به گزارش 598 به نقل از خبرنگار حوزه دولت خبرگزاری فارس، سه تن از کاندیداهای انتخابات ریاست جمهوری در برنامه های مختلف تلویزیونی به بیان نقطه نظرات خود درباه مسائل گوناگون پرداختند.
*نیازمند همدلی و همبستگی ملی برای یک حرکت عظیم هستیم/ مردم از مدیرانشان عمل میخواهند
محمدباقر قالیباف کاندیدای یازدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری در برنامه 30 دقیقهای «با دوربین» شبکه یک سیما به تبیین برخی برنامهها و دغدغه های خود در انتخابات پرداخت.
قالیباف در ابتدای این برنامه با بیان اینکه امروز ملت ما نقطه عطف بزرگی در پیشرو دارد و خود را آماده حماسه سیاسی میکند، گفت: حرف زدن برای من همیشه سخت بوده چون اینطور تربیت شدهام و زندگیام اینگونه بوده که بیشتر عمل کنم، هرچند برای برخی حرف زدن راحتتر از عمل کردن است.
نامزد ریاست جمهوری یازدهم از مردم خواست که با امکاناتی که در اختیار دارند، این برنامه را ضبط کنند تا حرفهایش را به عنوان یک میثاقنامه به امانت نگه دارند تا بعدها ملاک قضاوت و مطالبه آنها قرار گیرد.
قالیباف افزود: در طول خدمتم و مسئولیتهای مختلفی که داشتهام همیشه با مردم حرف زدهام اما شاید نوع حرفم با مردم متفاوت بوده است.
وی ادامه داد: شاید برخی جوانان یادشان نباشد اما بسیاری از مردم عزیز یادشان هست که وقتی رئیس پلیس شدم، وضعیت پلیس چندان مناسب نبود؛ هم به لحاظ سازمانی و هم به دلیل مشکلات و معضلاتی که با آن مواجه بود.
«در آن زمان شاید نگاه مردم به پلیس نگاه خوبی نبود و فاصلهها زیاد بود و من وقتی خواستم با مردم حرف بزنم، احساس کردم شاید حرفم را نشنوند و برای همین ابتدا به سراغ بزرگان و نخبگان اثرگذاری رفتم که سرمایههای اجتماعی کشورند».
قالیباف گفت: وقتی از آنها دعوت کردم که به نیروی انتظامی بیایند، دیدم که دوست ندارند در محیط پلیسی با من ملاقات کنند و وقتی گفتند که من به دیدار شما میآیم، باز احساس کردم که مایل نیستند در دفتر خودشان هم با من صحبت کنند.
وی اضافه کرد: در آن زمان در محیط خارج از محل کار من و آنها نشست گذاشتیم و ساعتها با هم حرف زدیم و این آغاز تعامل ما شد که نظرات آنها را گرفتیم و کمکم با مردم سخن گفتیم.
نامزد انتخابات ریاست جمهوری یازدهم با اشاره به تشکیل پلیس 110 در نیروی انتظامی دردوره مسئولیتش اظهار داشت: پلیس 110 نوع سخن گفتن من با مردم را نشان داد که از جنس کار و عمل بود.
قالیباف افزود: در آن زمان اگر کسی وارد کلانتری میشد، شاید از او هزینه بنزین و غذا و کاغذ را طلب میکردند اما کمتر از 2 سال، سیستمی به وجود آمد که با یک تلفن، پلیس در خدمت مردم قرار گرفت.
وی ادامه داد: دسترسی مردم به پلیس از طریق 110 عادلانه شد و همه اقشار از اقصینقاط مختلف توانستند به راحتی با نیروی انتظامی تماس بگیرند و این روش و عادت من است.
این نامزد ریاست جمهوری گفت: باور دارم که امروز رئیس جمهور نیازمند این نیست که فقط شعار دهد و حرف بزند و لازم نیست که الزاماً نظریهپرداز باشد، بلکه توقع مردم از یک مدیر و رئیس دولت و رئیس قوه مجریه این است که با کارش و خدمتش با مردم سخن بگوید که این خواسته به حقی است.
قالیباف گفت: وظیفه دارم به عنوان یک شهروند و به عنوان یک ایرانی، از همه رؤسای جمهوری که تلاش کردند و زحمت کشیدند، تقدیر و تشکر کنم، این حق آنهاست و حتماً مردم، قدردان زحمات آنها هستند ولی واقعیت این است که هر چند این اقدامات انجام شده ولی کسانی که در دولت بودند، نتوانستند آن منزلت و کفایت ملت بزرگ را داشته باشند.
وی افزود: زندگی من همواره با کار و تلاش گره خورده است، البته نه در مسئولیتهای رسمی امروز، خاطرم هست آن روزی که در روستا به مدرسه رفتم و آنجا متولد شدم، اولین بار در کلاس سوم دبستان بین زنگهای تفریح اگر 5 یا 6 دقیقه فرصت داشتیم، سعی کردم با شیرینیهای محلی که به بقیه دانشآموزان میفروختم، زندگی خودم را تأمین و درآمدی ایجاد کنم تا بتوانم درس بخوانم.
کاندیدای ریاست جمهوری در بخش دیگری از سخنانش خاطرنشان کرد: زمانی که انقلاب اسلامی پیروز شد و جنگ تحمیلی پیش آمد، احساس کردم باید در آنجا حضور یابم، توفیقی پیدا کردم در محیط کار و تلاش و در میدان دفاع مقدس حضور یافتم. خیلی چیزها آنجا یاد گرفتیم. یاد گرفتیم چگونه کار کنیم، برادری، محبت، ایثار و گذشت را یاد گرفتیم. انصافاً به فرموده حضرت امام (ره) جنگ یک نعمت بود، جنگ یک دانشگاه بود، آنجا همه باورها را با پوست، گوشت و استخوانمان لمس کردیم و فهمیدیم نصرت الهی یعنی چه. با همه وجودمان معنای امید را لمس کردیم، معنای همکاری را فهمیدیم، معنای محبت، گذشت، مدیریت در بحران، مدیریت جهادی، صبوری، همدلی و همبستگی، وحدت را فهمیدیم و آنجا تمرین کردیم و یاد گرفتیم و این جزء هویت ما و تربیت ما شد. این فرهنگ را شما مردم تولید کردید و شما آن را عرضه کردید.
قالیباف در ادامه سخنانش متذکر شد: شهید برونسی، شهید همت که یک معلم بود، شهید داود کریمی که یک صنعتگر بود، شهید علمالهدی که یک دانشجو بود، شهید فهمیده که یک دانشآموز بود، شهید خرازی که تازه خدمتش به اتمام رسیده بود، شهید باکری که خود یک شهردار بود، همه آنها این فرهنگ را تولید کردند و این افتخار بزرگ را آفریدند و نتیجه آن را هم دیدیم که سنتهای الهی چگونه پایدار بود و چگونه چنین موفقیتی پیدا شد.
وی ادامه داد: بعد از جنگ هم کار و تلاش و فعالیت ادامه داشت. بعضی اوقات در رفتارها دیدیم اتفاقاتی که در کشور رخ داد یک بخش از آن بیشتر به حرف و شعار و لفاظی گذشت یک بخش هم از این فرهنگ جهادی و اصیلی که ثمره خون و تلاش و زحمات این ملت بود، فاصله گرفت.
وی ادامه داد: البته آن روزها باز تلاش بچهها این بود که بتوانند این فرهنگ را حفظ کنند. خاطرم هست زمانی که رهبر معظم انقلاب بنده را به عنوان فرمانده نیروی هوایی معرفی کردند و توفیق خدمت یافتم، زمانی که آنجا حضور یافتم قصدم این بود که یک مدیر جهادی و یک بچه رزمنده، یک فردی که باورهای اسلامی دارد، زمانی که آنجا حضور مییابد، درست است که مدیریت عالی و کلان خوب است ولی احساس کردم در سن 35 سالگی اگر هوا و فضا را نشناسم، اگر هوانوردی را نشناسم چگونه به خودم اجازه بدهم با همکارانم که همه به بنده محبت داشتند، کار کنم.
کاندیدای یازدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری با تأکید بر اینکه آن زمان با سختی تلاش کردم و زحمت کشیدم تا تخصص را بیاموزم، گفت: آن روز ایستادم تا با پرواز آشنا شوم چرا که احساس میکردم این نیاز ماست، در شهرداری تهران هم با همین نگاه حضور یافتم، برق امید را در چشم همه کارگران شهرداری دید.م در همه مهندسین شهرداری دیدم، در افراد زحمتکش این مجموعه مشاهده کردم، مثل همان رزمندگان دوران دفاع مقدس، کار را شروع کردیم، امروز شاهد نتیجه این فعالیتها هستید.
قالیباف اظهار داشت: طی چند روز گذشته پروژه بزرگ اتوبان امام علی (ع) را افتتاح کردیم، پروژهای که بیش از 35 سال بر زمین مانده بود، همه میگفتند امکانپذیر نیست یا حداقل نزدیک به یک دهه دیگر زمان میبرد ولی با همان نگاه و روحیه و با همین فرهنگ کار و تلاش، پروژه اتوبان امام علی (ع) طی 22 ماه ساخته شد؛ قریب به 30 کیلومتر.
وی افزود: امروز اگر شهر را پاکیزه میبینید و مایه افتخار است، به خاطر مدیریتی است که از همان فرهنگ نشأت گرفته است.
