پاسخ استاد فاطمی‌نیا به شبهات مهدویت

به گزارش سرویس فضای مجازی خبرگزاری فارس،‌ در شب میلاد امام زمان(عج) «حجت الاسلام والمسلمین استاد عبدالله فاطمی نیا» در گفتگویی کوتاه با خبرگزاری اهل بیت(ع) به تعدادی از این شبهات و سؤالات پرداخته است.

عقیده به ظهور منجی آخر الزمان، اعتقادی است که در تمام ادیان وجود دارد. اما با وجود اینکه اکثریت اهل سنت نیز مانند شیعیان و قاطبه مسلمین به مهدویت معتقدند اما اقلیتی نیز شبهاتی مطرح می کنند. مثلاً می‏ گویند چون احادیث مرتبط با مهدویت در کتاب صحیح بخاری نیامده است مهدویت معتبر نیست!

بسم الله الرحمن الرحیم. اولا بسیاری از مسائل و معارف وجود دارد که در صحیح بخاری نیامده ولی در بقیه صحاح آمده است و علمای اهل سنت آنها را معتبر دانسته‎اند.

ثانیاً اگر بنا بر این بود که هرچه در صحیح بخاری نیامده است فاقد اعتبار باشد، علمای اهل سنت باید آن پنج کتاب صحیح دیگرشان را رها می‏کردند. اما این کار هیچگاه اتفاق نیفتاده و نمی‎افتد و آنان پنج صحیح دیگر را همواره معتبر و محترم می‎دانند.

بنابراین نبودن احادیث مهدی در صحیح بخاری دلیلی بر ضعف این عقیده نمی شود؛ زیرا این احادیث متعدد در صحاح و مسانید دیگر اهل سنت وجود دارد.

* اصولاً این استدلال که اگر مطلبی در بخاری نبود معتبر نیست در بین اهل فن اهل سنت خریدار دارد؟

بخاری معیاری برای صحت حدیث داشته که آن را شرط بخاری می نامند. نبودن حدیثی در صحیح بخاری بر دو وجه است:

اول: حدیثی است که بخاری آن را معتبر ندانسته و نقل نکرده است؛ یعنی حدیثی که شرط او را نداشته است.

دوم: حدیثی است که بخاری آن را معتبر می‎دانسته و بر اساس شرط او هم صحیح بوده است ولی آن را نیاورده است.

لذا «حاکم نیشابوری» که از کبار علمای اهل سنت و در بین آنان بسیار محترم است کتاب بزرگی تألیف کرد به نام المستدرک علی الصحیحین. این عالم در المستدرک، احادیثی را آورده است که «بخاری» و «مسلم» با علم به صحت آنها، آن احادیث را نیاورده اند.

* نمونه ای از احادیث مهدویت که در مستدرک آمده است را ذکر می کنید؟

حاکم در صفحه 464 از جلد چهارم المستدرک علی الصحیحین آورده است که پیامبر(ص) فرمود: ... ثم تطلع الرایات السود من قبل المشرق؛ ... إذا رأیتموه فبایعوه و لو حبواً علی الثلج فانه خلیفة الله المهدی. یعنی: ... سپس پرچم های سیاه از جانب مشرق ظاهر می گردد؛ ... زمانی که او را دیدید پس با او بیعت کنید اگر چه سینه خیز روی برف بروید (مقصود تأکید است) زیرا او خلیفه خدا مهدی است.

حاکم پس از ذکر این حدیث می نویسد: این حدیث بر اساس شرط بخاری و مسلم صحیح است.

این حدیث تنها یک نمونه از احادیثی است که حاکم در مستدرک درباره مهدی(عج) آورده است.

* «ابن خلدون» نیز ـ که البته در زمینه حدیث شناس و رجال صاحب نظر نیست ـ به مهدویت شبهه وارد کرده و معتقد به ضعف روایات مهدوی است. شبهه او را چگونه پاسخ می دهید؟

ابن خلدون در کتابش مقدمه مسأله مهدویت القاء شبهه کرده است بدون اینکه استدلالی کند. او در این مورد صرفاً از راه عناد سخن گفته است؛ لذا برخی از علمای اهل سنت جواب او را داده اند.

* لطفاً نمونه ای از پاسخهای اهل سنت را ذکر فرمایید.

«شیخ علی منصور ناصف» از علمای محترم دانشگاه الازهر مصر، کتابی دارد به نام جامع الاصول من احادیث الرسول (صلی الله علیه و آله) که مجموع صحاح شش گانه اهل سنت است. وی در صفحه 341 جلد پنجم این کتاب می‎نویسد: و قد روی أحادیث المهدی جماعة من خیار الصحابة و أخرجها أکابر المحدثین کـ«ابی داود» و«الترمذی» و«ابن ماجة» و«الطبرانی» و«أبی یعلی» و«البزاز» و«الإمام أحمد» و«الحاکم» رضی الله عنهم اجمعین و لقد اخطأ من ضعف احادیث المهدی کلها کـ«ابن خلدون» و غیره.

یعنی: بتحقیق احادیث مهدی را گروهی از نیکان صحابه روایت و استخراج کرده اند؛ مانند بزرگان محدثین همچون ابوداود، ترمذی، ابن ماجه، طبرانی، ابویعلی، براز، امام احمد بن حنبل و حاکم. لذا براستی خطا کرده اند کسانی که احادیث مهدی را ضعیف شمرده‎اند مانند ابن خلدون و غیره .

