ترس دولت قرقیزستان از پنهان کردن احتمالی حقایق و یا دستکاری واشنگتن در علل سقوط هواپیمای آمریکایی و نیز نگرانی در مورد استفاده از این ابزار برای تحت فشار قرار دادن قرقیزستان، موجب شد که حکومت بیشکک به طور سریع وارد عمل شود.
به گزارش 598، به نقل از خبرنگار منطقه‌ای خبرگزاری فارس در دوشنبه، اطلاعات اولیه در مورد سقوط هواپیمای سوخت‌رسان نیروی هوایی ایالات متحده آمریکا موسوم KC-135 که متعلق به مرکز ترانزیت بین‌المللی یا همان پایگاه هوایی «ماناس» می‌باشد، نشان می‌دهد که ابراز نظر درباره این رویداد از منابع رسمی و کانال‌های دیگر در ابتدا با وجود بیانیه‌ای که توسط مقامات ارشد قرقیزستان منتشر کردند، بحث برانگیز بود.
در همین حال، با توجه به گزارش‌های رسانه‌ها در تاریخ 3 ماه می ساعت 4:30 به وقت محلی هواپیمای سوخت‌رسان KC-135 در ارتفاعات کوهستانی منطقه «چوی» در نزدیکی روستای «چالداور»سقوط کرد و لاشه این هواپیما در شعاع 10 کیلومتری بین روستاهای چالداوار و «چالاک اریک» پراکنده شد.
ترس بیشکک از دستکاری حقایق توسط واشنگتن
مأمورین نجات و امداد وزارت وضعیت اضطراری و مقامات وزارت کشور قرقیزستان به سرعت خود را به محل حادثه رساندند و تقریبا ساعت 17 به وقت محلی در آن مکان بودند.
چند روز بعد دولت قرقیزستان یک کمیته ویژه برای بررسی علل و عوامل سقوط هواپیمای نیروی هوایی ایالات متحده تشکیل داد. این کمیسیون شامل چنین افرادی می‌شد: «ک.سلطان‌اف» وزیرحمل‌ونقل و ارتباطات (رئیس کمیسیون)، «ایرلان عبدالدایف» وزیر امور خارجه، «ک.باران‌اف» وزیر وضعیت‌های اضطراری، «تاکان مامیت‌اف» رئیس خدمات مرزبانی، «ت.آمورعلی‌اف» وزیر دفاع، «د.ساگیم‌بای‌آوا» وزیر بهداشت، «ع.سورانچی‌اف» وزیر کشور جمهوری قرقیزستان و غیره.
نکته قابل‌ملاحظه در این ماجرا مشارکت مقامات دولتی قرقیزستان در روند تحقیق سقوط هواپیمای نیروی هوایی ایالات متحده آمریکا می‌باشد که بی‌سابقه است.
اما باید توجه داشت که قبل از همه ترس مقامات ارشد دولت قرقیزستان از پنهان کردن احتمالی جزئیات و حقایق و یا تقلب و دستکاری آمریکایی‌ها در زمینه علت و عوامل این حادثه موجب شد که حکومت بیشکک به طور سریع وارد عمل شود. زیرا این نگرانی وجود داشت که واشنگتن می‌تواند با دستکاری در نتایج تحقیق، مواردی را برای تحت فشار قرار دادن دولت قرقیزستان متوجه آنان کند.
دوم اینکه بر اساس گزارش منابع وزارت وضعیت‌های اضطراری قرقیزستان، نمایندگان ایالات متحده برای مدت زمان طولانی اطلاعات اولیه ارائه شده توسط مقامات قرقیزستان را درباره محل سقوط این هواپیما مورد بررسی قرار می‌دادند.
در این مورد مقامات آمریکایی مدعی بودند که این موضوع باید با فرماندهی مرکزی نیروی هوایی ایالات متحده آمریکا در پایگاه هوایی ماناس و سفارت آمریکا در قرقیزستان هماهنگ شود.
در همین حال، با توجه به اطلاعات یکی از مترجمان محلی که بر اساس قرارداد در مرکز ترانزیت در فرودگاه ماناس کار می‌کند، آمریکایی‌ها از احتمال بروز برخی تحرکات می‌ترسیدند. در مورد اینکه چه نوع تحرکاتی موجب نگرانی آنها بود، این منبع توضیح بیشتری نداد. اگرچه « دانیل مینین» وابسته نظامی سفارت آمریکا در قرقیزستان روز فاجعه در محل سقوط KC-135 حاضر شد و گزارش اولیه خود را تکمیل کرد.
