تروریسم دست‌آویز واشنگتن برای نفوذ در آسیای مرکزی

به گزارش 598، به نقل از خبرنگار دفتر منطقه‌ای فارس در دوشنبه، در پی سقوط هواپیمای آمریکایی «بوئینگ سی ـ 135 استراتولیفتر» در نزدیکی مرز قرقیزستان با قزاقستان برخی از رسانه‌های غرب‌گرای قرقیزستان و منطقه‌ احتمال تروریستی بودن این حادثه را مطرح کردند.

این احتمال در حالی مطرح می‌شود که تاکنون دلایل سقوط این هواپیمای متعلق به‌ پایگاه نظامی آمریکا در قرقیزستان اعلام نشده است اما برخی از رسانه‌ها و کارشناسان با اشاره به‌ دست داشتن گروه‌های تروریستی در این حادثه، افکار عمومی در قرقیزستان و منطقه را برای پذیرش نتیجه مورد نظر واشنگتن آماده می‌کنند.

این در حالی است که احتمال جای‌گذاری مواد منفجره در این هواپیما و یا امکان هدف حمله موشکی قرار گرفتن آن از خاک قرقیزستان و یا قزاقستان را بعید نمی‌دانند.

تقریبا همزمان با این حادثه در خیابان‌های «بیشکک» شبنامه‌ای برای حمایت از «جوهر سارنایف» که متهم به‌ دست داشتن در اقدامات تروریستی 15 آوریل «بوستون» دانسته می‌شود، پخش گردید که به‌ نوعی این اتفاقات را حلقه‌های یک زنجیر جلوه می‌داد.

زنجیره اقدامات تروریستی‌ که از «بوستون» آغاز شده ولی دارای ریشه‌های منطقه‌ای در فضای شوروی سابق می‌باشد.

چرا که شخصیت‌های سیاسی و همچنین نمایندگان نهادهای امنیتی آمریکا در پی حادثه «بوستون» بلافاصله به‌ تعلق داشتن برادران «تیمورلان» و «جوهر سارنایف‌ها» به‌ قرقیزستان و داغستان اشاره کردند.

چند روز پس از آن «رد پای» قزاق‌ها نیز پیدا و 2 نفر دانشجوی این کشور که گویا با سارنایف‌ها ارتباط داشته‌اند، بازداشت شدند.

اکنون سقوط هواپیمای نظامی آمریکا در نزدیکی مرز قرقیزستان با قزاقستان و پخش شبنامه برای حمایت از یکی از 2 تروریست حادثه بوستون در بیشکک در افکار عمومی کشورهای منطقه به‌ نوعی تداوم اقدامات گروه‌های تروریستی را ترسیم کرده و قبل از همه آمریکا را قربانی جلوه می‌دهد.

قربانی که چیز زیادی نمی‌خواهد! فقط می‌خواهد در مناطق تروریستی یعنی آسیای مرکزی و قفقاز حضور یافته و با آنان مستقیما وارد مبارزه شود.

برای چنین برنامه‌ مهمی نیاز به‌ پشتیبانی است که این امر وجود پایگاه‌های نظامی را ناگزیر می‌کند.

حرف آمریکایی‌ها در رابطه با حادثه یاد شده همین است، یعنی اکنون با درک حساسیت وضعیت قرقیزستان و منطقه، مقامات این کشور باید موضع خود در مورد اخراج پایگاه «ماناس» در سال 2014 را بازنگری کنند و به‌ آمریکا فرصت دهند تا با تروریسم در آسیای مرکزی دست و پنجه نرم کند.

ضمنا در رابطه با گزارش‌ پایگاه منطقه‌ای خبری تحلیلی «کشتی سفید» یکی از بازدیدکنندگان دیدگاه‌های خود در رابطه با حادثه سقوط هواپیمای آمریکایی در قرقیزستان این‌گونه مطرح کرده است: آمریکا شدیدا نیاز به‌ تداوم و تقویت حضور در آسیای مرکزی دارد و دقیقا به‌ این دلیل است که افراد مرتبط با قرقیزستان و قزاقستان در شهر بوستون انفجار راه می‌اندازند و اکنون ‌سقوط هواپیما آمریکایی در قرقیزستان بر اثر اقدام تروریستی بعید دانسته نمی‌شود.

