نقشی که در تبلیغات رسانه‌ای گم شد!

منطقه خاورمیانه از دیرباز مهد تحولات سرنوشت سازی بوده است. بی تردید بخش عمده ای از این تحولات، متاثر از انقلاب اسلامی و سیاست ها و عملکرد جمهوری اسلامی ایران می باشد. در این میان شخصیت مقام معظم رهبری به عنوان سکاندار انقلاب اسلامی و رهبر و تئوری پرداز و تصمیم ساز نظام، نقش بی بدیلی داشته است؛ نقشی که متاسفانه در گیرودار هجمه تبلیغاتی دشمنان، آن چنان که بایسته و شایسته است، مورد بازخوانی و تبیین قرار نگرفته است.

نوشتار حاضر تلاشی است در جهت تشریح نقش و جایگاه آیت‌الله خامنه ای در روند تحولات منطقه ای که به شکل موجز با تکیه بر دو محور «مقاومت اسلامی» و «بیداری اسلامی»، مورد واکاوی قرار گرفته است.

1) مقاومت اسلامی

مقوله مقاومت اسلامی به عنوان یکی از شاخصه ها و ارکان انقلاب اسلامی، در نگاه نافذ مقام معظم رهبری جایگاه ویژه ای دارد. نگاه معظم له به مقاومت یک نگاه اعتقادی و قرآنی است، بدین معنا که مقاومت در راه حق، متضمن تحقق وعده های الهی و پیروزی جبهه حق در برابر لشکریان باطل است. از طرفی جمهوری اسلامی ره توشه ای سترگ از تجارب مقاومت چندین ساله چه پیش از انقلاب و چه پس از انقلاب، در اختیار دارد و رهبر انقلاب اسلامی بر این باور است که این تجارب راهگشای ملل منطقه خواهد بود. بر همین اساس معادله‌ مقاومت در منطقه، با کمک جمهورى اسلامى تغییر یافت و تبدیل و ارتقاء سنگ در دست فلسطینیان به «موشک جواب موشک» در غزه و سایر مقاومت هاى اسلامى در برابر اشغالگران، الهام از انقلاب اسلامى بود.

مقاومت اسلامی در سطح منطقه در دو عرصه نمود بیشتری یافته است: نخست مقاومت اسلامی لبنان که با محوریت حزب الله به مبارزه با اشغالگری اسراییل برخاست و شکست های سختی را به ارتش اسطوره ای رژیم صهیونیستی تحمیل کرد. نماد دوم اما در صحنه فلسطین تجلی یافت که با ظهور گروه هایی چون حماس و جهاد اسلامی مبارزات تاریخی مردم فلسطین را در برابر اشغالگراین صهیونیستی، وارد مرحله جدیدی نمود.

رهبر انقلاب اسلامی روند مقاومت اسلامی در اراضی اشغالی را به دقت رصد نموده و در مقاطع مهم و سرنوشت سازی همچون شکل گیری روند سازش (نشست مادرید،‌ توافق اوسلو)، عقب نشینی ارتش صهیونیستی از جنوب لبنان،‌ برافروخته شدن انتفاضه اول و دوم فلسطین،‌ جنگ 33 روزه لبنان و جنگ 22 روزه غزه در قالب سخنرانی یا صدور پیام، به ارائه دیدگاه های راهبردی خود پرداخته و مواضع اصولی نظام را نسبت به این روند تبیین نموده اند. در این جا به نمونه هایی از تاثیرات و نقش رهبر انقلاب در روند مقاومت اسلامی می پردازیم:

ـ جنگ 33 روزه: سید حسن نصرالله 5 سال پس از جنگ 33 روزه، برای نخستین بار پیام شفاهی رهبری را فاش نمود که آیت الله خامنه ای طی آن در اوج حملات مرگبار اسراییل، خطاب به رزمندگان حزب الله فرموده بود: «برادرانم، این جنگ همچون جنگ خندق و جنگ احزاب است. ولی به خدا توکل کنید، بنده به شما می‌گویم که شما پیروز هستید و وقتی این جنگ با پیروزی شما به پایان برسد، به قدرتی تبدیل خواهید شد که هیچ قدرت دیگری جلودارش نیست.» نصرالله در ادامه، ضمن تمجید از نگاه ژرف و آینده نگری مقام معظم رهبری می گوید: چه کسی می‌توانست چنین برداشتی داشته باشد؟ آن هم در روزهای اول جنگ؟

