سپیده نوروزی – دانشجوی دانشگاه تهران// نظارت؛ واژه اي كه ابعاد وسيعي را در بر ميگيرد و دامنه آن نامتناهي است، اما يكي از شعبه هاي آن در مفاهيم سياسي كاربرد اساسي دارد. اين نظارت ميتواند در هر زمينه اي در سياست به كار برده شود و شايد مهمترين آنها نظارت بر قانون هر كشور است. بعد از پيروزي انقلاب اسلامي ايران اين وظيفه مهم بر عهده شوراي نگهبان قرار گرفت و تا امروز نيز ادامه دارد.
از مقدمه كه بگذريم امروز نزديك به انتخابات هستيم و شاهديم كه شوراي نگهبان بيش از هر نهاد ديگري درگير است چرا كه طبق قانون مسئولیت نظارت بر انتخابات ریاست جمهوری طبق اصل 99 بر عهده شورای نگهبان است؛ شورای نگهبان وظیفه شرعی و قانونی دارد تا با شجاعت و رعایت عدالت به احراز شرایط مندرج در اصل 115 قانون اساسی اهتمام نموده و افراد صالحی را جهت انتخاب به مردم بصیر ایران معرفی كند.
اما اين مسئله در انتخابات رياست جمهوري يازدهم كمي حساسيت ها را برانگيخته است، چرا كه كشور در همين انتخابات قبل شاهد فتنه اي همه جانبه از سوي استكبار بيروني و نوكران داخلي آنها بود همانها كه به قانون تمكين نكردند و سعي داشتند نظارت شوراي نگهبان را زير سوال ببرند چرا كه باز هم سخنان رهبر معظم انقلاب را از ياد بردند آنجايي كه ايشان فرمودند كه « دشمنان ميخواهند اگر نتوانستند جلوی انتخابات را بگیرند انتخابات را متهم کنند، خواهند گفت در انتخابات تقلب شده، خواهند گفت انتخابات تبعیضآمیز است. خواهند گفت چرا فلانی ردّ صلاحیت شده، چرا فلانی نیامد، چرا فلانی آمد... اگر ما به جای سالی یکبار هفتهای یک انتخابات هم داشته باشیم، باز این حرفها را خواهند زد. آن جایی هم که ردّ صلاحیت نیست باز همین حرفها را میگویند. در انتخابات دور دوم شوراها، مطلقاً ردّ صلاحیت نبود، همان آدمهایی که واقعاً به نظام عقیدهای ندارند آمدند در انتخابات شرکت کردند و به خاطر بیاعتنایی مردم، رأی هم نیاوردند، اما باز هم حرف میزنند... اگر کسی سرکار بیاید که مطیع و تسلیم آنها باشد خوشحال خواهند شد و حرفی هم ندارند، اما اگر کسی آمد که احساس کردند به انقلاب و اسلام و منافع ملی پایبند است و به مبارزه با دشمنان بینالمللی و تسلیم نشوی در مقابل زورگوییهای آنها معتقد است، خواهند گفت مردمسالاری وجود ندارد، اگر شخص متدین باشد، بیشتر هم خواهند گفت.»
اين سخنان براي همه سياست كشور است چه آنهايي كه دل در گروه نظام دارند و چه آنها كه با توطئه چيني قصد ضربه زدن به اين نظام را دارند تا بدانند نظارت در كشور ما به درستي اجرا ميشود اما هميشه حرف و حديثهايي پشت آن است؛ گويا اين مسئله مسبوق به سابقه است چرا كه شاهديم یکی از مهمترین موضعگیریهای امام خمینی«ره» در دفاع از نظارت عام و استصوابی شورای نگهبان، در جریان انتخابات مجلس دوم رخ داد که اتفاقاً کاملترین شکل نظارت استصوابی شورا در زمان حیات امام«ره» ـ همچنان که پیشتر بیان شد ـ مربوط به همین انتخابات است.
در این انتخابات، شورای نگهبان افزون بر اعمال نظارت کامل در مرحلهی رسیدگی به صلاحیت نامزدها ـ که ردّ صلاحیت جمعی از تأیید شدههای هیأتهای اجرایی را در پی داشت ـ در مرحلهی اعلام نتایج انتخابات نیز با اعمال نظارت استصوابی، نتایج اعلام شده از سوی وزارت کشور دربارهی 13 حوزهی انتخابیه را ابطال نمود. این اقدام قاطع و در عین حال قانونی شورای نگهبان، اعتراضهایی را برضد شورا برانگیخت که حضرت امام«ره» با صدور پیامی تاریخی در دفاع از اقدام قانونی شورا و تبیین جایگاه رفیع آن در نظام جمهوری اسلامی، پاسخی کوبنده به جوسازان برضد شورای نگهبان دادند که برای همیشه تاریخ، تکلیف همهی افراد و جریانهایی که نظارت استصوابی را بدعت شورای نگهبان پس از رحلت آن حضرت قلمداد میکنند، را روشن کرده است.