برای این سؤال آمریکا که چرا آسیای مرکزی محل استقرار تروریست‌ها است؟ جز آمریکا هیچ بازیگر مهم منطقه‌ای شامل روسیه و چین نمی‌توانند پاسخی بدهند.

بنابراین باید انتظار گام‌های بلندتر آمریکا برای گسترش حضور نظامی و امنیتی در این منطقه حساس و مهم را داشت.

هرچند در پی پخش خبر متولد قرقیزستان بودن برادران سارنایف‌ها، مقاقات امنیتی بیشکک به‌ شدت تعلق آنان به‌ عنوان تروریست به‌ کشورشان را رد کردند (زیرا در سال 2001 هنگامی از قرقیزستان بیرون رفته بودند که یکی هفت سال داشت و دیگری 14 سال)، حالا پخش شبنامه‌ در جهت حمایت معنوی از «جوهر سارنایف» در این کشور نشان می‌دهد که بیشکک نیز با حادثه بوستون چندان بی‌ارتباط نبوده است.

ظاهرا اقدامات گسترده آمریکا برای حفظ حضور نظامی خود در قرقیزستان در حال به‌ نتیجه رسیدن است که در ماه‌های اخیر از زبان مقامات عالی بیشکک بحث پایان دادن به‌ حضور نظامی واشنگتن در این کشور با قاطعیت سابق شنیده نمی‌شود.

چنین به‌ نظر می‌رسد که با اعلام آمادگی قزاقستان برای واگذاری بندر «آکتاو» به‌ آمریکا، قرقیزستان نیز وارد معامله جدید با آمریکا برای تداوم حضور پایگاه «مناس» خواهد شد.

ایجاد متن مناسب وجود تهدیدات تروریستی در داخل قرقیزستان و منطقه که قبلا به‌ آن اشاره شد، شرایط را در راستای منافع ژئوپلیتیکی واشنگتن در منطقه فراهم خواهد کرد. 

بازدید کارشناسان آمریکایی از جنوب قرقیزستان 

از چند ماه گذشته به‌ این طرف کارشناسان نظامی و امنیتی آمریکا «وادی فرغانه» را که بخش‌ قابل‌توجهی از قلمرو قرقیزستان، ازبکستان و تاجیکستان را فرا گرفته، منطقه تهدیدات تروریستی و افراط‌گرایی عنوان کرده بودند.

این امر به‌ صورت طبیعی حضور کارشناسان مربوطه آمریکایی و غربی در این وادی را توجیه می‌کند که بخش قرقیزی آن مناسب‌ترین محل دانسته می‌شود. 

به‌ این دلیل است که در یک سال اخیر حضور نمایندگان سازمان‌های مختلف غربی و بخصوص آمریکایی در مناطق جنوبی قرقیزستان بسیار پررنگ شده است.

این در حالی است که تقریبا روزی نیست که این سازمان‌ها برای نهادهای محلی اعم از دولتی و غیردولتی سمینار و آموزش‌های گوناگون برگزار نکنند.

در این راستا به‌ سازمان‌ها و نهادهای انتظامی، نظامی و امنیتی توجه ویژه مبذول می‌شود.

در ماه‌های مارس و آوریل سال جاری در برخی از واحدهای ویژه نظامی وزارت دفاع قرقیزستان در مناطق جنوبی این کشور با حضور کارشناسان نیروهای مسلح آمریکا برنامه‌های آموزشی برگزار شده بود.

طبق اطلاع پایگاه خبری تحلیلی کشتی سفید، کارشناسان یادشده متعلق به‌گروه ویژه موسوم به «Operation «Detention ALFA بوده و به‌‌ منظور تعویض گروه حراست سفارت آمریکا در بیشکک وارد این کشور شده‌اند.

این پایگاه اعلام کرده است که گروه کارشناسان آمریکایی حتی برخی از تمرینات خود را در شب و با حضور 10 نفر از افراد ناشناخته برگزار کردند که خود یک سری از سؤالات را ایجاد می‌کند.

بخصوص این که کارشناسان آمریکایی ضمن برگزاری برنامه‌های آموزشی از شهر «اوش» که با ازبکستان هم‌مرز می‌باشد بازدید کرده و به‌ مسیرهای خروجی به‌ سمت ازبکستان و تاجیکستان توجه زیادی نشان دادند.