علاوه بر این، اطلاعات کارکنان پایگاه هوایی «کانت»روسیه و بویژه واحد مخابرات و ارتباطات 338 وابسته به نیروی دریایی «سراب» (ایستگاه «پرومته») واقع در روستای چالداور که در نزدیکی آن هواپیمای یادشده آمریکایی سقوط کرد، حاکی از این واقعیت است که بلافاصله بعد از این رویداد برای تقویت حفاظت از این مرکز نظامی ارتش روسیه، تدابیر شدید امنیتی اندیشیده شد. در حالی که هیچ نوع تجمع مردم در نزدیکی پایگاه روسیه و یا امکان تحرک خاصی مشاهده نشد.
شنیده شدن صدای انفجار قبل از سقوط هواپیما
به گفته شاهدان عینی، قبل از سقوط هواپیمای نیروی هوایی ایالات متحده و آتش‌سوزی مهیب، صدای انفجار و شکستن جسمی سنگین به گوش رسیده است. هر چند که بر اساس گزارش‌های منتشر شده، در روز این حادثه خدمات هواشناسی هوای ابری و محدود بودن دید در منطقه را پیش‌بینی کرده بود. با این حال، پراکنده شدن اجزای هواپیما در منطقه وسیعی برای کارشناسان مسائل نظامی یک معمای پیچیده به حساب می‌آید.
از سوی دیگر، فردی به اسم «ب.علی قل‌اف» یک روستایی از ساکنان چالداور که روز حادثه در نزدیکی این محل به چراندن گاو مشغول بود گفته است که بخشی از بدنه و قطعات بال این هواپیما دچار آتش‌سوزی نشده و سالم مانده است. این نکته شک و تردید کارشناسان را افزایش داده است.
علاوه بر این، با توجه به اطلاعات رسمی، هواپیمای سوخت‌رسان KC-135 که از پایگاه هوایی ماناس به مقصد افغانستان پرواز می‌کرد حامل60 تا 90 تن نفت سفید بود که بر اثر آتش‌سوزی و درجه حرارت بالا و انفجار می‌بایست 70 تا 80 درصد از این هواپیما دچار سوختگی شدید و نابودی می‌شد.
به هر حال، برای تنظیم سوخت این نوع هواپیما توزیع این میزان سوخت در قسمت‌های مختلف آن از جمله مخازن واقع در کنار بال‌ها امری عادی می‌باشد که زمان تصادف می‌توانست از کنارهای بال‌ها به زمین بریزد. از این رو، آثار سوخت ریخته شده پس از انفجار و اثر آتش‌سوزی بر روی قطعات قابل‌مشاهده می‌باشد.
با توجه به گزارش‌های اولیه از سقوط KC-135 که توسط رسانه‌های محلی منتشر شد، معلوم می‌شود که پس از 8-9 دقیقه نخست از برخاستن این هواپیمای سوخت‌رسان، خدمه از قصد خود برای دور زدن منطقه طوفان صاعقه در ارتفاع 6000 متری به مرکز کنترل پرواز در پایگاه هوایی ماناس خبر داده‌اند که احتمالا علت فاجعه نیز همین مشکل بوده است.
اما از سوی دیگر، کارشناسان امور حمل‌ونقل هوایی بر این باورند که طوفان صاعقه نمی‌تواند باعث سقوط هواپیما گردد و احتمال اصابت رعد و برق به هواپیما نیز نمی‌تواند موجب وقوع انفجار و ریختن سوخت آن شود.
با این حال، اقدامات نیروهای ایالات متحده آمریکا در برخورد با کارشناسان محلی که یک روز پس از این حادثه به محل سقوط هواپیمای KC-135 آمده بودند، باعث سوء‌ظن و تردید آنان شده است.
محاصره محل توسط نظامیان آمریکا و تهدید مسلحانه مردم
کارمندان پلیس شهرستان «پانفیل‌اف» در ایالت چوی که برای بررسی محل حادثه آمده بودند، دیده‌اند که نظامیان آمریکایی با محاصره محل سقوط این هواپیما، قطعات نیمه‌بازمانده از بدنه و دم هواپیما و دستگاه و تجهیزات ناوبری را از کابین خلبان در ماشین‌ها بار می‌کردند.
