تحلیل استراتژیهای محور مقاومت و غرب در تنشهای منطقهای؛
«طیب آغا» که اکنون در دفتر قطر به عنوان رئیس دفتر این گروه فعالیت می‌کند یکی از افراد نزدیک به ملا عمر بوده و به عنوان معاون مطبوعاتی و مترجم وی از معدود کسانی است که با شخص ملاعمر به طور مستقیم ارتباط دارد.
به گزاش 598 به نقل از فارس، طیب آغا که اکنون به عنوان رئیس و یکی از
اعضای طالبان در دفتر سیاسی این گروه در قطر فعالیت دارد به پنج زبان از
جمله عربی و انگلیسی مسلط است و به عنوان معاون مطبوعاتی و مترجم ملاعمر از
معدود افرادی است که با وی ارتباط مستقیم دارد.
«شبکه تحلیلگران افغانستان» درخصوص زندگی‌نامه این عضو بلند پایه طالبان مطلبی را منتشر کرده است که در ادامه مطلب ارائه می‌گردد.
طیب آغا، عالم و سیاست‌مدار و یکی از معدود افراد در دنیا است که به گفته مقامات ارشد طالبان به ملاعمر در «کراچی» دسترسی مستقیم دارد.
وی با این که سی و چند سال بیشتر ندارد، توانسته ارتباطات خود را تبدیل به نفوذی چشمگیر در میان گروه طالبان کند.
طیب آغا در این اواخر ریاست کمیته سیاسی طالبان را به عهده گرفته است؛ هیئتی که وظیفه آن تعیین اهداف سیاسی طالبان و گسترش ارتباطات آن با دولت‌های خارجی است.
این فرد به واسطه توانایی‌های سیاسی، سطح تحصیلات، و تسلط به پنج زبان از جمله انگلیسی و عربی در حلقه‌های مدیریتی طالبان مورد احترام است.
اما چگونه فردی به این جوانی توانسته اعتماد ملا عمر و دیگر رهبران ارشد طالبان را جلب کند؟
زندگی‌نامه طیب آغا
طیب آغا حدود سال 1976 در «جلاهور»، روستایی در اطراف منطقه «ارغنداب» ولایت «قندهار» و در خانواده‌ای برجسته و مذهبی از قبیله «ناصر» به دنیا آمد.
پدرش «مولوی سدوزی» یکی از علمای پیشرو قندهار با پیروان بسیار و تعداد زیادی مدرسه مذهبی بود، کسی که زمانی به ملا عمر جوان نیز درس می‌داد.
در طول دهه 90 و در مدت حکومت طالبان، سدوزی مقامی برجسته در شورای علما یافت که فرامین و قوانین طالبان را تعیین می‌کرد.
پدربزرگ مادری طیب آغا، «مولوی عبدالقیوم» نیز یکی دیگر از مقامات مذهبی صاحب نفوذ در قندهار بود اما دلیل اصلی شهرت این خانواده برادر بزرگ‌تر طیب آغا یعنی «لالا ملنگ» بود.
در اواسط دهه 80، ملنگ یکی از فرماندهان سرآمد مجاهدین در قندهار و دشمن بزرگ شوروی به شمار می‌آمد.
ملنگ در «نور المدارس» در ولایت «غزنی» شاگرد «نصرالله منصور» از پایه‌گذاران جنبش‌هایی از نوع طالبان بود. لالا ملنگ، «جبهه طالبان» یعنی گروه بزرگی از مجاهدین متشکل از دانش‌آموزان مذهبی، در مناطق ارغنداب و «پنجوایی» را رهبری می!کرد و به سرعت به عنوان یکی از کارآمدترین و محبوب‌ترین فرماندهان طالبان شهرت یافت.
وی در سال 1984 به اسارت روس‌ها درآمد و 2 سال بعد، در اقدامی پر سر و صدا، با یکی از سربازان روسی معاوضه شد.
(می‌گویند که این سرباز روس خود به اسلام و عقاید مجاهدین گرویده بود و ملتمسانه در برابر بازگرداندن او به روس‌ها مقاومت می‌کرد.)