ـ جنگ 22 روزه: گروه های مقاومت فلسطینی همواره خود را مدیون رهنمودها و کمک های مقام معظم رهبری می دانند. اسماعیل هنیه در پاسخ به پیام رهبری به مناسبت جنگ 22 روزه گفت: «این برای من مایه افتخار است که به نمایندگی از دولت و ملت فلسطین و به نمایندگی از غزه مجروح ولی پیروز، مراتب قدردانی و تشکر خود را از مواضع ممتاز و شجاعانه و اسلامی جنابعالی که نشان دهنده، روح والای رهبری ایران اسلامی و روح بزرگ ملت ایران است، اعلام کنم. سخنان و پیامهای جنابعالی قبل از تجاوز به غزه و همچنین به هنگام روزهای سخت جنگ غزه، موجب دمیده شدن روح عزت، آزادگی، کرامت، و ایستادگی در میان مردم غزه و نیروهای مقاومت در مقابله با تجاوز دشمن شد...»

ـ راهکاری برای حل مساله فلسطین: با توجه به پیچیدگی و قدمت قضیه فلسطین، رهنمودهای بدیع رهبر انقلاب در این باره، افکار عمومی منطقه و جهان را به خود جلب کرده است. یکی از این رهنمودها پیشنهاد «همه پرسی عمومی» است که معظم له برای حل مشکل دیرین این سرزمین ارائه نموده اند. به اعتقاد مقام معظم رهبری همه‌ راه هایى که غربیها و وابستگان آنها براى حل مساله‌ فلسطین پیشنهاد کرده و پیموده‌اند، غلط و ناموفق بوده است (از جمله طرح «دو دولت») و در آینده نیز چنین خواهد بود.

اما ما راه‌ حلى عادلانه و کاملاً دموکراتیک را پیشنهاد کرده‌ایم: همه‌ فلسطینى‌ها، چه ساکنان کنونى آن، و چه کسانى که به کشورهاى دیگر رانده شده و هویت فلسطینى خود را حفظ کرده‌اند، اعم از مسلمان و مسیحى و یهودى، در یک همه‌پرسىِ عمومى، با نظارتى دقیق و اطمینان‌بخش شرکت کنند و ساختار نظام سیاسى این کشور را انتخاب نمایند و همه‌ى فلسطینیانى که سالها رنج آوارگى را تحمل کرده‌اند، به کشور خود باز گردند و در این همه‌پرسى و سپس تدوین قانون اساسى و انتخابات، شرکت نمایند. آنگاه صلح برقرار خواهد شد.

بسیاری از محافل و رسانه های منطقه ای از این راهکار استقبال کرده و به بررسی ابعاد مختلف سیاسی و حقوق و اجرایی آن پرداختند. به عقیده این محافل طرح ایران برای حل مسئله فلسطین، طرحی منطقی و برخاسته از راهکارهای سیاسی قابل قبول نزد افکار عمومی جهان است و بر خلاف تبلیغات غرب و صهیونیسم، ایران قصد ندارد یهودیان را به دریا بیفکند. یکی از مطبوعات لبنانی در این باره نوشته است: این سخنان متعلق به رهبر انقلاب اسلامی ایران است؛ رهبر بزرگترین کشور منطقه که در برابر بزرگترین طرح مقابله با رژیم صهیونستی و آمریکا در منطقه قرار دارد.

رهبری که به حمایت از اکثر جنبش های مقاوم مورد انزجار رژیم صهیونیستی در لبنان و فلسطین و دولت سوریه پرداخته است. در ادمه این تحلیل آمده است: پیشنهاد رهبر ایران برای حل مسئله فلسطین، بر اساس طرح ایجاد نظام جدید در فلسطین همزمان با اعمال حقوق کامل فلسطینی ها و حق بازگشت آنها به سرزمین شان تهیه شده و با مروری به تاریخ مبارزه اعراب با رژیم صهیونیستی می توان گفت که طرح ایران اولین طرحی است که به مشارکت حقیقی و طبیعی جهان اسلام و عرب در احساس مسؤولیت نسبت به مبارزات عربی - اسراییلی دعوت می کند.

