مروری بر اظهارات قابل تامل(!) کاندیداهای انتخابات درباره سیاست خارجه

حسن روحانی چهره ای که این روزها برخی وی را هاشمی 2013 گفته اند نیز معتقد است: این که دنیا علیه ما توطئه و گام به گام عملیات انجام دهد و در مقابل ما شعار دهیم سیاست خارجی نیست، اسم آن را من می‌گذارم سیاست خارجی بی‌هدف، شعاری و انفعالی.

مصطفی پورمحمدی نیز گفته است: باید از ماجراجویی بپرهیزیم و الکی هزینه ها را بالا نبریم. ما باید مقتدرانه سر مواضع خود بایستیم با برنامه ریزی، طراحی، توان داخلی، تدبیر و چانه زنی دیپلماتیک. ما به آمریکا که برسیم همه اش بحث آرمانی نیست بله آمریکا ظلم کرده به کشورهایی و ما باید جلوی استکبار بایستیم و اینجا بحث آرمانی است... بنده معتقدم لزومی ندارد ما همیشه با آمریکا در حال جنگ و جدال باشیم. ما این ظرفیت را داریم که تامین منافع خود را با آمریکا جلو ببریم که این امر نیازمند هوشمندی و تدبیر است.

علی اکبر ولایتی نیز اخیرا سخنان قابل تاملی مطرح کرده است: رابطه بین کشورها رابطه بین آدم‌ها است و اگر ما با زبانی که دنیا می‌فهمد حرف نزنیم نه آنها زبان ما را متوجه خواهند شد و نه ما زبان آنها را می‌فهمیم. زبان بین‌‌المللی زبان خاص خود را دارد.این چه وضعی است كه در سیاست خارجی داریم؟ در مسأله هسته‌ای نیازی به تنش با برخی کشورها نبود و با رویکردی مسالمت‌آمیز می‌توانستیم در مسأله هسته‌ای در جایگاه بهتری بنشینیم و مسأله هسته ای ایران را حل کنیم.

سخن وی آنجایی جالب می شود که وی گفته است: برنامه هسته‌اي قابل حل است بدون اينکه ما فناوري هسته‌اي را از دست بدهيم؛ مي‌توان تحريم‌ها را با وجود داشتن برنامه هسته‌اي صلح‌آميز حل کرد.

از سوی دیگر محمد باقر قالیباف گفته است: دستگاه سیاست خارجی ایران در برخی مقاطع میل به سوی تقویت آرمانگرایی بدون توجه به ملاحظات و محدویت های ژئوپلتیکی داشته است و به دام شعارگرایی و اصالت دادن به تخاصم شده است. اینکه یک وقتی می آییم و یک شعارهای تندی می دهیم، یعنی فقط روحیه تقابلی و در اوج شعارزدگی دنبال می کنیم؛ نمونه های آن را ما در سفرهای اولی که به نیویورک اتفاق افتاد، می بینیم. نتیجه آن چه شد؟  مثلا قضیه هولوکاست ما را به کجا رساند؟ ما هیچ گاه با یهود مخالف نبودیم، یک دین است. سخنان جنجالی ولی کم فایده و رفتارهای شعاری و نمایشی به ما ضربه زد و موضع برحق ما را تضعیف کرد.

حدادعادل نیز در این باره گفت: «موافق طرح اين موضوع به‌گونه‌اي كه آقاي احمدي‌نژاد مطرح كرد، نبودم، چون ما از انكار هولوكاست سودي نبرديم». ابوترابی‌فرد هم گفت: «طرح مباحث و مفاهيم اينچنيني سودي براي بدنه انقلاب ندارد و كاري نسنجيده به نظر مي‌رسد»

این مواضع اما از آن جهت قابل تامل است که به نظر می رسد ادبیات مشترکی میان چهره های فوق در نقد سیاست خارجه دیده می شود. سخنانی که در برخی موارد متناقض می نمایاند.

رهبر معظم انقلاب در دیدار با هیئت دولت 2 شهریور 91 می فرمایند:بعضى‌‌ها در روزنامه، در سايت، در تريبونهاى گوناگون مطالبى منتشر ميكنند؛ اينكه چرا ما در دنيا دشمن‌‌تراشى كرديم كه اينقدر با ما دشمنى كنند! به نظر من اينها حرفبافى است. آنچه كه گفته ميشود، متكى به يك تحليل درست نيست... نه، دشمنى‌‌ها خيلى طبيعى است. وقتى كه امام بزرگوار بود، دشمنى‌‌ها زياد بود؛ براى خاطر مواضع قاطع امام. هرچه مواضع ما ضعيف‌‌تر شود و عقب‌‌نشينى كنيم، آنها طبعاً چهره‌‌شان بظاهر متبسم‌‌تر ميشود. البته جلو مى‌‌آيند. يعنى چهره را متبسم ميكنند، براى اينكه بتوانند جلو بيايند، مناطق را تصرف كنند و ما را از پيشرفت هدفهامان باز بدارند. هرچه ما در حركت خودمان جدى‌‌تر و مصمم‌‌تر باشيم، آنها ناراحت ميشوند و چهره‌‌شان عبوس ميشود