ملنگ پس از آزادی فرصت زیادی پیدا نکرد و در شلیک خمپاره در حمله روسیه به ارغنداب در تابستان سال 1987 کشته شد و درست بعد از این واقعه بود که «ملا نقیب» به عنوان فرمانده اصلی منطقه مطرح شد.
در این زمان طیب آغا کوچک‌تر از آن بود که بتواند در دوران جهاد بجنگد و در اواخر دهه نود وی برای تحصیل به «کویته» رفت و در آنجا عربی و انگلیسی را آموخت.
تسلط طیب آغا به زبان‌های خارجی و سابقه خانوادگی موجب شد تا بتواند پله‌های ترقی را در جنبش نوپای طالبان به سرعت طی کند.
از آنجا که در میان طالبان کسی نبود که بتواند به زبانی جز اردو صحبت کند، طیب آغا در دستگاه پذیرفته شد و به سمت معاون مطبوعاتی و مترجم ملا عمر منصوب شد که به ویژه در جلسات وی با عرب‌ها مفید واقع می‌شد.
وی همچنین در بسیاری از وزارتخانه‌های کابل نیز نقش مترجم را داشت و بالاخره به سمت دستیار ویژه ملا عمر رسید.
اقدامات طیب آغا برای طالبان
در هنگام و پس از سقوط طالبان، طیب آغا مانند بسیاری دیگر از رهبران ارشد گروه، منشأ حرکات مؤثر زیادی شد.
وی یکی از اعضای کلیدی هیئتی بود که در دسامبر سال 2001 قدرت را از ملا عمر به «حامد کرزی» منتقل کرد. در آن زمان او و دیگر رهبران به دنبال معامله‌ای بودند که در قبال به رسمیت شناختن دولت کرزی و پرهیز از منازعات مسلحانه، مورد عفو قرار گیرند.
در ژانویه سال 2002 طیب آغا، «آغا جان معتصم» وزیر سابق دارایی، «محمد عباس استانکزی» وزیر سابق بهداشت، برای معامله با دولت جدید عازم منطقه «خاص» ولایت «ارزگان» شدند اما نتیجه‌ای جز سردرگمی نبود و منطقه به 2 قسمت طرفدار دولت و رقیب تقسیم شده بود که هر کدام اصرار داشت طالبان تسلیم آن طرف شود.
سپس 3 نفر دست به دامن «گل آغا شیرزی» والی قندهار شدند اما وی آنها را نپذیرفت، تا حدودی به این دلیل که شیرزی قبلا به خاطر پذیرفتن توبه چند تن از مقامات بلند پایه طالبان سخت مورد انتقاد آمریکا قرار گرفته بود.
در همین زمان، آمریکا با انجام 2 حمله شبانه در ارزگان، هر 2 دسته طرفدار دولت را از منطقه فراری داد و منجر به کشته و اسیر شدن تعدادی از کارکنان دولت شد.
3 عضو طالبان باور داشتند که هدف حملات آنها بوده‌اند و کم‌کم به این نتیجه رسیدند که هر تلاشی برای معامله با دولت جدید و بخشوده شدن بی‌ثمر خواهد بود و سرانجام آنها از مرز خارج شده و به پاکستان گریختند.
در سال‌های بعد، طیب آغا مشغول فعالیت‌های اقتصادی برای طالبان شد و مدام به عربستان سعودی و دیگر کشورهای حاشیه خلیج فارس سفر می‌کرد.
در عین حال وی به طور جدی در امور سیاسی از جمله سفرهای پی در پی -مثلا به مکه در سال 2008- برای رایزنی درباره مذاکرات مشارکت داشت و وی فردی بود که نظر طالبان را درباره مذاکرات به صراحت بیان کرد وگفت طرف آنان در مذاکرات آمریکایی‌ها هستند.
طیب آغا در مصاحبه‌ای در سال 2009 گفت: «ما با دولت کرزی مشکلی نداریم چون قدرت به هیچ وجه در دست او نیست، ما از طرفین مذاکره نبودیم.»