نظامیان آمریکایی از فاصله 100 متری از نزدیک شدن کارمندان پلیس و شهروندان قرقیزی که برای دیدن این منظره آمده بودند، جلوگیری می‌کردند. آنان حتی مردم را با اسلحه مورد تهدید قرار دادند که در نهایت ممانعت از این کار موجب نارضایتی شدید در میان ساکنان محلی و تماشاگران شده است.
کاپیتان «آ.کریم بای‌اف» گفته است که نظامیان آمریکایی شروع به تهدید مردم با سلاح کردند و با وجود نبود مترجم، پلیس منطقه موفق به متقاعد کردن آمریکایی‌ها برای دست برداشتن از تهدید علیه مردم شد. به نظر می‌رسد که به دلیل افزایش تعداد افراد محلی در این مکان نظامیان آمریکایی از احتمال تشنج اوضاع ترسیده بودند و از تهدید دست برداشتند.
در این زمان، یک نماینده از سفارت آمریکا در قرقیزستان وارد محل می‌شود و به مردم توضیح می‌دهد که اقدامات نظامیان آمریکایی صرفا از جنبه احتیاطی برخوردار است و به نگرانی‌ها در مورد حفاظت از قطعات و بقایای این هواپیما برمی‌گردد. زیرا تعدادی از مردم محلی اقدام به جمع‌آوری و انتقال برخی از قطعات این هواپیما به عنوان فلزات رنگی کرده بودند و قصد فروش این قطعات را داشتند.
احتمال نصب تجهیزات جاسوسی بر روی هواپیما
با توجه به تجهیزات نصب شده بر روی هواپیمای KC-135، این گمان نیز تقویت شده است که از این وسائل برای جاسوسی از پایگاه نظامی روسیه در نزدیکی روستای چالداور استفاده می‌شده است.
از سوی دیگر، بنا به گزارش یکی از کارکنان محلی در مرکز ترانزیت در فرودگاه ماناس، در تاریخ پنجم ماه می از فرماندهی مرکزی نیروی هوایی ایالات متحده آمریکا تحت شماره 7485 بخش‌نامه‌ای به پایگاه هوایی ماناس رسیده است که خروج نظامیان از این مرکز محدود خواهد شد.
در حالی که تا روز 10 ماه می سال جاری «جعبه سیاه» و جسد خدمه سوم هواپیمای سوخت‌رسان آمریکایی هنوز پیدا نشده است. از رسانه‌ها اطلاعات متناقضی به بیرون درز کرده است مبنی بر این که در روز دوم این حادثه جعبه سیاه کشف شده است.
از سوی دیگر، «ک.ماماکی‌اف» دادستان حمل‌ونقل جمهوری قرقیزستان گفت که جعبه سیاه ممکن است برای بازخوانی با موافقت کمیته حمل‌ونقل هوایی بین‌المللی به مسکو فرستاده شود.
وی به رضایت آمریکایی‌ها با این موضوع و فقدان متخصصان در قرقیزستان و نبود فناوری برای انجام چنین فعالیت‌هایی اشاره کرده است. اما این ابراز نظر از سوی دیگر نهادهای قرقیزستان رد شد و جستجوی مشترک وزارت وضعیت‌های اضطراری، وزارت کشور و کمیته امنیت ملی برای پیدا کردن جعبه سیاه به جایی نرسیده است.
نظامیان آمریکایی جعبه سیاه را درربودند
اما به گفته شاهدان، در محل سقوط هواپیمای KC-135 پرسنل نظامی ایالات متحده آمریکا در اتومبیل خود جعبه‌های کوچک تیره‌رنگی را بار کرده‌اند که یکی از آنها به احتمال زیاد جعبه سیاه می‌باشد. احتمالا در این مورد تفاوت بین تجهیزات نصب شده نیز مهم باشد. اگر در هواپیماهای ساخت روسیه (اتحاد جماهیر شوروی) تجهیزات ضبط مکالمه خلبانان با مرکز مراقبت پروازها استوانه‌ای و دارای رنگ سفید باشد، بر اساس استانداردهای غربی این جعبه مربع با رنگ سیاه است. متخصصین قرقیزی که در مدارس روسیه یا شوروی آموزش دیده‌اند تقریبا هرگز با این تجهیزات مواجه نشده‌اند.