قالیباف در ادامه سخنانش تصریح کرد: در باورهای اسلامیمان هم اینگونه متوجه شدیم که خداوند برای حرف خوب به کسی پاداش نمیدهد، خداوند هم به عمل خوب و عمل صالح پاداش میدهد نه به حرف خوب و این حق مردم است که از ما حرف و شعار نخواهند، مردم از مدیرانشان عمل میخواهند.
وی افزود: امروز صبح، طبق معمول بعد از نماز صبح از منزل خارج شدم و برای سرکشی به منطقه 17 جنوب شهر تهران رفتم، منطقه 17 پرشهیدترین منطقه تهران است، کوچههای باریکی دارد، وقتی در حال بازدید از کوچه بودم، تقریباً هوا روشن شده بود ولی هنوز خورشید طلوع نکرده بود، کوچه بنبستی بود که دیدم مادر سالخوردهای از خانه خارج شد و تا کوچه را نگاه کرد و دید چند نفر در کوچه هستند، احساس نگرانی کرد و به دیوار تکیه کرد، ما سلامی کردیم و رد شدیم، به انتهای کوچه رسیدیم، این مادر متوجه شد که من شهردارم، با من صحبت کرد و گفت که آقای شهردار، پسرم، من از شما تشکر میکنم، کوچه ما را بعد از 25 سال آسفالت کردید و خوب است ولی آیا شما میتوانید کار دیگری هم برای ما انجام دهید، اگر این کار را انجام میدادید بهتر بود، من نگران آسفالت کوچهام نیستم، من نگران پسرم هستم که بیکار است، مدتها در خانه میماند و وقتی بیرون میرود، در محیطهایی حضور مییابد که نگرانم معتاد شود، این دغدغه من است.
شهردار تهران بر همین اساس یادآور شد: امروز همه ما میدانیم که با چه مشکلاتی مواجهیم. ما امروز با مشکلات پیچیدهای دست و پنجه نرم میکنیم. البته ما این را هم از فرهنگ اسلامی آموختهایم که در برابر همه سختیها، همواره باید امید به آینده داشته باشیم و داریم ولی این امر را هم میفهمیم و با همه وجودمان درک میکنیم که ما نیازمند همدلی و همبستگی ملی برای یک حرکت عظیم هستیم. ولی این سئوال پیش میآید که آیا میشود همبستگی ملی داشت، در شرایطی که در جامعه تبعیض و فقر است؟
وی ادامه داد: اگر ما نتوانیم این تبعیض و فقر را از بین ببریم، امکان ندارد بتوانیم به همبستگی و همدلی دست یابیم، اختلافات طبقاتی متأسفانه نسبت به قبل بیشتر شده است. در دوران جنگ به خاطر داریم که ثبات قیمتی در کشور وجود داشت. امروز اختلاف طبقاتی به گونهای شده که در همین تهران در حالی که وضعیت اقتصادی خوبی داریم، افرادی هستند که حتی گرسنه سر بر بالین میگذارند، ما در شهرداری تهران شبهایی داریم که بالغ بر 2500 نفر افرادی در شهر، جایی برای خوابیدن ندارند. در زمستانها در چند سال قبل افراد در کنار خیابانها میخوابیدند و از سرما فوت میکردند، هر چند ما مکانی را آماده کردهایم و همه این افراد آنجا شبها میخوابند، در زمستانی که گذشت برخی شبها بالغ بر 3000 نفر را اسکان دادیم.
کاندیدای یازدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری همچنین تصریح کرد: وقتی که اعتیاد و بیکاری، نبود آرامش روحی و روانی، نبود یک ثبات اقتصادی، وقتی که شرمندگی یک پدر در برابر حداقلهای به حق فرزندش را میبینیم، وقتی که شاهدیم دختران بعد از دادن پاسخ مثبت برای ازدواجشان، بعضاً چندین سال میمانند چرا که توان تهیه یک جهیزیه را ندارند که همه آرزوی یک دختر است که بتواند به خانه بخت برود، چطور ما میخواهیم از او توقع یک همدلی و همبستگی را داشته باشیم؟
وی ادامه داد: مردم ما امید دارند ولی احساس میکنند برای حرکت، یک آینده روشنی پیش روی آنها نیست، مسیر مقداری کدر شده است و شفاف نیست، مردم میبینند که نفت 20 دلار در این کشور فروخته میشد وضع اقتصادی آنها روشن بود اما وقتی که در هر بشکه نفت 120 دلار دریافت میشود و در هر بشکه 100 دلار اضافه میشود، وضع اقتصادی نه تنها بهتر نمیشود بلکه بدتر هم میشود، از این رو مردم احساس نگرانی میکنند مخصوصاً قشر تحصیلکرده و نخبگان ما، آنان وعدهها و حرفها را میبینند و سپس با عدم تحقق آن مواجهند، چگونه باید به این سئوالات پاسخ داد.
قالیباف در ادامه یادآور شد: مردم میبینند که مسئولان مرتب از یکدیگر تعریف و به یکدیگر تعارف میکنند و کارها روی زمین میماند و کسی نیز نمیگوید که اشتباه کردم. عذرخواهی در فرهنگ مدیران ما وجود ندارد. در چنین شرایطی چه باید کرد.
این نامزد ریاست جمهوری یازدهم تصریح کرد: بنده که خود را نامزد کردهام، باید بدانم شرایط کشور و ملت ما به گونهای است که حق آزمون و خطا و تکروی و خودرأیی ندارم و متکی به خرد جمعی باید حرکت کنم. حق ماجراجویی، قهرمانبازی ندارم و اینکه با پرداختن به حاشیهها، مسائل اصلی کشور را به فراموشی بسپارم.
وی یادآور شد: همچنین رئیس جمهور نباید باندبازی و سیاستبازی کرده و پا روی قانون بگذارد؛ بنده تا پایان روز خدمتم نباید این کارها را انجام دهم؛ حق ندارم بگویم قانون اساسی ظرفیت لازم را برای کار ندارد و آن را سلیقهای اجرا کنم؛ برخی بندها که مطالبه دولت از مردم است توجه شود اما در جایی که حقوق ملت در میان است بیتوجهی صورت گیرد.
قالیباف تأکید کرد: نباید اصلهای مهمی مانند 15 و 19 را به فراموشی بسپاریم؛ یکی از حقوق ملت در قانون اساسی این است که کسی حق ندارد آبروی محکوم زندانی را ببرد و باید حرمت محکوم زندانی حفظ شود ولی امروز در جامعه بداخلاقی و حرمتشکنی نه تنها برای محکومین زندانی بلکه برای خیلی از افراد و مسئولان وجود دارد.
این نامزد ریاست جمهوری یازدهم ادامه داد: در شهرداری و شورای اسلامی شهر تهران افرادی با گرایشهای متعدد برخی اصلاحطلب، برخی اصولگرا و عدهای نیز اصولگرای منتقد دولت وجود دارند اما در این 8 سال خدمت تنشی با آنها نداشتهام.
قالیباف افزود: گفت: هیچگاه لایحه بودجه با تأخیر نبوده چرا که ما خلاف قانون عمل نکردهایم و دغدغهای جز دغدغه قانون نداشتیم.
وی با تأکید بر اینکه دغدغه رئیس جمهور باید مردم باشد، یادآور شد: دولت آینده باید بداند که به یک برنامه مدون و مشخص نیاز دارد و ما امروز آن را به کمک نخبگان و براساس سند چشمانداز تنظیم کردهایم.
قالیباف با بیان اینکه در دولت آینده، همه اقشار و اقوام باید احساس کنند که دولت متعلق به آنها است، افزود: دولت باید برخاسته از همه قشرهای مردم بوده و مختص به یک قشر خاص نباشد؛ ما فرصت آزمون و خطا نداریم و رئیس دولت باید کارنامه شفافی داشته باشد.
این نامزد ریاست جمهوری یازدهم اضافه کرد: 35 سال از انقلاب اسلامی گذشته است و باید کسی روی کار بیاید که کارنامهاش ضمانت اجرایی برنامهاش باشد. رئیس جمهور آینده باید از دانش، سلامت روحی و روانی لازم و توان و تحرک بالا برخوردار باشد و آرامش روحی و ذهنی در جامعه حاکم کند؛ این روش من است و به شما قول میدهم در ظرف مدت 2 سال، ثبات و آرامش را در اقتصاد به جامعه برگردانم و مردم نگرانی از بیکاری و تورم نداشته باشند و به همین دلیل میگویم که مانند زمانبندی پروژههای تهران این سخنان مرا ضبط کنید.
وی با بیان اینکه همه میدانیم سیاست خارجی به دنبال این است که منافع ملی کشور را تأمین و از آرمانهای ما در دنیا دفاع کند، یادآور شد: مطمئن باشید تا انسجام درونی و نیروی کارآمد و قوی وجود نداشته باشد و همبستگی صورت نگیرد، امکان ندارد در سیاست خارجی موفق شویم چه بخواهیم مقاومت، مقابله و یا مذاکره کنیم. چرا که اولین اولویت، انسجام ملی و همدلی است.
قالیباف با اشاره به اینکه برخی احساس میکنند تحریم مشکلات را درست کرده که باید این تحریمها حل شود، تأکید کرد: سوءتدبیر، ضعف مدیریت، عمل نکردن طبق برنامه و استفاده نکردن از نخبگان امروز بیشتر به ما نسبت به تحریم آسیب زده است. بنده نمیگویم تحریمها نقشی نداشته، اما کمتر از سوءتدبیر است.
