سرویس فرهنگی پایگاه 598 - معصومه طاهري/ با شروع تعطيلات مدارس و دانشگاهها، بازار رمانها و كتابهاي داستان داغ ميشود چون بهترين سرگرمي و گذران فراغت بهحساب ميآيند و شايد به همين خاطر در اين ايام بعضا كتابهاي رمان خيلي گران و كمياب هم ميشوند اما متاسفانه با وجودي كه از كتاب به عنوان بهترين دوست انسان ياد ميكنند گاهي در قالب رمان، دشمن بسيار خطرناكي براي او ميشود به خصوص نوجوانان وجوانان كم سن و سال كه درحساسترين موقعيت سني خود رمانهايي را ميخوانند كه پرازكلمات وجملات مبتذل و ناجور است و ميتواند ذهنيت آنها را خراب و بيمار كند.
اغلب اين كتابها، رمانهایی هستند که نويسندگانشان براي جلب مخاطب بيشتر، به بيان اباحه گری و روابط نامشروع بین دختران و پسران پرداختند كه عمدتا در آثار مبتذل نویسانی چون پائولو کوئیلو، گابریل گارسیا ماکز و پل استر به وفور اين مضامين ديده ميشود. البته در دوره اصلاحات بهصورتي هدفمند آثاراين دست از نويسندگان توسط برخي از عوامل فتنه در كشور رواج پيدا كرد به شكلي كه مطبوعات زنجيرهاي هم در تبليغ و معرفي اين گروه نويسندگان و آثارشان، فعاليت داشتند.
بعد از آن انتظار ميرفت كه با تقويت آثار خوب داخلي و ورود آثار مناسب خارجي كمتر شاهد اينگونه كتابها در بازار نشر و چاپ باشيم اما با كمال تاسف حتي در نمايشگاه كتاب امسال و سالهاي قبل هم چنين رمانهاي مسالهداري با تيراژ نسبتا بالايي فروخته ميشد و اين خود جاي تامل دارد كه با توجه به فيلترهاي وزارت ارشاد دراينباره چرا هنوز نظارت و مديريت مطلوبي وجود ندارد.
يكي از مترجمان كه خود او هم از برخي ترجمههاي مبتذل گلايهمند است در گفتگو با خبرنگار پایگاه 598 ميگويد: «مترجم درجايي كه به اصل و فحواي كلام خدشهاي وارد نشود ميتواند برخي مفاهيم را حذف كند خود من دراگر در اثري موارد مبتذلي باشد حتما حذف يا تغيير ميدهم ولي مترجم نقشي چندان دراين قضيه ندارد اصل كار به عهده ناشر است كه چگونه توانسته از فيلترهاي ارشاد بگذرد وكتابهايي كه محتواي غيراخلاقي دارد را منتشركند چون با وجودي كه وزارت ارشاد مجوزي براي اين آثارصادر نميكند ولي به دليل عدم نظارت بر اجراي قانون، ناشر راهي براي جواز نشر پيدا ميكند.»
علي اكبر فلاحي نویسنده، مترجم و استاد دانشگاه هم درمورد روند اخذ مجوز برای اینگونه کتابها ميگويد:«من به عنوان یک مترجم به این اعتقاد ندارم که هرچه را که نویسنده نوشته است، کاملآ و بدون ذرهای دستکاری ترجمه کنم. ضمنآ باید توجه کرد که بسیاری ازنوشتهها برای ما جنبه وقیحنویسی دارد و برای خود آنها نوشتهای بسیارعادی است.
مثلآ در فارسی سابقه کاربرد بسیاری ازالفاظ مورد استفاده درنوشتههای آمریکای لاتین وجود ندارد ومن تا جایی که به اثر لطمهای وارد نشود، حاضر به انجام تغییر در آنها هستم. اصولآ با توجه به ساختار فرهنگی ما، حتی اگریک روز آزادی وامکان ترجمه کامل این متون وجود داشته باشد، بسیاری از این متون را ترجمه نمیکنم.»
البته نميتوان از آثار نويسندگان مطرح جهاني گذشت چنانچه امام خامنهاي رمان خواندن را براي افزايش اطلاعات و بارمعنايي توصيه ميكنند مانند رمانهاي تاريخي داستاني چالرز ديكنز نويسنده انگيسي كه درلابهلاي داستانهايش تاريخ انگليس درقرن نوزدهم را هم براي به خوبي خواننده تشريح ميكرد اما مسلما هر كتابي كه با نام نويسندهاي هرچند مشهورهم باشد مناسب براي نشر در كشور نيست؛ چراكه آنها بعضا براي فروش بيشتر ازهر راهي وارد ميشوند كه متناسب با فرهنگ ديني و ملي ما نيست يا به دليل نگاه انتفاعي ازابتذال درنوشتار بهره ميبرند.
زيرا فقط قشرخاصي كتاب ميخوانند وظاهرا دستهايي پشت پرده است تا قشر فرهيخته ما را دچار ابتذال فكري كند مطمئنا همانطور كه ماهواره عوارضي دارد، خواندن كتابهاي مبتذل هم خطرناك است و بايد با اين قضيه برخورد جدي شود.
اين مهم مويد اين نكته است كه به غيراز اوجه به رمانهاي خوب و بامحتواي خارجي، در كشورخودمان هم كم نيستند نويسندگان بزرگي و توانايي كه به مراتب بهتر از گابريل گارسيا ماركز در سطح استاندارهاي جهاني مينويسند افرادي چون جمال ميرصادقي، سيمين دانشور، هوشنگ مرادي كرماني و... بنابراين به عهده مسوولان و متوليان فرهنگي بهخصوص رسانه ملي است تا از آثار نويسندگان و نوشتههاي نويسندگان داخلي حمايت كنند.
به عنوان نمونه كتاب « دا» را كسي نميشناخت تبليغات فروش آن را بالا برد و باعث شد چندين بار تجديد چاپ شود يا كتاب «نورالدين پسرايران» تنها به خاطر اينكه حضرت آقا حاشيهاي بر آن نوشتند با اقبال خوبي مواجه شد به صورتي كه حتي فيلم مستند و نمايش از روي آن قرار است بسازند.
فراموش نكنيم درنبرد سنگين فرهنگي با دشمن سراپا مسلح به ابزار فرهنگي هستيم، اجازه ندهيم بيش با اينگونه اهمالورزي و سهلانگاريها در حوزه فرهنگي كتاب نوجوانان و جوانانمان درمعرض تيرهاي نامحسوس دشمن قرار بگيرند زيرا برعكس فيلم، ردپاي ابتذال در كتاب هاي داستاني و رمان بيسروصدا و آرام است.