وی چند روز بعد از حرف‌هایی که در عربستان سعودی درباره مذاکرات گفت، اعلام کرد که اصلا مذاکره‌ای در کار نیست و اگر قرار بود مذاکرات اینجا انجام شود تا اختلافات در افغانستان حل و فصل گردد، باید بین 2 طرف اختلاف، یعنی مردم افغانستان و رهبری مجاهدین، به نمایندگی امارات اسلامی و رهبران آنها از یک طرف و نیروهای خارجی که افغانستان را اشغال کرده‌اند از طرف دیگر انجام می‌شد؛ هر مذاکره‌ای با گروه‌های دیگر وقت تلف کردن است و تلاشی برای به حاشیه راندن واقعیت‌های عینی و طولانی کردن بحران و مصیبت افغان‌ها است.
گفته می‌شود آغا یکی از رهبران طالبان است که اوایل سال گذشته برای مدت کوتاهی توسط پاکستان دستگیر شد و اگر چنین مسئله‌ای صحت داشته باشد، می‌توان گمان برد که اقدامات او مستقل از خواسته‌های پاکستان نباشد.
آیا آغا همان نماینده طالبان است که آمریکا و مقامات افغانستان مدت‌ها منتظرش بودند؟ نمی‌توان اظهار نظر قطعی کرد، گرایشات مختلفی در رهبری طالبان و تفاوت‌های اساسی در نگاه سیاسی آنها وجود دارد اما نزدیکی طیب آغا به ملا عمر، مقبولیت لازم را به او در مذاکره با غرب که به دنبال نماینده‌ای موجه از سوی طالبان می‌گردد، می‌دهد.
هفته گذشته دفتر سیاسی طالبان در شهر دوحه با میانجی‌گری قطر و دخالت اشکار آمریکا به شکل رسمی افتتاح شد و آغاز به کار کرد؛ اقدامی که خشم مقامات دولتی افغان را به دنبال داشت و منجر به واکنش‌های زیادی در این خصوص شد.
شورای امنیت ملی افغانستان در اعتراض به این مسئله مذاکرات روی پیمان امنیتی را به حال تعلیق درآورد و حامد کرزی نیز با واکنش به این اقدام آمریکا گفت: اجازه نمی‌دهیم بیگانگان روند صلح را وسیله اهداف شوم خود قرار دهند و مذاکرات صلح باید تحت رهبری افغان‌ها و در افغانستان انجام شود.
در سایت پشتو زبان طالبان، محمد «سهیل شاهین» به عنوان عضو دفتر طالبان و «محمد نعیم» به عنوان سخنگوی طالبان در قطر معرفی شده‌اند.
«شبکه تحلیلگران افغانستان» درخصوص زندگی‌نامه این عضو بلند پایه طالبان مطلبی را منتشر کرده است که در ادامه مطلب ارائه می‌گردد.
طیب آغا، عالم و سیاست‌مدار و یکی از معدود افراد در دنیا است که به گفته مقامات ارشد طالبان به ملاعمر در «کراچی» دسترسی مستقیم دارد.
وی با این که سی و چند سال بیشتر ندارد، توانسته ارتباطات خود را تبدیل به نفوذی چشمگیر در میان گروه طالبان کند.
طیب آغا در این اواخر ریاست کمیته سیاسی طالبان را به عهده گرفته است؛ هیئتی که وظیفه آن تعیین اهداف سیاسی طالبان و گسترش ارتباطات آن با دولت‌های خارجی است.
این فرد به واسطه توانایی‌های سیاسی، سطح تحصیلات، و تسلط به پنج زبان از جمله انگلیسی و عربی در حلقه‌های مدیریتی طالبان مورد احترام است.
اما چگونه فردی به این جوانی توانسته اعتماد ملا عمر و دیگر رهبران ارشد طالبان را جلب کند؟
زندگی‌نامه طیب آغا
طیب آغا حدود سال 1976 در «جلاهور»، روستایی در اطراف منطقه «ارغنداب» ولایت «قندهار» و در خانواده‌ای برجسته و مذهبی از قبیله «ناصر» به دنیا آمد.
پدرش «مولوی سدوزی» یکی از علمای پیشرو قندهار با پیروان بسیار و تعداد زیادی مدرسه مذهبی بود، کسی که زمانی به ملا عمر جوان نیز درس می‌داد.
در طول دهه 90 و در مدت حکومت طالبان، سدوزی مقامی برجسته در شورای علما یافت که فرامین و قوانین طالبان را تعیین می‌کرد.