این نامزد انتخابات ریاست جمهوری یازدهم گفت: باور اسلامی ما و ذات فطرت مردم ما این است که عزت خود را همیشه حفظ کنند به ویژه در برابر دشمنان خارجی. ما هرگز عزت خود را نمیدهیم و نباید بدهیم که اقتصاد و نانمان را حل کنیم. تاریخ نشان داده مستکبران و دشمنان اگر عزت ملتی را گرفتند، نان و اقتصاد هم به کسی ندادهاند. باید با کار و تلاش و دوری از شعار و سیاستزدگی و تأکید بر رحمت الهی و داشتن روحیه جهادی مسائل و مشکلات کشور را حل کنیم و این ظرفیت در کشور ما وجود دارد.
وی اضافه کرد: برق امیدی که در چشم یکایک مردم ما دیده میشود و در سپاه مقدس دیده شد و در کارکنان ناجا دیدم، امروز این برق امید را در چشم مردم عزیز میبینم و به امید همین برق امید و برای اینکه بتوانم این امید و آرزو را محقق کنم، زندگی و وجودم را به میدان آوردهام.
*انتخابات تجلی واقعی مردمسالاری دینی است/سالانه یک میلیون شغل ایجاد میکنیم
عارف کاندیدای یازدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری در برنامه گفتگوی ویژه خبری شبکه دو سیما به برخی سوالات درخصوص برنامهها و دغدغههایش در انتخابات پاسخ داد.
در ابتدای این برنامه، مجری گفتگوی ویژه خبری از عارف پرسید که چرا وارد عرصه انتخابات شدید؟ آیا تصمیم شخصی بود یا ضرورتی احساس شد؟ و عارف پاسخ داد: خوشحالم بعد از 4 سال به یکی از اعضای کابینه دولت اصلاحات فرصتی داده شد که در خدمت مردم کشورمان باشیم البته به برکت انتخابات و سال حماسه سیاسی.
وی افزود: حقیقتاً دلیل ورودم به عرصه انتخابات این بود که احساس خطر و نگرانی کردم، آمدهام چون نگران آرمانهایی هستم که برای آنها انقلاب کردیم و امروز من در مقابل دانشجو، فرزندم و سئوالهایی که میکنند نمیتوانم پاسخگو باشم، نگران یکپارچگی کشور هستم.
عارف ادامه داد: نگران گسست و شکاف بین نسل اول و سوم کشور هستم و نگران پیشرفت کشورم.
این کاندیدای یازدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری با اشاره به مردمسالاری کشور، تصریح کرد: معتقدیم انقلاب ما مردمیترین انقلاب دنیا بوده است، رهبری انقلاب از یک جایگاه بالای معنوی برخوردار است و نگاهی که امام خمینی (ره) به مردم داشتند این بود که ایشان در اولین نطقشان در دهه فجر 57 در بهشتزهرا میفرمایند که «من به نمایندگی از سوی مردم دولت تشکیل میدهم»، این سخن ایشان جایگاه مردمسالاری در نظام را نشان میدهد.
وی افزود: انقلاب که پیروز شد، با مشارکت جدی همه ایرانیان و اطمینان رهبری به مردم، در کمتر از دو ماه، نوع حکومت به رفراندوم گذاشته میشود، این موضوع را در هیچ کشور و در هیچ انقلابی سراغ نداریم و این واقعاً افتخار انحصاری انقلاب اسلامی ماست. مردم به جمهوری اسلامی رأی میدهند و اسلامیت نظام به عنوان یک اصل مطرح می شود. رهبری انقلاب یک جایگاه معنوی و روحانی بین مردم داشت و جمهوریت نظام هم مطرح بود.
عارف در بخش دیگری از سخنانش تصریح کرد: به طور متوسط در طول 35 سال گذشته، هر سال یک انتخابات در کشور برگزار شده و عموماً انتخابات در ایران پرشور و با مشارکت حداکثری مردم برگزار میشود.
وی افزود: البته اشکالاتی پیش میآمد ولی طبیعی بود که باید تلاش میکردیم و تلاش کنیم که انتخابات با حداقل نقص و عیب برگزار شود. باید شبهههایی که در انتخابات پیش میآید رفع شود، نگرانی از تخلف، نگرانی از تقلب، این موارد موضوعاتی است که متأسفانه در انتخابات ما گاهی پیش میآید.
وی افزود: باید تلاش کنیم همگان، چه دستاندرکاران انتخابات و چه کاندیداها و چه مردم تلاش کنیم تا انشاءالله یک انتخابات پرشور و با اعتماد کامل برگزار شود.
به گفته وی، ما انتخابات را تجلی واقعی مردمسالاری دینی میدانیم و این نگاهی است که من به عنوان یک اصلاحطلب همواره به انتخابات داشتم، نقش و جایگاه مردم در کشورداری و انتخابات مشخص است.
معاون اول رئیس جمهور در دولت اصلاحات با اشاره به وضعیت و شرایط موجود کشور، تصریح کرد: شرایطی که امروز با آن روبرو هستیم ناشی از حاکمیت یکپارچه و کامل جریان اصولگرا در 8 سال گذشته است و این واقعیتی است که باید آن را بپذیریم.
وی خاطرنشان کرد: باید ببینیم چه اتفاقاتی در سالهای اخیر در کشور رخ داده است، بنا بر این بود که سیاست ما اخلاقی شود اما اخلاق را سیاستزده کردیم، بنا بر این بود که عقلانیت بر همه امور حاکم شود اما اقدامات سلیقهای و غیرکارشناسی در کشور حاکم شد. انتخاباتی که باید به یک جشن ملی تبدیل شود، متأسفانه به یک بازی باخت - باخت تبدیل شد و جناح پیروز به جای اینکه از حضور حماسی مردم در انتخابات قدردانی کند و حتی به جناح رقیب برای حضورش تبریک بگوید، برخی از مردم را خس و خاشاک تلقی کرد.
عارف متذکر شد: فضای امنیتی متأسفانه بر بخشهای مختلف کشور حاکم شد، بهتر است بیشتر به موضوع دانشگاه بپردازم و در این زمینه مثال بزنم، به عنوان یک ناظر و به عنوان یک منصف اعلام میکنم که فضای حاکم بر دانشگاهها در سالهای گذشته یک فضای امنیتی بود که به هیچ وجه نه با روح حاکم بر قانون و نه با روح حاکم بر انقلاب و نه با منویات مقام معظم رهبری سازگار نبود.
کاندیدای یازدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری در ادامه سخنانش تأکید کرد: نگاه ما این است که دانشجو باید سیاسی باشد، نگاه امام خمینی (ره) این بود که دانشگاه کارخانه آدمسازی است اما باید ببینیم چه اتفاقی در دانشگاهها افتاد؟ دانشجو را به خاطر فعالیت، به خاطر حضور در انتخابات و به خاطر پرسشگری، ستارهدار کردند، استاد را بازنشسته کردند، استاد را بازخرید کردند و انجمنهای اسلامی و تشکلهای صنفی دانشجویی عموماً منحل شد؛ اگر همین موضوع را به بخشهای دیگر تسری دهم، باز هم متأسفانه شاهد همین موضوع خواهیم بود.
وی با بیان اینکه به عنوان مثال در بخش فرهنگ یک نگاه امنیتی حاکم بود، گفت: ادعای ما این است که انقلاب ما فرهنگیترین انقلاب دنیاست و فقط باید فرهنگ در بخشهای مختلف حاکم باشد. ما با یک فرهنگ غنی اسلامی روبرو هستیم و هیچ واهمهای از فرهنگهای الحادی نداریم و میتوانیم در مقابلشان قد علم کنیم و پاسخگو باشیم ولی باید ببینیم با فرهنگ چه کاری انجام میدهیم؟
وی افزود: متأسفانه اتفاقاتی در سالهای اخیر رخ داد که زمینهساز مشکلات و بداخلاقیها شد، فضای دانشگاهها در سال گذشته یک فضای بیروح و کسلکننده و بینشاط بود. بنده از اوایل سال 91 برای اینکه تکلیف شرعی و اخلاقیام را نسبت به جوان و مردم و کشورم انجام دهم، تصمیم گرفتم که در دانشگاه حضور یابم و یخ موجود در فضای دانشجویی را بشکنم. به دانشگاههای مختلفی رفتم و دیدم که دانشجویان عزیز ما مطالبات جدی داشتند. پرسشهای جدی در مورد یاران امام(ره) مطرح کردند و من نمیتوانستم به طور جدی به این سئوالات پاسخ دهم.
عارف با بیان اینکه بنا بود در انقلابمان الگوسازی کنیم، تصریح کرد: ما بر اساس الگوها حرکتمان را ساماندهی میکنیم، امام حسین(ع) الگوی مسلمانان در دنیا بود، امام علی(ع) الگوی مردانگی و شجاعت است اما متأسفانه ما الگوسوزی کردیم.
وی خاطرنشان کرد: طی سالهای گذشته دیدیم که این فضا به هیچ وجه نه با شئونات انقلاب، نه با جهتگیریهای انقلاب و نه با سند چشمانداز ما سازگاری ندارد.