به همین دلیل است که عضو شورای امور خارجه مصر با بیان اینکه «من از طرح آیت‌الله خامنه ای در خصوص برگزاری رفراندوم در فلسطین شگفت زده شدم»، نسبت به سران عربی و اسلامی که چگونه در گذشته به این پیشنهاد نرسیده و یا آن را مطرح نکرده بودند، انتقاد کرد. یسریابوشادی تاکید می کند اگر پیشنهاد رهبر ایران عملی شود، ما به کشوری واحد برای فلسطینی ها دست خواهیم یافت.

به رغم آن که اسراییل و حامیان غربی آن با چنین طرحی مخالف هستند، ‌اما پیشنهاد رهبر انقلاب در داخل اسراییل با استقبال کسانی مواجه شد که سیاست های توسعه طلبانه اسراییل را برنمی تابند. یکی از شخصیت های صهیونیست گفته است: با پیشنهاد رهبر ایران برای برگزاری یک رفراندوم با حضور همه شهروندان فعلی و قبلی فلسطین از جمله یهودیان، مسلمانان و مسیحیان موافقم تا خود این شهروندان نوع، شکل و ماهیت حکومتشان را انتخاب کنند.این ایده‌ای است که بر اساس آن همه مردم فلسطین با هم برابر خواهند بود و همه از حقوق بشر و حقوق شهروندی خود در یک جامعه دموکراتیک استفاده خواهند کرد.این طرح تنها زمانی محقق خواهد شد که صهیونیسم همانند آپارتاید از قدرت کنار رود.

‌2) بیداری اسلامی

موج بیداری اسلامی که از سال 1389 در شمال آفریقا آغاز شد و به سرعت سایر مناطق خاورمیانه را درنوردید، از همان ابتدا مورد اهتمام ویژه مقام معظم رهبری قرار گرفت. در سطح کلان و راهبردی، نگاه معظم له به این تحولات، ناظر به احیای امت واحده‌ اسلامی و ایجاد تمدن اسلامی جدید بر پایه‌ دین و عقلانیت و علم و اخلاق بود که در مقابل طرح های سلطه جویانه غربی همچون جهانی سازی قد علم کرده است. جهت آشنایی با رویکرد مقام معظم رهبری نسبت به بیداری اسلامی و آثار این رویکرد، توجه به نکات زیر قابل توجه است:

ـ جوهره اسلامگرایی: از نگاه معظم له این حرکت گسترده مردمی برخاسته از آموزه های اسلام و الهام گرفته از انقلاب اسلامی ایران بود. به باور ایشان بیدارى اسلامى یک حقیقتى است که اتفاق افتاده است. به تدریج هسته‌ى بیدارى، یقظه‌ اسلامى رشد کرده، ثبت شده است و دارد خود را نشان می دهد... سى و چند سال قبل این مسئله در ایران اتفاق افتاد؛ امروز هم در دنیاى اسلام، در شمال آفریقا، این را مشاهده می کنید.

اقبال مردم مصر و تونس به اسلامگرایان از دیگر نشانه های اصالت اسلام در حرکت های منطقه است. در تونس و مصر، مردم به اسلام رأى دادند. در مصر حدود هفتاد و پنج درصدِ مردم رفتند پاى صندوقهاى رأى و به گروه‌هاى اسلامى رأى دادند؛ در تونس هم شبیه همین؛ اینها خیلى مهم است. این معنایش این است که همه‌ى تلاشى که آمریکائى‌ها و غربى‌ها و دستگاه‌هاى تبلیغاتى و هالیوود و غیره و غیره از لج جمهورى اسلامى در این سالها انجام دادند براى اینکه اسلام‌هراسى کنند و حکومت اسلامى هراسى کنند، نقش بر آب شده است؛ مردم طرفدار اسلامند.

برخی شخصیت های اسلامی که با ایشان ملاقات کرده اند اعتراف کرده اند مقام معظم رهبری صحبت ها و برخوردهایشان آکنده از عشق و علاقه به امت اسلامی است و صحبت ها و توصیه های ایشان از علم و شناخت نشئت گرفته شده و مانند حاکمان کشورهای عربی نسبت به مسائل بی تفاوت نیستند.

«محمد تیجانی سماوی» اسلام‌ پژوه شیعه تونسی بر این باور است که بیداری اسلامی در قلب مسلمین و از زمان آیت‌الله خمینی و انقلاب اسلامی ایران به وجود آمد. این بیداری در قلب تمام مسلمانان جهان در سراسر دنیا وجود دارد. وی تاکید می کند سیاست آیت‌الله خامنه ای سیاست خدایی است و سیاست آمریکا سیاست شیطانی است و بین این دو تفاوت بسیار است.

