تهیه جهیزیه، وظیفه پسر یا دختر؟!

جام خانواده:

بارها دیده ایم که دختران زیادی تنها به خاطر نداشتن جهیزیه نمی توانند ازدواج کنند. جهیزیه جزو مال و دارایی زن به حساب می آید و در واقع زن به مرد این اجازه را می دهد که می تواند با این وسایل زندگی کند بنابراین مرد هیچ حقی نسبت به وسایل نخواهد داشت.
ماده 1118 قانون مدنی می گوید: «زن مستقلاً می تواند در دارایی خود هر تصرفی را که می خواهد بکند» می توان استقلال مالی زن بر جهیزیه را اثبات کرد. اگر چه آنچه که الان در جامعه رسم و عرف است این است که جهیزیه را خانواده دختر تهیه می کنند، اما حداقل با سه دلیل فقهی، قانونی و عقلی می توان گفت که تهیه جهیزیه بر عهده مرد است
رابطه جهیزیه با مهریه
در عرف مرسوم است که بین مهریه و جهیزبه باید ارتباط باشد و در واقع جهیزیه زن به تناسب مهریه اش باید بالا باشد. در حالی که این رابطه غلطی است زیرا، اولاً مهریه در مقابل تمکین زن از شوهر قرار گرفته و شوهر خود را در هنگام عقد ازدواج مشمول الذمه و مدیون نموده تا اگر به هر علت کانون خانواده از هم پاشید زن تضمیمی برای دوران بی سر پناهی خود داشته باشد و اگر قرار شد زن در مقابل این مبلغ که وصول آن هم با مشکلات عدیده همراه است جهیزیه نقد به خانه شوهر بیاورد، باز هدف قانونگذار از تعیین مهریه که کمک مالی به زن می باشد برآورده نشده است.
اگر چه الان در جامعه رسم و عرف این است که جهیزیه را خانواده دختر تهیه می کنند، اما حداقل با سه دلیل فقهی، قانونی و عقلی می توان گفت که تهیه جهیزیه بر عهده مرد است.

ثانیاً مبلغ مهریه هم لازم نیست که زیاد باشد و در روایات و احادیث تأکید شده است مبلغ مهریه کم باشد که نشانه خوش قدمی و مبارکی ازدواج است. لیکن اگر شوهر از مهریه ای که تعیین شده، مبلغی را به زن نقداً بپردازد تا از آن مبلغ خانواده دختر جهیزیه ای خریداری نماید امری بسیار مطلوب و منطقی است. زیرا در ازدواج بین حضرت علی (علیه السلام) و فاطمه زهرا (سلام الله علیه) هم، ماجرا به همین صورت بود که رسول خدا (صلی الله علیه و اله وسلم) مبلغ پانصد درهم به عنوان مهریه تعیین نمود و سپس به حضرت علی (علیه السلام) فرمود: یا علی زرهی را که صداق حضرت زهرا قرار داده ای بفروش و بهایش را نزد من بیاور و علی (علیه السلام) زره را به بازار برد و آن را به پانصد درهم فروخت مبلغی را به اسماء و ام سلمه و مبلغی را هم به ابوبکر داد و آنها رفتند و جهیزیه حضرت فاطمه (سلام الله علیه ) را خریداری کردند.
جهیزیه که همان لوازم خانگی است از اجزاء نفقه بوده و نفقه عبارت است از مسکن، البسه، غذا، لوازم منزل که به طور متعارف یا وضعیت زن متناسب باشد. اصولاً در شرع اسلام شوهر دو تکلیف مالی نسبت به زن دارد، یکی مهریه است که مقدار آن در حین عقد یا توافق زوجین تعیین می شود و دیگری نفقه
جهیزیه به عهده مرد است یا زن؟
اگر چه آنچه که الان در جامعه رسم و عرف است این است که جهیزیه را خانواده دختر تهیه می کنند، اما حداقل با سه دلیل فقهی، قانونی و عقلی می توان گفت که تهیه جهیزیه بر عهده مرد است.
دلیل فقهی:
جهیزیه که همان لوازم خانگی است از اجزاء نفقه بوده و نفقه عبارت است از مسکن، البسه، غذا، لوازم منزل که به طور متعارف یا وضعیت زن متناسب باشد. اصولاً در شرع اسلام شوهر دو تکلیف مالی نسبت به زن دارد، یکی مهریه است که مقدار آن در حین عقد یا توافق زوجین تعیین می شود. دیگری نفقه است که برخلاف مهریه، فقط یک حق و دین مالی است که زن می تواند آن را مطالبه کند. نفقه یک حکم تکلیفی است که حتی اگر زن استطاعت مالی داشته باشد از گردن مرد ساقط نمی شود.
بنابراین، از نظر فقهی تردیدی وجود ندارد که تأمین کلیه وسایل زندگی بر عهده شوهر است و از ابتدای تشکیل خانواده شوهر بایستی وسایل مورد نیاز زندگی را تأمین نماید، لیکن اگر شوهر هم توانایی خریداری و تأمین وسایل مورد نیاز زندگی را ندارد همسرش باید به حداقل امکانات شوهر قناعت کند .
دلیل قانونی:
ماده 1107 قانون مدنی، وسایل خانگی را که همان جهیزیه باشد از اجزاء نفقه دانسته که شوهر ملزم به فراهم کردن آنها می باشد. جهت ضمانت اجرایی این قانون گذار در ماده 642 قانون مجازات اسلامی، مجازات ترک نفقه را سه ماه و یک روز تا 5 ماه زندان تعیین کرده است.
دلیل عقلی:
از نظر عقلی هم امکان تهیه جهیزیه توسط دختر بسیار سخت تر از پسر است. مثلاً در دو خانواده که از نظر شرایط اقتصادی مساوی هستند و یکی سه پسر و دیگری سه دختر دارد، مسلماً آن خانواده ای که سه پسر جوان دارد قدرت فعالیت اقتصادی بیشتری داشته و امکان تهیه جهیزیه برای آنها بیشتر امکان پذیر است.
منبع: گروه خانواده پرداد