پدربزرگ مادری طیب آغا، «مولوی عبدالقیوم» نیز یکی دیگر از مقامات مذهبی صاحب نفوذ در قندهار بود اما دلیل اصلی شهرت این خانواده برادر بزرگ‌تر طیب آغا یعنی «لالا ملنگ» بود.
در اواسط دهه 80، ملنگ یکی از فرماندهان سرآمد مجاهدین در قندهار و دشمن بزرگ شوروی به شمار می‌آمد.
ملنگ در «نور المدارس» در ولایت «غزنی» شاگرد «نصرالله منصور» از پایه‌گذاران جنبش‌هایی از نوع طالبان بود. لالا ملنگ، «جبهه طالبان» یعنی گروه بزرگی از مجاهدین متشکل از دانش‌آموزان مذهبی، در مناطق ارغنداب و «پنجوایی» را رهبری می!کرد و به سرعت به عنوان یکی از کارآمدترین و محبوب‌ترین فرماندهان طالبان شهرت یافت.
وی در سال 1984 به اسارت روس‌ها درآمد و 2 سال بعد، در اقدامی پر سر و صدا، با یکی از سربازان روسی معاوضه شد.
(می‌گویند که این سرباز روس خود به اسلام و عقاید مجاهدین گرویده بود و ملتمسانه در برابر بازگرداندن او به روس‌ها مقاومت می‌کرد.)
ملنگ پس از آزادی فرصت زیادی پیدا نکرد و در شلیک خمپاره در حمله روسیه به ارغنداب در تابستان سال 1987 کشته شد و درست بعد از این واقعه بود که «ملا نقیب» به عنوان فرمانده اصلی منطقه مطرح شد.
در این زمان طیب آغا کوچک‌تر از آن بود که بتواند در دوران جهاد بجنگد و در اواخر دهه نود وی برای تحصیل به «کویته» رفت و در آنجا عربی و انگلیسی را آموخت.
تسلط طیب آغا به زبان‌های خارجی و سابقه خانوادگی موجب شد تا بتواند پله‌های ترقی را در جنبش نوپای طالبان به سرعت طی کند.
از آنجا که در میان طالبان کسی نبود که بتواند به زبانی جز اردو صحبت کند، طیب آغا در دستگاه پذیرفته شد و به سمت معاون مطبوعاتی و مترجم ملا عمر منصوب شد که به ویژه در جلسات وی با عرب‌ها مفید واقع می‌شد.
وی همچنین در بسیاری از وزارتخانه‌های کابل نیز نقش مترجم را داشت و بالاخره به سمت دستیار ویژه ملا عمر رسید.
اقدامات طیب آغا برای طالبان
در هنگام و پس از سقوط طالبان، طیب آغا مانند بسیاری دیگر از رهبران ارشد گروه، منشأ حرکات مؤثر زیادی شد.
وی یکی از اعضای کلیدی هیئتی بود که در دسامبر سال 2001 قدرت را از ملا عمر به «حامد کرزی» منتقل کرد. در آن زمان او و دیگر رهبران به دنبال معامله‌ای بودند که در قبال به رسمیت شناختن دولت کرزی و پرهیز از منازعات مسلحانه، مورد عفو قرار گیرند.
در ژانویه سال 2002 طیب آغا، «آغا جان معتصم» وزیر سابق دارایی، «محمد عباس استانکزی» وزیر سابق بهداشت، برای معامله با دولت جدید عازم منطقه «خاص» ولایت «ارزگان» شدند اما نتیجه‌ای جز سردرگمی نبود و منطقه به 2 قسمت طرفدار دولت و رقیب تقسیم شده بود که هر کدام اصرار داشت طالبان تسلیم آن طرف شود.
سپس 3 نفر دست به دامن «گل آغا شیرزی» والی قندهار شدند اما وی آنها را نپذیرفت، تا حدودی به این دلیل که شیرزی قبلا به خاطر پذیرفتن توبه چند تن از مقامات بلند پایه طالبان سخت مورد انتقاد آمریکا قرار گرفته بود.