ـ الگوبخشی جمهوری اسلامی: از نگاه رهبر انقلاب اسلامی، جمهوری اسلامی به عنوان پیش قراول بیداری اسلامی در سطح منطقه که هم آزمون انقلاب و هم آزمون حکومتداری را با موفقیت پشت سر گذارده و تجارب ارزنده ای در دست دارد، می تواند به ملت های انقلابی الگو ارائه دهد.

در مقوله الگودهی، رهبر انقلاب بر روی دو موضوع مهم تکیه کرده اند: یکی قانون اساسی و دیگری کارنامه‌ موفقیت هاى علمى و اقتصادى و سیاسى و نظامى جمهوری اسلامی ایران. شالوده نظام ایران مردم سالاری دینی است و بر این اساس توصیه رهبری به ملت های انقلابی آن است که در روند دولت سازی به این دو اصل مهم (اسلامیت و جمهوریت) توجه کنند.

نکته قابل توجه در الگوسازی جمهوری اسلامی آن است که این الگودهی لزوما به معنای ارائه نسخه ای عینی از نظام ولایت فقیه نیست. به اعتقاد رهبر معظم انقلاب ولایت فقیه یک استنباط شیعی است و چون اکثریت جهان عرب اهل سنت هستند می توانند استنباطات خاص خود را از مذاهب خود مبنی بر مردمسالاری دینی ارائه کنند. مهم آن است که جوهره و روح حاکمیت، دینی و بر اساس آموزه های قرآن و شریعت بوده و الگوهای غربی و التقاطی به کشورهای مسلمان تحمیل نشود.

در عین حال رهبر انقلاب نسبت به شائبه ها و اتهاماتی که علیه جمهوری اسلامی ایراد می شود واقف بوده و لذا خطاب به مصری ها فرموده اند: برادران و خواهران عزیز؛ اینها تجربیات ما است، من به عنوان برادر مسلمان شما و از سر تعهد دینی، آن را با شما درمیان گذاشتم. بوق های تبلیغاتی دشمن مانند همیشه فریاد خواهند کرد که ایران می خواهد دخالت کند، می خواهد مصر را شیعه کند، میخواهد ولایت فقیه را به مصر صادر کند و... این دروغها را سی سال است می گویند تا ملتهای ما را از یکدیگر جدا و از کمک یکدیگر محروم کنند...

با این حال این رهنمودهای مشفقانه، همواره مخاطب خود را در میان وجدان های پاک و بیدار می یابد و مشتاقان الگوی جمهوری اسلامی را به خود جذب می کند. یکی از شخصیت های مصری در این باره گفته است: تجربه‌ جمهوری اسلامی ایران از این حیث مهم است که در سه دهه‌ گذشته مشکلات و چالش‌های بسیاری همچون تحریم‌های اقتصادی و غیره را تحمل کرده و از سر گذرانده است. ایران ثابت کرده که می‌توان در برابر این چالش‌ها مقاومت کرد و به پیش رفت. از همین رو ایران الگویی برای ملت‌های منطقه شده تا بدانند که اسلامگراها هم می‌توانند همانند گذشته از پیشرفت‌های علمی برخوردار شوند.

این اتفاقی است که در ایران رخ داده است. پس همکاری و همگرایی کشورهای عربی و اسلامی می ‌تواند راه را برای ما کوتاه کند تا به جای آن‌که از صفر شروع کنیم، مسافتی را که ایران طی کرده است، ما در یک زمان کوتاهتری طی کنیم. وی با اشاره به فن آوری های پیشرفته ایران در شکار پهباد آمریکایی می گوید: آرزوی دوران کودکی ما این بود که چگونه می ‌توانیم با غرب روبه ‌رو شویم. در آن دوران اگر ما از مواجهه‌ با آمریکا سخنی می‌گفتیم، ممکن بود ما را مسخره کنند. امروز شکار هواپیماهای آمریکایی با فناوری پیشرفته توسط مسلمانان (ایران) مایه‌ افتخار است...

ـ انقلاب مصر و پیش بینی سقوط مبارک: روند بیداری اسلامی در مصر به عنوان یک کشور محوری و تاثیرگذار، از نگاه تیز رهبر انقلاب اسلامی مخفی نماند و معظم له در نماز جمعه 15 بهمن 1389 یک خطبه عربی را به تبیین انقلاب مصر اختصاص دادند. با آن که انقلاب مردم مصر هنوز به پیروزی نرسیده بود‌، اما مقام معظم رهبری پیروزی آن را پیش بینی کردند.