این کاندیدای ریاست جمهوری در ادامه سخنانش تصریح کرد: البته من بر این باورم که در حوادث سالهای گذشته همه ما مقصریم. در این جا نمیخواهم برخورد جناحی داشته باشم. همه ما مقصریم و نمیتوانیم پاسخگوی نسل سوم انقلاب باشیم.
این کاندیدای انتخابات ریاست جمهوری تصریح کرد: نمیتوانیم پاسخگوی سازندگان آینده کشورمان باشیم. ما نسل اولیها آخرین روزها و ماهها و سالهای مدیریتمان را سپری میکنیم و مدیون نسل سوم انقلاب هستیم. من نمیتوانم پاسخگوی فرزندم باشم. متأسفانه در هر خانهای که بحث سیاسی و انقلابی مطرح شود، بین نسل اول و نسل سوم انقلاب بلافاصله دعوا میشود و مقصر این موضوع ما نسل اولیهای انقلاب هستیم.
عارف افزود: باید تلاش بیشتری در این زمینه داشته باشیم و انشاءالله نسل اول انقلاب را با جدیت در میدان قرار دهیم تا بتوانند نسل سوم را به مسیر واقعی و صحیح انقلاب بازگردانند.
معاون اول دولت خاتمی با بیان اینکه دهه چهارم انقلاب دهه عدالت و پیشرفت است، خاطرنشان کرد: چرا باید در دهه چهارم انقلاب بسیاری از مدیران شایسته و توانای کشور کنار گذاشته شوند. معتقدم اصولگرایان نیز که 8 سال کشور را اداره میکردند به این نتیجه رسیدهاند که بدون اصلاحطلبان نمیشود کشور را اداره کرد.
عارف به تشریح علل آمدنش به رقابتهای ریاستجمهوری پرداخت و تأکید کرد: آمدهام تا اخلاق و تدبیر را پیاده کنم و اخلاق را بر همه شئونات کشور حاکم سازم. باید عقلانیت را به کشورداری برگردانیم.
وی افزود: آمدهام تا با نفت بشکهای 100 دلار دیگر هیچ پدری شرمنده فرزندش و هیچ پدربزرگی شرمنده نوهاش نباشد و دانشجویی نیز ستارهدار و استادی به خاطر اختلاف سلیقه کنار گذاشته نشود.
این کاندیدای یازدهمین دوره انتخابات ریاستجمهوری با بیان اینکه میخواهم در چارچوب چشمانداز، کشور را در ریل پیشرفت قرار دهم، گفت: پا به عرصه انتخابات گذاشتم تا مطالبات زنان، جوانان، کارگران، کشاورزان، پرستاران و پزشکان را پیگیری کنم و با 30 سال تجربه مدیریت در بخشهای مختلف و 8 سال سابقه عضویت در کابینه آقای خاتمی توسعه کشور را ادامه دهم.
عارف در پاسخ به مجری برنامه که پرسید مثل اینکه فشارهای زیادی بر روی شما برای کنارهگیری از رقابتهای ریاستجمهوری وجود دارد، تصریح کرد: این خبرها از طرف اصولگرایان مخالف من است. این بیانگر ترفندی است که جریان مخالف من راه انداخت، بنابراین بنده آمادهام و تا آخر میمانم تا خواسته مردمم را محقق کنم و به نظر می رسد این سوال را تنها از من پرسیدید.
وی به شعار خود مبنی بر «معیشت، عقلانیت و منزلت» اشاره کرد و یادآور شد: این شعار من نیست بلکه ایده و گفتمان من برای کشورداری است. من برنامهام را بر اساس این گفتمان که 160 صفحه است مدون کردم.
عضو مجمع تشخیص مصحلت نظام در خصوص واژه معیشت که در شعار انتخاباتیاش مطرح شده است، گفت: مهمترین مسئله امروز ما گرانی است و امیدواریم با برنامهها بتوانیم گرانی را کنترل کنیم. باید از بیانضباطی مالی دولت جلوگیری و با تجربه موفقی که از دولت اصلاحات دارم، تورم را مهار کنیم.
عارف با تأکید بر اینکه اشتغال مهمترین برنامه من است، اظهار داشت: نرخ بیکاری وضعیت غیرقابل قبولی را به خصوص در میان دانشجویان و تحصیلکردهها بوجود آورده. ما تحقق یک میلیون شغل در سال را پیشبینی میکنیم.
وی ادامه داد: طرح مسکن ماندگار را دنبال میکنیم چرا که معتقدیم مسکن مهر با نارساییها و اشکالاتی همراه بود. بنابراین 5-6 هدف برای مسکن ماندگار داریم.
سلامت و رشد اقتصادی از دیگر مواردی بود که عارف در این برنامه تلویزیونی به عنوان برنامه معیشت خود از آن نام برد.
این کاندیدای یازدهمین دوره انتخابات ریاستجمهوری گفت که به دنبال تکنرخی کردن ارز هستیم که تجربه این کار را یک بار در سالهای 81 تا 82 ، 86 و 87 داشتیم که نرخ ارز ثابت بود.
عارف اجرای سیاستهای کلی اصل 44 را راه نجات اقتصادی کشور دانست و تصریح کرد: خصوصیسازی و اجرایی کردن مواد به اصل 44 را دنبال خواهیم کرد.
وی با تأکید بر اینکه «منزلت» آرزوی دیرینه تفکر اصلاحطلبی بوده است، گفت: اصلاحطلبی یعنی منزلت، آبرو و کرامت دادن به همه ایرانیها. بنابراین باید حقوق همه ایرانیها به ویژه اقوام و اقلیتها را به طور کامل رعایت کنیم و به همین دلیل بنده در ریاستجمهوری معاونت اقوام را تشکیل خواهم داد که مطالبات اقوام محترم کشورمان را پیگیری کند.
عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی ادامه داد: باید از توهین به شهروندها جلوگیری شود. متأسفانه امروز اخلاق وضعیت مناسبی ندارد و هرکسی به راحتی به مسئولان توهین میکند.
عارف تأکید کرد: من جلوی توهین به مسئولان ارشد کشور مانند آقایان موسوی، خاتمی و احمدینژاد را خواهم گرفت اما اگر کسی به من توهینی کند، اشکالی ندارد اما جلوی توهین به مسئولان ارشد را میگیرم.
وی عقلانیت را راه مملکتداری و استفاده از عقل و شعور به جای شعار تعریف کرد و اظهار داشت: باید در مدیریت، تصمیمگیریها و سیاستها ثبات باشد. نباید برخورد سلیقهای صورت گیرد.
این نامزد رقابتهای ریاستجمهوری ادامه داد: ثبات در مدیریت به گونهای است که وقتی بنده به یکی از استانهای کشور سفر کردم، به من گفتند که در طول 4 سال گذشته استاندار این منطقه 6-7 بار عوض شده است چگونه میشود با این وضعیت استاندار مطالبات استان را دنبال کند.
عارف معتقد است که نباید با توهین به دیگران هزینههای کشور را بالا برد چرا که به گفته وی این هزینهها گاهی اوقات از جیب نسلهای آینده پرداخت می شود بنابراین اگر نمیتوانیم درآمد ملی اضافه کنیم لااقل هزینه ملی را افزایش ندهیم.
معاون اول دولت اصلاحات اضافه کرد: با استفاده از تجربهای که در دولت آقای خاتمی دارم و به کمک کارشناسان داخلی و متخصصان خارجی که تا به الآن به من کمکهای زیادی کردهاند، هدفگذاری کردم که یک میلیون فرصت شغلی در سال ایجاد کنم که این دست یافتنی است.
عارف ضمن انتقاد از وضعیت بیکاری و نرخ آن در کشور، بیکاری جوانان تحصیلکرده و دانشگاهی را دو برابر دیگر اقشار دانست و خاطرنشان کرد: جهتگیری اشتغال در دولت بنده ابتدا متوجه دانشجویان است. ثبات اقتصادی نیز و احیای سازمان نظارتی و برنامهریزی اولین کار من خواهد بود.
وی با بیان اینکه بهبود فضای کسب و کار را در دولت آینده دنبال خواهم کرد، گفت: ما قطعاً باید روی فضای کسب و کار اقدام جدی کنیم البته مجلس نیز در این زمینه مصوبه و کار خوبی انجام داده که باید فعال شود.
نامزد یازدهمین دوره انتخابات ریاستجمهوری ادامه داد: در سال 90 اشتغال ما منفی بود که این به دلیل تعطیلی کارخانجات و صنعت است.
عارف با تأکید بر اینکه به جذب جدی سرمایه میپردازم، اظهار داشت: باید سرمایه سرمایهدار را ضمانت کرد و این سرمایههای خرد و جزئی که وارد بازارهای رابطهای و خرید و فروش ارز و سکه و طلا شدهاند، را به تولید بازگرداند.
وی با بیان اینکه باید سرمایههای خارجی را به درون کشور جذب کرد، رشد سرمایهگذاری خارجی در ایران را کمتر از متوسط جهانی برشمرد.
عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام توسعه گردشگری را یکی از طرحهای خود ذکر کرد و گفت: یکی از مزیتهای کشور گردشگری است که من به این مقوله نگاهی فرهنگی و اقتصادی دارم که با فعال شدن این حوزه پیشبینی کردهایم که سالانه 200هزار فرصت شغلی ایجاد میشود.
عارف توسعه بخش فناوری و ارتباط را از دیگر حوزههایی دانست که میتواند در اشتغالزایی مؤثر باشد.