در همین زمان، آمریکا با انجام 2 حمله شبانه در ارزگان، هر 2 دسته طرفدار دولت را از منطقه فراری داد و منجر به کشته و اسیر شدن تعدادی از کارکنان دولت شد.
3 عضو طالبان باور داشتند که هدف حملات آنها بوده‌اند و کم‌کم به این نتیجه رسیدند که هر تلاشی برای معامله با دولت جدید و بخشوده شدن بی‌ثمر خواهد بود و سرانجام آنها از مرز خارج شده و به پاکستان گریختند.
در سال‌های بعد، طیب آغا مشغول فعالیت‌های اقتصادی برای طالبان شد و مدام به عربستان سعودی و دیگر کشورهای حاشیه خلیج فارس سفر می‌کرد.
در عین حال وی به طور جدی در امور سیاسی از جمله سفرهای پی در پی -مثلا به مکه در سال 2008- برای رایزنی درباره مذاکرات مشارکت داشت و وی فردی بود که نظر طالبان را درباره مذاکرات به صراحت بیان کرد وگفت طرف آنان در مذاکرات آمریکایی‌ها هستند.
طیب آغا در مصاحبه‌ای در سال 2009 گفت: «ما با دولت کرزی مشکلی نداریم چون قدرت به هیچ وجه در دست او نیست، ما از طرفین مذاکره نبودیم.»
وی چند روز بعد از حرف‌هایی که در عربستان سعودی درباره مذاکرات گفت، اعلام کرد که اصلا مذاکره‌ای در کار نیست و اگر قرار بود مذاکرات اینجا انجام شود تا اختلافات در افغانستان حل و فصل گردد، باید بین 2 طرف اختلاف، یعنی مردم افغانستان و رهبری مجاهدین، به نمایندگی امارات اسلامی و رهبران آنها از یک طرف و نیروهای خارجی که افغانستان را اشغال کرده‌اند از طرف دیگر انجام می‌شد؛ هر مذاکره‌ای با گروه‌های دیگر وقت تلف کردن است و تلاشی برای به حاشیه راندن واقعیت‌های عینی و طولانی کردن بحران و مصیبت افغان‌ها است.
گفته می‌شود آغا یکی از رهبران طالبان است که اوایل سال گذشته برای مدت کوتاهی توسط پاکستان دستگیر شد و اگر چنین مسئله‌ای صحت داشته باشد، می‌توان گمان برد که اقدامات او مستقل از خواسته‌های پاکستان نباشد.
آیا آغا همان نماینده طالبان است که آمریکا و مقامات افغانستان مدت‌ها منتظرش بودند؟ نمی‌توان اظهار نظر قطعی کرد، گرایشات مختلفی در رهبری طالبان و تفاوت‌های اساسی در نگاه سیاسی آنها وجود دارد اما نزدیکی طیب آغا به ملا عمر، مقبولیت لازم را به او در مذاکره با غرب که به دنبال نماینده‌ای موجه از سوی طالبان می‌گردد، می‌دهد.
هفته گذشته دفتر سیاسی طالبان در شهر دوحه با میانجی‌گری قطر و دخالت اشکار آمریکا به شکل رسمی افتتاح شد و آغاز به کار کرد؛ اقدامی که خشم مقامات دولتی افغان را به دنبال داشت و منجر به واکنش‌های زیادی در این خصوص شد.
شورای امنیت ملی افغانستان در اعتراض به این مسئله مذاکرات روی پیمان امنیتی را به حال تعلیق درآورد و حامد کرزی نیز با واکنش به این اقدام آمریکا گفت: اجازه نمی‌دهیم بیگانگان روند صلح را وسیله اهداف شوم خود قرار دهند و مذاکرات صلح باید تحت رهبری افغان‌ها و در افغانستان انجام شود.
در سایت پشتو زبان طالبان، محمد «سهیل شاهین» به عنوان عضو دفتر طالبان و «محمد نعیم» به عنوان سخنگوی طالبان در قطر معرفی شده‌اند.
اخبار ویژه
رهبر انقلاب در دیدار اعضای مجلس خبرگان:
یادآوری/ بازنشر
در پاسخ به رسانههای مدعی اصلاحات بیان شد:
نظرات بینندگان
فیلم و عکس
جدیدترین اخبار پربازدید ها