* برخی از اهل سنت امام زمان(عج) را از نسل امام حسن مجتبی(ع) می دانند. آیا این شبهه قابل اعتناست؟

خیر؛ این تحریف و تصحیف مختصراً در برخی از کتب اهل سنت پیدا می شود؛ اما این روایات تحریف شده در مقابل روایت های متواتری که امام زمان(عج) را از نسل امام حسین(ع) معرفی کرده است چیزی به حساب نمی آید.

* ریشه این شبهات از کجاست؟

برخی از این تحریف‏ها را دست های ناپاک و نادرست، در نسخ چاپی کتاب فتوحات مکیة تالیف «ابن العربی» به وجود آوردند و مطلب مربوط به امام زمان(عج) را ناقص ذکر کرده اند. اما خوشبختانه نسخه صحیح خطی از کتاب فتوحات در دست مشاهیر علمای اهل سنت بوده که آنان صحیح مطلب را بدون تحریف و تصحیف ذکر کرده اند.

مثلاً توجه کنید به کتاب الیواقیت و الجواهر تالیف «عبد الوهاب بن احمد بن علی الحنفی شعرانی» که نسب او به «محمد حنفیه» می رسد. وی متوفای 973 هـ.ق است که فقیه و عارف بوده و تالیفات فراوان دارد، از جمله همین الیواقیت و الجواهر که خلاصه فتوحات مکیة است. شعرانی نسخه خطی فتوحات را در دست داشته و همانطور که ذکر شد مطلب مربوط به امام زمان را از فتوحات درست نقل کرده و آورده است: واعلمو انه لابد من خروج المهدی ـ علیه السلام ـ لکن لا یخرج حتی تمتلئ الأرض جوراً و ظلماً فیملؤها قسطاً و عدلاً، و لو لم یکن من الدنیا إلا یوم واحد طوّل الله تعالی ذلک الیوم حتی بلی ذلک الخلیفة و هو من عترة رسول الله صلی الله علیه و سلم من ولد فاطمة رضی الله عنها، جده الحسین بن علی بن ابی طالب و والده حسن العسکری ابن الإمام علی النقی (بالنون) ابن محمد التقی (بالتاء) ابن الإمام علی الرضا ابن الإمام موسی الکاظم ابن الإمام جعفر الصادق ابن الإمام محمد الباقر ابن الإمام زین العابدین ابن الإمام الحسین ابن الإمام علی بن ابی طالب رضی الله عنه.

یعنی: بدانید حتما مهدی علیه السلام خروج می کند. لکن خروج نمی کند مگر پس از آنکه زمین پر از ظلم و جور گردد پس آن حضرت زمین را پر از عدل و داد کند و اگر نماند از دنیا جز یک روز، خداوند متعال آن روز را طولانی می گرداند تا این خلیفه ظاهر گردد و امور را به دست گیرد.... سپس نسب امام زمان را ذکر می کند و ملاحظه می‏فرمایید که حتی در اسم امام علی النقی و امام محمد تقی چقدر دقت کرده و آورده است که بالنون و بالتاء.

* موارد دیگر هم هست؟

بله؛ عین این مطالب را «شیخ حسن العدوی الحمزاوی» فقیه مالکی مصری متوفای 1133 هـ.ق. در صفحه 187 کتاب مشارق الانوار به نقل از فتوحات مکیة آورده است. البته توجه داشته باشید که کتاب مشارق الانوار سابق در مصر چاپ شده و نادرست است و این مورد در نسخه خطی آن موجود است.

اگر اجازه دهید تعدادی از سؤالات کوتاهی که برای جوانان وجود دارد هم مطرح کنیم و شما پاسخهای کوتاهی بفرمایید.

آیا حضرت حجت(عج) در جایی به نام جزیره خضراء ـ که گفته می شود همان مثلث برمودا است ـ زندگی می‎کند؟

 این مطالب سند قابل توجهی ندارد.

* آیا یاران امام زمان منحصر به همان 313 نفر هستند؟

از بعضی از روایات شاید بتوان استفاده کرد که این 313 نفر افراد خاص امام علیه السلام باشند و هر کدام از آنان منشا اثر خاصی باشند.

* چرا در روایات قیام امام زمان(عج) به قیام امام حسین(ع) تشبیه شده و ادامه دهنده قیام سیدالشهدا(ع) معرفی شده است؟

زیرا هر دو قیام برای اعلاء کلمه حق است و غرض از هر دو قیام نشر علم و جهل زدایی است.

* چگونه می‎توان مدعیان دروغین مهدویت را شناخت؟

اگر مطالعه دقیق و کافی در مورد حضرت مهدی(عج) داشته باشیم، مدعیان دروغین را خواهیم شناخت. افزون بر اینکه خداوند متعال هم خودش مدعیان دروغین را رسوا خواهد کرد.

* وظیفه منتظران بخصوص جوانان در عصر غیبت چیست؟

وظیفه منتظر در عصر غیبت عمل به وظیفه است. مخصوصا جوانی که نوعا درون پاکی دارند از عمل به وظیفه نتیجه می گیرند. در پایان توصیه می‏ کنم که جوانان در عصر غیبت از علمای ربانی فاصله نگیرند.