علاوه بر این، فرماندهی آمریکایی مرکز ترانزیت ماناس برای معاینه اجساد 2 خلبان KC-135 توسط پزشکی قانونی قرقیزستان رضایت نداده است. اگر چه در تاریخ هفتم ماه می «عبدالرحیم‌اف» مسؤل مرکز مطبوعاتی وزارت کشور قرقیزستان این موضوع را رد کرده است. اما منابع مستقل خبری با استناد به مقامات دولتی قرقیزی، ادعا کرده‌اند که بین قرقیزها و طرف آمریکایی بر سر این موضوع اختلافاتی بروز کرده است.
روشن است که مقامات قرقیزستان تلاش ناموفقی برای پیدا کردن انگیزه‌های پنهان رفتار مشکوک نظامیان آمریکایی انجام داده‌اند.
علاوه بر این، در روز ششم ماه می دادستان حمل‌ونقل جمهوری قرقیزستان دستور بستن مرکز سوخت‌گیری هواپیماها در داخل مرکز ترانزیت بین‌المللی ماناس را صادر کرد.
به گفته «ک.سلطان‌اف» رئیس کمیسیون دولتی تحقیق این حادثه، باید برای پیدا کردن ترکیب سوختی که مورد استفاده هواپیمای KC-135 قرار گرفته است، اقدام شود.
تلاش لابی واشنگتن در پارلمان قرقیزستان برای جلوگیری از تشدید اوضاع
در این میان، نمایندگان حزب «آته‌مکین» در پارلمان قرقیزستان در مدت فعالیت‌های تحقیق و کنترل اعضای این کمیسیون دولتی، علاقه زیادی به چگونگی نتایج این تحقیق نشان می‌دهند. زیرا این حزب به طور کامل از منافع آمریکا دفاع می‌کند و از سوی واشنگتن مورد حمایت قرار می‌گیرد.
از جمله «ت.مادیل‌بیک‌اف» عضو حزب یادشده در پارلمان تأکید دارد که باید در جلسه غیرعلنی مجلس قرقیزستان گزارش اولیه کمیسیون دولتی تحقیق شنیده شود.
علاوه بر این، 2 تن از نمایندگان حزب آته‌مکین که اکنون با خروج از این حزب خود را نمایندگان مستقل در پارلمان معرفی می‌کنند به نام‌های «ر.ژیان‌بیک‌اف» و «آ.عبدالرحمان‌اف»، از طرفداران سرسخت سیاست‌های آمریکا در قرقیزستان هستند و در روز پنجم ماه می سال جاری به طور رسمی با کارمندان سفارت ایالات متحده در قرقیزستان دیدار کرده‌اند.
البته هنوز جزئیات این گفت‌وگو مشخص نیست. با این حال، پس از این دیدار آ.عبدالرحمان‌اف در گفت‌وگو با دوستان خود در پارلمان تأکید کرده است که جمهوری قرقیزستان نیاز شدیدی به حفظ حضور نیروهای نظامی آمریکایی در خاک خود دارد و به منظور جلوگیری از تشدید وضعیت نباید حادثه سقوط هواپیمای سوخت‌رسان KC-135 را بزرگ نمایند. از نظر وی، این موضوع نباید روابط قرقیزستان با آمریکا را تحت تأثیر قرار دهد.
با این حال، به احتمال زیاد در نتایج تحقیقات بین قرقیزها و طرف آمریکایی تناقضات زیادی وجود دارد که به نحوه ارزیابی از این حادثه برمی‌گردد.
سقوط هواپیما ابزار جدید فشار واشنگتن بر بیشکک
در حال حاضر برخی از کارشناسان حادثه سقوط هواپیمای آمریکا در قرقیزستان را تحریک به منظور حفظ مرکز ترانزیت بین‌المللی یا همان پایگاه هوایی ماناس می‌دانند که واشنگتن از این طریق می‌خواهد دولت بیشکک را تحت قشار قرار دهد. به طور خاص این دیدگاه را «ت.امیدعلی‌آوا» کارشناس مسائل سیاسی قرقیزستان و «الکساندرکنیازاف» کارمند فرهنگستان علوم روسیه اعلام کرده‌اند.
با این حال، نمایندگان ایالات متحده ممکن است سعی کنند با ارائه تفسیر خود از این حادثه اتهاماتی را مبنی بر عدم‌کفایت کارشناسان محلی در زمینه آشکار کردن علل و عوامل سقوط این هواپیما یا سوخت بدون کیفیت برای خرابکاری توسط شهروندان قرقیزستان مطرح سازند.
در چنین شرایطی مقامات قرقیزستان سعی خواهند کرد که این نوع اتهامات طرف آمریکایی را به حداقل برسانند.
