خبرگزاري دانشجو؛
نام مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی اگرچه در ظاهر بايد تداعي كننده
كارهاي علمي باشد، اما اكنون يادآور دعوا و كش و قوسهاي سياسي و
ناكارآمديهاي متعدد است.
اين مركز وابسته به مجلس شورای اسلامی
بوده و موظف است تا پژوهشهای علمی را به منظور استفاده در برنامهریزیها،
تصمیمات و قانونگذاريها به نمايندگان مجلس ارائه دهد.
لازم به ذكر است، مجلس شورای اسلامی، پس
آغاز بهكار نخستین دوره خود، جهت انجام مطالعات کارشناسی مورد نياز
طرحها و لايحههاي مختلف، از مشورت کارشناسان مختلفي استفاده میکرد،
بديهي است كه در چنين شرايطي، اساس کار بر فهم شخصی و تواناييهاي علمی خود
نمایندگان متکی بود.
از اواخر سال ۱۳۷۱ بنابر دستور هیئت
رئیسه مجلس، يك نهاد مستقل، دائمی و سازمانیافته به نام «مرکز پژوهشهای
مجلس شورای اسلامی» برای ارائه خدمات کارشناسی و مطالعاتی در کنار مجلس
شوراي اسلامي، تأسيس شد كه مراحل قانونی تأسیس آن در سال ۱۳۷۴ به پايان
رسید.
مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی به
اطلاعات و تصمیمات مراکز حساسی چون سازمان انرژی اتمی، وزارت اطلاعات و
وزارت امور خارجه ایران دسترسی دارد.
در حال حاضر احمد توکلی، نماینده اصولگرای تهران بيش از 7 سال است كه ریاست مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی را بر عهده دارد.
طرح تفحص از مركز پژوهشهاي مجلس
ارديبهشت ماه امسال ابطحي، نماينده مردم خمينيشهر در مجلس شوراي
اسلامي بيان داشت: بنده و تعدادي ديگر از نمايندگان مجلس طرح تحقيق و تفحص
از مركز پژوهشهاي مجلس را آماده كردهايم.
وي با بيان اينكه متن اين طرح هماكنون
آماده بوده و بزودي تقديم هيئت رئيسه ميشود، افزود: احتمالاً اين طرح بعد
از بررسي بودجه به صحن مجلس خواهد آمد.
ابطحي همچنين افزود: ما مشکلی با رئیس
این مرکز نداریم و اقدام ما در جهت تضعیف این نهاد نیست، اما باید برخی
مسائل برای ما روشن شود.
نماينده مردم خميني شهر ادامه داد: جمعی
از نمایندگان درخواست تحقیق و تفحص از مرکز پژوهشهای مجلس را دارند؛ زیرا
معتقدند این مرکز بازوی نظارتی مجلس است و اگر گزارشات مرکز، جهتدار و یک
سویه باشد، در تصمیم گیری های کلان کمیسیون های تخصصی مجلس و مجموعه قوه
مقننه تاثیرگذار خواهد بود.
واكنش رئيس مركز پژوهشهاي مجلس به اين طرح
احمد توکلی، رئیس مرکز پژوهش های مجلس با اشاره به اراده جمعی از نمایندگان
برای تحقیق و تفحص از این مرکز، گفت: تحقیق و تفحص از جمله ابزارهای
نمایندگان برای ایفای وظیفه نمایندگی است و این حق نمایندگان است که از
مرکز یا نهادی تحقیق و تفحص کنند.
توکلی در این گفتوگو اقدام مجلس برای تحقیق و تفحص از مرکز پژوهش ها را کار خوب و مناسبی خواند.
آيا مركز پژوهشها سياسيكاري ميكند؟
رئيس مركز پژوهشهاي مجلس شوراي اسلامي ديماه سال 1387اعلام كرد كه گزارشهاي مركز پژوهشهاي مجلس سياسي و غرض ورزانه نيست.