وی بخش انرژی را از دیگر حوزههایی برشمرد که باید توسعه یابد چرا که با جلوگیری از خامفروشی نفت و گاز اشتغال و ارزش افزوده افزایش مییابد.
وی ادامه داد: موقعیت جغرافیایی کشور یکی دیگر از حوزههایی است که میتوان آن را توسعه داد. ما در گذشته با پروازی که هواپیماها از فراز ایران داشتند 500میلیون دلار سالانه درآمد داشتیم که امروز این درآمد را از دست دادیم. ایران باید قطب منطقه در ارتباطات، تجارت و ترانزی کالا شود که علاوه بر اشتغالزایی امنیت ما را نیز بالا خواهد برد.
معاون اول دولت خاتمی در ادامه خاطرنشان کرد: من 30 سال خدمتگزار مردم شریف ایران بودم و همه کسانی که طی این 30 سال با من کار کردهاند خوب میدانند که بنده وعده نمیدهم.
محمدرضا عارف در ادامه سخنان خود با اشاره به اینکه ما در کشور برنامه چشمانداز 20 ساله داریم و بنا به استناد این برنامه باید یک کشور پیشرفته در سطح جهانی شویم، گفت: به همین دلیل نمیتوانیم به روش آزمون و خطا اتکا کنیم.
وی افزود: باید کشور به دست کسی سپرده شود که سابقه اجرایی و توانایی لازم را برای اداره کشور داشته باشد.
این کاندیدای یازدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری ادامه داد: من در طول 30 سال گذشته مسئولیتهای اجرایی عالی داشتم از معاونت وزیر تا ریاست دانشگاه و تا معاون اولی و ریاست سازمان مدیریت و برنامهریزی، نظام برای من بسیار هزینه کرده است.
عارف با اشاره به اینکه به طور حتم در دوران مدیریت خود اشتباه هم کردم، تصریح کرد: ما نمیتوانیم همان اشتباهات را تکرار کنیم در این صورت شعار پیشرفت و عدالت چه میشود. من براساس عملکرد و تجربهام توانایی اداره کشور را دارم.
وی با اشاره به اجرای برنامه سوم توسعه گفت: موفقترین برنامه توسعه، برنامه سوم بود که شما میتوانید شاخصهای آن را بررسی کنید که موفقیت شاخصها بالای 85 تا 90 درصد است.
این کاندیدای یازدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری با اشاره به ماجرای تکنرخی شدن ارز گفت: آقای خاتمی چندین بار نگرانی خود را از وضعیت ارز اعلام کردند چرا که چند نرخی بودن ارز به معنای فساد است ایشان به من گفتند که ارز باید تکنرخی شود. من و دکتر نوربخش این مسئله را بررسی کردیم و به این نتیجه رسیدیم که باید برای تکنرخی کردن ارز نزدیک به 6 میلیارد دلار هزینه شود.
عارف گفت: البته در گذشته پیرامون این مسئله تصمیمگیری شده بود اما نتوانسته بودیم این کار را اجرایی کنیم. بعد از مدتی ما به این نتیجه رسیدیم که باید به تفاوت تمام LC ها چه دولتی و چه غیردولتی را از بودجه دولتی بر عهده بگیریم.
وی افزود: ما این مسئله را در هیأت دولت تصویب کردیم و دو سال پیاپی هزینه آن را در بودجه گنجاندیم. با این کار ارز تا 5 سال تکنرخی ماند این مسئله بیانگر ظرفیتی است که ما در کشور میتوانیم داشته باشیم.
کاندیدای یازدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری در خصوص بحث فعالیت صلحآمیز هستهای ایران و حل آن گفت: پروژه هستهای ما یک پرونده سیاسی است. همه دنیا میدانند که بنای ما استفاده از تمام فناوریها طبق برنامه سند چشمانداز است و یکی از فنآوریها، فنآوری هستهای است و از ابتدا موضع استفاده صلحآمیز از فنآوری هستهای بوده است و به هیچ عنوان از موضع خود در این باره کوتاه نخواهیم آمد.
عارف گفت: این مسئله یک نگاه راهبردی در کشور ما است اما این مسئله تبدیل به یک پرونده سیاسی شده است و البته راهحل سیاسی نیز میطلبد. ما باید یک اجماع خوبی در دنیا برای خود ایجاد کنیم.
وی افزود: تقویت دستگاه دیپلماسی، هدف ما است باید فقط وزارت امور خارجه پل ارتباط ما با سایر کشورها باشد البته ما باید از دیپلماتهای برجسته و کارکشته و همچنین سفرای برجسته استفاده کنیم.
عارف گفت: نگاه ما این است که علاوه بر استفاده از دیپلماسی سیاسی از سایر دیپلماسی ها همچون دیپلماسی علمی نیز استفاده کنیم. مبادله فرهنگی و استفاده از پتانسیل فرهنگی هم یکی از مهمترین راهبردهای ما است.
ما باید پیام انقلاب را به تمام دنیا صادر کنیم استفاده از دیپلماسی ورزشی نیز برنامه دیگر ما است.
وی افزود: متأسفانه نخبگان ما امروز به صورت یک طرفه از کشور ما میروند و ما باید این اتوبان را دوطرفه کنیم و تعامل نخبگان ایرانی با داخل کشور باید حداکثر شود تا بتوانیم از وجود نخبگان در داخل کشور استفاده کرده و آنها را نسبت به سیاستهای نظام در داخل کشور توجیه کنیم.
این کاندیدای یازدهمین انتخابات ریاست جمهوری با تشریح ضرورت استفاده از نخبگان در دیپلماسی عمومی کشور گفت: ما باید تردد آنها را به داخل کشور تسهیل کنیم و نباید در این خصوص نگاه امنیتی به کار ببریم.
عارف گفت: ما شخصیتهای بسیار برجستهای در داخل کشور داریم اما چقدر از این تواناییها برای توسعه روابط استفاده کردیم. آقای هاشمی یکی از استوانههای کشور است که روابط حسنهای با کشورهای اسلامی دارد، چقدر از این ظرفیت استفاده کردهایم. آقای خاتمی یکی از شخصیتهای بزرگ و پایهگذار بحث گفتگوی تمدنها است چرا ما نتوانیم از ایشان به عنوان نماینده ویژه برای تقویت روابط استفاده کنیم.
وی در ادامه افزود: ما میتوانیم از ظرفیتهای خود برای بهبود روابط با کشورهای اسلامی و کشورهای منطقه و به خصوص کشورهای عدم تعهد بهبود دهیم و بعد از آن سراغ کشورهای دیگر برویم تا با فشار آنها بتوانیم این پرونده هسته ای را حل کنیم.
این کاندیدای یازدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری در پاسخ به سئوالی درباره سعه صدر و انتقادپذیری خود با ذکر دو مثال از تجارب دوران ریاست خود بر دانشگاهها گفت: من با وجود اعتراض دانشجویان در برخی از موارد هیچ کدام از آنها را به کمیته انضباطی معرفی نکردم چرا که احساس میکنم اصلاحطلبی یعنی سعه صدر و انتقادپذیری. این دو خصوصیت در من بسیار بالاست من در برابر انتقادها میتوانم سکوت آگاهانه بکنم اگر امنیت ملی و منافع سیاسی کشور ایجاب کند که سکوت کنم، حتماً این کار را خواهم کرد.
عارف در ادامه سخنان خود با اشاره به طرحی برای تشکیل شورای منتقدین گفت: آنهایی که به برنامهها و اقدامات من انتقاد دارند می توانند در جمعی حاضر شوند و انتقادهای خود را مطرح کنند و این مسئله به نفع کشور است و من حتماً این کار را خواهم کرد.
وی در پاسخ به سئوالی درباره تدابیر خود برای مقابله با فساد گفت: یکی از برنامههای من مقابله با فساد است و اراده جدی من است اما در فساد، جهتگیری اصلی من پیشگیری خواهد بود. من معتقدم که نهادهای نظارتی باید در همان گام اول اگر مدیری در حال اشتباه بود با تذکر او را برگرداند متأسفانه نهادهای نظارتی ما به دنبال سوژه هستند.
وی افزود: آنها با مسئله برخورد نمیکنند تا سوژه به انتهای خود برسد و مچگیری کنند. من با این مسئله مخالف هستم اما به طور حتم به شدت با فساد مقابله خواهم کرد و اولویت من مبارزه با دانهدرشتها، یقه سفیدها و آقازادهها است.
این کاندیدای یازدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری ادامه داد: من هیچ وقت در برابر اینها کوتاه نخواهم آمد و برنامه خود را برای مبارزه با فساد در 4 محور تنظیم کردم که اولین محور آن آزادی گردش اطلاعات است چرا که برخی از فسادها به خاطر عدم شفافیت اطلاعات است. محور دوم آزادی مطبوعات است و من مطبوعات را به عنوان یک رکن در مقابله با فسادهای کلان میبینم.
وی افزود: محور سوم مبارزه با فسادهای کلان است و من حتماً مرکز و شورایی را برای مبارزه با فسادهای کلان تشکیل خواهم داد.
این کاندیدای یازدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری در پاسخ به سئوالی درباره قانونمداری خود گفت: در زمانی که من بورسیه دانشگاه اصفهان بودم و با اینکه معاون و قائممقام وزیر بودم از مقام قانونی خود برای انتقال به تهران استفاده نکردم و خانوادهام را در تهران گذاشتم و به اصفهان رفتم تا تحصیلات خود را به پایان برسانم.