در ضمن، آمریکایی‌ها در آستانه خروج نیروهای نظامی خود از افغانستان در سال 2014 نیاز مبرمی به بهره‌برداری کامل از پایگاه هوایی ماناس دارند که از طریق آن ماهانه حدود 25 هزار سرباز خود را جابه‌جا می‌کنند.
«ماکسیم باقی‌اف» برگ برنده دیگری در دست آمریکا
بتازگی وزارت امور خارجه قرقیزستان با احضار سفیر ایالات متحده در بیشکک مراتب اعتراض خود را در قبال آزادی ماکسیم باقی‌اف فرزند رئیس جمهور سرنگون شده این کشورکه در انگلیس در بازداشت بود و می‌بایست به آمریکا استرداد شود، اعلام و تأکید کرد که این اقدام موجب تعجب دولت قرقیزستان شده است.
از آنجا که دفتر دادستان ایالات متحده تصمیم به اعلام تبرئه ماکسیم باقی‌اف (پسر «قربان‌بیک باقی‌اف» رئیس جمهور سابق قرقیزستان) از اتهام انتقال میلیون‌ها دلار سرمایه و اموال دولتی و عمومی این کشور به خارج گرفت، حکومت بیشکک به شدت به این حکم اعترض کرد.
«الماس‌بیک آتامبایف» رئیس جمهور قرقیزستان به وزارت امور خارجه این کشور دستور داده است که به صورت محکم به طرف آمریکایی به خاطر چنین اقدامی پاسخ دهد.
زیرا قرار است قرقیزستان میزبان اجلاس سران کشورهای عضو پیمان امنیت جمعی باشد و در آستانه سفر «ولادیمیر پوتین» به این کشور، آتامبایف می‌خواهد به آمریکا نشان دهد از آنان به شدت ناراضی می‌باشد.
چراکه بر اساس برنامه دیدار پوتین از قرقیزستان حضور هر 2 رئیس جمهور در مراسم آغاز ساخت نیروگاه‌های برق-آبی در استان «نارین» در نظر گرفته شده است که می‌تواند علامت ناگواری برای ایالات متحده باشد.
البته این پرسش منطقی مطرح می‌باشد که چرا آمریکا تصمیم به انصراف از استرداد ماکسیم باقی‌اف از انگلیس گرفت؟ اگر باقی‌اف به قرقیزستان تحویل داده می‌شد 24 سال زندان در انتظار وی بود.
با این حال، قضیه ماکسیم باقی‌اف می‌توانست به عنوان برگ‌برنده در مذاکرات 2 طرف بر سر پایگاه هوایی ماناس مورد استفاده قرار گیرد.
بورس «نیویورک» سرمنشاء اختلاس سرمایه‌های قرقیزستان
به نظر می‌رسد که یکی از سرنخ‌های ماجرای انتقال سرمایه قرقیزستان به خارج، به فعالیت بورس نیویورک برمی‌گردد و به همین دلیل دادستانی ایالات متحده تصمیم به متوقف کردن این پرونده گرفت.
به این نکته «طیب‌علی منیریکی» از مسؤلین سابق بورس نیویورک نیز اعتراف کرده است. اما گزینه دومی نیز مطرح است که ماکسیم باقی‌اف با مساعدت انگلیسی‌ها با آمریکا تبانی کرده است.
در حالی که بر اساس گزارش‌های دریافتی، مذاکرات آمریکا و قرقیزستان درباره تمدید توافق‌نامه حضور نظامیان آمریکایی در پایگاه هوایی ماناس فعلا پیشرفتی نداشته است که برای پنتاگون ناخوشایند است.
از این رو، دولت آمریکا به دنبال بهانه‌ای تازه برای وارد کردن فشار به حکومت قرقیزستان می‌گردد که به نظر می‌رسد سقوط هواپیمای KC-135 این فرصت را فراهم کرده است.
به این دلیل که مقامات نظامی آمریکا اکنون شهروندان قرقیزستان را به سرقت آنتن، قطعات، تجهیزات مخابراتی، جعبه سیاه و حتی جسد خلبان سوم این هواپیما متهم کرده‌اند.
اخبار ویژه
در دیدار هزاران نفر از زنان و دختران؛
بحران انرژی در سایه اختلافات نفت و نیرو؛
سکوت اصلاحطلبان
نظرات بینندگان
جدیدترین اخبار پربازدید ها