از حق نگذريم كه شوراي نگهبان نيز تا كنون با دقت و شجاعت به وظيفه ذاتي خود عملكرده است و تحت تاثير فشار جريانهاي سياسي قرار نگرفته است رد صلاحیت مهدی بازرگان در انتخابات سال 64هم در آن زمان اعتراض هایی را برانگیخت. اکبر هاشمی رفسنجانی در کتاب امید و دلواپسی – صفاحات 235 و 236- درباره این واقعه می نویسد: «صندوق رای سیار جهت اخذ رای از آیت الله سیدکاظم شریعتمداری به درب منزل ایشان در قم برده می شود لیکن ایشان از دادن رای خودداری می نماید.در زمان مراجعه صندوق سیار به بیت آیت الله مرعشی نجفی و آیت الله سید صادق روحانی ،از سوی اهالی منزل اظهار می شود که مراجع مذکور به خارج از شهر رفته اند .رسانه های خارجی دلیل امتناع آیت الله مرعشی نجفی از شرکت در انتخابات را ناخشنودی از رد صلاحیت مهندس بازرگان اعلام کردند.مهندس مهدی بازرگان رهبر نهضت آزادی ایران نامزد انتخابات ریاست جمهوری به دلیل حمایت از عباس امیرانتظام که به اتهام جاسوسی برای بیگانگان در زندان به سر می برد،از سوی شورای نگهبان رد صلاحیت می شود».
4 سال قبل تر در انتخابات مهرماه سال 1360 هم ابراهیم یزدی نماینده مجلس شورای اسلامی دوره اول نام برد. جلاالدین فارسی هم از معروفترین چهره های کشور بود که درانتخابات دوره اول ریاست جمهوری صلاحیتش رد شد. دلیل رد صلاحت اون انتشار اخباری درباره ایرانی الاصل نبودنش بود.
همچینین شهاب الدین صدر در انتخابات مجلس هشتم حضور پیدا کرد و صلاحیتش برای شرکت در انتخابات ریاست جمهوری هم تایید شد. اما چند سال بعد در حالی که سابقه نایب رئیسی مجلس هشتم را هم به سوابق خود افزوده بود، صلاحیتش برای حضور در انتخابات مجلس نهم تایید نشد.
ابراهیم اصغرزاده از دانشجویان مسلمان پیرو خط امام که در حمله به سفارت آمریکا در سال ۱۳۵۸ نقش اساسی داشت، سابقه نمایندگی دوره سوم مجلس شورای اسلامی و عضویت در شورای اول شهر تهران را در کارنامه خود می دید، در انتخابات ریاست جمهوری هشتم رد صلاحیت شد. رد صلاحیت او منجر به اعتراض تند روزنامه همبستگی به سید محمد خاتمی شد که چرا رئیس جمهور این موضوع را پیگیری نمی کند. این در حالی است که صلاحیت اصغرزاده برای حضور در انتخابات مجلس هفتم و ریاست جمهوری هفتم هم رد شده بود.
مصطفی معین وزیر علوم دوران سازندگی و اصلاحات و محسن مهرعلیزاده معاون سید محمد خاتمی، اگرچه شانس حضور در انتخابات ریاست جمهوری نهم را یافتند اما رد صلاحیت این دو چهره اصلاح طلب در انتخابات سال 84 به اعتراض های گسترده ای از سوی طیف های اصلاح طلب منجر شد. نهایتا صلاحیت آن ها از سوی شورای نگهبان تایید شد، اما مردم از آنها استقبال چنداني نكردند. از چهره های شناخته شده ای که در این انتخابات رد صلاحیت شدند، هوشنگ امیراحمدی بود. او که نزدیک 30 سال است در آمریکا زندگی می کند در انتخابات پیش رو هم نامزد انتخابات ریاست جمهوری شده است. خبر حضور امیراحمدی در جشن پرسروصدای همایش ایرانیان خارج از کشور گمانه ارتباط نزدیک او با حلقه اطرافیان نزدیک محمود احمدی نژاد را تقویت کرد اگرچه خود این ارتباط را تکذیب می کند. او اخیرا در گفت وگویی با یکی روزنامه های کشور گفته است: ر مورد وظایف قانونی این شورا، هیچ دلیلی بر عدم قبول صلاحیت من وجود ندارد.
اما امروز نيز از شوراي نگهبان انتظار ميرود كه مانند هميشه بدون اعتنا به جوسازیها و هجمهها، به کار کارشناسی و بر اساس معیار قانون پرداخته و بداند که رای آن مجموعه سندی محکم در احراز صلاحیت داوطلبان است.
در انتها از تمام کسانی که خود را دلسوز نظام معرفی میکنند توقع ميرود که در انتخابات پیش رو و همه عرصههای دیگر با اهانت و تهمتهای ناروا به عملکرد اصولی شورای نگهبان موجبات شادی و جسارت دشمنان اسلام را فراهم نكنند و به شعارها و اظهاراتشان پایبند باشند تا مورد نفرت ملت بزرگ ایران واقع نشوند.