این در حالی بود که حتی دستگاه های اطلاعاتی منطقه و غرب در برابر تحولات مصر غافلگیر شدند. نکته قابل توجه آن است که در همان روز جمعه روزنامه های صهیونیستی «هاآرتص» و «یدیعوت احارونوت» دومقاله منتشر کرده و تاکید کردند حسنی مبارک به این زودی‌ها نخواهد رفت. در آن یادداشت آمده بود که مبارک با بن‌علی تفاوت دارد. زیرا مبارک به عنوان هم پیمان وفادار غرب سی‌سال حکومت کرده و قطعا از حمایت های غرب برخوردار خواهد شد.

خطبه عربی آیت‌الله خامنه ای، هم به لحاظ بلاغت و تسلط خطیب بر زبان فصیح عربی و هم از جنبه محتوایی، در حوزه مخاطبین عرب ‌زبان و به ویژه مصر، با استقبال خاصی روبه رو شد. «کمال هلباوی» سخنگوی سابق اخوان المسلمون مصر با اشاره به سخنان مقام معظم رهبری در خطبه‌های نماز جمعه با تاکید بر این که رهبری ایران در همه سخنان و مواضع خود موفق بوده است،‌ گفت: این بار نیز رهبری ایران در مواضع خود تمام قد در مقابل سیطرة غربی‌ها و استکبار جهانی ایستاد. وی ضمن ستودن شجاعت رهبر انقلاب تاکید کرد: به اعتقاد من هیچ فرقی میان حسن بنا وسایر رهبران مقاومت اسلامی با آیت‌الله خامنه ای نیست و آنها امت اسلامی را به سوی وحدت هدایت می کنند.

یک جوان مصری که در همایش بیداری اسلامی و جوانان شرکت کرده بود تاکید کرد پیام سال گذشته آیت‌الله خامنه‌ای در نماز جمعه تهران به مردم مصر، موتور انقلاب را در کشور من به شدت پرحرارت کرد، جمهوری اسلامی امید همه ما در مصر بود و چشممان شبانه‌ روز به مسئولان ایران و مردم این کشور بود و حمایت‌های آنان از انقلاب ما واقعا دل‎گرم ‌کننده و انگیزه ‌بخش بود. کسانی که این پیام را شنیدند، واقعا منقلب شدند؛ مثل خود من که با هر جمله از این پیام اشک ریختم و برای طول عمر ایشان و حفظ ایشان برای همه مسلمانان جهان دعا کردم.

یکی از جوانان بحرینی شرکت کننده در این اجلاس هم تاکید کرد آیت‌الله خامنه‌ای رهبر همه ما مسلمانان است و به خوبی راه را به ما نشان داده است. من به عنوان کسی که با انقلابیون بحرینی در ارتباط است، می‌گویم که تک تک سخنرانی‌های ایشان در سریع‌ترین زمان ممکن توسط خود مردم بحرین به عربی ترجمه می‌شود و به صورت دست به دست میان مردم می‌چرخد. تقریبا خانه‌ای در میان مردم انقلابی بحرین وجود ندارد که از کتاب‌ها، مقالات و سخنرانی‌های ایشان خالی باشد...

به این ترتیب آیت‌الله خامنه ای در سیر تحولات منطقه به ویژه مقاومت و موج بیداری اسلامی، نقش و جایگاهی متمایز دارند که سایر رهبران منطقه و جهان فاقد آن هستند. این نقش و نفوذ بیش از آن که رسمی و ظاهری باشد، در قلوب مردم مسلمان جای گرفته و به رغم تبلیغات سوء دشمنان، هر روز بر جایگاه و محبوبیت ایشان افزوده می شود. ویژگی رهبر انقلاب اسلامی ایران آن است که در کسوت یک فقیه و عالم دینی، نقش رهبری سیاسی را توام با بصیرت و روشن بینی خاصی بر عهده داشته و نه تنها در داخل ایران،‌ بلکه در منطقه و جهان اسلام به ارائه رهنمودهای راهبردی و سرنوشت ساز می پردازند.

فرزان شهیدی؛ کارشناس بین‌الملل

منبع: برهان