وي ادامه داد: سياسي و غرض ورزانه بودن
گزارشهاي اين مركز كه برخيها اين مطلب را مطرح ميكنند، هيچگاه شيوع
ندارد و بنده از نمايندگان مجلس ميخواهم كه مصاديق را عنوان كنند تا قدرت
بررسي و دفاع داشته باشيم.
توكلي افزود: اگر در گزارشهاي بررسي
شده، مشاهده شده است كه در تهيه گزارشهاي اين مركز نكات علمي رعايت نشده و
غرضي در كار است، ميپذيريم و خود را اصلاح مي كنيم و اگر اين ادعا صحيح
نبود در خصوص آن نيز توضيح ارائه ميدهيم.
سياسي هم هستيم!
رئيس مركز پژوهش هاي مجلس همچنين گفت كه
يك نوع سياسي بودن كلي در گزارشهاي اين مركز وجود دارد كه هر موسسه
پژوهشي در حوزه علوم انساني و حكومت اين قيد را دارد.
وي يادآور شد كه مركز پژوهشهاي مجلس،
مركز فيزيك نظري نيست، بلكه موسسه پژوهشي كاربردي در امر حكومت است و چون
امر حكومت است، بر اين اساس مبنا و جهت دارد كه مبنا و جهت آن نيز قانون
اساسي، اسلام و دستورات مقام معظم رهبري است.
اين مركز مطيع لاريجاني نيست!
رئيس مركز پژوهشهاي مجلس ادامه داد: در خصوص اين مسئله گفته مي شود، اين
مركز در گزارشهاي خود خواسته است تا نظر علي لاريجاني و احمد توكلي را
تامين كند و يا نظر مخالف آنها را تامين كند، مصداقي وجود ندارد.
توكلي همچنين در پاسخ به اين سوال كه
برخي ديگر از نمايندگان از ارائه دير هنگام گزارشهاي اين مركز به آنها
انتقاد دارند، توضيح داد كه هنگام ارائه طرح و لايحهاي مركز پژوهشها يك
گزارش تفصيلي در آن زمينه به نمايندگان ارائه ميكند و سپس خلاصه گزارش به
كميسيون مربوطه تقديم مي شود، همچنين يك گزارش يك صفحهاي نيز در زمان
بررسي طرح و لايحه مورد نظر به نمايندگان ارائه ميشود.
وي تصريح كرد: مركز پژوهشهاي مجلس در
اقدامي جديد، گزارشي نيز در مورد نظر پيشنهاد اصلاحي در مورد طرحها و
لوايح تهيه و در اختيار نمايندگان قرار ميدهد.
نماينده تهران همچنين در پاسخ به سوالي در خصوص لغو پرداخت نقدي يارانه ها گفت: از اظهارنظر گذشته بنده اشتباه برداشت شده است.
توكلي اظهار داشت: از بنده سوال شد كه
يكي از نمايندگان گفته است كه در جلسه اي توافق شده كه پرداخت نقدي
يارانهها لغو شود، آيا شما در آن جلسه حضور داشتيد؟ پاسخ دادم كه حضور
داشتم، اما چنين توافقي نشده است و بعدا مشخص شد كه از سخنان اين نماينده
نيز اشتباه برداشت شده است.
رئيس مركز پژوهشها همچنين در پاسخ به
سوال ديگري درباره آثار افزايش قيمت بنزين بر تورم گفت: بر اساس چهار
گزارش مركز پژوهشهاي مجلس، اصلاح يكباره قيمت بازار انرژي خطرناك است.
وي يادآور شد: اظهارنظر مركز پژوهشها در مورد لايحه هدفمند كردن يارانهها، بزودي تقديم مجلس ميشود.
توكلي: من فشارگيرم!