وی همچنین با اشاره به تصویب آییننامهای در وزارت علوم برای ممنوعیت بیش از یک بار انتقال گفت: به دلیل اینکه خانم من یک بار از بحث انتقال دانشجو استفاده کرده بود، نمیتوانست از تهران خود را به اصفهان منتقل کند و من هیچگاه از موقعیت خود برای انتقال وی استفاده نکردم.
این کاندیدای یازدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری ادامه داد: من برای اجرای قانون مصر هستم و به هیچ وجه به خصوص درباره نزدیکان کوتاه نمیآیم.
عارف گفت: من در مقابل منافع ملی از حق قانونی خود میگذرم و باید بگذرم.
*می توانیم با بیش از 40کشور لغو روادید داشته باشیم/هیچ منعی برای رفت و آمد ایرانیان خارج از کشور نیست
علیاکبر ولایتی کاندیدای یازدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری با حضور در برنامه «انتخاب ایرانی» شبکه جام جم، به سوالات ایرانیان خارج از کشور پاسخ داد.
علیاکبر ولایتی در ابتدای این برنامه اظهار داشت: ایرانیان هرجای دنیا باشند ایرانی هستند و همه جا حس ایراندوستی را بین هموطنان دیدهام و از این بابت مفتخریم؛ برای همه برادران و خواهران ایرانی در هر جای دنیا که هستند آرزوی موفقیت دارم.
وی در ادامه و در پاسخ به اولین پرسش یک ایرانی خارج از کشور که درباره هدف اصلی او از کاندیداتوریاش سؤال کرد، گفت: هدفم از کاندیداتوری خدمت به ملت و پیشرفت ایران است.
وی افزود: نباید فقط به شعارها بسنده کرد بلکه شعار باید واقعی و برخاسته از یک نیت ساده و عزم راسخ برای خدمت به ایرانیان و مردم ایران باشد.
ولایتی خاطرنشان کرد: برنامه مکتوب بنده آماده است و بین مردم توزیع خواهد شد و امیدوارم این برنامه در خارج از کشور هم به دست هموطنان عزیزمان برسد که بعداً مبنایی شود برای مطالبات به حق هموطنانمان.
وی در پاسخ به پرسش هموطن دیگری در خارج از کشور که درباره برنامهاش در حوزه سیاست خارجی سؤال کرد، توضیح داد: توسعه روابط با سایر کشورها و فعالیت هرچه بیشتر در حوزه بینالمللی با حفظ سه اصل عزت، حکمت و مصلحت باید باشد.
ولایتی ادامه داد: شرط برقراری ارتباط با هرکشوری براساس احترام و حقوق برابر و متقابل است و اگر چنین باشد، ما هیچ منعی برای توسعه روابطمان با کشورهای مختلف نداریم. البته رژیم صهیونیستی که یک رژیم غاصب است، از این موضوع مستثنی است اما درباره سایر کشورها ما مشکلی برای توسعه روابط نداریم.
کاندیدای یازدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری خاطرنشان کرد: البته برای کشورهایی مانند آمریکا، اگر خواهان استمرار زیادهخواهیهای خودش باشند، از آن موضع استکباری خودش باید پایین بیاید و با ایران در موضع برابر قرار گیرد و خودش را بالاتر نداند، با حفظ حقوق و احترام برابر، ما حاضریم با هر کشوری رابطه داشته باشیم.
ولایتی در بخش دیگری از سخنانش در پاسخ به پرسشی درباره موضوع انرژی هستهای، گفت: یکی از مهمترین مسائلی که در حوزه سیاست خارجی، سالها مطرح است موضوع داشتن حق استفاده صلحآمیز از انرژی هستهای و داشتن حق غنیسازی در چارچوب قرارداد انپیتی است که جمهوری اسلامی ایران بر موضع حق خودش درباره انرژی هستهای باقی خواهد ماند اما این به معنای آن نیست که قصد تعامل با دنیا را نداشته باشیم.
وی ادامه داد: میشود حقوق هستهای یعنی حق غنیسازی و استفاده صلحآمیز از انرژی هستهای را حفظ کرد، چرا که این جزو نیازهای اساسی ما است و انرژی هستهای پاکترین انرژی است به خصوص اگر موضوع جوش هستهای به جای شکاف هستهای مطرح شود که زبالههای اتمی آن بسیار کم است و احتمال آلودگی محیط زیست بسیار کمتر خواهد شد.
این کاندیدای انتخابات ریاست جمهوری تصریح کرد: پیشبینی این است که در آینده نه چندان دور که انرژیهای فسیلی تمام میشود و یا برای مصارف بهتر مورد استفاده قرار میگیرد و آلودگی محیط زیست اجازه نمیدهد که از انرژی فسیلی به این صورت ساده و از سوزاندن آنها استفاده شود، لذا کشورهای مختلف دنیا چارهای ندارند جز اینکه انرژی مورد نیاز خودشان را از نیروی هستهای به دست بیاورند که حق همه ملتهایی است که انپیتی را امضا کردهاند.
ولایتی ادامه داد: میشود به تفاهم رسید و از دیپلماسی فعال با کشورهای دیگر و مجامع بینالمللی میتوانیم استفاده کنیم و من برای این امر راهحل دارم و در این زمینه تجربهای که ما در مسائل بینالمللی در گذشته و در زمان تصدی بنده در وزارت امور خارجه داشتم، نشان میدهد که ما با مواردی سختتر از این مواجه بودیم، به خصوص در رابطه با مذاکرات ایران و عراق و موضوع اجرای قطعنامه 598 و حفظ قرارداد بسیار ارزشمند 1975 و حفظ مرزهای ایران و حفظ حق ایران در اروندرود.
ولایتی افزود: ما این مذاکرات را با سختی بسیار بیشتری پشتسر گذاشتیم و موفق شدیم و در نهایت هم این عراق بود که تسلیم شد و حق ما را در قرارداد 1975 به رسمت شناخت و به عنوان مجرم و متجاوز در سازمان ملل و شورای امنیت شناخته شد و این نتیجه سالها تلاش دیپلماتیک بود.
وی ادامه داد: به نظر میرسد با توجه به اینکه ما این مراحل سختتر را پشتسر گذاشتیم و به علاوه قدرت منطقهای ایران را آن زمان که بنده در وزارت خارجه بودم، توسعه دادیم و تقویت کردیم که امروز هیچ مسئلهای در منطقه حل نمیشود مگر اینکه ایران حضور فعال داشته باشد.
این کاندیدای انتخابات ریاست جمهوری اظهار داشت: این قدرت منطقهای که به پشتیبانی ملت و رهبری حضرت امام و مقام معظم رهبری شکل گرفته، حاصل 35 سال کار است که بخش مهمی از آن در دوره تصدی بنده در وزارت خارجه شکل گرفت، بنابراین با حمایت مردم ایران و راهنماییهای مقام معظم رهبری و یک دیپلماسی فعال میشود این موضوع را که سختتر از موضوع توسعه اقتدار منطقهای مردم ایران در حل مسئله 598 نیست، میشود حل کرد البته با یک دیپلماسی فعال و مدبرانه.
ولایتی در ادامه سخنان خود در پاسخ به سؤالی مبنی بر اینکه برنامه اقتصادی شما چیست، اظهار داشت: اگر بخواهم برنامه اقتصادی دولت آینده را در چند کلمه خلاصه کنم باید گفت اقتصاد آینده که در پی آن هستیم اول باید تولید محور و دوم مردمی باشد.
این نامزد ریاستجمهوری یازدهم تصریح کرد: مردمی کردن تولید نیز بر اساس اصل 44 قانون اساسی که مقام معظم رهبری سیاستهای کلی آن را ابلاغ و مجلس نیز قانون آن را تصویب کرد، است.
وی با تأکید براینکه تمام کارهایی که در حوزه اقتصاد، دولت تصدی آن را برعهده دارد البته به جز بانک و بیمه مرکزی باید به مردم واگذار کرد، یادآور شد: این امر به صورت اولیه در مجمع تشخیص مصلحت نظام بررسی و سپس به مقام معظم رهبری به عنوان پیشنهاد ارائه شد و بعد از تعدیل، تنظیم و اعمال نظر، ایشان آن را ابلاغ و بر اساس آن مجلس قانون تصویب کرد.
ولایتی با تأکید بر اینکه متأسفانه این قانون به گونهای که باید اجرا نشد، اظهار داشت: دولت باید دست از تصدیگری بردارد و آن را به مردم واگذار کند. در این صورت میتوان اقتصاد تولیدمحور داشت.
این نامزد ریاستجمهوری یازدهم تأکید کرد: اقتصاد باید از حالت توزیعی به تولیدی برسد و بر این اساس است که میتوان اقتصاد مقاومتی تشکیل داد و اقتصاد بدون نفت را پیگیری کرد.
وی یادآور شد:تولید باید در دست مردم رشد کند و بتواند به مقاصد نهایی تعریف شده در برنامههای 5 ساله به ویژه 5 ساله اخیر که از تصویب مجلس گذشته برسد.
ولایتی با بیان اینکه بخشی از این مشکلات اقتصادی و تورم به تحریمها بر میگردد اما بخش عمده آن مربوط به تدابیر غیر صحیحی است که اتخاذ شده که در دولت آینده این کار سرعت میگیرد، یعنی اقتصاد تولیدمحور و مردمی کردن آن در دستور کار بنده خواهد بود.
