهد يك اتفاق بزرگ و پيشرفتي ارزشمند و خدمتي مفيد به ملت ايران هستيم، گفت: توانمندي هاي ملت ايران در استفاده از ظرفيت هاي فضا گام به گام در حال كامل تر شدن است.
دكتر محمود احمدي نژاد خاطرنشان كرد: امروز شاهد افتتاح مركزي هستيم كه مي تواند از يك فضاي بسيار دور تمام پهنه آسمان را تحت نظر داشته باشد و در آينده شاهد مخابره و دريافت اطلاعات مربوط به فضا از طريق اين مركز خواهيم بود.
احمدي نژاد يادآور شد: اين مركز مهم به ما اين امكان را مي دهد تا محيط هايي فضايي را رصد و برنامه هاي لازم را براي استفاده از آن به درستي تنظيم كنيم.
وي افزود: پايگاه جامع رصد و مراقبت فضايي كشور دستاورد بسيار بزرگي است و ايران امروز از معدود كشورهايي است كه اين تجهيزات را در اختيار دارد.
پس همانگونه كه عنوان شد چرخه فضايي كشورمان از انواع ماهواره ها، موشك هاي ماهواره بر و ايستگاه هاي زميني تكميل شده و اين همه فقط با تلاش و اعتماد به متخصصان داخلي امكان پذير شده است.
دولت هاي آينده كشورمان بايد اين موضوع را بخوبي بدانند كه دولت هاي نهم و دهم سهم بسزايي در تكميل زنجيره فضايي كشور ايفا كرده و آنچه كه اكنون براي آنها به ميراث باقي مانده از تلاش دولتمردان جمهوري اسلامي است كه اين حديث نبوي را محقق كرده اند كه «لو كان العلم منوطاً بالثّريّا لتناوله رجالٌ من فارس؛ اگر علم در ستاره ثريا باشد مرداني از فارس به آن دست خواهند يافت».
اخبار ویژه
قربانی کردن قانون به نفع فرد!
نظرات بینندگان
جدیدترین اخبار پربازدید ها