کشتی سفید نوشته است که یکی از کارشناسان نظامی آمریکا با نام «کریس بلیند» به‌ وضعیت مرزی قرقیزستان با ازبکستان و این که نمایندگان اقلیت ازبکی در استان‌های «باتکن»، اوش و «جلال‌آباد» چه‌ پست‌های رسمی را در اختیار دارند، توجه خاصی نشان داده است.

این منبع همچنین به‌ آن اشاره کرده است که کارشناسان آمریکایی در رابطه با مسائل مرزی قرقیزستان با کشورهای همسایه، وضعیت پاسگاه مرزی «دوستوک» در استان اوش، میزان ترددهای مرزی و تعداد مرزبانان طرف ازبکی و تجهیزات نظامی آنها و موارد اختلافات قومی در چهار ماه گذشته، پرسش‌هایی را مطرح کردند.

بازدید کارشناسان نظامی آمریکا از مناطق جنوبی قرقیزستان یک سری از پرسش‌های جالب را ایجاد می‌کند.

چنانچه هدف حضور این کارشناسان آمریکایی در قرقیزستان تعویض گروه حراست سفارت کشورشان در بیشکک می‌باشد، پس این موضوع چه ارتباطی با ‌واحدهای نظامی قرقیزستان و آن هم در بخشی از وادی حساس فرغانه دارد؟

ضمنا در کمتر از نیم سال اخیر در مناطق مرزی قرقیزستان با ازبکستان و تاجیکستان چندین مورد اختلافات قومی صورت گرفت که دولت‌های این کشورها را شدیدا نگران کرده است.

در حال حاضر مذاکرات میان نمایندگان نهادهای مختلف قرقیزستان، تاجیکستان و ازبکستان برای کاهش میزان اختلافات و حتی درگیری‌های مرزی ادامه دارد.

حضور کارشناسان نظامی آمریکا در این مناطق حساس حاکی از آن است که مسؤلین نظامی و امنیتی بیشکک بر روی حسن نیت و حمایت‌های این کشور حساب باز کرده‌اند که خود یک سری از سؤالات‌ را به میان می‌آورد. 

این در حالی است که پایگاه خبری تحلیلی یادشده از این موضوع اظهار نگرانی کرده و نوشته است که حضور و توجه نظامیان آمریکایی به‌ مناطق جنوبی قرقیزستان به‌ معنی آن است که کارشناسان نظامی غربی قلمرو این کشور را محل تحقق سناریوهای خود همانند آنچه در سوریه می‌گذرد، انتخاب کرده‌اند.

تروریسم بهانه حضور آمریکا در منطقه

در حالی برخی از کشورهای آسیای مرکزی به‌ کمک‌های واشنگتن برای مقابله با تروریسم بین‌المللی چشم دارند که برای بیشتر آگاهان سیاسی مسلم است که آمریکا و تروریسم بین‌المللی متحد هم می‌باشند.

مگر در سال‌های اخیر در مناطق حساس و دارای موقعیت خاص ژئوپلیتیکی و ذخایر سرشار طبیعی، حضور نظامی و امنیتی آمریکا بدون همکاری تروریسم بین‌المللی امکان‌پذیر بوده است؟

هرچند در یک دهه پیش پایگاه‌های نظامی آمریکا و ناتو در  آسیای مرکزی با توجیه مبارزه با تروریسم بین‌المللی در افغانستان مستقر شدند به‌ نظر می‌رسد که در این مدت «کانون‌های تروریسم بین‌المللی» در داخل خود این منطقه نیز شکل گرفته و در مرحله پیش رو و بخصوص با بهانه خروج بخشی از نیروها غربی از افغانستان، اعلام جنگ با تروریسم در آسیای مرکزی بعید نخواهد بود.

ضعف‌های جدی ساختارهای نظامی و امنیتی فضای شوروی سابق و بویژه سازمان پیمان امنیت جمعی و همچنین بی‌اعتمادی نخبگان حاکم کشورهای منطقه نسبت به‌ یکدیگر و البته نقش کمرنگ روسیه در مقابله با توسعه‌ طلبی‌های آمریکا و غرب، این زمینه را بیشتر فراهم کرده است.