این نامزد ریاستجمهوری یازدهم درباره هدفمندی یارانهها نیز یادآور شد: هدفمندی یارانهها یک قانون است که در مجلس تصویب شده و باید انجام شود اما درست انجام نشده و بر اساس قانون مجلس، 50 درصد پول اختصاص داده شده کمک به مردم است که درآمد آنها برای هزینههای آن مکفی نیست و 30 درصد برای کمک به صنایع است تا صاحبان صنعت بتوانند روی پای خود بایستند و مثل اکنون تولید کاهش نیافته و کارخانهها تعطیل نشوند؛ 30 درصد کمک به صنعت، 10 درصد کمک به سلامت و درمان و 10 درصد دستگاههای دولتی که به خاطر تعدیل اقتصادی افزایش مییابد.
ولایتی تأکید کرد: ایجاد اعتماد بین دولت و ملت در دولت جدید باید اتخاذ شود؛ ایرانیان خارج از کشور که به کار تجارت و هر کار دیگری مشغول هستند اگر ارز و دلاری به دست آوردند به آنها اطمینان میدهیم که سرمایه آنها محفوظ است و اگر سودی به دست آوردند از آن استفاده و به خارج از کشور منتقل کنند و اگر چنین اعتمادی به وجود آید، هر ایرانی ترجیح میدهد پولش را در کشور خود خرج کند تا در خارج از کشور.
ولایتی در پاسخ به سئوالی مبنی بر چگونگی ایجاد اشتغال گفت: اگر تولید در کشور افزایش یافته و مورد حمایت دولت قرار گیرد و واردات کنترل شود و اگر اقتصاد تولید محور باشد، عملا افراد بیشتری بکار گرفته خواهند شد و زمینههای اشتغال را ایجاد خواهد کرد.
وی خاطرنشان کرد: بیکاری از مشکلات مادر است و آثار سوء بسیار زیادی را در پی خواهد داشت و حتماً باید در این زمینه بیشترین همت را در دولت انجام داد و همان طور که گفتم چاره آن مردمی کردن تولید و افزایش آن است.
کاندیدای یازدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری در پاسخ به سؤالی مبنی بر اینکه توسعه سیاسی مهم است یا توسعه اقتصادی، افزود: هر کاری به جای خویش نیکوست و توسعه سیاسی و اقتصادی هیچ وقت جای همدیگر را نمیگیرند و باید به صورت توأمان مدنظر باشد. اگر ما توسعه سیاسی داشته باشیم و به توسعه اقتصادی نپردازیم و به فکر مال مردم نباشیم زندگی مردم پیش نخواهد رفت و برعکس اگر فقط به اقتصاد بپردازیم و از لحاظ سیاسی پیشرفت لازم را نداشته باشیم، بینش سیاسی افزایش نمییابد و این باعث عدم توسعه اقتصادی میشود و در آینده دچار مشکل خواهیم شد.
ولایتی در پاسخ به این پرسش که آیا برنامههای شما در راستای سند چشمانداز 20 ساله است یا خیر، گفت: هر دولتی که بر سر کار بیاید تبیعت از چشمانداز 20 ساله اجتنابناپذیر است. این سند چشمانداز چهار برنامه 5 ساله دارد که دولتها موظفند آن را اجرا کنند.
وی تأکید کرد: دولتها نمیتوانند این سند چشمانداز را که مسیر برنامه 5 ساله است را نادیده بگیرند و در برنامههای کوتاهمدت و میانمدت خود ابتدا باید اقتصاد و روابط خارجی را بازسازی کنند. این دو حوزه جزو اساسیترین کارها است چون هم سیاست خارجی و هم اقتصاد دچار مشکل هستند.
کاندیدای یازدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری گفت که ما باید در تصمیمگیریها ثبات داشته باشیم و این ثبات به معنای سکون نیست بلکه به معنای پویایی در عین تحکم تصمیمات است.
ولایتی ادامه داد:اگر قانونی در مجلس تصویب شد، باید اجرا و دولت نیز در تصویب آییننامهها باید دقت و دوربینی داشته باشد. مصوبهها و بخشنامهها نباید فردای آن روز عوض شود متأسفانه ما امروز شاهد تنوع و تناقض در این بخشنامهها هستیم که مردم را بلاتکلیف کرده است.
وی به عدم ثابت بخشنامههای بانک مرکزی اشاره و خاطرنشان کرد: شخصی در LC، حسابی ارزی باز کرده است و به عنوان مثال فلان روز محصولی را خریداری کرده و از قبل پیشفروش کرده است اما آن بانک میگوید که پارسال که این قیمت را به شما دادیم الان این قیمت سه برابر شده است.
عضو ائتلاف پیشرفت معتقد است که در حوزه اقتصادی باید اعتماد مردم به دولت بازسازی شود که به گفته وی اگر دولت، وزارتخانهها و یا بانک مرکزی بخشنامهای صادر و قراری را وعده دادند مردم مطمئن شوند که اجرا میشود چرا که اگر این اعتماد بازسازی شود، بازتاب آن در خارج از کشور نیز منعکس میشود.
ولایتی تأکید کرد: بازسازی اعتماد بین مردم و دولت در اوضاع اقتصادی، پیشرفت و آیندهای بهتر مؤثر است.
وی با بیان اینکه باید از تولید حمایت شود، گفت: الان در بازارها کالا کم است بنابراین باید بازار را اشباع و نقدینگی که به صورت افسارگسیخته درآمده را کنترل کرد.
کاندیدای یازدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری در پاسخ به پرسشی مبنی براینکه در زمینه عزت و اقتدار جمهوری اسلامی که سالها برای آن تلاش شده است چه برنامهای دارید، گفت: سند چشمانداز 20 ساله برنامه بلندمدتی است که با بسترسازی مجمع و ابلاغ آن بعد از تعدیل و اصلاح توسط رهبری تصویب شد و سپس توسط مجلس به صورت برنامه 5 ساله مصوب شد که اینگونه بودجه و برنامهها را عملی کند.
ولایتی ادامه داد: جهتگیری چشمانداز 20 ساله به گونهای است که در سال 1404 ایران باید قدرت اول منطقه در آسیای غربی در حوزههای مختلف باشد. در این برنامه 5 ساله مجلس دولت را مؤظف کرده است که نقشی جدی در بودجه داشته باشد به گونهای که بودجه را طوری تنظیم کند که فقط بودجه صرف هزینههای جاری نشود و هزینههای عمرانی به دلیل هزینههای جاری کاهش نیابد و کشور به سوی پیشرفت سوق داده شود.
وی تصریح کرد: در برنامه 5 ساله، کاهش اتکا به نفت و جهتگیری به سمت تکرقمی کردن تورم و بیکاری است که اگر این معیارها در تنظیم بودجه مدنظر قرار گیرد و دولت و مردم تولیدمحور شوند اهداف 20 ساله محقق میشود.
عضو ائتلاف پیشرفت با تأکید براینکه عزت جمهوری اسلامی ایران باید روزافزون شود، گفت: در مقابل فشار بیگانگان نباید وادادگی ایجاد شود. البته ملت ما هیچگاه چه در زمان حضرت امام(ره) و چه در زمان مقام معظم رهبری گامهایی که برداشته ضد استبداد و افزایش عزت روزافزون بوده است.
ولایتی گفت: دولت نباید در اهداف راهبردی عقبنشینی کند و البته تاکنون نیز در مسئله هستهای عقبنشینی نداشته است امروز با حفظ نفوذ ایران در آسیا غربی و تأثیرگذاری در عرصه بینالملل هر دولتی بر این عزت بیافزاید.
وی اضافه کرد: یک قدم عقبنشینی سبب طمع دشمن میشود و درصدد عقبنشینی گام به گام ما برمیآیند البته این به معنای خشکی و خشونت ما در روابط خارجی نیست.
کاندیدای یازدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری تصریح کرد: در زمانی که بنده وزارت امور خارجه را برعهده داشتم، دی8 با پیشنهاد اربکان و حمایت همه جانبه ایران تشکیل شد که البته پاکستان و ترکیه میخواستند منحل شود که اگر ایران هم موافقت میکرد، منحل میشد.
ولایتی ادامه داد: دی 8 و اکو در آن زمان تأسیس شدند ولی متأسفانه این دو سازمان کارامدی مؤثری ندارند. هدف توسعه همکاری اقتصادی بود که این سازمانهای منطقهای مقدمهای برای پیشرفت بینالمللی بود.
وی افزود: این پیمانها کمک به توسعه اقتصادی کشورها بود که متأسفانه آنطور که باید از این ساختار استفاده لازم در حوزههای مختلف اقتصادی نمیشود که باید در دولت آینده آن را دنبال کرد.
علی اکبر ولایتی در ادامه سخنان خود در پاسخ به سؤالی درباره برنامههایش در عرصه سیاست خارجی برای گذر از پیچ تاریخی و کاهش تأثیر تحریمها بر زندگی مردم ایران گفت: توسعه روابط خارجی با سایر کشورها از جمله پایههای اصلی دولت آینده ما است. تجربه شانزده ساله من به عنوان وزیر امور خارجه این را نشان داده است که میتوان این کار را کرد.