رئيس مركز پژوهشها همچنين در خصوص وجود فشار بر اين مركز و تاثير
آن بر عملكرد مركز پژوهشها گفت: هيچ فشاري بر مركز پژوهشهاي مجلس وجود
ندارد، شما از همكاران اين مركز سوال كنيد كه آيا آنها براي انجام تحقيق
احساس فشار ميكنند.
توكلي ادامه داد: بنده خود از فشارهاي وارده به اين مركز جلوگيري كرده و اجازه نميدهم فشار سياسي، كار علمي را تحت تاثير قرار دهد.
ايرادات سالانه به بودجههاي سالانه
طی سالهای اخیر هرگاه که دولت دکتر احمدینژاد لایحه بودجه را
تقدیم مجلس کرده است، گزارشهای انتقادی مرکز پژوهشهای مجلس، نقش اصلی را
در تغذیه رسانهها، نمایندگان و فعالان سیاسی منتقد دولت عهدهدار شده است.
با استناد به این گزارشها که همواره لقب «کارشناسی» را یدک میکشند، به لوایح بودجه «غیرکارشناسی» خوانده ميشوند.
گزارشي كه اعتراض دولت را در پي داشت
نمونه گزارشهای این مرکز كه به گفته نزديكان دولت، تحت تأثیر تمایلات
سیاسی منتشر میشود، گزارشی است که بهمن ماه سال گذشته با موضوع «کسری
بودجه 44 هزار میلیارد تومانی لایحه بودجه سال 1388 کل کشور» جنجال بزرگی
علیه دولت به پا کرد.
در گزارش مرکز پژوهشها عنوان شده بود
كه دولت در تنظیم لایحه با کسری بودجهای معادل 440 هزار و 571 میلیارد
ریال رو به رو است كه اين امر تيترها و گزارشهاي جنجالي عليه دولت در
رسانهها را در پي داشت.
این گزارش با تیترهای جنجالی همچون
«گزارش مرکز پژوهش ها از کسری 44 هزار میلیاردی بودجه» در روزنامههای
مخالف دولت که سال گذشته به دنبال نزدیک شدن به زمان انتخابات در پی
جریانسازی علیه دولت بودند، به شدت انعکاس پیدا کرد.
نکته مهم آن بود که این گزارش، دستمایه
غیرواقعی جلوه دادن سخنان رئیسجمهور به هنگام تقدیم لایحه بودجه 88 قرار
گرفت؛ چرا که دکتر احمدینژاد از تدوین بدون کسری بودجه سخن گفته بود.
در آن زمان رئيس جمهور طي گفتوگویي
تلویزیونی با رد گزارش مرکز پژوهش های مجلس مبنی بر اینکه لایحه بودجه سال
1388 بالغ بر 44 هزار میلیارد تومان کسری دارد، گفت: لایحه بودجه تقدیمی به
مجلس شورای اسلامی نه تنها کسری آشکار، بلکه پنهان نیز ندارد.
دکتر احمدینژاد اضافه کرد: شاید برخی
درآمدهای پیش بینی شده در این بودجه محقق نشود، اما این موضوع طبیعی است و
همه ساز و کارها در این لایحه پیش بینی شده است و اگر مرکز پژوهش های مجلس
نیز ارقامی در خصوص کسری بودجه اعلام می کند، باید راهکارهایی نیز ارائه
کند تا در بررسی لایحه بودجه لحاظ شود.
مركز پژوهشها به كجا ميرود!
اگرچه در تعريف فعاليتهاي اين مركز به ارائه گزارش از اجراي
قوانين سخن به ميان آمده است، اما به نظر نميرسد بعضي از
جنجالآفرينيهاي اين مركز در مورد لايحههاي پيشنهادي از سوي دولت، نه
تنها ارتباطي با وظايف آن ندارد بلكه محل سوال و مطالبه است تا اداره كننده
اين مركز، دليل جنجال آفرينيهاي خود را مشخص و اقدام به شبهه زدايي از
اذهان عمومي كند.