وی افزود: زمانی که من وارد وزارت امور خارجه شدم، ما در تمام دنیا 9 سفیر داشتیم. سفارت ما در پکن با شخصی که کارش تایپ نامهها بود اداره می شد اما زمانی که من از وازرت خارجه بیرون آمدم ما 136 نمایندگی با سفرا، سرکنسولها و دیپلماتهای کارکشته داشتیم و نزدیک به 800 کارشناس در دانشکدهای که تحت نظر ما تأسیس شده بود، فعالیت میکردند و امروز هم یکی از سرمایههای وزارت امور خارجه کسانی هستند که از دانشکده روابط امور بینالملل وزارت امور خارجه فارغالتحصیل می شوند.
این کاندیدای یازدهمین دوره انتخابات ریاستجمهوری ادامه داد: حاصل این مسئله، پیشرفتهای ما در عرصه روابط بینالملل است که یکی از نتایج آن اجرای قطعنامه 598 و توسعه نفوذ منطقهای ایران بود. در دو نوبت در کمیسیون حقوق بشر علیرغم تلاش آمریکاییها ما پیروز شدیم اینها حاصل فعالیتهای بینالمللی بود.
ولایتی گفت: در حوزه بینالملل باید به زبان بینالملل سخن گفت، البته ما نباید زیر بار تحمیل برویم. اگر کسی به الفبای روابط بینالملل آشنا نباشد، نمیتواند در توسعه روابط بینالمللی موفق باشد.
وی افزود: ما میتوانیم روابط و سیاست خارجی موفق داشته باشیم و در این صورت میتوان تحریمها را تقلیل بدهیم این کار شدنی است و ما این کار را خواهیم کرد.
وی افزود: اگر تمام مشکلات را به گردن تحریم بیاندازیم از خود سلب مسئولیت کردهایم. ما باید در مقابل توطئههای بیگانگان تدبیر کنیم و اگر تدبیر نکنیم یک کشور منفعل خواهیم شد.
این کاندیدای یازدهمین دوره انتخابات ریاستجمهوری ادامه داد: تدبیر ما باید به گونهای باشد که بتوانیم از این تهدید به عنوان یک فرصت استفاده کنیم و مقاومت خود را بالا ببریم و از سوی دیگر تلاش کنیم تا تحریمها افزایش پیدا نکند و حتی آن را تقلیل دهیم.
ولایتی گفت: این تحریمها سختتر از تحریمهای زمان جنگ نیست، در زمان جنگ نیروهای رزمنده مجبور بودند از 1200کیلومتر مرز دفاع کنند و هیچکس حاضر نبود به ما جنسی را بفروشد که برای ما کاربرد دوگانه داشته باشد.
وی در ادامه تصریح کرد: این ملت تحریمهای بسیار سختتری را با تدبیر رهبری و حمایت مردم و تلاش رزمندگان ما در جبهه و تدابیر سیاسی گذراند. پس باید در کنار تحریم، تدبیر داشته باشیم.
این کاندیدای یازدهمین دوره انتخابات ریاستجمهوری در پاسخ به سؤالی درباره میزان آزادیهای سیاسی در دولت آینده گفت: اول باید ببینیم دموکراسی یعنی چه، دموکراسی به معنای حکومت مردم بر مردم است. شما کجا کشوری را پیدا میکنید که بعد از انقلاب، هر سال یک انتخابات برگزار کرده باشد. بنابراین دموکراسی در کشور ما در مقایسه با سایر کشورهای جهان و همچنین کشورهای اروپایی در سطح بالایی قرار دارد و این مردم هستند که خبرگان، رئیسجمهور، نماینده مجلس و نماینده شورا را انتخاب میکنند البته این مسئله در چارچوب ارزشهای دینی است از این رو دموکراسی که در کشور ما است در چارچوب مردمسالاری دینی است.
ولایتی گفت: در غرب نیز اگر کسی خلاف مبانی لیبرالیسم کاری بکند و یا حزبی که در آن اعتقادات دینی وجود داشته باشد او صلاحیتش رد میشود چرا که سکولاریزم از پایههای لیبرالیسم است به همین دلیل دموکراسی ما این تفاوت را دارد که دموکراسی ما در چارچوب حاکمیت خدا است. اینجا حاکمیت خدا و احکام الهی است و در چارچوب احکام الهی رئیسجمهور را انتخاب میکنند.
وی درباره بحث انتقادپذیری گفت: شما در کشور ما میبینید که عدد رسانهها و خبرگزاریها و سایتها بسیار زیاد است و هرآنچه که ناقدین میخواهند مینویسند مگر اینکه خلاف قانون باشد. در جاهای دیگر دنیا هم اجازه نمیدهند خلاف قانون چیزی گفته شود. آزادی که روزنامهها، افراد و احزاب ما برای بیان مسائل دارند، کمتر از کشورهای غربی نیست.
این کاندیدای یازدهمین دوره انتخابات ریاستجمهوری درباره تدابیر خود پیرامون حفظ عزت ایرانیان در خارج از کشور گفت: به نظر میرسد بخش مشترک بسیاری از سؤالات این است که عزت ایرانیان خارج از کشور حفظ شود و به تعبیر یکی از برادران ما به پاسپورت ایرانی افتخار کنند.
ولایتی گفت: از دید بنده به عنوان کسی که افتخار خدمتگذاری را به ملت در طول سالهای طولانی را داشتهام ایرانی در داخل و خارج از کشور هیچ فرقی ندارد و همه شهروند درجه یک ایران هستند. من احساس نگرانی میکنم و دغدغه هموطنان خارج از کشور را درک میکنم که چگونه نگران تضعیف عزت ایرانی است.
وی افزود: من در دوران وزارت امور خارجه می دانستم که اگر یک ایرانی در خارج از کشور عزتش حفظ میشود به ایرانیت خود افتخار میکند. دشمنان ما میخواهند ما را بشکنند اما ایرانی هر فشاری را تحمل میکند اما عزت خود را زیر پا نمیگذارد. وظیفه ما این است که از این عزت دفاع کنیم.
وی افزود: باید گذرنامه ایرانی آن اعتبار و عزت خود را داشته باشد و شأن ایرانی در مراجعه به کنسولگریها و سفارتخانههای خارجی حفظ شود و این در سایه حفظ روابط عزتمند با کشورهای دیگر است. دولت موظف است از حقوق و عزت ایرانیها در هرکجای دنیا حفاظت کند و اگر یک ایرانی دچار مشکل حقوقی، کنسولی و یا شهروندی شود، وظیفه کنسولگریها و سفارتخانههای ما این است که از او حمایت کنند.
این کاندیدای یازدهمین دوره انتخابات ریاستجمهوری ادامه داد:بنای ما این است که انشالله روابط ما با سایر کشورها بازسازی شود، عزتمندانه توسعه روابط با سایر کشورها را داشته باشیم و با هرکشوری که رابطه داریم یکی از شروط ما حفظ عزت و تشخص شهروندان ایرانی ما در خارج از کشور است و اگر یک ایرانی مورد توهین و اهانت قرار بگیرد جا دارد تمام روابط ما تحت تأثیر قرار بگیرد تا آنها عذرخواهی کنند.
ولایتی در پاسخ به سؤال دیگری درباره تدابیر دولت برای دانشجویان ایرانی مقیم خارج از کشور گفت: دانشجویان ایرانی خارج از کشور با دانشجویان داخل کشور تفاوتی ندارند. ما باید کسانی را که میتوانند در رشتههای مورد نیاز ما در خارج از کشور میتواند تحصیل کند را مورد تشویق قرار دهیم تا بتواند با شوق و ذوق به تحصیل خود ادامه دهد و اگر قراری میگذاریم تا ارزی به وی تخصیص دهد این کار را بکنیم و مقدمات بازگشت وی را به کشور فراهم کنیم.
وی افزود: چه بسا برخی از دستگاهها همچون وزارت علوم و وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی افراد را در مشاغل مورد نیاز بورسیه کند و افراد غیر بورسیه را مورد حمایت قرار دهند. از سوی دیگر تلاش برای اشتغالزایی ارتباطی به دانشجویان ایرانی خارج و داخل از کشور ندارد. طوری باید زندگی آنان اداره شود که احساس سرشکستگی نکنند.
این کاندیدای یازدهمین دوره انتخابات ریاستجمهوری ادامه داد: تصحیح روابط ایران و سایر کشورها به دانشجویان ایرانی برای تسهیل اقامت میتوان اشاره کرد که مهمترین برنامه ما لغو روادید با حداکثر کشورها است و آنطور که من اطلاع دارم میتوانیم با بیش از 40 کشور لغو روادید داشته باشیم.
ولایتی گفت: من به عنوان یک دانشجوی پزشکی خارج از کشور که در دانشگاه جانهاپکینز تحصیل میکردم و مدتی زندگی دانشجویی داشتم، با مشکلات زندگی در خارج از کشور آشنا هستم و اگر عرضی میکنم، فقط یک پاسخ ذهنی نیست بلکه پاسخی بر مبنای تجربیات من است.
وی در پایان با آرزوی موفقیت برای ایرانیان خارج از کشور گفت: ایرانی، ایرانی است و هیچ منعی برای رفت و آمد ایرانیان خارج از کشور وجود ندارد. ما آرزوی توفیق برای آنها داریم و اگر تخصصی دارند آن را در اختیار هموطنان خود در قبال تعهد دولت برای حفظ شئون فارغالتحصیلان خارج از کشور قرار دهند. ما امیدواریم شئونات و منزلت آنها در جمهوری اسلامی بیش از پیش رعایت شود.